İnsanda Solunum Sistemi

Burun Boşluğu Burun delikleri Epiglottis Ağız Boşluğu Soluk Borusu(Trake) Gırtlak Sağ Ana Bronş Sol Ana Bronş Sağ Akciğer Sol Akciğer Diyafram

Solunum Sistemi Solunum organları şunlardır. Burun Yutak(Farinks) Gırtlak(Larinks) Soluk Borusu(Trake) Bronşlar Akciğerler

Akciğerler Akciğerler, böbrekler ile birlikte iç denge(homeostazi)’nin korunmasını sağlayan organlardır. Akciğerler, iç ortamın Oksijen Karbondioksit Ve pH dengesini sağlarlar.

BURUN

Burun Burun deliklerinden gelen hava,burun boşluklarında; nemlendirilir, Isıtılır, Sahip olunan silli hücreler ve mukus ile temizlenir. Burun ayrıca koku alma sinirleri ile koku duyusunu oluşturur.

Burun Delikleri Yutak Epiglottis Trake Özofagus

Yutak(Farinks) Soluk alıp verirken,epiglottis her zaman açıktır. Hava yutaktan geçerek gırtlağa(larinks) geçer.

Epiglottis

Gırtlak (Larinks) Trake Tiroid Bezi

Gırtlak(Larinks) Soluk borusu ile yutak arasındaki kısımdır. Kıkırdak yapıdadır. Ses telleri burada bulunur.

Soluk Borusu (trake) Akciğer Bronşlar

larinks Soluk Borusu(trake) Ana Bronş Bronşlar

Faröz zar Kıkırdak Mukoza Tabakası

Soluk Borusu(Trake) Gırtlaktaki havayı bronşlara yollayan, esnek olmayan bir borudur. Üzerinde c şeklinde kıkırdak halkalar bulunur. İç yüzeyinde silli hücreler ve mukus salgısı trakeden geçen havayı temizler.

larinks Soluk Borusu(trake) Ana Bronş Bronşlar

Ana Bronşlar ve diğer bronşlar Soluk borusu gibi c şeklinde kıkırdak halkalar barındırır, Esnek değildirler.

Bronşcuk Mukoz Tabaka Alveoller Düz Kaslar

ASTIM KRİZİ Kasılan Düz kaslar Büzüşmüş Mukoz tabaka Aşırı mukus Salgısı

Bronşcuklar Bronşların alt dallarıdır. Bronşlar gibi kıkırdak halkalar taşımazlar. Onun yerine düz kaslara sahiptirler ve bronşlar ve trakenin aksine daralabilirler.

Bronşcuk Mukoz Tabaka Alveoller Düz Kaslar

Alveoller

Alveoller Bronşcuklar, alveol adlı yapılar ile sonlanır. İçi hava dolu keseciklerdir. Bu kesecikler tek katlı epitel doku ile örtülüdür ve bu örtünün çevresinde bol miktarda kılcal damar bulunur.

Alveoller Alveoller ile akciğerin iç boşluk yüzey alanı 100 m2’ye yaklaşır.

Akciğer, bronş,bronşcuk ve alveoller ile dolu bir organdır. Bu yapıların çevresi Akciğer zarı(plevra) ile örtülüdür.

Sağ Ana Bronş Trake Bronşcuk Sol Ana Bronş Bronş Sol lob Plevra Sağ loblar Bronşcuk Sol Ana Bronş Bronş Sol lob Plevra Plevra boşluğu Diyafram

Plevra İki kat zar ve onun arasında bulunan boşluktan oluşmuş bir tabakadır. Akciğeri sarar. İçindeki boşlukta hava ve su vardır.

Akciğer Sağ akciğer 3 lobdan, sol akciğer ise 2 lobdan oluşmuştur.

Diyafram

Diyafram Göğüs Boşluğu ile Karın boşluğunu birbirinden ayıran kaslı bir tabakadır. Soluk alış-verişinde kullanılır.

AKCİĞER Akciğer, milyonlarca küçük boşluğa sahip bir sünger gibidir.

SOLUK ALMA VE SOLUK VERME NASIL GERÇEKLEŞİR ?

SOLUK ALIŞ VERİŞİ Akciğer, yapısında kaslar bulundursa da aslında kendisini şişirebilecek veya daraltabilecek potansiyele sahip değildir.

Akciğeri kendisini şişirmez, bedendeki başka yapılar akciğer şişirir ve söndürür.

Soluk Alıp vermeyi sağlayan yapılar, Diyafram Ve Kaburgalar arası kaslardır.

SOLUK ALMA SOLUK VERME Havanın Çekilmesi Havanın İtilmesi Kaslar kasılı Ve göğüs kafesi Genişler. Kaslar gevşer Ve göğüs kafesi daralır Akciğer Diyafram SOLUK ALMA SOLUK VERME

Soluk Alırken Diyafram kasılır ve aşağıya doğru iner. Kaburgalar arası kaslar kasılır ve yukarıya doğru yükselir. Göğüs kafesine plevradan bağlı olan akciğerler genişlemek zorunda kalır. Hacim genişlemesinden ötürü iç hava basıncı azalır. Dış ortamın yüksek basınçlı havası, akciğer içine dolar. Dış Basınç ile akciğer iç hava basıncı eşitlenince hava akımı da durur.

Negatif Basınç Solunumu İç basıncı düşürerek hava almaya negatif basınç solunumu denir.

Soluk Verirken Diyafram, gevşer ve yukarıya geri döner. Kaburgalar arası kaslar gevşer ve aşağıya doğru geri döner. Akciğer iç hava basıncı yükselir ve bu basınçlı hava beden dışına doğru kaçar.

Soluk vermek daha kolaydır çünkü Kaslar gevşeme durumunda geçer. Geri yaylanma basıncı akciğeri sönük durumda tutmaya zorlar.

Vital Hava Akciğere alınan havadır. Akciğererin bulundurabileceği en yüksek hava miktarı “vital kapasite” olarak adlandırılır. Bu kapasite ortalama olarak 4 litredir.

Verebileceğimiz kadar hava üflesek de, bir miktar hava mutlaka akciğerde kalır.

Soluk Alırken Akciğerler şişer…. Ama akciğerlerdeki hangi yapı şişer ? Akciğerlerde, bronşcuklar ve özellikle alveoller esnek bir yapıya sahip oldukları için soluk alma sırasında hacimce çok fazla büyüyebilirler.

Soluk Alış Verişinin Düzenlenmesi Soluk alış ve soluk veriş istemli bir şekilde denetlenebilmektedir. Fakat soluk alış ve verişin asıl denetleyen ve düzenleyen yapı istemsizdir.

Pons Medulla oblangata Beyincik

Soluk Alıp Vermenin Düzenlenmesi Soluk alıp verme ile ilgili uyarıları, medulla oblangata(omurilik soğanı) sağlar. Pons adlı diğer sinir sistemi organı ise M.O.’nın uyarılarını yumuşatarak akciğerlere yollar.

Pons Medulla oblangata Kaburgalar arası kaslar Diyafram Pons Medulla

Solunum nasıl düzenlenir ?

Kandaki CO2 miktarı artarsa bir süre sonra; Kanın pH’ı düşer. Kanın pH’ını sürekli olarak ölçen Omurilik soğanı,düşen pH’a karşı tepki gösterir. Uyarılan o.s. Pons’u uyarır. Pons, kab.ar. kas. ve diyaframı uyarır. Soluk alış-verişi hızlanır. Bir süre sonra kandaki CO2 oranı düşmüş olur.

Omurilik Soğanı, düşük pH’ta önce kalbin hızlı atması sağlayacak uyarılar yollar. Daha sonra soluk alış-verişini hızlandırır.

Akciğerlerde Gaz Alışverişi Alveol kılcallarında, Alveol içi kısmi oksijen basıncı, gelen kılcalların kısmi oksijen basıncından yüksek olduğu için oksijen alveollerden kılcallara geçer. Tam tersine, karbondioksit kısmi basıncı alveollerde düşük olduğu için,CO2 kılcallardan alveollere geçer.

Kalpten gelen atardamarların kılcal uçlarında kısmi oksijen basıncı, dokulardaki kısmı oksijen basıncından büyük olduğu için oksijen kılcallardan dokulara geçer. Aynı şekilde, dokulardaki CO2 kısmi basıncı daha yüksek olduğu için CO2 kılcallara geçer.

SOLUNUM GAZLARININ TAŞINMASI

Kanda oksijen nasıl taşınır ? Eğer oksijen kanda çözünmüş olarak taşınsaydı, normal bir insan yaklaşık olarak 290 litre kana ihtiyaç duyardı. Kan plazması oksijen taşımak için verimli bir yol değildir.

Taşıyıcı pigmentler Birçok canlı oksijeni taşıma sıvısında taşımak için özel solunum pigmentlerine sahiptir.

Hemosiyanin

Hemoeritrin

Omurgalılarda bulunan taşıyıcı pigment hemoglobin’dir.

HEMOGLOBİN

Hem grubu

Hemoglobin 4 adet globin proteini ve her bir globin’e bağlı hem grubundan oluşmuştur. Hem grubunun merkezinde demir atomu bulunur.

OKSİJENİN TAŞINMASI

Oksijenin Taşınması Hemoglobin, Oksijenin yüksek miktarda bulunduğu ortamda; Oksijen ile birleşme Oksijenin az miktarda bulunduğu ortamda, Oksijenden ayrılma Özelliğine sahiptir.

Alveol kılcallarında, Hb + O2 HbO2 Dokularda, HbO2 Hb + O2 Oksihemoglobin oluşur. Hb + O2 HbO2 Dokularda, Oksihemoglobin tekrar hemoglobin’e Dönüşür. HbO2 Hb + O2

Kandaki oksijenin % 98’i hemoglobin protein’i ile kalan kısmı ise plazmadaki çözünmüş olarak taşınır.

KARBONDİOKSİTİN TAŞINMASI

Karbondioksitin Taşınması Karbondioksit, kanda 3 şekilde taşınır.

1.TAŞIMA YOLU KARBONDİOKSİTİN %7’si kan plazmasında çözünmüş olarak taşınır.

Hb + CO2 HbCO2 HbCO2 Hb + CO2 2.TAŞIMA YOLU Karbondioksitin yaklaşık olarak %23’ü karboksihemoglobin olarak taşınır. Hb + CO2 HbCO2 (karboksihemoglobin) HbCO2 Hb + CO2

3.TAŞIMA YOLU Karbondioksitin %70’ine yakını bikarbonat iyonları halinde taşınır.

HCO3- CO2 CO2 + H2O H2CO3 H2CO3 H+ + HCO3- Hb + H+ HbH+ Dokular Karbonik Anhidraz CO2 + H2O H2CO3 H2CO3 H+ + HCO3- Hb + H+ HbH+ HCO3-

CO2 + H2O HCO3- H2CO3 HbH+ Hb + H+ Akciğer kılcalları karbonik anhidraz CO2 + H2O H2CO3

Oksijen difüzyon ile alveollerden kılcallara geçer, Karbondioksit de difüzyon ile alveol kılcallarından alveol boşluğuna aktarılır.

(2010-LYS)

(2011-LYS)

(2011-LYS)

(2011-YGS)