FİNANSAL OKURYAZARLIK EĞİTİMİ BÜTÇEMİ YÖNETEBİLİYORUM FORMATÖR EĞİTİMİ Eğitime başlamadan 15 dakika önce ekranda proje adı gösterilir biçimde sunum açık bırakılır. Katılımcılar gelmeden sınıfı ve materyalleri kontrol ederek, katılımcı sayısı kadar materyal olup olmadığını teyit eder. Katılımcılar sınıfa giriş yaptıktan itibaren hedef kitlenin özelliklerini ve farklılıklarını analiz eder. Unutmamalıdır ki; hedef kitleye yönelik eğitimin gidişatını belirleyen ve gerektiğinde örnekleri çeşitlendirmenize sebep olan en önemli unsurlardan biridir. Ardından eğitim dilininin anlaşılırlığını dikkate alarak içeriği aktarmaya başlar.

AMAÇ Bireylerin finansal konularda bilinçlenmesini sağlayarak, sürdürülebilir kalkınma sürecine katkıda bulunmaktır. Projenin amacı katılımcılar ile paylaşılır. Zaman ayırıp eğitime katıldıkları tüm katılımcılara teşekkür eder. Eğitmen kendini tanıtır. “Katılımcılar ile daha önce hiç karşılaşmamış ise kendisi hakkında kısaca bilgi verir.” Adını soyadını paylaşır ve çalışma alanı hakkında bilgi verir.

MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİ HEDEF KİTLE MESLEK LİSESİ ÖĞRENCİLERİ

HEDEFLER Bütçe, tasarruf, birikim, harcama, finansal hak ve yükümlülüklerini konularında bilgi vermek. Finansal okuryazarlık hakkında toplumda bilinç oluşturulmasını sağlamak. Projenin hedefleri bahsedilir: Bütçe, tasarruf, birikim, harcama, finansal hak ve yükümlülüklerini bilmek, Temel kavramlar hakkında bilgilendirilmek, Finansal okuryazarlık konusunda toplum bilincinin oluşturulmasını sağlamaktır. Yeterli finansal altyapıya ve anlayışa sahip olmayan bireylerin oluşturduğu ekonomilerin uzun soluklu refaha kavuşması mümkün değildir. Bugün dünyanın önde gelen iktisatçıları dünyada yaşanan ekonomik buhrandan bazı ülkelerin daha fazla etkilenmelerinin sebebini, finansal bilincin yeterli düzeyde olmamasına bağlamaktadırlar. Gençler finansal okuryazarlık eğitimini almasının çok önemli olduğu bilgisinin alı çizilir.Gençler için; kredi kartı, burslar, kültür sanat etkinliklerinde gider ve gelir kalemleri geliyor.

KAPSAM Ülkemizin 81 ilinde 2 yılda, meslek liselerinde eğitim alan 1,2 milyon öğrenciye finansal okuryazarlık bilinci kazandırılmak istenmektedir. Projenin ulaşacağı kişi sayısı olan 1,2 milyonu özellikle vurgulayarak, katılımcılara bu projenin, ailenin ve ülkemizin geleceğinin bir parçası oldukları paylaşılarak, projenin önemi aktarılır.

Finansal Okuryazarlık EĞİTİM KONULARI Finansal Okuryazarlık Finansal Kavramlar Finansal Hedefler Formatör günlük hayatımızda kullandığımız ama bazende unuttuğumuz/atladığımız bilgileri birlikte yeniden hatırlayacağımızı iletir. Formatör, yapılan konu dağılımından ilki olan Finansal Kavramlar kısmından eğitime başlayacaklarını ve bu eğitimin bir yolculuk olduğunu katılımcılara aktarır. Ayrıca formatör günlük hayatımızda kullandığımız ama bazende unuttuğumuz/atladığımız bilgileri birlikte yeniden hatırlayacağımızı iletir. Formatör tarafından eğitim sırasında anlatılacak konu başlıkları sunumdan gösterilerek, katılımcılara aşağıdaki başlıklar üzerinden gidileceği bilgisi aktarılır. Finansal okuryazarlık Finansal Kavramlar Finansal Hedefler Formatör; zaman kısıtlı olduğu için: Katılımcıların eğitimin sonunda sorularını sorabileceklerini aktarır. Eğitmen eğitim süresinin 40 dakika olduğunu katılımcılara hatırlatır.

ISINMA OYUNU Katılımcıların hareketlenebilmesi ve samimi bir ortam oluşturulabilmesi için herkesin ayağa kaldırıp adını istenir. Böylelikle seminer içerisinde samimi bir ortam oluşması ve eğitim öncesi katılımcıların hazır hale gelmeleri sağlanmış olur. Katılımcılara teşekkür ederek yerlerine oturmaları ister.

KART SAYISI 174 MİLYON AVRUPA BİRİNCİSİ! Kredi kartı borç takibinde 2.143.242. Milyon kişi var. *2015 yılı Bankalar arası Kredi Merkezi verisi.

KREDİ KARTIYLA HARCAMA BİR GÜNDE… GÜNLÜK 1,3 MİLYAR TL Kredi kartı borç takibinde 2.143.242. Milyon kişi var. HARCAMA *2015 yılı ilk 6 ayın verisi.

FİNANSAL OKURYAZARLIK ARAŞTIRMASI* TÜRKİYE 120.SIRADA NORVEÇ 1.SIRADA TÜRKİYE’NİN FİNANSAL OKURYAZARLIK KARNESİ! √  S&P’nin 144 ülkede 150 bin kişi ile yaptığı finansal okuryazarlık araştırmasında Türkiye 120. oldu. Hindistan ve Yemen’in önündeyiz. √  Verilere göre, dünyada her 100 kişiden ortalama 33’ü, Türkiye’de ise her 100 kişiden sadece 23,6’sı finansal okuryazar. √  Araştırmaya göre, her 100 erkekten 28’ifinansal okuryazarken, kadınların sadece 19’u finansal okuryazar. Haziran 2014’te açıklanan Başbakanlık Genelgesi ile Türkiye için Ulusal Strateji oluşturulmasına dair çok önemli bir adım atılmıştır. 64. Hükümet Programında da önemli bir yer tutan ülke tasarrufları ve bu konularda farkındalığın ve bilincin artırılarak bireylerin borçlarını ve bütçelerini daha doğru yönetmeleri, diğer bir ifadeyle finansal okuryazar olmaları noktasında toplumumuza önemli bir hizmet sunmaktadır. Ülke olarak ciddi mesafeler kat etmekle beraber, önümüzde halen uzun bir yol bulunmaktadır. Ülkemiz finansal okuryazarlık konusunda dünyada maalesef 120. sıradadır. Türkiye’yi dünya finans merkezlerinden biri haline getirmek için bizlere çok büyük görevler düşmektedir. Ülkemizde kişisel finansmanın ve bütçe yönetiminin önemini ortaya koyan Bütçemi Yönetebiliyorum projesi ile geniş kitlelere ulaşarak FOY hakkında farkınadalık oluşturacaktır. YEMEN 144.SIRADA *S&P Finansal Okuryazarlık Araştırması 2015.

FİNANSAL OKURYAZARLIK Aylık, yıllık gelir gider planı, yani ‘bütçe’ yapmaktır. Harcama disiplinine sahip olmaktır. Harcamalarda bütçeyi aşmamaktır. Aşırı borçlanmamaktır. Parasal riskleri doğru almaktır. Tasarruf yapmaktır. Kuruşla başlayarak para biriktirebilmektir. Girişimci olacak cesarete ve bilgiye sahip olmaktır. Finansal okuryazar olmak, aynı zamanda paylaşmaktır. Finansal okuryazarlık sizce ne anlama geliyor; fikirler alınır ve aşağıdaki içeriklere geçilir. FOY:Bireyin parası doğru bilgiyle etkin şekilde risklerini anlayarak yönetebilme becerisidir. FİNANSAL OKURYAZAR OLMAK NE DEMEK? √  Aylık, yıllık gelir gider planı, yani ‘bütçe’ yapmaktır. √  Harcama disiplinine sahip olmaktır. √  Harcamalarda bütçeyi aşmamaktır. √  Aşırı borçlanmamaktır. √  Parasal riskleri doğru almaktır. √  Tasarruf yapmaktır. √  Kuruşla başlayarak para biriktirebilmektir. √  Girişimci olacak cesarete ve bilgiye sahip olmaktır. √  Finansal okuryazar olmak, paylaşmaktır.

Bildiğimiz Finansal Kavramlar Nelerdir? Katılımcılara ‘Bildiğiniz finansal kavramlar nelerdir?’ diye sorar; gelen cevaplar katılımcıların görebilecekleri bir yere yazılabilir.

Harcamalar FİNANSAL KAVRAMLAR Hayal Hedef Plan Para Bütçe Birikim Tasarruf Hayal: Zihinde tasarlanan, canlandırılan ve gerçekleşmesi istenen şey, imge, görüntü. Kısaca: zihinsel görüntü. Her şey bir hayal ile başladı… Hedef: Bir kimsenin, topluluğun ulaşmak istediği konum, düzey, erek, amaç, gaye, maksat. Hedef konusunda Finansal Hedefler başlığında detaylı olarak girileceği bilgisi verilir. Plan: Hedeflenen bir amaca ulaşılmasını sağlayacak adımlardan oluşan dokümandır. Neyin ne zaman, niçin ve nasıl yapılacağını gösteren bir taslaktır. İş yapılmadan önce hazırlanır. İşin üstesinden gelmek için gereklidir. Planlamanın amacı bir işin en düşük maliyetle, en etkili ve verimli şekilde yapılacağının önceden kestirilmesidir. Başka bir tanıma göre plan; bazı amaçlara ulaşmak için gelecekte uygulanacak bir dizi kararı hazırlamayı içeren bir süreçtir. İşe ulaşmak için yapılacak bütün faaliyetleri kapsar. Para: Devletçe bastırılan, mal ve hizmet satın alma gücü olan ve herkes tarafından kabul gören bir mübadele (değişim) aracıdır. Para toplumda ortak bir değer ölçüsüdür. Her ülkenin değer ölçüleri farklı olabilir. Para aynı zamanda bir yatırım ve tasarruf aracıdır. Para; cansızdır ve sadece bir araçtır. Paraya farklı anlamlar ve değerler yükleyen bizleriz. Formatör, tarihsel süreci kısaca katılımcılara bilgileri aktarır: Tuz, deniz kabuğu, inci, madenler, gümüş, altın, banka, kredi kartı.   Formatör Liseliler için harçlığını/bursunu varsa hesap kartını/part time çalışıyor ya da staj yapıyor ise parasını nasıl kendi ihtiyaçları dahilinde yönetebilmesi gerektiği ve bunu hayatı boyunca bir alışkanlığa çevirmesi gerektiği olduğunu önemle belirtir. Bütçe: Devletin, bir kuruluşun, ailenin ya da bir kişinin gelecekte belirli bir süre için tasarladığı gelir ve giderlerin tümünü ayrıntılarıyla gösteren çizelgedir. Birikim: Biriktirilen mal veya paradır. Tasarruf: Para biriktirme ya da artırmak için maddi kaynakları dikkatli kullanma, idare etme, idareli tüketmeye denir. Dünyamızdaki kaynakların sınırlı olduğunu hatırlatarak, bu hassasiyetin her birey tarafından gösterilmesi gerektiğini iletir. Günümüzde internet kullanımın hayatımızı ve ilişkilerimizi etkileyecek kadar arttığını; özellikle gençler için olmazsa olmazlardan olduğunu ilettir. Bu sebeple lüzumsuz yere örneğin telefon internetinizi kullanmayın; ücretsiz wifidan faydalanın. İnterneti 2015 yılının ilk üç ayında kullanan 16-74 yaş grubu bireylerin %87,1’i evde kullandı. Bunu %42,5 ile işyeri, %37,7 ile akraba, arkadaş evleri, %29,2 ile alışveriş merkezi, havaalanı, vb. kablosuz bağlantının yapılabildiği yerler takip ederken, internet kafede kullanım oranı %10,6 oldu.* (*Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması, 2015) Kredi Kartı: Bankaların ve bazı finansman kuruluşlarının müşterilerine verdiği, anlaşmalı POS cihazı bulunan alışveriş noktalarında ödeme amaçlı veya banka ATM'lerinden nakit avans çekmek amaçlı kullanılabilen, yapılan harcamaların aylık olarak bankaya faizini ödemek koşulu ile tek seferde ya da taksitlerle ödenmek zorunda olunduğu, nakit paraya alternatif bir ödeme aracıdır. Kredi kartı bir borçlanmadır. Henüz sahip olmadığınız bir parayı önceden harcama anlamına gelir. Kredi kartı sonraki ayın harcamalarını şimdiden yapmamızı sağlayan bir sistemdir. Dolayısıyla kredi kartı dönem borcumuzu bir sonraki ayın gider masraflarına eklemek gerekir. Kredi kartı limitiniz aylık toplam gelirinizin üç katını geçmemelidir. Kredi Kart Kullanımında Dikkat Edilmesi Gerekenler: Kredi kartı toplam aylık taksit miktarınız toplam gelirinizin 4’te 1’ini geçmemeli Kredi kartının asgari tutarını değil, dönem sonu toplam borcunu ödemelisiniz. Tüketici Hakem Heyeti: Bütçe harcamalarını yaparken karşılaştığınız problemler için 6502 sayılı Tüketici Korunma hakkındaki kanun hükümleri çerçevesinde ikametgahınızın olduğu ilçe hakem heyetlerine ücretsiz danışıp, arzu ederseniz de ücretsiz başvuru yapabileceğinizi bilmelisiniz. 10 Saniye Kuralı: Bir ürün ya da hizmeti satın almadan önce, istek mi yoksa ihtiyaç mı olduğuna karar vermek için beklenen zamana denir. ( Video: 1.17 dakika ) Harcamalar Kredi Kartı 10 Saniye kuralı

HARCAMALAR 2014 Türkiye Hanehalkı Tüketim Harcaması Katılımcılara bütçe konusuna girmeden önce TÜİK 2014 Hanehalkı tüketim harcamalarının verisini paylaşır. ‘Harcamaları kısarsak, tasarruf yapabiliriz’ diyerek, bütçemize katkıda bulunabileceğimizi aktarır. Herkes birbirinden farklı olduğu ve ihtiyaçları değiştiği için, tablodaki dağılımlardaki sıralamanın da herkese göre değişebileceği bilgisi paylaşılır. Tek tek veriler üzerinden geçilir.

10 SANİYE KURALI 10 saniye canlandırması yapılabilir.

FİNANSAL HEDEF Hedefte olması gereken özellikler: S : Spesifik M: Ölçülebilir A: Kabul edilen R: Gerçekçi T: Zamana bağlı Mutlaka hedefimizin bu maddeleri barındırması gerekmektedir. “Finansal hedefiniz var mı?” sorusu ile katılımcıların öncelik sıralamasına göre hedeflerini söylemeleri istenir. Katılımcılara; nedir, neden bu hedefi koydunuz, nasıl yapmayı planlıyorsunuz soruları katılımcılara yöneltilmeli. Yanıtlar üzerinden aşağıdaki notlar dikkate alınarak paylaşımlarda bulunulur. ‘Kendinize hedefler koyun’ der.

FİNANSAL HEDEF ÜÇGENİ Finansal hedefleri için katılımcılara ‘hedef üçgeni’ dağıtılır. Kısa, orta, uzun vadede listelemeleri istenir. Bu hedeflerin gerçekçi olmasını önemle vurgular. Ardından;hedeflerinizi gerçekleştirme yolu bütçeden geçer diyerek konuya aşağıdan devam eder. Aslında herkesin, kısa orta ve uzun vadeli hedefleri bulunmaktadır.

FİNANSAL OKURYAZARLIK FİNANSAL KAVRAMLAR FİNANSAL HEDEF NELER ÖĞRENDİK? FİNANSAL OKURYAZARLIK FİNANSAL KAVRAMLAR FİNANSAL HEDEF Finansal okuryazarlık; finansal okuryazarlığın ne ve neden önemli oldğuğunu anlattık. Finansal kavramlar; finansal okuryazarlık içerisinde bizim için önemli olan kavramları öğrendik. Bunlar sırayla; Hayal: Her şey bir hayal ile başladı; hayal kurun. Hedef: Hayalinizi hedefe dönüştürün Bu hedefi neden istediğinizi ve ne yapacağınızı plan yapın. Plan: Bu hedefinizi hayata geçirmek için süreçlerinizi yazın. İhtiyaçları (zaman,para, enerji) yazın. Para: Hedefe giden yolda bir araç. Bütçe: Bu planı hayatını geçirmek için bütçenizi yapın. Gelir ve giderinizi takip edin. Birikim: Hayaliniz hedef dönüştürüp bütçenizde birikime yer ayırın. Finansal kaynağınızı yaratın. Tasarruf: Birikim yapabilmek içintasarruflu davranın. Oluşturduğunuz finansal kaynağınızı koruyun. Harcama: Harcama alışkanlıklarınızı gözden geçirin ve disiplinli davranın. Bir tasarrufu yöntemi olarak 10 saniye kuralı kullanın. Kredi kartını kullanırken iki kere düşünün. Finansal hedef; smart özelliklerin altı çizilmesi gerekmektedir. Finansal hedefi nasıl oluşturulması gerektiğini öğrendik.

SORU - CEVAP

TEŞEKKÜRLER… Katılımlarından dolayı teşekkür edilir.