BANKA İŞLEMLERİ VE TEKNİKLERİ Yrd. Doç. Dr. Burcu Gürol

3. hafta Bankalarda Yabancı Kaynak Sağlama Bu dersin sonunda öğrenciler; bankaların fon kaynakları hakkında bilgi sahibi olacak, bu kaynakların nasıl temin edildiğini öğreneceklerdir.

Bankacılık Sektörünün Fon Kaynakları Bankalar faaliyetlerini kendi öz kaynaklarından çok atıl durumdaki fonlara aracılık etme fonksiyonları nedeniyle, çeşitli kesimlerden temin ettikleri yabancı kaynaklar vasıtasıyla sürdürmektedirler.

Bankaların Fon Kaynakları Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar Mevduat Dışı Kaynaklardan Sağlanan Fonlar Diğer Yabancı Kaynaklar Öz kaynaklar

Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar BK’ya göre mevduat; yazılı ya da sözlü olarak veya herhangi bir şekilde halka duyurulmak suretiyle ivazsız veya ivazlı olarak istenildiğinde ya da belli bir vadede geri ödenmek üzere kabul edilen paradır.

Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar Mevduat toplama yetkisi sadece ticari bankalara verilmiştir.

Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar Mevduat bankaların kaynakları arasında hacim olarak en önemli yere sahiptir. Bu nedenle, bankalar mevduatlarını artırmak için uğraşırlar.

Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar Para veya ödeme araçlarının karşılığı olan para mevduatı oluşturabilir. Bunun dışında saklanmak üzere bankaya bırakılan değerler, örneğin hisse senetleri mevduat işlemi değil, emanet alma işlemidir. Mevduat olarak alınıp, geri verilirken, emanet işleminde alınan şey saklanır ve aynen iade edilir.

Mevduat Yoluyla Sağlanan Fonlar Mevduat sahibi mevduatını dilediği anda geri çekebilir.

Mevduatın Fon Kaynakları Arasındaki Yeri Prestij Güven Fon toplama kabiliyeti

MEVDUAT DIŞI KAYNAKLARDAN SAĞLANAN FONLAR Bankaların mevduattan sonraki fon kaynakları bu grupta yer almaktadır. Özellikle bankaların fon toplayamadıkları zamanlarda bu grubun önemi artmaktadır.

MEVDUAT DIŞI KAYNAKLARDAN SAĞLANAN FONLAR Yurtiçinden Alınan Krediler: TCMB’den, Yurtiçi Bankalardan Diğer Finans Kuruluşlarından alınan kredilerdir.

TCMB’den Alınan Krediler TCMB, ödeme sisteminde aksamalara sebep olabilecek geçici likidite sıkışıklarını ve finansal piyasaların etkin bir şekilde çalışmasını engelleyebilecek teknik kaynaklı ödeme sorunlarını gidermek amacıyla sisteme teminat karşılığında gün içi ve gün sonu kredi olanağı sağlayabilmektedir.

TCMB’den Alınan Krediler TCMB, banka sisteminde belirsizlik ve güvensizlik oluşan bankalara, şartları MB tarafından belirlenmek üzere fon çekilişlerini karşılayacak miktarda kredi de verebilmektedir.

TCMB’den Alınan Krediler İskonto edilmiş senetlerin reeskontu Senetler karşılığı kredi Tahvil ve kıymetli madenler karşılığında avanslar

TCMB’den Alınan Krediler Merkez Bankası, bankacılık kesiminin geçici likidite ihtiyaçlarının karşılanması için, bankalar tarafından verilecek ticari senet ve vesikaları reeskonta kabul edebilir. Reeskonta kabul edilecek ticari senet türleri ve diğer koşullar Merkez Bankasınca belirlenir.

TCMB’den Alınan Krediler Bu işlemler için Merkez Bankası tarafından uygulanan faize "reeskont faiz oranı" adı verilmektedir. Merkez Bankası reeskonta kabul edebileceği senetler karşılığında avans da verebilmektedir. Ekonomideki para arzı ve kredi genişlemesi dikkate alınarak belirlenen reeskont faiz oranı, mevcut durumda uygulanan para politikası kapsamında bir para politikası aracı olarak önemini kaybetmiştir.

MEVDUAT DIŞI KAYNAKLARDAN SAĞLANAN FONLAR Yurtdışından Alınan Krediler: Sendikasyon kredileri

DİĞER YABANCI KAYNAKLAR Bankaların iç ve dış ticaret işlemlerine aracı olmalarından dolayı müşterilerin teminat ve transferlerin gerçekleşmesi amacıyla yatırdığı paralardan oluşan ithalat teminatları ve transfer emirleri hesabında izlenen kaynaklar, ödenecek vergi, resim ve harçlar, TCMB’ye yatırılmak üzere ayrılması gereken bir takım zorunlu karşılıkların bir müddet sonuna kadar bankada kalması nedeniyle özel hesap karşılığı vb tutarlardır.

ÖZKAYNAKLAR Bankaların sermayeleri, yedekleri, karşılıkları ve dağıtılmayan karlardan oluşmaktadır.

Ana sözleşme ile belirlenen ve ortakların ödemeyi taahhüt ettikleri sermaye nominal sermaye “nominal sermaye” olarak tanımlanmaktadır.

5411 sayılı bankacılık kanunu ile minimum banka sermayesi 30 mio TL olarak belirlenmiştir. Kalkınma ve yatırım bankaları için bu tutar 20 mio TL dir.

Sermaye Yeterliliği Rasyosu Bankalar taşıdıkları riskle ilgili olarak karşılaşabilecekleri kayıpları karşılamak üzere yeterli öz kaynak bulundurmak zorundadırlar.

Sermaye yeterlilik rasyosunun %8’in altında olmaması gerekmektedir.

Yedek Akçeler Bankaların bulundurdukları yedek akçelerden varsa zararın düşülmesi sonrasında elde edilen tutardır. Zorunlu ya da ihtiyari olarak ayrılırlar.

Dağıtılmayan Karlar Dağıtılmamış bünyede bırakılmış karlardır.

BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN FON KULLANIMLARI Likit Aktifler Krediler Finansal Varlıklar Duran Varlıklar

Likit Aktifler Bankaların kısa süreli fon kullanımlarını ifade eder. Kasa Bankalar Diğer Mali Kurumlar Bünyesindeki Hesaplar TCMB bünyesindeki hesaplar

Krediler Belirli bir süre sonunda ödenmek vaadiyle mali hizmet ya da para cinsinden satın alma gücünün sağlanması ya da var olan satın alma gücünün belirli bir zaman sonra geri alınmak üzere başka bir kimseye devredilmesidir. Bankaların fon kullandırımlarının başında kredi gelir.

Finansal Varlıklar Bankaların kaynaklarını kısa vadeli ya da uzun vadeli olarak plase ettikleri menkul kıymetleri kapsamaktadır. Bankalar finansal varlıklarını UFRS gereği alım satım amaçlı, satılmaya hazır, uzun vadeli elde tutulacak olarak ayırmaktadırlar.

Duran Varlıklar Mali Duran Varlıklar - Bağlı Menkul Kıymetler - İştirakler - Bağlı Ortaklıklar Maddi Duran Varlıklar Maddi Olmayan Duran Varlıklar Şerefiye Yazılım

Bağlı Menkul Kıymetler %10 a kadar pay var ise,

İştirakler %10- %50 arası pay var ise,

Bağlı Ortaklıklar %50’den fazla pay var ise

Maddi Duran Varlıklar Bina, arsa, makine, teçhizat..

Maddi Olmayan Duran Varlıklar Şerefiye:

Yazılım

Kaynakça Şenol Babuşcu, Adalet Hazar :Genel Bankacılık Bilgileri