SİNİR VE SİSTEMİ Sinir Sistemi ve Fonksiyonları Sinir sistemi, sinir hücreleri ve sinir liflerinden oluşan sistemdir. Duyu organlarından gelen bilgi, bu sistemle taşınır, işlenir ve uygun cevaplar oluşturulur. Hücrelerin yaşamlarını sürdürebilmeleri, sıcaklık ve kimyasal içerik yönünden sürekli olarak değişmez tutulmasına bağlıdır (iç denge = homeostazis)

SİNİR SİSTEMİ Sinir sistemi ve homeostazis

SİNİR SİSTEMİNİN SINIFLANDIRILMASI

Beynin sağ ve sol loblarının kullanımı

SİNİR SİSTEMİ Sinir sisteminin anatomisi

SİNİR SİSTEMİNİN GÖREVLERİ VE ÖZELLİKLERİ Duyuları Algılama Birleştirme, Bütünleme Hareketi Sağlama Sinir Sisteminin Özellikleri Uyarılabilme (irritabilite) İletebilme (transmission) Vücudun dengesinin korunması. Uyarıya cevap verir. İstemli hareketleri başlatır.

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Tüm beyin

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyin sapı

Beynin lobları

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyinin lobları ve alanları

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Cerebellum, hipotalamus, talamus

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Limbik sistem

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Omurilik sinirlerinin bölgelere dağılımı Bölgeler Sayıları Cervical (boyun ) sinirler 8 adet Thoracal( Gögüs) sinirler 12 adet Lumbal (Bel) sinirler 5 adet Sacral (Sağrı) sinirler 5 adet Coccyx (kuyruk sokumu) sinirler 1 adet

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Omur, omurilik ve sinirler

Omurilik sinirleri

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Omuriliğin işlevleri Uyarı iletmek Beyin ve periferik sinir sistemi arasında bağlantı ve iletimi sağlamak. Otonom Sinirlere Merkezlik Yapmak. Refleks Oluşturmak

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Refleks oluşumu

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyin Omurilik Sıvısı (BOS) BOS’ un Görevleri Beyin ventriküllerinde (beyin boşlukları) choroit pleksusların kandan süzerek oluşturduğu sıvıdır. BOS’ un Görevleri Beyni; vurma, çarpma gibi mekanik etkilerden korur. Kan ve sinir hücreleri arasında madde alışverişini sağlar. Merkezi sinir sisteminde iyon değişiminin dengede kalmasına yardım eder.

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyin katmanları ve zarları

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyin zarları

MERKEZİ SİNİR SİSTEMİ Beyin Boşlukları (Ventriküller) 1. ve 2. ventrikül ( Ventriculus lateralis) Beyin yarım küreleri içinde bulunur. 3. ventrikül (Ventriculus tertius) Diencephalonda bulunur. Hipotalamus ile talamus arasında yerleşmiştir. 4. ventrikül (Ventriculus quartus) Önden medulla oblangata ve pons, arkadan cerebellum tarafından sınırlandırılmıştır.

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (Çevresel Sinir Sistemi) Kafa Sinirleri (Cranial nevrus ) I. N. Olfactorius (Koku siniri) II. N. Opticus (Görme siniri) III. N. Oculomotorius (Göz oynatıcı sinir) IV. N. Trochlearis (Göz kaslarına giden sinir) V. N. Trigeminus (Üçüz sinir) VI. N. Abducens (Gözü dışa döndüren sinir) VII. N.Facialis (Yüz siniri) VIII. N. Vestibulo cochlearis (N . Acusticus, işitme ve Denge siniri) IX. N. Glossopharyngeus (Dil yutak siniri) X. N. Vagus XI. N. Accessorius (Kafa spinal siniri) XII. N. Hypoglossus (Büyük dil altı siniri )

PERİFERİK SİNİR SİSTEMİ (Çevresel Sinir Sistemi) Kafa sinirleri

OMURİLİK SİNİRLERİ Spinal sinirler (nervus spinalis)

OTONOM (İSTEMSİZ) SİNİR SİSTEMİ Otonom sinirlerin iç organlar üzerine etkileri

SİNİR VE ENDOKRİN SİSTEMİ Sempatik ve parasempatik sinirler

ENDOKRİN BEZLER VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Endokrin sistemi Salgılarını, belli bir kanal sistemine ihtiyaç duymadan doğrudan kana veren glandların (bezlerin ) bir araya gelmesi ile oluşan sisteme Endokrin Sistem denir. üreme, beslenme, maddelerin hücreler tarafından kullanımı, tuz ve sıvı dengesini ayarlama, metabolik aktiviteyi düzenleme, büyüme gelişme gibi görevleri yerine getirir.

ENDOKRİN BEZLER VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Endokrin Sistem İçinde Yer Alan İç Salgı Bezleri  Gl. Pituitaria- Hypophysis ( Hipofiz bezi)  Gl.pinealis-Pineal bezi (Epifiz bezi)  Gl. Thyroidea (Tiroid bezi)  Gll. Parathyroidea (Paratiroid bezi)  Gll. Suprarenales (Böbreküstü bezleri)  Thymus bezi (Timus bezi)  Pancreas (Pankreas bezi)  Gonadlar (Cinsiyet bezleri)

ENDOKRİN BEZLER VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Vücudumuzdaki iç salgı bezlerinin yerleri

ENDOKRİN BEZLER VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Vücudun iç salgı bezlerinde sentezlenerek kana verilen, kan yoluyla çeşitli organ ve dokulara götürülerek bunların yapı ve fonksiyonlarını, vücudun ihtiyaçlarına göre değiştiren kimyasal maddelerdir.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Hormonların Çeşitleri Peptit Hormonlar Vazopressin Oksitoksin Adrenokortikotropik hormon Steroid Hormonlar Östrojen Progesteron Testesteron Aldesteron

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARIN ÖZELLİKLERİ Hormonların Görevleri Vücut ortamının dış çevreye uyumunu sağlar. Metabolizma faaliyetlerini düzenler. İç ortamın fiziksel ve kimyasal şartların sürekliliğini ve dengesini sağlar. Hormonlar, hücrelerdeki yapım ve yıkım olaylarını denetimi altında tutar. Vücut organlarının fonksiyonlarının düzenlenmesini sağlar.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipofiz Bezi (Glandula hypophysea) Hipofiz bezi; kafa tabanında sfenoid kemiğin (temel kemik) üzerinde, sella turcica (Türk Eğeri) da bulunan fossa hypophysialis isimli çukurun içine yerleşmiştir. Hormonal düzenlemenin merkezidir. Ön lob (lobus anterior), arka lob (lobus posterior), arka loba nörohipofiz (neurohypophysis), ön loba adenohipofiz (adenohypophysis) denir.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipofiz ve hipotalamus bezi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipofiz Bezi Ön Lob Hormonları (Adenohypophysis- Adenohipofiz) Tropik Hormonlar Tiroid stimule eden hormon (TSH) Adrenocorticotrop hormon (ACTH) Gonodotrop hormon Folikül stimule eden hormon (FSH) LuteinleĢtiren hormon (LH) Somatotropin ve prolaktin hormonu

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipotalamus tarafından uyarılan hipofiz bezi, diğer endokrin bezlerin hormon salgılanmasını denetler

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Somatotropin Hormonu (STH-büyüme-growht hormon) Hipofiz ön lobunda bulunan eozinofil hücreler tarafından yapılarak kana verilen en önemli hormonlardan biridir. Vücudun büyüme ve gelişmesini sağlar. Somatotropik hormon ergenlik döneminden önce az salgılanırsa zekâ geriliği olmayan cücelik oluşur (dwarfizm) Büyüme döneminde aşırı salgılanırsa aşırı büyüme jigantizm ( devlik) ortaya çıkar. Ergenlik döneminden sonra tekrar salgılanmaya devam ederse ellerde, ayaklarda, çenede, burunda, dil, karaciğer, böbrek gibi yumuşak dokularda anormal büyüme ve vertebralarda kalınlaşma olur (akromegali)

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Somatotropik Hormonun Metabolizmadaki Etkileri Kemik Gelişimine Etkisi Protein Metabolizmasına Etkisi Yağ Metabolizmasına Etkisi Karbonhidrat Metabolizmasına Etkisi Elektrolitlere Etkisi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Somodotropik hormonun büyüme ve gelişme üzerine etkisi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Gonadotropik Hormon Hipofiz ön lobundan, bazofil hücreleri tarafından salgılanır. Cinsiyet bezlerinin ve organlarının üreme fonksiyonlarını kazanması bu hormonlarının etkisiyle gerçekleşir. Gonadotropik Hormonlar: Follikül Stimulan Hormon (FSH) Luteinize Edici Hormon (LH) Laktotrop Hormon (LTH)

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipofizden salınan hormonların cinsiyet bezlerine etkileri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Adrenokortikotropik Hormon (ACTH) Adenohipofizin bazofil hücrelerinde üretilir. Yağ, protein ve karbonhidrat metabolizmasında etkilidir. Böbrek üstü bezi (Glandula suprarenalis) korteksinin büyümesini, hormonun salınmasını ve kana verilmesini sağlar.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Sağ ve sol böbrek üstü bezleri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Troidi Stümile Edici Hormon (Trotrop (Thyretrop-TSH) TSH vücuttaki kimyasal reaksiyonlar üzerinde etkili olan troid bezinden salgılanan troksin (T4) hormonunun salgılanmasını denetler.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hipofiz Bezi Arka Lob Hormonları (Neurohypophysis, lobus posterior) Oksitosin (oxsitocin ) hormon Antidiüretik hormon(ADH, Vasopressin)

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Oksitosin hormonu ve etkileri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Antidiüritik hormonun salgılanması ve etki mekanizması

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Epifiz Bezi (Glandula pinealis) Diencephalonun üst kısmında ve arkada yer alır. 6-8 mm genişliğinde, 3-4 mm kalınlığında 0,6gr kadar ağırlığında, 9 mm uzunluğundadır. Epifiz bezinden melatonin ve serotonin hormonu salgılanır.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Troit Bezi Hormonları Triiyodotironin (T3) Tetraiyodotironin (T4) Kalsitonin Tiroit bezinin yeri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Tiroit hormonunun salgılanmasında feed- back manizması

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Hiper tiroidizm ( Tiroid bezinin büyümesi)

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Tiroit Hormonlarının Etkileri Genel Metabolizmaya Etkisi Protein Metabolizmasına Etkisi Karbonhidrat Metabolizmasına Etkisi Yağ Metabolizmasına Etkisi Su Metabolizmasına Etkisi Mineral Metabolizmasına Etkisi Sinir Sistemine Etkisi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Paratiroid Bezler (Glandula parathyroidea) Paratroid bezler, troid bezinin arka üst tarafında bezi saran kapsül içerisinde bulunur. Parat hormon, yaşam için mutlaka gerekli olan bir hormondur. Kalsiyum ve fosfor metabolizması üzerine etkili bir bezdir.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Tiroid bezi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Parathormon salgılanma mekanizması

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Paratiroid bezler 1. Önden görünüş 2. Tiroit kıkırdağı 3. Tiroit bezi 4. Nefes borusu 5. Arkadan görünüş 6. Yutak 7. Yemek borusu 8. Nefes borusu 9. Paratiroid bezleri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Adrenal Bez Hormonları- Glandula Suprenalis (Böbrek Üstü Bezi Hormonları)

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Pankreas Bezi (Pancreas) Karın boşluğunda midenin arka kısmında, mide ile ince bağırsak arasında, duodenumun kıvrımı içine yerleşmiştir. Pankreas hem endokrin (iç salgı) hem de ekzokrin (dış salgı) salgı yapan bir bezdir. Pankreasın %98’lik kısmı ekzokrin görevi, kalan %2’lik kısmı da endokrin görevini yerine getirir.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Pankreas bezi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI İnsülin hormonunun salgılanma mekanizma Glukagon hormonunun salgılanma mekanizma

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Pankreas bezinin yeri

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Cinsiyet (Seks) Hormonlarının salgılanması

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Testis (Erkek Seks) Hormonları Erkek gonadları testislerdir. Testisler erkek üreme hücresi (spermotozoaları) ve androjen hormonunu üretir.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Erkek üreme bezlerinin hormonal döngüsü

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Ovarium (Kadın seks) Hormonları Kadın gonadı olan ovaryumlar, ovumu (kadın üreme hücresi) meydana getirme görevinin yapar Bir iç salgı bezi olarak östrojen progesteron hormonlarnı da salgılar Bu hormonlar hipofiz ön lobundan salgılanan FSH ve LH hormonlarının denetimi altındadır.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Östrogen ve progesteron hormonunun salgılanmsı ve uterusa etkisi

Kadın üreme hormonlarının döngüsü ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Kadın üreme hormonlarının döngüsü

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Yumurtalık, yumurtanın gelişimi ve döllenme

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Timus (thymus) Timus toraks boşluğunda ön mediastinuma yerleşmiştir. Timus, endokrin bir bez olmasının yanı sıra lenfoid sistemin santral organlarından biridir. Timus’dan timosin hormonları, timik humoral hormon (THH) ve faktör timik serum (FTS) salgılanır.

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Timus bezi

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Kalsiyum Metabolizmasına Etki Eden Hormonlar Kalsitonin ve parathormon Ayrıca D3 vitamini de kanda kalsiyum konsantrasyonunu yükseltici etkiye sahiptir. Yetişkin bir insan vücudunda yaklaşık 1100-1200 gram kadar kalsiyum (CA) bulunur. Vücuttaki kalsiyumun %99’u kemiklerde kalan kısmı ise kan serumunda bulunur. Kan serumundaki kalsiyum miktarı 10 mg’dır

ENDOKRİN BEZLERİ VE HORMONLARI Kan kalsiyum oranının ayarlanması