Milli Geliri Belirleyen Faktörler: Tüketim, Tasarruf Ve Yatırım Fonksiyonları

Toplam Çıktı - Bir ekonomide belirli bir dönemde üretilen (arz edilen) toplam mal ve hizmet miktarıdır. Toplam Gelir - Belirli bir dönemde üretim faktörlerinin tamamından elde edilen toplam gelirdir. Belirli bir dönemde, toplam çıktı (üretim) ve toplam gelir arasında tam bir eşitlik vardır. Her ne zaman hem toplam çıktı, hem de toplam gelir (Y) ile ifade edilmektedir. Toplam Çıktı Tüketim ve Yatırım Harcamalarından oluşmaktadır.

1. Tüketim Harcamaları Hanehalkı için tüketim harcamaları, aile fertlerinin gereksinim duydukları mal ve hizmetlerin satın alımı için yaptıkları harcamaların toplamıdır. Makroekonomik anlamda tüketim harcamaları ise, bir ekonomideki tüm tüketicilerin belirli bir dönemde gereksinim duydukları mal ve hizmetleri satın almak amacıyla yaptıkları harcamaların toplamıdır. Tüketim Harcanabilir Gelir düzeyine bağlı değişebilmektedir, Gelirin tüketilmeyen kısmı TASARRUF(S) olarak değerlendirilmektedir. Harcanabilir Gelir = Tüketim + Tasarruf YD = C + S

Keynesyen Tüketim Teorisi TOPLAM GELİR C TOPLAM TÜKETİM = S TOPLAM TASARRUF 100 -100 80 160 -80 175 -75 200 250 -50 400 600 550 50 800 700 1,000 850 150

Tüketim Harcamalarını Etkileyen Faktörler J. M. Keynes’in tüketimi etkileyen faktörlerle ilgili görüşleri zamanla daha da zenginleşmiştir. Tüketimi etkileyen bu faktörler arasında önemlilerden bir kaçını belirtelim: Harcanabilir Gelir Düzeyi (Vergiler çıkarıldıktan sonra kalan net gelir) Servet Düzeyi Toplumdaki Gelir Dağılımı Fiyatların Genel Düzeyi ile İlgili Beklentiler Tüketim harcamalarını etkileyen, harcanabilir gelir dışındaki faktörlerin kısa dönemde değişmeyeceği varsayılır.

Tüketim Harcamalarını Etkileyen Faktörler Keynes, tüketim harcamalarını etkileyen faktörleri ikiye ayırıp incelemiştir: 1. Subjektif (içsel) faktörler Beklenmedik olaylara karşı hazırlıklı olabilmek için fon oluşturmak Faiz geliri elde edebilmek amacıyla tasarruf etmek İleride bir iş kurabilmek amacıyla tasarrufta bulunmak Alışkanlıklar Çocuklarının eğitimi için para biriktirmek veya çocuklara miras bırakmak 2. Objektif (dışsal) faktörler Gelecekteki gelirleriyle ilgili tahminler Faiz haddindeki değişmeler Vergi ve para politikalarındaki değişiklikler

Keynesyen Tüketim Teorisi Tüketim Fonksiyonu Tüketim ile gelir arasındaki ilişkiyi gösteren fonksiyon. Toplam tüketim fonksiyonu her bir toplam gelir seviyesindeki toplam tüketim miktarını gösterir. Bu fonksiyonun artan eğimli olması da yüksek gelir seviyesinin yüksek tüketim harcamasına yol açtığını gösterir. Harcanabilir gelir dışındaki faktörler tüketim fonksiyonunun kaymasına neden olur.

Keynesyen Tüketim Teorisi C = 100 + .75Y Denkleminden Elde Edilen Tüketim Fonksiyonu Bu basit tüketim fonksiyonunda gelirin 0'a eşit olduğu noktada tüketim 100'e eşittir. Gelir artarken tüketim de artacaktır. Gelirdeki her 100 birimlik artış sonucunda tüketim 75 birim artacaktır. Bu eğrinin eğimi de 0.75’tir. Toplam Gelir, Y Tüketim, C 100 80 160 175 200 250 400 600 550 800 700 1,000 850

Keynesyen Tüketim Teorisi Marjinal Tüketim Eğilimi (MPC) gelirdeki bir birim değişimin ne kadarının tüketime gideceğini gösteren orandır.   Toplam Tasarruf (S) Toplam gelirin tüketilmeyen kısmıdır. S ≡ Y – C denklik (≡) her zaman geçerli (doğru) olan bir durumu ifade eder. marjinal tasarruf eğilimi (MPS) gelirdeki bir birim değişimin ne kadarlık bir kısmının tasarrufa gideceğini gösteren orandır. MPC + MPS ≡ 1

Keynesyen Tüketim Teorisi MPC ve MPS önemli kavramlar oldukları için bu kavramların tanımlarına yeniden göz atmak yararlı olacaktır. Marjinal tüketim eğilimi (MPC) gelirde meydana gelen artışın, tüketimde ne kadarlık bir yükselişe neden olacağını gösteren orandır (ya da gelirdeki düşüşün tüketimi ne kadar düşüreceğini gösteren orandır). Marjinal tasarruf eğilimi (MPS) ise gelirde meydana gelen artışın, tasarruflarda ne kadarlık bir yükseliş oluşturacağını gösteren (ya da gelirde meydana gelen düşüşün, tasarruflarda ne kadarlık bir düşüş oluşturacağını gösteren) orandır.

2. Yatırım Kavramı, Yatırım Çeşitleri ve Yatırım Fonksiyonu Yatırım bir ekonomide belirli bir dönemde mevcut sermaye malları ve teçhizat stokuna yapılan net ilavelerdir. Yatırımla ilgili kavramlar: brüt yatırım-net yatırım, otonom yatırım uyarılmış yatırım Bunları açıklamaya başlamadan önce, plasman ile yatırım arasındakı farka bakalım.

Plasman – Yatırım ilişkisi: Yapılan harcama, makroekonomik anlamda ekonominin üretim kapasitesini değiştirmiyorsa, bu harcama yatırım olarak kabul edilemez. Mevcut yatırımların el değiştirmesine, plasman denir. Brüt Yatırım – Net Yatırım Brüt yatırım yıpranma (amortisman) düşülmemiş yatırım miktarını, Net Yatırım, brüt yatırımdan yıpranma (amortisman) düşülmüş halidir Safi (Net) Yatırım = Brüt (Gayri Safi) Yatırım – Amortismanlar Otonom Yatırımlar – Uyarılmış Yatırımlar Otonom yatırımlar ( 𝐼 0 ), milli gelirdeki her türlü değişikliklerden ve dolayısıyla bu değişikliklerden kaynaklanan talep değişmelerinden bağımsız olan yatırımlardır. (yol, baraj vb.) Uyarılmış yatırımlar, milli gelir artışına bağlı olarak artan tüketim talebini karşılamacak için girişimcilerin, mal ve hizmet üretmek amacıyla, mevcut makine ve tesisata yaptıkları ilavelerdir: a) negatif uyarılmış yatırım, b)pozitif uyarılmiş yatırım

Planlanan Yatırım (I) planlanan yatırımlar (I) Firmalar tarafından planlanan sermaye stokuna ve envantere yapılan eklemelerdir. gerçekleşen yatırımlar Gerçekleşen yatırım miktarıdır; stoklardaki planlanmamış değişimler gibi öğeleri içerir. Şu an için, planlanan yatırımların sabit olduğunu varsayacağız. Bu yatırımlar gelirde değişim gerçekleştiğinde değişmeyeceği için grafiği de yatay bir çizgidir.

Denge Çıktı (Gelir) Düzeyinin Belirlenmesi Mal piyasasında denge; planlı yatırımlar ile toplam çıktı seviyesinin eşit olduğu noktada oluşur.   Denge: Y=AE ve ya Y= C+I

Denge Çıktı (Gelir) Düzeyinin Belirlenmesi Dengenin Açıklanmasında Tasarruf/Yatırım Yaklaşımı  

toplam çıktı > planlanan toplam harcama Denge Çıktı (Gelir) Düzeyinin Belirlenmesi Dengenin Sağlanması Ekonominin Dengeye gelmesi süreci, çıktı (gelir) miktarı planlanan toplam harcamalar seviyesinin altında kaldığı sürece devam edecektir. C + I > Y toplam çıktı > planlanan toplam harcama Firmalar planlanmamış envanter düşüşlerine çıktı miktarlarını artırarak tepki vererek, yani üretimi (Y) artırarak ekonomi denge noktasına yaklaşacak ve Y değeri öncekinden daha yüksek olacaktır.

C + I < Y planlanana toplam harcama < toplam çıktı Eğer planlanan harcamalar çıktı miktarından azsa, stoklarda planlanmamış bir artış gerçekleşecektir. Bu duruma firmalar çıktı miktarlarını azaltarak cevap vereceklerdir. Çıktı miktarı azaldığında eskisinden daha düşük bir Y değerinde denge yeniden sağlanıncaya kadar gelir ve dolayısıyla da tüketim düşecektir. C + I < Y planlanana toplam harcama < toplam çıktı Stok artışı olacağından ÇIKTI AZALTILACK

Denge Çıktı (Gelir) Düzeyinin Belirlenmesi