İçme Suyunda Dezenfeksiyon Muhammed HAS y

 Fiziksel ya da kimyasal yollar kullanılarak patojenik ve diğer mikroorganizmaların yok edilmesi işlemidir. Dezenfeksiyon, sterilizasyondan farklı olarak öldürülmesi gereken patojen mikroorganizma formlarını yok eder. Sterilizasyon bakteri sporları da dahil bütün mikrobiyal canlıları yok eder, bu yüzden dezenfeksiyon sterilizasyon kadar etkili değildir. Dezenfeksiyon

İçme suyunda dezenfeksiyon, mikroorganizmaları filtrasyonla ayırma ve kimyasal ekleme ile gerçekleşir. Depolama ve dağıtım sistemlerinde suya dezenfektan madde atarak patojenlerin öldürülmesi veya zarar verilerek deaktif hale getirilmesiyle oluşur. Patojen canlılar; virüsler, bakteriler(salmonella, Cholera, Campylobacter, Shigella vb.), protozoalardır(Giardia lamblia, cryptosporidia vb.). İçme Suyunda Dezenfeksiyon

Suların Dezenfeksiyonunun Tarihçesi

En yaygın dezenfeksiyon yöntemidir. Klor formları ya da kloramin ya da klordioksit gibi klor ürünleri kullanılarak yapılabilir. Klor, mikroorganizmaları hızlı bir şekilde öldüren güçlü bir oksidanttır. Katı, sıvı ve gaz formlarda kullanılabilir, her yöntemin kendine göre avantaj ve dezavantajları vardır. Klorla Dezenfeksiyon

Klorlama -Gaz klor -Sodyum hipoklorit -Kalsiyum hipoklorit Klor Bazlı Alternatif Dezenfektanlar -Kloramin -Klordioksit

Klora kıyasla daha hızlı bir dezenfektandır. Sulu çözelti halinde suya ilave edilir çünkü gaz halindeki klordioksit patlama riski taşır. Klorun oluşturduğu yan ürünleri oluşturmaz (THM, HAA). Klordioksit

 Klor kadar güçlü bir oksidant değildir ancak klora kıyasla daha uzun süreli bir bakiye kalıntı bırakabildiği ve THM ve HAA oluşturmadığı için tercih edilebilir. Kloramin, klor ve amonyaktan elde edildiği için sistemde nitrifikasyon oluşma ihtimali vardır ve amonyak bakterilerin büyümesine etki ederek geriye yan ürün olarak nitrat bırakır. Kloramin

 Ozon, sucul organizmalara zehir etkisi taşıyan güçlü bir oksidanttır. Stabil bir formda değildir, bir oksijen atomunu bırakmaya meyillidir. Avrupa’da çok kullanılan bir dezenfektandır. Ozon suya verileceği yerde üretilmelidir. Yan ürünleri diğer dezenfektanlar kadar zararlı değildir ve tad ve koku problemi bırakmaz. Ozon

 Düşük bulanıklıkta etkili bir dezenfeksiyon yöntemidir. Ancak bakiye bırakmadığı için tek başına kullanmak yerine kloramin gibi bir dezenfektan ile beraber kullanmak gerekebilir. Ultraviole ışık

 Dezenfeksiyon yan ürünleri (DBPs), suya atılan dezenfektanların sudaki organik ve inorganik maddeler ile tepkimelerinin sonucu oluşan maddelerdir. Musluk suyu; insanların içme, yıkanma, yemek ve temizlik ihtiyaçlarını karşıladığı için DBPs’nin insanla temas halinde olma ihtimali çok yüksektir. Dezenfeksiyon Yan Ürünleri (DBPs)

 1974 yılında yan ürünlerin(THM ve kloroform) kemirgenlerde kalp rahatsızlığı oluşturduğu anlaşıldıktan sonra US EPA tarafından THM sınır değeri koyulmuştur. Ayrıca daha sonra yapılan epidemolojik çalışmalar sonucu klorlanmış içme suları kullanımı sonucu mesane, bağırsak ve rektum kanseri arasında bir bağ olduğundan şüphelenilmiştir.

 Ayrıca buna ek olarak mide, beyin, pankreas, akciğer ve karaciğer kanserleri de klorlu yan ürünler ile ilişkilendirilmiştir. Bazı çalışmalar sonucu ise DBP’lerin insan ve hayvan üreme sistemini olumsuz etkilediği de belirtilmiştir.

 1992 yılında EPA patojen ve DBP’lerin yeni kararlarla daha çok kontrol edilmesi gerektiğine karar vermiştir. Bu müzakere sonucu ortaya çıkan görüş patojenleri kontrol edebilmek için maruz kalınabilinecek en az miktarda dezenfektan ve yan ürün yaklaşımını geliştirmekti.

 THM’ler ve HAA’ler için maksimum kirletici seviyesi (MKS) sırasıyla USA’de 80 μg/L ve 60 μg/L, çoğu Avrupa Birliği Ülkeleri’nde μg/L THM iken Türkiye’de Sağlık Bakanlığı 150 μg/L THM standardını uygulamaya koymuş ancak henüz HAA standardı belirlenmemiştir.

 DBP’lerin ve DBP’leri oluşturan öncü maddelerin sudan; organik polimerle koagülasyon, çökeltme, membran filtre ya da filtre yatağı ile arıtılması çok zordur.  Fakat DBP leri oluşturan öncü maddelerin arıtılması sağlanarak kontrolleri sağlanabilir. DBP Giderimi

 Granül aktif karbon(GAC) ve toz aktif karbon (PAC) gibi adsorbsiyon prosesleri ile bu organik bileşiklerin sudan tutulması en uygun arıtma teknolojisidir. Doğal organik madde(NOM) ve klor THM’nin öncü maddeleri olarak tanımlanır ve bu oluşum reaksiyonunun THM oluşum potansiyeli(THMFP) denir. THMFP toplam organik karbon(TOC) bilinerek doğrudan hesaplanabilir.

 Arıtma tesisinde alg ve bakteri büyümesi önlenmesi için genellikle ön klorlama işlemi uygulanır. Bu durumda sisteme toz aktif karbon girişi olmadan THM oluşum reaksiyonu başlamış olur ve bunun sonucunda aktif karbon ve klor arasındaki oksidasyon – redüksiyon tepkimesi fenollü bileşikleri için aktif karbonun adsorbsiyon kapasitesini düşürür. Bu nedenle PAC’ın, THM öncüleri ve THM’leri sudan temizlemek için fazla verimli değildir.

 DBP’lerin arıtımı için aktif karbon adsorpsiyonu, polimerle koagülasyon, alüminyum sülfat, kireç, demir sülfat, iyon değiştirme ve membran prosesler kullanımı ile ilgili alternatif çalışmalar yapılmaktadır.