Kızamıkçık (Rubella)

Kızamıkçık (Rubella): Döküntülü bir çocukluk dönemi (çoğunlukla 5 yaş grubu) hastalığıdır. Tüm dünyada yaygın ve kızamık ile benzer epidemiyolojik özellikler gösteren bir enfeksiyondur. Ilıman iklimlerde, düzenli olarak ilkbahar aylarında artış izlenir. 3-4 yılda bir küçük, 6-9 yılda bir ise büyük salgınlar görülür. Gebeler enfeksiyona maruz kalırsa fetüsta konjenital anomaliler görülür

Etken ve Bulaşma Yolları: Etken, togavirüsü ailesinden rubellavirüs olup kuluçka süresi 16-17 gündür. Kızamıkçık virüsü, solunum yolu (damlacık enfeksiyonu) ve nadir olarak dışkı ve idrar ile bulaşır. Kontamine eşyalarla ve plasenta yoluyla da bulaşma olabilir.

Klinik Belirtiler: Kızamıkçık; konjenital ve akkiz kızamıkçık olarak ikiye ayrılır.

Konjenital (doğumsal) kızamıkçık: Anne, gebeliği sırasında kızamıkçık geçirirse düşük, ölü doğum veya bebekte doğuştan organ bozukluğu görülür. Kızamıkçık, gebeliğin ilk üç ayında daha tehlikelidir. Konjenital kızamıkçık en çok gözde katarakt, şişlik, kızarıklık, şaşılık gibi komplikasyonlara neden olur. Kulakta sağırlık, kalp ve santral sinir sisteminde (ansefalit, geri zekâlılık) olmak üzere bütün organlara da yerleşerek organ bozukluklarına neden olur. Konjenital kızamıkçığın iki dönemi vardır

Prodromal dönem: Hafif ateş, hâlsizlik, huzursuzluk, nezle, baş ağrısı, dalak büyümesi sık görülür. 1-4 gün süren bu dönemin en önemli belirtisi kulak ve boyun arkasındaki lenf bezlerinin şişmesidir (Thedor belirtisi).

Döküntü dönemi: Makül ve makülo-papüler tarzda olup pembekırmızı renktedir. Kızamık döküntülerinden farkı, daha seyrek ve küçüktür. Döküntüler, 1-2 günde alın ve yüzde başlar. Göğüs, gövde, kol ve bacaklarda hızla yayılır. Ağız etrafında da vardır. 2-3 gün sonra döküntüler söner. Kızamıkçıkta deskuamasyon (soyulma-pullanma) yoktur. Döküntüden 5-7 gün önce kulak arkası, boyun ve ensede ağrılı lenfadenopati hastalığın özel belirtisidir.

Akkiz (edinsel) kızamıkçık: Doğumdan sonra direkt veya indirekt bulaşma ile oluşur. Hastalık 1 yaşından itibaren ve en sık 7 yaşından sonra görülür

Klinik Tanı Kızamıkçık genellikle hafif semptomlarla geçirildiği için, klinik olarak tanı koymak güçtür. Genellikle serolojik testlerde antikor titresinin artışı ile tanı konur.

Tedavi ve bakım Hasta tecrit edilmelidir Tedavi ve bakım Hasta tecrit edilmelidir. Semptomatik tedavi uygulanır, yatak istirahatına alınır. Ateş, baş ve eklem ağrıları için doktor istemine göre ağrı kesici- ateş düşürücüler verilir. Döküntülere karşı ılık banyo yaptırılır. Komplikasyon varsa buna göre tedavi ayarlanır. Hastanın odası havalandırılır. Bol sulu, vitaminli ve protein destekli diyet uygulanır, yeterli ve dengeli beslenmesi sağlanır. Hastanın kullandığı araç gereç, yatak takımları uygun bir şekilde dezenfekte edilmeli ya da kaynatılmalıdır. Temizlikte kullanılan kâğıt mendil, peçete vs. yakılmalıdır.

Komplikasyonlar İntrauterin kızamıkçık komplikasyonları; kardiyovasküler sistem, santral sinir sistemi, katarakt, glokom, konuşamama, hepatit, hepatosplenomegali, lenfadenopati, diyabetes mellitus ve sağırlıktır. Doğumsal kızamıkçığın; dolaşım ve merkezi sinir sistemi hastalıkları, gözde katarakt ve glokom; hepatit, karaciğer ve dalak büyümesi, diyabetes mellitus, konuşamama ve sağırlık gibi komplikasyonları oluşabilir. Akkiz kızamıkçık komplikasyonları; menenjit, menengoensefalit, ensefalomiyelit ve artrittir.

Korunma Bulaşma yollarına yönelik önlemler alınır Korunma Bulaşma yollarına yönelik önlemler alınır. Aşı ile korunabilir bir hastalıktır. Ülkemizde çocuklara kızamıkçık ve kabakulak aşıları ile birlikte Sağlık Bakanlığı tarafından, ücretsiz olarak (MMR-KKK) yapılmaktadır. Kızamıkçık aşısı 15. ayda ilk doz, okula girerken ikinci doz yapılarak korunma sağlanır.

Puberte çağına kadar kızamıkçık geçirmeyen kızlara veya anne adaylarına da gebe kalmadan üç ay önce kızamıkçık aşısı yapılabilir Gebelere kızamıkçığın önemi anlatılır (Sağlık eğitimi). Gebelerin, hasta ile temas etmeleri kesin önlenir. Bağışık olmayan, hasta ile temas etmiş gebelere gamma globülin yapılır. Gebeliğinde kızamıkçık geçire nler mutlak doktor kontrolüne alınır ve hastanede doğum yaptırılır.

Bebekte doğumsal kızamıkçık sendromu varsa; bulaştırıcılığı süresince (1- 2 yıl) hastanede yatırılarak tecrit edilir.