Kimyon Ciminum cyminum

Taksonomisi Familya: Apiaceae (Umbelliferae-Şemsiyeçiçekliler) Cins: Cuminum Tür: Cuminum cyminum L.(2n=14)

Dünyada kimyon olarak kullanılan bitkiler Cuminum cyminum L. Carum carvi L. (Karaman kimyonu) ( 5 tür) Bunium persicum (Boiss) B. Fedtsch. Bunium bulbocastanum L. Laser trilobum (L.) Borkh. Cuminum setifolium (Boiss) Koso-Pol.

Kullanım alanları Baharat bitkisi Uçucu yağ bitkisi Gıda maddelerine katkı maddesi (peynir …) Eczacılık Parfümeri (Koku verici olarak) Halk hekimliği (İdrar söktürücü …)

Kimyon tohumunun kimyasal yapısı Kimyon tohumlarında; % 2.5-5.0 Uçucu yağ %10-23 Sabit yağ %15-25 Protein bulunur.

Baharat kullanımı 100 g baharat kimyonu (Öğütülmüş); 8.1 g Su 17.8 g Protein 18.3 g Sabit yağ 44.2 g Karbonhidrat 7.6 g Kül 931 mg Ca 366 mg Mg 1788 mg K 499 mg P 168 mg Na

Kimyon ekim alanı, üretim miktarı ve verim değerleri Sıra Yıl Ekim alanı (da) Üretim (ton) Verim (kg/da) 1 2007 183.269 9.159 50 2 2008 183.512 8.879 48 3 2009 190.110 14.533 76 4 2010 171.242 12.587 74 5 2011 200.117 13.193 66 Tuik, 2012

Türkiye’de Kimyon Ticareti Ülkemiz dünyaya en fazla kimyon pazarlayan ülkelerden birisidir. Diğer önemli ihracatçı ülkeler ise Suriye, İran ve Çin’dir. Kimyon, öğütülmüş ve öğütülmemiş bütün tohum olarak pazarlanabilmektedir. Ankara’da 2010 yılında perakende fiyatları tohum için 8- 10 tl/kg, baharat olarak 13-15 tl/kg arasında değişmiştir.

Kimyonun bitkisel özellikleri Kimyon (Cuminum cyminum L.), Umbelliferae (Apiaceae) familyasına ait olan tek yıllık bir türdür. Kimyonun boyu kuru koşullarda bitki boyu 20-30 cm iken normal koşullarda 20-50 cm olabilmektedir. Kimyon bitkisi çok narin, gövde ince ve hafif köşeli yapıda ve üzeri tüysüzdür. Yukarıdan itibaren dallanmaktadır. Dal sayısı tohum verimini doğrudan etkilediğinden, dallanma istenen bir özelliktir.

Kimyonun bitkisel özellikleri Kimyon yaprakları ince, parçalı yapıda, bitkinin alt kısımlarında saplı, üst kısımlarında ise saplar belirsizdir. Kimyon çiçek yapısı şemsiye şeklinde olup, bir şemsiyede 3-5 adet şemsiyecik bulunmaktadır. Çiçekler beşli yapıda olup, her bir çiçek dumura uğramış 5 çanak yaprak, 5 taç yaprak, 5 anter ve bir adet iki parçalı stigma yer alır. Taç yapraklar küçük, açık pembe veya açık eflatun renktedir. Bitki kazık köklere sahip ve bu kökler 30-40 cm kadar derinlere insede köklerin önemli kısmı ilk 20 cm’lik aralıkta bulunur.

Kimyonun bitkisel özellikleri Kimyon tohumları ince, uzun, iğ şeklinde ve üzeri hafif tüylüdür. Kimyon meyvesine tohumda denilmektedir. Meyve denilen yapı şizokarp yapıda olup iki tane merikarptan oluşmaktadır. Her bir merikarp embriyoya sahip olduğundan çimlenerek yeni bitki oluşturabilmektedir. Kimyon 1000 tohum ağırlığı 2,5-5 g arasında değişmektedir. Tohum uzunluğu 4-5 mm ve eni ise 2-3 mm kadardır.

Kimyon tarımı İklim ve toprak istekleri Kimyon uzun gün bitkisi olup, kurağa ve soğuğa oldukça dayanabilmektedir (Kar örtüsü altında -18 °C) . Tohum çimlenebilmesi için 8-10 °C , uygun gelişebilmesi için 20-22 °C sıcaklı gereklidir. Yıllık yağışın 350-400 mm olduğu bölgelerde ve yağışın yarısının kimyonun gelişme döneminde alan yerlerde sulamadan yetiştirilebilir. Yazlık ve kışlık ekilebilir. Yalnız kışa rozet halinde girmesi gerekir. Toprak pH’ı 5-8 arasında olan yerler ve nötr karakterli topraklarda iyi yetişir.

Tarla hazırlığı Kimyon tohumları küçük ve çimlenme gücü zayıf olduğundan, tarla hazırlığına dikkat edilmelidir. Kimyonun kök sistemi derinlere inmediğinden derin toprak işlemeye gerek yoktur. Sıcak iklim bölgelerinde sonbaharda soğuk bölgelerde ise ilkbaharda ekim yapılmalıdır.

Tohumluk Ülkemizde tescil edilmiş ‘Türkmen 09’ ve ‘Egebir 09’ çeşit vardır. Kimyon tohumları çimlenme gücü çabuk kaybettiğinden iki yıldan daha yaşlı tohumlar tohumluk olarak kullanılmamalıdır. Tohumluğun çimlenme gücü %75-80’den az olmamalıdır.

Ekim zamanı ve şekli Ülkemizde hem yazlık hem de kışlık ekimi yapılabilir. Ege, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde sonbaharda, İç bölgelerimizde de sonbaharda ekimi yapılmalıdır. Kışlık ekim -15 °C’nin altına düşmeyen yerlerde kasım ayı ortasına kadar, Yazlık ekimde ise bölgeye mart veya nisanda ekilebilir. Kimyon sıra arası 20 cm mesafeye ekilir. Yalnız kuru tarım koşullarında 25-30 cm kadar çıkartılabilir. Ekim derinliği 2-3 cm’dir.

SONBAHAR EKİMİ TOPRAK HAZIRLIĞI İLKBAHAR EKİMİ TOPRAK HAZIRLIĞI

Buğday, Ayçiçeği, Şekerpancarı, Baklagiller ve Kolza Münavebe İç Anadolu ve Geçit bölgelerinde; Buğday, Ayçiçeği, Şekerpancarı, Baklagiller ve Kolza Güney bölgelerimizde ise; Pamuk, Mısır, Buğday

Bakım Yabancı otlarla mücadele Sulama Gübreleme

Hasat, harman ve depolama Kimyon tohumları geç hasatta dökülme gösterir ve tohumlar esmerleşir kalite düşer. Hasat ağırlıklı olarak elle yapılır. Yalnız makinalı hasatta yapılmaktadır. Hasatın sabah erken saatlerde yapılması tohum dökülmesi önler. Uzun süreli depolamada %8-10 nem geçmemesi, depo nispi neminin %50 az olması ve tohumların ışık görmemesi gerekir.

ANASON İngilizce: anise Almanca: anis Fransızca: anis Takım: Apiales Familya: Apiaceae-Umbelliferae (maydanozgiller- şemsiyeçiçekliler) Cins: Pimpinella Tür: P.anisum L. İngilizce: anise Almanca: anis Fransızca: anis Ülkemizde Pimpinella cinsine dahil 23 tür vardır.