Türkiye’de iklim elemanları TÜRKİYE’DE İKLİM ELEMANLARI,TÜRKİYEDE SICAKLIĞIN DAĞILIŞI ,TÜRKİYEDE BASINÇ,RÜZGAR VE NEMLİLİK ÖZELLİKLERİ... A. SICAKLIK 1. Yıllık Ortalama Sıcaklık Dağılışı          En düşük ortalama sıcaklıklar, Kuzeydoğu Anadolu’da görülür. En yüksek ortalama sıcaklıklar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin güneyi ile Akdeniz kıyılarında görülür. En düşük sıcaklık ile en yüksek sıcaklık arasındaki fark 8°C den fazladır. Sıcaklık genelde güneyden kuzeye gidildikçe azalmaktadır

Temmuz ayı 2. Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı Temmuz ayında, bölgeler arasındaki sıcaklık farkı Ocak ayına oranla daha azdır. Temmuz ayında en düşük sıcaklık, Kuzeydoğu Anadolu, Karadeniz kıyıları ve Marmara’nın kuzeyinde görülür. Bu ayda en yüksek sıcaklıklar , Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde görülür

harita

Ocak ayı 3.Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık Dağılışı Ocak ayında, bölgeler arasındaki sıcaklık farkı, Temmuz ayına oranla daha fazladır. En düşük sıcaklıklar, Kuzeydoğu Anadolu’da görülür. En yüksek sıcaklıklar Akdeniz kıyı kesiminde görülür

Basınç ve rüzgarlar B. BASINÇ ve RÜZGÂRLAR BASINÇ Türkiye’yi en çok etkileyen gezici basınç merkezleri şunlardır: a. Sibirya Antisiklonu: Sibirya üzerinde oluşur. Türkiye’yi kışın etkiler. Soğuk ve kar getirir. 60° enlemleri çevresinde oluşmasına rağmen, soğumadan dolayı termik kökenlidir. b. Asor Antisiklonu: Atlas Okyanusu üzerindeki Asor Adaları çevresinde, 30° DYB alanına bağlı olarak oluşur. Kış mevsiminde Sibirya antisiklonu ile birleşerek Türkiye üzerinde etkili olduğunda İzlanda siklonu Türkiye’ye sokulamaz. Bunun sonucunda da ülkemizde kışlar soğuk, sert ve kar yağışlı geçer.  

sıcaklık Atmosferin yeryüzüne yaptığı basınç her yerde aynı değildir. 1 SICAKLIK: Sıcaklığın artmasıyla hava genişler, hafifler ve yükselir. Yükselen havanın yere yaptığı basıncın azalmasıyla,alçak basınç alanları doğar. Sıcaklığın azalmasıyla soğuyan havanın hacmi daralır, ağırlaşır ve alçalır. Alçalan havanın yere yaptığı basıncın artmasıyla yüksek basınç alanları doğar. Bu şekilde, ısınma ve soğumaya bağlı olarak oluşan basınç merkezlerine termik basınç merkezleri denir. Örneğin, Ekvator çevresi sürekli sıcak olduğundan, burada termik alçak basınçlar oluşmuştur. Kutuplar civarı ise, sürekli soğuk olduğundan burada da termik yüksek basınçlar oluşmuştur. Sıcaklık ile basınç arasında ters orantı vardır.

· Isınan hava yükselir böylece yeryüzüne uyguladığı basınç azalır. Soğuyan hava ağırlaşır ve alçalır. Yeryüzüne uyguladığı basınç artar.   ·         Isınan hava yükselir böylece yeryüzüne uyguladığı basınç azalır. ·         Soğuyan hava ağırlaşır ve alçalır. Yeryüzüne uyguladığı basınç artar.

yükselti 2 YÜKSELTİ : Yükseldikçe basınç azalır. Bunun nedeni, yükseklere doğru çıkıldıkça Atmosferi oluşturan gazların yoğunluklarının yerçekimi etkisiyle azalmasıdır. Basınç ile yükselti arasında ters orantı vardır, yükseldikçe havanın kalınlığı ve yoğunluğu gazların miktarı azaldığı için basınç azalır. ( 10.5 metrede 1 mm düşer)

Basra siklonu c. Basra Siklonu: Basra Körfezi çevresinin aşırı ısınmasıyla oluşur. Samyeli rüzgârları vasıtasıyla Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde etkili olur. Havadaki nemi kurutarak sıcaklık ve buharlaşmayı artırır. 30° Kuzey enlemi çevresinde oluşmasına rağmen, ısınmadan dolayı termik kökenlidir. Türkiye’de yaz mevsiminde etkilidir. d. İzlanda Siklonu: İzlanda üzerinde oluşur. Türkiye’de kışın ve ilkbaharda etkili olur. Etkili olduğunda Türkiye’de kışlar ılık, kısa ve yağmurlu geçer. 60° enlemleri çevresinde

Rüzgarlar RÜZGÂRLAR a. Soğuk Yerel Rüzgârlar Karayel: Balkanlar’daki yüksek basınç ve Basra Körfezi’ndeki alçak basınç sonucu oluşur. Kuzeybatıdan soğuk ve kuru olarak eser. Kış mevsiminde Marmara Bölgesi ile Batı Karadeniz’de sıcaklıkları azaltarak kar yağışına neden olur. Yıldız: Kuzeyden eser. Karadeniz üzerinden geldiği için soğuk ve nemlidir. Karadeniz Dağları’nda yağış bırakır. Poyraz: Marmara, Karadeniz ve İç bölgelerimize kuzeydoğudan esen soğuk, kuru bir rüzgardır. Doğu Avrupa’daki yüksek basıncın etkisi sonucunda oluşur. Kışın sıcaklıkları azaltarak kar yağışına neden olur. Yaz poyrazı ise serin ve kuru olarak eser. Ege Denizi’nde, yazın poyraz benzeri rüzgârlar tam kuzeyden eserler. Eski Yunanlılar bu rüzgarlara, ticaret rüzgârı anlamında Etesia demişlerdir. Bugün de, Dünya literatüründe Ege Denizi’nde yazın kuzeyden esen rüzgârlara etezyen (etesien) denilmektedir

Sıcak yerel rüzgarlar b. Sıcak Yerel Rüzgârlar Lodos: Kuzey Afrika’daki yüksek basınç ve Hazar Denizi’ndeki alçak basınç sonucu oluşur. Marmara, Ege ve Akdeniz bölgelerinde etkilidir. Akdeniz’den geldiği için nemli ve sıcaktır. İç kesimlere sokulurken yükseltinin etkisiyle soğuyarak yağışa neden olur. Kış mevsiminde etkili olduğu bölgelerde, sıcaklığı artırarak kar erimelerine neden olur. Kıble: Güneyden eser. İç kesimlerimizde etkili olur. Akdeniz Bölgesi’nde nemli ve sıcak, iç kesimlerde ise, kuru ve sıcak olarak eser. Keşişleme (Samyeli): 30° enlemi çevresindeki dinamik yüksek basıncın etkisi sonucu oluşur. Suriye Çölü’nden Güneydoğu Anadolu’ya doğru eser. Sıcak ve kurudur. Bitkiler üzerinde kurutucu etkisi vardır

Nem ve yağışlar C. NEM ve YAĞIŞLAR Türkiye’de yağış dağılışı haritası ile yerşekilleri haritası karşılaştırıldığında, aralarında yakın ilgi bulunduğu tespit edilmektedir. Türkiye’de fazla yağış alan yerler (1000 mm. den fazla), Doğu ve Batı Karadeniz bölümleri ile bazı Batı ve Doğu Anadolu dağlarıdır. En fazla yağış alan yer Rize çevresidir. (2400 mm. den fazla) Türkiye’de orta derecede yağış alan yerler (500 mm - 1000 mm arası), Akdeniz, Ege, Marmara, Orta Karadeniz, Doğu Anadolu ve İç Anadolu’nun kuzey kesimleridir. Türkiye’de az yağış alan yerler (500 mm nin altında), İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve yer yer Doğu Anadolu’nun çukur yerleridir. En az yağış alan yer, Tuz Gölü çevresi ile Iğdır Ovası civarıdır. (250 mm nin altında)

Kutup iklimi ve özellikleri Dünyanın sürekli olarak karlar ve buzlarla kaplı olan kutup bölgelerinde görülen iklim tipidir. Kuzey Kutbu çevresinde Grönland Adası’nın iç kısımlarında ve Antarktika’da etkilidir.    Sıcaklık ortalaması bütün yıl boyunca 0°C nin altındadır. Sıcaklık, çoğu zaman -40°C ye, hatta daha altına iner.   Yıllık sıcaklık farkı 30°C dolaylarındadır. Güneşlenme süresi çok uzun olmasına rağmen sıcaklık yükselemez. Çünkü güneş ışınları yıl boyunca bu bölgelere eğik açılarla gelir. Sıcaklık düşük olduğundan buharlaşma ile atmosfere karışan nem azdır. Dolayısıyla yağışlar son derece az ve her zaman kar şeklindedir. Ortalama yağış yıllık 200mm civarındadır. Bu sebeple kutup iklimine soğuk çöl iklimi de denir. Zemin buzlarla kaplı olduğu için bitki örtüsü yoktur.

Ayrıntılı bilgi AYRINTILI BİLGİ:    1-Kutup çevrelerinde 70-90 paralelleri arasında görülür. 2-Grönland ve Antartika çevresi,... 3-yer daima kar ve buzla kaplıdır.Kalıcı karın alt sınırı sıfır metreden başlar. 4-Sıcaklı 0 C’nin altındadır.Akarsu, toprak ve bitki örtüsü yoktur.  

Tundura TUNDURA İKLİMİ VE ÖZELLİKLERİ...   İskandinavya Yarımadasıyla, Kanada’nın kuzeyinde, Sibirya’ da ve Grönland Adası’nın kıyı kesimlerinde görülür.             En sıcak ay ortalaması 10 °C yi geçmez. Kışın sıcaklık –30, -40 °C'lere kadar iner. Toprak yılın büyük bir kesiminde donmuş haldedir. Kışlar çok soğuktur. Sadece yazın sıcaklığın artması ile toprağın üst kısmındaki buzlar erir ve bataklıklar oluşur.               Yıllık yağış miktarı 200–250 mm civarındadır.             Bitki örtüsü yosun ot ve cılız çalılıklardan oluşan Tundra bitki örtüsüdür. Düşük sıcaklıklara dayanabilen otlar çalılar ve yosunlardan oluşur.  

Ayrıntılı bilgi AYRINTILI BİLGİ 1-Kutuplara yakın 60-70 enlemleri ile dağların yüksek kesimlerinde görülür. 2-Avrupa’nın kuzeyi, Sibirya ve Kanada’nın kuzeyi, Grönland’ın güneyi ve İzlanda... 3-Sıcaklık ortalaması çok düşüktür. En sıcak ay ortalaması bile 10 C yi geçmez(güneş ışınlarının geliş açısı çok küçüktür). 4-Ortalama yağış miktarı 250 mm civarında dır. Yağış çoğunlukla kar şeklindedir. 5-Doğal bitki örtüsü Tundra dır. Tundra, düşük sıcaklıklara uyum sağlamış bodur, cılız çalılar ile otlardır. 6-Yaz aylarında sıcaklığın sıfırın üstüne çıkması donmuş olan toprağın çözülerek bataklık haline gelmesine yol açar. Yılın büyük bir bölümünde donmuş olan toprağa Permafrost yada Tjale adı verilmektedir

Orta kuşak Orta Kuşak Karasal.            Genel olarak, 30° - 65° enlemleri arasında, karaların deniz etkisinden uzak iç kısımlarında ve kıtaların doğu kıyılarında görülmektedir. Karasal iklim, Sibirya, Kanada ve Doğu Avrupa’da geniş bir yayılış sahasına sahiptir.  En soğuk ay ortalaması –10 °C civarındadır. Bazı günler –40 °C ye kadar sıcaklığın düştüğü de gözlenebilmektedir. Yıllık sıcaklık ortalaması 0–10 °C dır. En sıcak ay ortalaması 20 °C civarındadır. Kışlar çok soğuk geçer ve uzun sürer. Yazlar ise sıcaktır. Yıllık sıcaklık ortalaması 0 – 10°C arasında değişir. Yıllık sıcaklık farkı 20 – 40°C dır. Kar ortalama 80–90 gün toprak üstünde kalır. Denizden uzaklaşıldıkça ve kutba doğru gidildikçe sıcaklıklar çok düşer. Dünyanın kışları en soğuk ve yıllık sıcaklık farkının en fazla olduğu bölgeleri bu iklim alanının denizlerden uzak ve daha kuzeyde olan iç kesimleri ile yüksek kesimlerdir.             Yıllık yağış miktarı 500 – 600 mm dolayındadır. En fazla yağış yazın, en az yağış kışın düşer. Kış yağışları daha çok kar şeklindedir.            Tabii bitki örtüsü iğne yapraklı ormanlardır. Yağışın azaldığı kesimlerde de bozkırlar (step) görülür. Sibirya ve Kanada da iğne yapraklı ormanlara tayga ormanları adı verilir. Kıyıya yakın olan daha ılıman kesimlerde yayvan ve iğne yapraklı ormanlar yaygındır. Kışların çok soğuk geçtiği iç ve yüksek kesimlerde soğuğa dayanıklı iğne yapraklılar geniş yer kaplar. Yüksek kesimlerde üstünde alpin kat denilen dağ çayırları yer alır.

Ayrıntılı bilgi AYRINTILI BİLGİ 1-Orta kuşak karalarının deniz etkisine uzak iç kesimlerinde görülür. 2-Doğu Avrupa, Sibirya , ve Kanada’nın güneyinde görülür. 3-Kışlar çok uzun ve soğuk olur. Yazlar ise kısa ve sıcaktır. 4-Denizden uzaklaştıkça karasallık artar. 5-Temmuz sıcaklığı 20ºC’yi geçer. Ocak ayı ortalaması ise –10ºC kadardır. Yıllık sıcaklık farkı 30ºC’yi geçer. 6-Yıllık yağış miktarı 500-600 mm kadardır. 7-Yağış daha çok İlkbahar ve Yaz aylarında görülür. Kışın ise yüksek basınç alanı etkilidir, dolayısıyla bu mevsimde hava açıktır ve kar erimez. 8-Bitki örtüsü, İğne yapraklı ormanlardır. Bunlara Sibirya’da Tayga denilmektedir. 9-Yağışın azaldığı yerlerde steplere rastlanır. 10-Toprak soğuk-nemli bölge toprağı olan Podzolik topraktır. 11-En fazla yağış İlkbahar ve yaz aylarında düşmektedir. Karasallık arttıkça yağışlar yaz mevsimine doğru kaymaktadır. Görüldüğü yerler: Deniz etkisinden uzak kara içlerinde ve ılıman kuşak karalarının doğu kıyılarında Soğuk su akıntılarının etkisi görülür. Yurdumuzda ise Doğu Anadolu Bölgesinde Erzurum-Kars bölümünde görülür. İç Anadolu ve Ergene bölümünde görülen karasal iklim buna örnektir.  

Sona ermiştir. Slayt burada sona ermiştir . Öğretmenime teşekkür ederim. Özlem sarı 8-c 591