Modern çağlarda bilim XVII. ve XVIII.BİLİM

GİRİŞ -XVII.ve XVIII. BİLİM -XVII. Ve XVIII. MATEMATİK DESCARTES VE MATEMATİK ÖNE ÇIKIŞI BLAİS PASCAL FERMAT LEİBNİZ EULER LAGRANGE -XVII. ve XVIII. ASTRONOMİ TELESKOP KEPLER(1571-1630) DESCARTES ve ÇEVRİMLER KURAMI(1596-1650) GALİLEO(1564-1642) HERSCHEL(11738-1822)

17. Ve 18. Yüzyıllarda BİLİM ‘Bilimsel devrim’ yüzyılları. Bunun iki sebebi vardır: Tarihsel süreç boyunca o zamana kadar kalıcı bir değişimi,gelişmeyi,ilerlemeyi sağlayan kuramsal bir atılım yapılmamış olması.Galieo,Newton ,Descartes gibi bilim adamları gelecek iki yüzyıllık dönemdeki her türlü bilimsel gelişmeyi etkileyecek ve yönlendirecek kuramları geliştirmiştir. 18. yüzyıldan itibaren matematik,astronomi, fizik,tıp bilim dallarının yanında ilk kez sosyoloji ,psikoloji ,tarih vb. disiplinler ortaya çıkmıştır.

NEWTON Asıl devrimci atılımı bilimsel çalışmaları ilk kez metodolojik açıdan kuramsal düzeye taşıyan Newton yapmıştır. Hipotetik-dedüktif adından bir yöntemle bilimsel araştırmada çığır açmıştır.Böylece bilimsel bilgi gözlem,deney ve kuramsallaştırma olmak üzere üç evrede gerçekleşmiştir. Bilimin elde ettiği bilgileri kuramsal bir bütün halinde sunması gerektiği fikri,özellikle fizik ve astronomi dallarında büyük atılıma neden olunca ,diğer disiplinlerde bu yöntemi benimsemiştir. Newton programı verilen bu anlayış 1900’lerde geliştirilen kuantum ve görelilik kuramıyla terk edilecektir.

17.Ve 18. Yüzyıllarda Matematik

DESCARTES (1596-1650) Modern felsefenin kurucusu ayrıca matematiğin öne çıkmasında öncüdür. Cebir işlemlerini geometriye uygulamış ve analitik geometriyi kurmuştur. Geometrie adlı eserinde kendine özgü yöntemlerle çözülen geometri ve cebir arasındaki mesafeyi ortadan kaldıran yeni bir yöntem öne sürmüştür. Bunu yapmada iki amacı vardır : 1) Cebirsel işlemlerle geometriyi şekil kullanımından kurtarmak 2) Cebir işlemlerine geometrik yorumla anlam kazandırmak. Klasik geometriyi cebircilerin alanına sokmuş oldu. Bu sayede ilk defa koordinat geometrisi fikri gelişti.

BLAİS PASCAL (1623-1662) 12 yaşında Üçgenin iç açılarının toplamının iki dik açıya eşit olduğunu bulmuştur. 16 yaşında konikler üzerine eser yazmıştır. 19 yaşında aritmetik işlemleri mekanik olarak yapan bir hesap makinesi icat etmiştir. Toriçelli’nin atmosfer basıncıyla ilgili çalışmalarını inceleyerek boşluğun olduğunu kanıtlamıştır. Dönemin ünlü matematikçisi Fermat ile Olasılık hesabını kurmuştur.

FERMAT(1601-1665) Modern sayılar kuramının kurucusudur. Kendi adında teoremi vardır.Fermat teoremi ideal sayılar kuramının ortaya çıkmasını sağlamıştır. Modern dönem ışık tasarımının gelişmesinde önemli adımlar atmıştır. Antikçağ’da Heron ‘un ‘ışık olası en kısa yolu izler’ varsayımını ‘en az zaman’ biçimine dönüşütürmüş ve ışığın kırılmasına uygulamıştır. Bu yüzyılın sonlarından itibaren bilim adamlarının dikkati ışığın gerçek doğasını bulmaya yönelmiştir.

LEİBNİZ (1646-1717) Felsefe,biyoloji,jeoloji,tarih,ilahiyat,hukuk,diplomasi ve matematikle ilgilenmiştir Pascaldan sonra ilk hesap makinesini bulmuştur. Descartes ve Pascal’ı incelerken differansiyel ve entegral hesabı geliştirmiştir. Eşitlik ‘=‘ ,çarpma ‘x’ simgelerini,fonksiyon ve koordinat terimlerini önermiştir.

EULER(1707-1783) Hem kuramsal hem de uygulamalı matematik alanında çalışmıştır. Sonsuz Küçükler Analizine Giriş adlı eseri trigonometrik değerleri günümüzdeki biçimde oranlar olarak vermiştir. İlk analitik geometri ders kitabıdır. Diferansiyel Hesabın Kuruluşu ,Entegral Hesabının Kuruluşu eserlerinde diferansiyel ve entegral hesabı,toplam formülü,Euler entegrali yer alır. Mechanica eserinde Newton’un noktasal kütle dinamiğinin analitik yönden geliştirildiği ilk ders kitabı.

Astronomiyle ilgili çalışmalarında gök mekaniği üzerinde durmuş ve  Ay kuramını incelemiştir. Theoria Motus Planetarum et Cometraum eserinde dinamik astronomi problemlerinden üç cisim problemini ele alarak şu sonuca ulaştı: Gezegenler hiç bir zaman aynı yörüngeyi çizmezler.Yer yörüngesinde dolanırken bu yörüngeye yakın olan gökcisimleri onun hareketini etkiler. Ay kuramına ilişkin ‘ Ay’ın hareketinin Kuramı ‘ adlı eseri vardır.

LAGRANGE (1736-1813) Matematiğe ilgisi Halley’in yazdığı makaleyi okuduktan sonra başlamıştır. Ay’ın neden daima aynı yüzünün göründüğü sorununa parlak çözüm bulmuştur. Analitik Mekanik eserinde yeni geliştirilen analiz yöntemi ,noktaların ve katı cisimlerin mekaniğine uygulanmıştır.Newton’un geometrik yöntemini bırakarak saf analizi kullanmıştır. ‘Bu yapıtta hiçbir şekil yoktur;yalnızca cebirsel işlemler vardır.’ Bu anlamda ilk gerçek analizci olarak kabul edilir. Ay kuramına katkıda bulunmuştur.

17.ve18.Yüzyıllarda Astronomi

TELESKOP Astronominin gelişmesi büyük ölçüde teleskopun gelişmesine bağlı kalmıştır. İçi boş merceksiz ‘gözlem borusu’ ile yapılan gözlemler eskiye dayanmaktadır. Görüntüyü yakınlaştırmak bunlarla mümkün olmamıştır. İlk teleskopun kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Osmanlılarda teleskopa benzer bir aletin dönemin önemli astronomu Takiyüddin tarafından kullanıldığına dair bilgiler var.

Teleskop camının buluşu eski zamanlara denk gelse de, bu buluşun lens halini alması asırlar sürmüştür. 1608 yılında ilk teleskop çalışmalarına başlayan Galilei, 1 yıl sonra teleskop tasarımını tamamen tamamlamış ve 1609 yılında ortaya çıkarmıştır. Birkaç yıl sonra Johannes Kepler, teleskobun nasıl güçlü performans göstereceğine ilişkin bilgileri açıklamıştır.

JOHN KEPLER -Almanya ‘da doğdu, teoloji ,astronomi ve matematik alanlarına ilgi duymuş matematik profesörü oldu. -Saray astronomu olarak göreve başladı. -Göksel Gizem ,1596 -Kepler üç önemli kanunu ortaya koymuştur. -Asıl amacı matematik uyumunu ortaya çıkarmak -Copernicus astronomisin özeti ,1618-1621 -Anima Motrix (hareket ettirici güç) adını vermiş.

KEPLER KANUNLARI

KEPLER’İN Göksel Gizem ‘inde yer alan çizimlerinden birisi -İç içe geçmiş platonik cisimler ile gezegenlerin yörüngelerini açıklamaya çalıştığı bir çalışması bile varolması gerektiğini ve neden aralarındaki mesafenin o şekilde olması gerektiğini göstermektedir. 3.yasa burdaki düşünceden kaynak alınmıştır. -Kepler’e göre bir gezegenin hareketini sürdürmesi için sabit bir gücün olması gerektiğine inanıyordu.Güç kesildiğinde gezegen durmalıydı. Bu aktif güç manyetizmadır.

DESCARTES ve ÇEVRİMLER KURAMI -Aristotales/Brahe -Modern felsefenin ve analitik geometrinin kurucusudur; fizik ve evrenle de ilgilenmiştir –Descartes kozmoloji sorunundan ,çevrimler kuramından ,optik hayvan insan anatomisi ve fizyolojisinden bahsedecekti/ (dünya)/Galileo mahkum edildi -(Diyoptrik,1637) ,(Meteoroloji ,1637 ),(Felsefenin ilkeleri,1644) Çevrimler kuramıyla evrene mekanik açıklık getirmeye çalışmıştır -Uzay boş değildir başka kuvvet tarafından sağlanmalıdır .Hareket var ve bu hareket neyden kaynaklanır? - Çevrimler/ Gravitasyonlar bu çevrimler sonucunda oluşur

-Hareket nedeni Tanrı olduğuna inanıyorlardı/Eylemsizlik ilkesi -Tanrı uzayı doldurmuş,hareket olmuş ve kapalı çevrimleri oluşturmuştur -Evren sonsuz sayıda çevrim,Güneş sistemi de vortekstir -Çevrimler etkileşir ve hareket olur -Uzay 3 bölgeden oluşur 1.Bölge-Güneş etrafını kaplayan çevrim AEI 2.Bölge-F,f merkezer etrafında bulunan diğer çevrimler 3.Bölge-Bunların hepsinin ötesi

GALİLEO -17. Yüzyıl Fizik , matematik , astronomi alanında çalışmalar yapmış -Klasik mekaniğin temellerini kurmuş, Günes merkezli sistemin gözlemsel kanıtlarını sunmuş -Teleskopu astronomik amaçla ilk kullanan kişidir -Kepler(Yeni Astronomi)/kendi yaptpğı teleskopla gözlemler yapmış -Aristotales fiziğini geçersiz kıldığından önemlidir -En önemli gözlemleri Ay ve Güneş gözlemleridir -Orion bulutsu kümenin yıldızlardan oluşur./Samanyolu yıldızlardan oluşur -Satürn teleskoptan gözlenememiş Venüs‘ü ve evrelerini gözlemlemiş

-Jüpiter’i gözlemiş ve etrafında dolanan 4 yıldız olduğunu bulmuş, dönen uydularıdır demiştir -1613 Güneş lekesi üzerine mektup yayınlar 2 temel nedeni vardır der Merkür’ün Güneş önünden geçerken gölgesidir Güneş Yer arasında bulunan gök cisimleridir -Bunlar üzerine din adamları uyarıda bulunur 1.Güneş’in Yer’in çevresinde dönmediği ,merkez de sabit olduğu düşüncesi kutsal öğretiye aykırı ,saçma ve yanlış bir savdır. 2.Yer’in merkezde sabit değil ,Güneş çevresinde bir gezegen olduğu görüşü felsefi açıdan saçma ve yanlış , teolojik açıdan ise gerçek inanca ters düşen bir savdır

Dünya konuşmaları üzerinde tartışmalar 1.Yer , gök ve evrendeki her şey aynı maddeden yapılmıştır 2.Gök çok büyüktür ve 24 saat dolanım yapamaz. Yer küçüktür bu yüzden Yer günlük dolanım yapar 3.Yukarı atılan taş Yer ‘e nasıl düşer? Aristotales düşüncelerini Eylemsizlikle yıkmıştır -Giordano Bruno yeni Engizisyon tarafından yakılmıştır. Galileo özür dilemiş ve ev hapsine makum edilmiştir

HERSCHEL -18.Yüzyılın en önemli astronomudur -En önemli çalışması galaksiler üzerinedir -Bizim sistemimizin Samanyolu galaksisi olduğunu söyler -Güneş sisteminin 6.üyesi Uranüs’ü bulup 2 uydusunu keşfetmiştir -Çift yıldızların bulunduğunu söyler -Mars Yer’e benzer ,Satürn uydusu Mimas ’ı keşfeder -Değişken yıldızlara ve parlaklıklarına göre yıldızları sınıflandırmıştır.(fotometrik skala) -Güneş lekelerini Güneş çekirdeğinin yırtık üzerinden görülmesi olduğunu söyler -Tabi günümüzde güneş lekeleri Günes üzerindei daha soğuk bölgelerdir

MERVE MELEKKASIDIR 140303005 RUKİYE YELEGEN 140303002 TEŞEKKÜR EDERİZ…