Vergi Denetiminde Şüphecilik ve Mesleki Yargı VERGİ DENETİM KURULU Vergi Denetiminde Şüphecilik ve Mesleki Yargı Serdar TAŞDÖKEN Vergi Müfettişi 18/Mart/2016

Vergi Denetimi Nasıl Yürütülmeli? Vergi inceleme elemanları inceleme esnasında mesleki şüphecilik ile hareket etmeli ve karşılaştığı durumlar hakkında en doğru sonuca götürecek mesleki yargıda bulunmalıdır.

Vergi İnceleme Elemanlarının Seçimi-I Doğruluk, dürüstlük Davranış tarzı ve özgüveni Kavrama, anlama ve analiz etme yeteneği Araştırmacılık yönü

Vergi İnceleme Elemanlarının Seçimi-II Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği Md. 17: «(2) Sözlü sınavlar, adayın; a) Bir konuyu kavrayıp özetleme, ifade yeteneği ve muhakeme gücünün, b) Liyakati, temsil kabiliyeti, bilgi düzeyi, davranış ve tepkilerinin mesleğe veya göreve uygunluğunun, c) Özgüveni, ikna kabiliyeti ve inandırıcılığının, ç) Genel yetenek ve genel kültürünün, d) Bilimsel ve teknolojik gelişmelere açıklığının, değerlendirilmesi suretiyle yapılır.»

Vergi İnceleme Elemanlarının Yetiştirilmesi-I Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği Md. 27: «(1) Vergi Müfettiş Yardımcılarının yetiştirilmesinde aşağıdaki amaçlar güdülür: a) Görev ve yetki alanlarına giren konularda, yeterli bilgi, ihtisas ve deneyime sahip olmalarını sağlamak. … c) Görev ve yetki alanlarına giren konularda bilimsel araştırma yapma becerilerini kazandırmak. d) Analitik düşünme, takım çalışması ve iletişim becerilerini geliştirmek. …»

Vergi İnceleme Elemanlarının Yetiştirilmesi-II Refakat Süreci Refakat sonunda düzenlenen değerlendirme formunda yer alan kriterler: 30 farklı kriter Bunlardan bazıları; Karar verme yeteneği Dikkat derecesi Muhakeme ve nüfuz yeteneği Kendine güven duygusu Bağımsız iş yapma yeteneği

Vergi İnceleme Süreci-Mesleki Şüphecilik ve Mesleki Yargıyı Etkileyen Başlıca Unsurlar Mesleki deneyim Vergi kanunları ve düzenleyici çevre Mükelleflerin içinde bulundukları durum İnceleme konusu işlemin türü

Vergi İncelemesi- Yasal Çerçeve 213 sayılı Vergi Usul Kanunu- Md. 134-147 178 sayılı Kanun Hükmünde Kararname Md. 19/e: « e) Vergi inceleme ve denetimleri ile raporlamaya ilişkin standart, ilke, yöntem ve teknikleri geliştirmek, inceleme ve denetim rehberleri hazırlamak, vergi incelemesi yapmaya yetkili olanların uyacakları etik kuralları belirlemek.»

Vergi İncelemesi- İkincil Mevzuat Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği Vergi İncelemelerinde Uyulacak Esaslar Hakkında Yönetmelik Vergi Müfettişleri Mesleki Etik Davranış İlke ve Kuralları Hakkında Yönerge Vergi İnceleme Rehberi

Vergi Denetim Kurulu Yönetmeliği Vergi Müfettişlerinin sorumlulukları Md. 41: «(1) Vergi Müfettişleri, görevlerini yerine getirirken aşağıdaki temel kurallara uyarlar. Yetkili makamlar tarafından verilen iş ve görevleri süresinde ve eksiksiz olarak tamamlarlar. …. e) İnceleme, teftiş ve soruşturmayla görevli bulundukları sırada, bu işlerle ilgili bulunanlara konuk olamazlar, doğrudan veya dolaylı olarak soruşturmayla ilgili olanların hizmet ve ikramlarını kabul edemezler, bunlarla alışveriş yapamazlar, borç alıp veremezler. …»

Vergi İncelemelerinde Uyulacak Esaslar Hakkında Yönetmelik Vergi İncelemelerinde Uyulacak Temel İlkeler Md. 5: «1) Vergi incelemesi yapmaya yetkili olanlar, vergi incelemelerini yürütürken, aşağıda yer alan temel ilkelere uyarlar: … d) Görevin yerine getirilmesinde sürekli gelişimi, saydamlığı, tarafsızlığı, dürüstlüğü, kamu yararını gözetmeyi, hesap verilebilirliği ve öngörülebilirliği esas almak. e) Tüm eylem ve işlemlerde yasallık, adalet ve dürüstlük ilkeleri doğrultusunda hareket etmek, tarafsızlıklarını engelleyecek herhangi bir etkiye izin vermemek. g) Görevlerini, unvanlarını ve yetkilerini kullanarak kendileri, yakınları veya üçüncü kişiler lehine menfaat sağlamamak.»

Vergi Müfettişleri Mesleki Etik Davranış İlke ve Kuralları Yönergesi Mesleki Etik Davranış İlkeleri: Tarafsızlık ve nesnellik Eşitlik Mesleki Şüphecilik Doğruluk ve dürüstlük Gizlilik Mesleki Yargı Çıkar çatışmasından kaçınma Nezaket ve saygı Yetkinlik ve mesleki özen - Mesleğe uygun davranış

Vergi İnceleme Rehberi Mükellefin muhasebe sisteminin ve iç kontrol mekanizmalarının analiz edilmesi ve riskli alanların tespiti. Örnek: İlişkili kişilerle yapılan işlemler her zaman için bir risk unsuru olarak görülmelidir. İnceleme kanıtlarının elde edilmesi: - Hesaplar arasında tutarlılık testleri, analitik hesaplamalar, nakit akışı tablolarıyla veya kaydi stok kontrolleriyle, - Üçüncü kişiler nezdinde yapılan karşıt incelemelerle, - Mükellefin veya üçüncü kişilere ait harici belgeler ve faaliyet raporları üzerinde yapılan incelemelerle, - Hesaplar üzerinden yapılacak sayısal veya parasal örneklemelerle, - Mükellefin fiziki ortamının gözlemlenmesiyle, sahada yapılacak incelemelerle veya fiili envanter sayımları yapmak suretiyle.

Mesleki Şüpheciliğin Güçlendirilmesi ve Mesleki Yargı Kalitesinin Arttırılması İnceleme elemanının hesap verilebilirliğinin arttırılması İnceleme sürecinde denetim

Sabırla dinlediğiniz için teşekkür ederim. Serdar TAŞDÖKEN Vergi Müfettişi