MADDE BAĞIMLILIĞI ŞEHİT RAMAZAN OKUR ORTAOKULU Rehberlik Servisi

MADDE BAĞIMLILIĞI

BAĞIMLILIK Bir maddenin belirgin bir etkiyi elde etmek için alınması sürecinde ortaya çıkan bedensel, ruhsal ya da sosyal sorunlara rağmen madde alımının devam etmesi; bırakma isteğine rağmen bırakılamaması, aynı etkiyi elde edebilmek için giderek madde miktarının artırılması ve maddeyi alma isteğinin durdurulamaması durumudur.

 A.B.D. Psikiyatri Cemiyeti'ne göre aşağıdaki kriterlerden en az üçünün mevcut olması, bir kişinin bağımlı olup olmadığına karar verilmesi için yeterli olmaktadır: 1. Maddeyi yüksek dozlarda kullanmak, 2. Kullanımı azaltma veya bırakma teşebbüslerinin başarısızlıkla sonuçlanması, 3. Maddeyi elde etme, kullanma veya etkilerinden kurtulma için fazla zaman harcanması,

4. Zehirlenme veya yoksunluk belirtilerinin sık ortaya çıkması, 5. Sosyal ve mesleki etkinliklerin ihmal edilmesi, 6. Maddenin kötü etkilerine rağmen kullanıma devam edilmesi, 7. Maddeye karşı belirgin tolerans gelişmesi, 8. Yoksunluk belirtilerinden kurtulmak için maddenin sık kullanılması

BAĞIMLILIĞIN ÖZELLİKLERİ  Hastalıktır  Hayat boyu sürer  Sosyal hayatı bozar  Çevre ve arkadaşlar kaybedilir  Ailevi sorunlar yaşanır  Ekonomik kayıplar olur  Sağlık bozulur  Hayat artık bu maddenin etrafında döner

BAĞIMLILIK YAPICI MADDELER  Tütün/Sigara  Alkol  Uçucu maddeler  Esrar  Eroin  Kokain  Sedatif ilaçlar  Kumar

BAĞIMLILIK SÜRECİ NASIL İŞLER  İlk temas  Sosyal kullanım  Kötüye kullanım  Bağımlılık

MADDE BAĞIMLILIĞININ NEDENLERİ

 Sevgi, güven, saygı ve kendini gerçekleştirme ihtiyaçlarına doyum bulamayanlar, uyuşturucu veya uyarıcı maddeleri kullanırlar ve bu sayede doyuma ulaştıklarını, çok güçlü olduklarını hissederler.  Bu nedenle bu maddeleri tekrar alarak bağımlı hale gelebilirler.

Sosyal çevre, etkileşimler ve arkadaşlık ilişkileri:  Kişinin sosyal çevresi arkadaş grubu madde arayışı ve kullanımında, davranışın devam ettirilmesinde şartlandırıcı faktör olmaktadır.  Kişi ancak madde alarak arkadaş grubuna girebiliyorsa böyle bir grubun kurallarına uymak durumundadır.

BAĞIMLILIK NASIL GELİŞİR Belki kullanabilirim Korku ve merak Bir kereden bir şey olmaz Bir daha asla Ben bağımlı olmam İstersem bırakırım Bıraktım bir daha başlamam

MADDE BAĞIMLILIĞININ ZARARLARI  Bedensel sorunlar  Ruhsal sorunlar  Sosyal sorunlar

ALKOLUN ZARARLARI  Bellek kaybına neden olur  Uyku bozukluklarına neden olur  Göz kaslarında ani güçsüzlük ve felce bağlı çift görme  Mideyi tahriş ederek gastrit, ülsere neden olur  Karaciğer fonksiyonlarının bozulmasına neden olur  Kalp hastalıklarına neden olur  Kansere neden olur

SİGARA

SİGARAYA BAĞIMLILIK Sigaradaki nikotin, ciddi bağımlılık yapan bir maddedir, insanları genellikle yetişme çağında kendisine esir etmektedir. İnsanlar sigaraya genç yaşlarda başlar ancak yaşlandıkça onu bırakmak zorlaşır. Ergenlik döneminde sigaraya başlayan çocuklar, hayatları boyunca sigara bağımlısı olma riski taşırlar.

SİGARANIN VÜCUDA ETKİLERİ Baş yüz Akciğerler ve Bronşlar Kalp Diğer organlar

 Sigara ve alkol kullanımı

 Sigara ve alkol kullanan gençlerin kullanmayan gençlere göre daha yüksek oranda herhangi bir uyuşturucu maddeyi deneme isteği taşıdığı gösterilmiştir.  Ayrıca, sigara ve alkol kullanan gençler arasında madde kullanan kişileri tanıma oranı da daha sıktır  Bu nedenle madde bağımlılığı ile mücadele ederken, buna sigara ve alkol kullanımı ile de başlamak büyük önem taşımaktadır.

ÖNLEME ÇALISMALARI 1.Birinci derece koruma: Madde kullanımına başlamanın engellenmesidir. 2.İkinci ve Üçüncü Derece Koruma: Madde kullanımının bağımlılık düzeyine gelmesinin önlenmesi, bağımlıya tedavi ve rehabilitasyon hizmetleridir

UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞININ SOSYAL VE EKONOMİK ETKİLERİ  Sosyal bir varlık olan insanın çevresi ile uyum içinde olması, akıl ve zihin sağlığı ile mümkündür.  Bu sebeple akli ve zihni hayatın en büyük düşmanı olan uyuşturucular, insanın uyum gücünü zaafa ve iflasa götürmekle onu aileden, toplumdan ve çevresinden kopararak, yalnızlığa, bunalıma ve hemen ardından da sorumsuz, hippisel (hayvani) bir hayata mahkûm eder.  Bağımlıyı yaşayan bir ölü haline getirir 23

BAĞIMLILIĞIN AİLE ÜZERİNDEKİ EKONOMİK VE SOSYAL ETKİSİ

Madde bağımlılarını ailesinde giderler artmakta ve aile yatırımları azalmaktadır. Ailenin ekonomik durumu üstüne olan bu olumsuz etkinin kaynakları şu şekilde açıklanabilir:  Bağımlının kullandığı madde için harcanan para  Bağımlının tedavisi için harcanan para  Ailede bir bağımlı üyenin varlığının diğer aile bireylerine getirdiği olumsuz etki

 Madde alımı için harcanan para dışında, bağımlının karşılaştığı sağlık ve sosyal sorunların çözümü için yapılan harcamalar  Bağımlının üretken çağında çalışmaması sonucu aileye getirdiği yük

 Bağımlı ailesinde sosyal ilişkilerde etkilenme oldukça belirgindir.  Sosyal ilişkilerde bozulma, akraba, çevre ve arkadaş ilişkilerini kapsamaktadır.  Ailenin sosyal yaşantısı da olumsuz etkilenmektedir.  Bunu nedenleri de şu şekilde açıklanabilir;

UYUŞTURUCU BAĞIMLILIĞININ TEDAVİSİ Uyuşturucu bağımlılığının tedavisinde önemli iki nokta vardır:  1. Bağımlının kendisinin tedavi olmaya ve bağımlılıktan kurtulmaya istekli olması.  2. Bağımlılığın erken teşhis edilerek tedaviye başlanması.

S O N U Ç MADDE KULLANIMINA BAŞLAMADA BİR TEK NEDEN YETERLİDİR GÜVENLİ BİR MADDE VE GÜVENLİ BİR KULLANIM ŞEKLİ YOKTUR. KULLANAN HERKES İÇİN BAĞIMLILIK GELİŞME RİSKİ EŞİTTİR. BAĞIMLILIĞI ENGELLEMEK KİŞİNİN ELİNDEDİR.