Yrd. Doç. Dr. Burçak Yıldız 6335 sayılı KANUN ile değişik 6102 sayılı Yeni TÜRK TİCARET KANUNU’nda SERMAYE KOYMA YÜKÜMLÜLÜĞÜ HAKKINDA Yrd. Doç. Dr. Burçak Yıldız Yrd. Doç. Dr. Burçak Yıldız Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi 1 1

SERMAYE KOYMA BORCU 2 Sermaye Koyma Borcunun Konusu: 6102 s. Kanun m. 127, sermaye koyma borcunun kapsamını, genel olarak 6762 sayılı Kanun (m. 139) ile paralel düzenlemiştir. 6762 sayılı Kanun’dan farklı olarak; elektronik ortamların, alanların, adların ve işaretlerin ticaret şirketlerine sermaye olarak konulabilecekleri hususu açıkça ifade edilmiştir. Gerekçesi: “gelişim gösteren, ucu açık, yeni bir malvarlığı konusu” Özel hükümler saklıdır: Örneğin anonim şirketlere ilişkin m. 342/1 ve limited şirketlere ilişkin m. 581/1: Üzerinde sınırlı ayni bir hak, haciz veya tedbir bulunan malvarlığı unsurları, hizmet edimleri, kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş  alacaklar, anonim ve limited şirketlerde sermaye olamaz. 2 2

Sermaye Koyma Borcunun Taahhüt Edilmesi: Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Sermaye Koyma Borcunun Taahhüt Edilmesi: Taşınmazların aynî sermaye olarak kabul edilmeleri için, taahhütte bulunan kişinin, tescilden önce, taahhüdünü tapuya şerh olarak kaydettirmesi gerekir. Özel sicile kayıtlı olan marka, patentler, tasarım gibi fikrî mülkiyet hakları, maden hakları, gemiler, hava taşıt araçlarının aynî sermaye olarak kabul edilmeleri için, taahhütte bulunan kişinin, tescilden önce, taahhüdünü bu özel sicile şerh olarak kaydettirmesi gerekir. Şerh, üçüncü kişilerin iyiniyeti kaldırır. Taşınırların sermaye olarak kabul edilmeleri için ise, tescilden önce, taahhütte bulunan kişinin, malı güvenilir bir kişiye tevdi etmesi gerekir. Gerekçe: “Söz konusu gereklilik sicil müdürünün inceleme yetkisinin kapsamında olduğundan, yerine getirilmediği takdirde sicil müdürü şirketi tescil etmez.” 3 3

Sermaye Koyma Borcunun Tasarruf Aşaması: Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Sermaye Koyma Borcunun Tasarruf Aşaması: Taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescil gereklidir. Ancak mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi ile diğer sicillere yapılacak tescillerle ilgili bildirimler, ticaret sicili müdürü tarafından, ilgili sicile resen ve hemen yapılır. Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır (m. 128/5-6). Paradan başka ekonomik bir değer veya bir taşınırın sermaye olarak konulmasının borçlanılması hâlinde şirket, tüzel kişilik kazandığı andan itibaren bunlar üzerinde malik sıfatıyla doğrudan tasarruf edebilir (m. 128/4). 4 4

Sermaye Olarak Getirilmesinde Taahhüt Aşaması: Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Taşınmazların ve Sicile Kayıtlı Hakların Sermaye Olarak Getirilmesinde Taahhüt Aşaması: Esas sözleşme – Şirket sözleşmesi (resmî şekil aranmaksızın geçerlidir) + Taahhütte bulunan kişinin, taahhüdünü tapuya şerh olarak kaydettirmesi Tasarruf Aşaması: Tescil Talebi: Ticaret sicil müdürü, resen ve hemen, İlgili sicile (örneğin tapu siciline) tescili isteminde bulunur (Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır) Tescil 5 5

Sermaye Olarak Getirilmesinde Taahhüt Aşaması: Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Taşınmazların ve Sicile Kayıtlı Hakların Sermaye Olarak Getirilmesinde Taahhüt Aşaması: Değer tespiti (Eğer anonim veya limited şirketse: mahkemenin atayacağı bilirkişi tarafından) Esas sözleşme – Şirket sözleşmesi (resmî şekil aranmaksızın geçerlidir: İmza noterde ya da ticaret sicilinde tasdik) Sicile kayıtlı bir hakkını taahhütte bulunan kişinin, taahhüdünü sicile şerh olarak kaydettirmesi (Tapu kaydı, markalar sicili vs) Taşınırı taahhüt eden kişinin, güvenilir kişiye tevdi etmesi Nakit sermaye Konusunda: Anonim veya limited şirketse, en az ¼'ünü bankada bloke hesaba yatırması İzin gerektiren konuda çalışan Anonim şirketse: Bakanlık izni Tasarruf Aşaması: Tescil Talebi (sözleşmeden 30 gün içinde: max 3 ay) Ticaret sicil müdürü, resen ve hemen, İlgili sicile (örneğin tapu siciline) tescili isteminde bulunur (Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır) + Tescil 6 6

Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m TSY m. 69- (1) Bir anonim şirketin kuruluşunun tesciline ilişkin başvuru, Bakanlığın izniyle kurulacak olan anonim şirketlerde iznin alınmasını, diğer anonim şirketlerde kurucuların tamamının şirket sözleşmesinde yer alan imzalarının noterce onaylanmasını izleyen otuz gün içinde yapılır. Başvuruda müdürlüğe aşağıdaki belgeler verilir: a) Kurucuların imzaları noter tarafından onaylanmış şirket sözleşmesi. b) Kanunun 349 uncu maddesine uygun şekilde hazırlanmış ve kurucular tarafından imzalanmış kurucular beyanı. c) Şirket sözleşmesinin ve 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununun pay bedellerinin ödenmelerine ilişkin hükümleri saklı kalmak kaydıyla, pay bedellerinin en az yüzde yirmibeşinin Kanuna uygun olarak bankaya yatırıldığını gösterir banka mektubu. ç) 7/12/1994 tarihli ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanunun 39 uncu maddesinin birinci fıkrasının (c) bendine göre yapılacak ödemeye dair banka dekontu d) Konulan ayni sermaye ile kuruluş sırasında devralınacak işletmeler ve ayni varlıkların değerinin tespitine ilişkin mahkemece atanan bilirkişi tarafından hazırlanmış değerleme raporları. e) Konulan ayni sermaye üzerinde herhangi bir sınırlamanın olmadığına dair ilgili sicilden alınacak yazı. f) Ayni sermaye olarak konulan taşınmazın, fikri mülkiyet haklarının ve diğer değerlerin kayıtlı bulundukları sicillere şerh verildiğini gösteren belge. g) Ayni varlıkların ve işletmenin devir alınmasına ilişkin olanlar da dahil olmak üzere, kurulmakta olan şirket ile kurucular ve diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan sözleşmeler. ğ) Kuruluşu Bakanlık veya diğer resmi kurumların iznine veya uygun görüşüne tabi olan şirketler için bu izin veya uygun görüş yazısı. h) Pay sahibi olmayan yönetim kurulu üyelerinin bu görevi kabul ettiklerine ilişkin yazılı beyanları. ı) Yönetim kurulunda bir tüzel kişinin bulunması halinde, tüzel kişi ile birlikte tüzel kişi adına, tüzel kişi tarafından belirlenen bir gerçek kişinin adı ve soyadı ve belirlemeye ilişkin yetkili organ kararının noter onaylı örneği. i) Şirketi temsil ve ilzama yetkili kılınan kişilerin noter huzurunda düzenlenmiş, şirket unvanı altında atılmış imza beyannameleri. 7 7

Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİ VE AYNİ SERMAYE KONULMASINDA SİCİLLER ARASI İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN TEBLİĞ (RG. 31.10.2012, S. 28453) m. 4(5) Kanunun 128 inci maddesine göre bir ticaret şirketine ayni sermaye olarak konulan ve tapu, gemi ve fikri mülkiyet ile benzeri sicillerde kayıtlı bulunan mal ve hakların şirket adına tescilinin gecikmeksizin yapılması amacıyla; tescili yapan müdürlük tarafından şirketin tescili ile eş zamanlı olarak ilgili sicillere 5 inci maddede düzenlenen hususlar bildirilir. (6) Kanuna uygun olarak yapılmış bir ticaret şirketi sözleşmesinde; ayni sermaye olarak konulan mal ve hakların ilgili sicillere şirkete ayni sermaye olarak konulduklarını belirten bir şerh verilerek belirgin duruma getirilmesine rağmen, ilgili müdürlükçe tescil edilinceye kadar söz konusu mal ve hakların başkasına devredilmesi veya üzerinde ayni bir sınırlama getirilmesi halinde ilgili sicilleri tutan kurumlar durumu derhal ilgili müdürlüğe bildirir. Bildirim üzerine, müdürlük bu hususu gerekçe olarak belirterek tescil talebini reddeder. 8 8

Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m ŞİRKETLERDE YAPI DEĞİŞİKLİĞİ VE AYNİ SERMAYE KONULMASINDA SİCİLLER ARASI İŞBİRLİĞİNE İLİŞKİN TEBLİĞ MADDE 6 – (1) Müdürlüklerin bildirimini alan ilgili sicili tutan kurum tarafından, kendi kayıtlarında resen işlem yapılabilmesine imkan tanıyan durumlarda mal ve haklar yeni sahipleri adına tescil edilir. Resen tescilin mümkün olmadığı durumlarda ise; ilgili sicil memurluğunca bildirimin alındığı anda kendi kayıtlarına, mal ve hakların geçişinin dayanağı olan işlemin Kanun hükümlerine göre tamamlandığına ilişkin şerh konulur ve ilgililerin başvurusu üzerine gerekli harç ve giderler alındıktan sonra, mal ve hakların yeni sahipleri adına tescili yapılır. (2) İlgili sicillerde; müdürlükler tarafından bildirilen mal ve haklar üzerinde, ilgili sicili tutan kurumların bildirimi aldığı andan itibaren, eski hak sahiplerinin, yeni hak sahipleri aleyhine sonuç doğuracak taleplerine ilişkin işlem yapılamaz. 9 9

Sermaye Koyma Borcunun Tasarruf Aşaması: Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Sermaye Koyma Borcunun Tasarruf Aşaması: Taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescil gereklidir. Ancak mülkiyet ve diğer ayni hakların tapu siciline tescili istemi ile diğer sicillere yapılacak tescillerle ilgili bildirimler, ticaret sicili müdürü tarafından, ilgili sicile resen ve hemen yapılır. Şirketin tek taraflı istemde bulunabilme hakkı saklıdır (m. 128/5-6). Paradan başka ekonomik bir değer veya bir taşınırın sermaye olarak konulmasının borçlanılması hâlinde şirket, tüzel kişilik kazandığı andan itibaren bunlar üzerinde malik sıfatıyla doğrudan tasarruf edebilir (m. 128/4). 10 10

Sermaye Koyma Borcunun İfa Edilmemesi Halinde, Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Sermaye Koyma Borcunun İfa Edilmemesi Halinde, Şahıs Şirketlerinde Ortak Davası (Actio Pro Socio) öngörülmüştür. Bkz. m. 128/7: Şirket, her ortağın sermaye koyma borcunu yerine getirmesini isteyebileceği ve dava edebileceği gibi, yerine getirmede gecikme sebebiyle uğradığı zararın tazminini de isteyebilir. Tazminat istemi için ihtar şarttır. Şahıs şirketlerinde bu davayı ortaklar da açabilir. 11 11

Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m Sermaye koyma borcunun, kural olarak tescil ile muaccel olması gereği vurgulanmıştır: Bkz. m. 129- (1) Zamanında ifa edilmeyen sermaye para ise, 128 inci madde gereğince tazminat hakkına halel gelmemek şartıyla, aksine şirket sözleşmesinde veya esas sözleşmede hüküm yoksa, şirketin tescili anından itibaren temerrüt faizi de ödenir. Müeccel ve muaccel alacaklar, bu kuralın istisnasını oluşturur (Bkz. m. 130: muaccel alacaklar için sözleşme tarihinden itibaren bir ay içinde). Taksitli ödeme, kapalı anonim şirketlerde ve limited şirketlerde mümkündür (m. 344/1). 12 12

Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m Sermaye Koyma Borcu Hakkındaki Genel Hükümlerdeki Değişiklikler (m. 127-132) Ayni sermayeye bilirkişi ile değer tespiti öngörülmüştür. 4. Karineler Madde 143 – Sermaye olarak konulan ayınların değerleri şirket mukavelesinde tesbit edilmemişse konuldukları zamandaki borsa veya piyasada cari fiyatları, bunlar bulunmadığı takdirde ehlivukuf tarafından biçilecek değerleri, ilgililerce kabul edilmiş sayılır. 4. Karineler MADDE 131- (1) Sermaye olarak konulan ayınlara, bilirkişi tarafından biçilecek değerler, ilgililerce kabul edilmiş sayılır. 13 13