SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM

SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM Öğrenme sürecinin yönetiminde olumlu öğretmen-öğrenci etkileşimi neden önemlidir?

SINIF İÇİ İLETİŞİM VE ETKİLEŞİM Araştırmalar öğrencilerin, sınıf arkadaşları ve öğretmenleri ile iyi ilişkiler içinde olduğu sınıflarda daha iyi öğrendiğini göstermektedir. İyi bir öğrenme iyi bir iletişimin ürünüdür. Bir iletişim etkinliği olan eğitimin sağlıklı bir biçimde yapılabilmesi, özellikle öğretmenlerle öğrenciler, diğer boyutta yöneticiler ve diğer çalışanlar arasındaki iletişimin gerçekleşmesini gerektirir.

İletişim Nedir? İletişim, ileti kaynağının, hedef seçtiği birey veya kitlenin davranışlarını istediği yönde etkileme, yönlendirme veya değiştirme eylemidir. İletişim, iletilmek istenen mesajın ilgili herkes tarafından anlaşılması amacıyla kanaat ya da düşüncenin, yazı, konuşma ve görsel araçlarla veya bunların bir arada kullanılmasıyla iletilmesi, alınması veya değiştirilmesi olarak tanımlanabilir. Yani genel olarak iletişim insanlar arasındaki düşünce ve duygu alışverişi olarak ele alınmaktadır.

İletişimin Amacı ve Önemi İletişimin amacı, alıcı ve kaynak arasında düşünce ve tutum ortaklığı yaratmaktır. Hayatın hangi alanında olursa olsun, eğer bir şeyler elde etmek istiyorsak doğru iletişim kurma zorunluluğumuz vardır. Ancak doğru iletişim kurduğumuzda iletmek istediğimiz mesajı karşı tarafa aktarabilir ulaşmak istediğimiz sonuca ulaşabiliriz.

İletişimin Özellikleri İletişimde ilk izlenim önemlidir. İletişimin sağlıklı olabilmesi için her iki tarafın da iletişime açık ve hazır olması gerekir. Bireylerden biri hazır değilse, iletişim sağlanamaz. İletişim kişiye değil kişiyle yapılır. İletişimin temel özelliği, anlayarak kavramaktır. İletişimde sözcükler, eller, gözler, bakış, duruş gibi öğeler önemli rol oynar. İletişim hangi tarzda olursa olsun, temelinde anlaşmak, anlaşılmak vardır.Karşımızdakini anlamak için bazen empati kurmak,bazen de sempatik olmamız gerekir.

İletişimde dört temel basamak vardır. Göndericinin, mesajı alıcı tarafından anlaşılması beklenen bir formda kodlaması ve bunu iletmesidir. Gönderilen mesaj alıcı tarafından kodu çözülerek alınır ve daha sonra bu mesaja verilecek karşılık yine alıcı tarafından kodlanır. Alıcı kodlandığı karşılığı göndericiye iletir; gönderici geribildirimi çözer ve buna olan karşılığı verir. Göndericinin geribildirime karşılığı yeni bir bilginin verilmesi, ilk mesajın açıklanması veya mesajın tekrarlanması olabilir

Ne söyledi Hangi yolla Kime Kim Ne etkisi oldu GERİBİLDİRİM İletişim Süreci ve Öğeleri Ne söyledi Hangi yolla Kime Kim KAYNAK KANAL ALICI İLETİ Ne etkisi oldu GERİBİLDİRİM

İletişimin Öğeleri I-KAYNAK: İletişim süreci içerisindeki kişilerden, iletişimi başlatan kişiye kaynak kişi denir. Kaynak, herhangi bir durumda diğer insanlara düşünce ve duygularını aktarma girişiminde bulunan kişidir. Bu nedenle “kaynak" kendi duygu ve yaşantılarını alıcı durumunda olanların bütün duyularına ulaşabilecek biçime getirmeye çalışır.

İletişimin Öğeleri II–MESAJ (İLETİ): Bir yaşantıya ait duygu ve düşüncenin kodlanarak sözlü, sözsüz veya yazılı bir anlatımla alıcı kişiye ulaşmasını sağlayan sembollere mesaj denir. Mesaj, bir vericiden çıkan duygu ve düşüncelerin, alıcının duyu organlarınca algılanmasına yöneliktir. Mesaj, alıcıya ait ne kadar çok duyu organına ulaşırsa, anlatım o ölçüde olur.

İletişimin Öğeleri III-KANAL: Mesajın alıcıya iletilmesini sağlayan araç ve yöntemlerdir. Kaynaktan gelen mesaj bir araç ya da yöntem yardımıyla kanaldan geçerek alıcının duyu organlarından en az birine iletilmek durumundadır.

İletişimin Öğeleri IV-ALICI: İletişim sürecinde alıcı konumunda olan kişi çok önemlidir. Vericinin kodladığı anlamı, alıp çözecek ve değerlendirecek kişi alıcıdır. İletişime yapıcı etkinliği kazandıran, vericiden gelen sözlü veya sözsüz mesaj kodlarının alıcıda gerçek anlamları ile değerlendirilmesidir.

İletişimin Öğeleri V-GERİBİLDİRİM: Bütün iletişimlerde verici kişinin en çok ilgilendiği konu, geri bildirimdir. Mesajın alıcıda yarattığı etki ve alıcının iletişime katılarak aldığı yer ancak geri bildirimlerle açıklık kazanır. En hızlı geri bildirim yüz yüze iletişimde olur.

Sınıf İçi İletişim Bir öğretmenin sınıfını etkili yönetebilmesi için öğrencileriyle sağlıklı bir iletişim kurması gerekmektedir. Öğretmenin etkili iletişim becerilerine sahip olması ve hem kendini hem de sınıftaki diğer arkadaşlarını rahatsız eden öğrencilere yardımcı olabilmesi sınıf yönetimi açısından büyük önem taşımaktadır. Sınıf içinde iletişim işlenmesi gereken en aktif kuraldır. Öğretmen sınıf içinde iletişim için uygun ortam hazırlamalı, iletişim bir amaca uygun olmalı, sınırlı olmalı, gereken kişiler gerektiği kadar iletişime katılabilmelidirler. İletişim gerek öğretmen gerekse başka kişilerce engellenmemelidir.

Sınıfta İletişim Sürecinin Öğeleri

İLETİŞİM İLETİ ALICI KAYNAK KANAL DÖNÜT BİLGİ, DUYGU, HAREKET, SES, RESİM, YAZI ALICI ÖĞRENCİ KAYNAK ÖĞRETMEN, ARAÇ KANAL EĞİTİM DURUMLARI, ORTAM, YÖNTEM, TEKNİK DÖNÜT

Sınıf İçi İletişim Sınıf içi iletişimin etkili kılınmasında, öğretmen-öğrenci arasındaki etkileşimin yönü belirleyici rol oynamaktadır. İletişim öğretmenden öğrenciye, öğrenciden öğretmene karşılıklı olursa yararlıdır. Tek yönlü iletişim sıkıcıdır ve dönüt yararlarından uzaktır.

Tek Yönlü İletişim Öğretmenin bilgiyi ve konuyu kendi tekelinde görmesi tek yönlü iletişime yol açar. Öğretmenin konuşma kontrolünü elinde bulundurması, öğrencinin ne zaman ve hangi konuda katılacağına karar vermesi ve tartışma konularını kendisinin seçmesi, öğrenci katılımını azaltmakta, sınıf içi iletişim ortamını olumsuz yönde etkilemektedir. Eğer iletişim çift taraflı yani karşılıklı değilse gücü ya da yetkiyi o an için elinde bulunduran taraf isteklerini gerçekleştirecek, diğer taraf baskı altında tutulacaktır.

Çift Yönlü İletişim Çift yönlü iletişim eğitim sürecinde çok önemlidir. Sınıf içindeki öğrenci öğretmen etkileşimi ve yüz yüze ilişkiler çift yönlü iletişim kurulmasını sağlar. İyi bir öğretmen öğrenciden gelen tepkilere (dönütlere) göre nasıl öğrettiğini ve nasıl öğretmesi gerektiğini belirleyebilir. Sınıf içindeki çift yönlü iletişim iyi bir etkileşime yol açar.

SINIFTA İLETİŞİM BİÇİMLERİ Öğretmenin sınıf içindeki iletişim işlevlerini yerine getirirken üç türlü iletişim yönteminden yararlandığı belirtilmektedir: Sözlü iletişim Sözel olmayan iletişim Yazılı iletişim

Sözlü İletişim Sözlü iletişim, karşılıklı olarak konuşma ve dinleme etkinliklerini kapsar. Sözlü iletişimin başarısı, konuşan ve dinleyen arasında ortaklaşa bir temele dayanır. Sözlü iletişim, her zaman konuşan ve dinleyen arasında bilgi, beceri, tutum ve davranış açısından etkileşim olmasını gerektirir.

Sözsüz İletişim Sosyal psikologların uzun yıllar sürdürdükleri çok sayıda araştırmanın sonucuna göre insanların birbirleriyle yüz yüze kurdukları ilişkilerde sözsüz mesajların etkisi %90 oranındadır. İnsanlar arası iletişimi kuvvetlendiren en önemli etmenlerden birisi de sözel iletişimi destekleyen sözsüz mesajlardır.

Yazılı İletişim Mesajı, katılımcıların anlayabileceği ortak simgeler aracılığı ile (tahta, slayt vb.) iletmemizdir. Burada iletişim aracı yazıdır. İçerik, destek materyaller ve ortamlarla sunulur.

İletişim Süreci ve Yaşantı Alanı

İletişimi Engelleyen Faktörler Ortak yaşantının olmaması Dile ait engeller Sembol ile anlatılan konu arasındaki çelişki Semantik Engeller (Anlamların karıştırılması) Savunma Mekanizmaları Sözcüklere boğulma Psikolojik engeller Çevresel/Fiziksel faktörler Statü Hiyerarşi Sınırlama Uyuşmazlık

Sınıf içi İletişimde Öğretmen Sınıf içi iletişimi geliştirmek için bir öğretmenin; Konuşma yeteneğini geliştirmesi, Dersi iyi bir şekilde planlaması, Öğrenci ilgi ve yeteneklerini tanıması ve değerlendirmesi, Öğrencileri dikkatli dinleyebilme yeteneğine sahip olması, Öğrencilere söz hakkı tanıması, zorunludur. Sınıf içinde öğretmen ve öğrenci arasında kurulan çift yönlü iletişim öğretmen tarafından verilen dönütlerin değerlendirilmesi açısından önemlidir.

Gordon’a göre etkili dinleme becerisini kazanan öğretmenler, öğrencilerin düşünme, tartışma, soru sorma ve araştırmada kendilerini özgür hissedecekleri bir ortam yaratarak, öğrenmeyi kolaylaştırmaktadırlar. Rosenfeld tarafından yapılan bir araştırmada derse hazırlıklı gelen öğretmenlerin yüz ifadeleri, konuşmadaki etkinlikleri, gülümseme biçimleri, jest ve mimikleri gibi davranışlarının derse hazırlıksız gelen öğretmenlerin aynı davranışlarına oranla yaklaşık iki kat daha etkili olduğu bulunmuştur. Öğretmenlerin başvurduğu iletişim biçiminin %80’i beden diline dayanmaktadır

Marzano ve Pickering öğretmen-öğrenci arasında olumlu ve eşitliğe dayalı bir ilişkinin geliştirilmesinde aşağıdaki önerileri getirmektedir: Öğretmen sınıftaki tüm öğrencilerle göz temasında bulunmalı ve sınıfın her köşesinde dolaşmalıdır. Ders sırasında öğretmen bilinçli bir şekilde tüm öğrencilerin yanına yaklaşmalıdır. Sınıfın oturma düzeni buna imkan verecek şekilde düzenlenmelidir. Öğretmen sınıfta öğrencilerin ortaya koyduğu fikirleri sahiplenmelerine yardımcı olmalıdır. Sınıf tartışmalarına tüm öğrencilerin katılımını teşvik etmelidir. Öğretmen sadece sınıfta konuşan öğrencilere değil, konuşmayan öğrencilere de seslenmeli ve onların derse katılımını sağlamalıdır. Öğretmen bir soru sorduğu zaman onlara cevaplamaları için süre tanımalıdır.

Etkili Öğretmenlik Eğitimi Sınıf yönetiminde iletişim eksikliği ya da kötü iletişim eğitimin kalitesini düşürmektedir. Fakat çoğu öğretmen ya öğrencilerle nasıl iletişim kuracağını bilemez ya da tek taraflı bir iletişim kurarak iletişimi en baştan engeller. Thomas Gordon Etkili Öğretmenlik Eğitimi adlı kitabında  öğretme öğrenci ilişkisinde öğretmenin yaptığı hatalardan bahseder. Kitabında iletişimin 12 engeli  aşağıdaki gibi verilmiştir:  Emir vermek- Yönlendirmek,  Uyarmak, Gözdağı vermek,  Ahlak dersi vermek,  Öğüt vermek, Çözüm ve öneri getirmek,  Öğretmek, Nutuk çekmek, Mantıklı düşünceler önermek,  Yargılamak, Eleştirmek, Suçlamak,  Ad takmak, Alay etmek,  Yorumlamak, Analiz etmek,  Övmek, Aynı düşüncede olmak, Olumlu değerlendirme yapmak, Güven vermek, Desteklemek, Avutmak, Duygularını paylaşmak, Soru sormak, Sınamak, Sorguya çekmek, Çapraz sorgulamak,  Sözünden dönmek, Oyalamak, Alay etmek, Şakacı davranmak, Konuyu saptırmak.

Daha iyi bir öğretmen-öğrenci iletişimi sağlamak için; Öğretmen ulaşılabilir, tutarlı ve bağışlayıcı olmalıdır. Öğrencilere, yüksek ama ulaşılabilir hedefler, beklentiler göstermelidir. Tüm öğrenciler için kaygılanmalıdır; öğrenciler arasında ayrım yapmaktan kaçınmalıdır. Çok fazla övgü yapmaktan veya kusur bulmaktan kaçınmalıdır. Öğrencilerden, yaptığı dersle ilgili geri bildirimler istemelidir. Öğrencilerle resmi ilişkilerin dışında da ilişki kurabilmelidir.

Bir öğretmenin sınıfını etkili yönetebilmesi için öğrencileriyle sağlıklı bir iletişim kurması gerekmektedir.