ÖĞRETMENLERİN ERGEN ALGILAYIŞI Psi. Dan. Selen Demirtaş-Zorbaz Psi. Dan. Tuğba Kurt Psi. Dan. Mehmet Osman Çetiner

ERGENLİK Ergenlik dönemindeki yaş sınırları kuramcılara göre farklılık göstermekle birlikte en geniş yaş aralığı olarak kabul edilebilir (Ertem ve Yazıcı, 2006). Ergenlik dönemi tanımlanırken uzmanların, genelde olumsuz sıfatları kullandıkları göze çarpmaktadır

Sosyal ve kültürel çevrenin ergenlik hakkındaki görüşleri ve beklentileri, tutumları, meslek seçimi ve kendini geliştirme gibi konularda ergene sağlanan olanaklar da bu dönemde yaşanan sıkıntıların yoğunluğunu ya da çeşitliliğini etkileyebilir.

Herhangi bir toplumdaki ergenlerin ruh sağlığı sorunlarının belirlenmesi aşamasında, o toplumun ergenlerine yönelik algılarının, beklentilerinin, kalıp yargılarının anlaşılması gerekmektedir (Sahin ve ark., 2003; akt.Dinçel, 2006).

ERGEN – ÖĞRETMEN İLİŞKİSİ Ergenin sosyal çevresi içinde yer alan öğretmenlerin de ergenlere karşı olan algılarını belirlemek önemlidir. Çünkü 11 – 21 yaş arasında bulunan ergen henüz eğitim sistemi içerisindedir ve anne-babadan sonra en çok etkileşim içerisinde bulunduğu yetişkin; öğretmenidir.

Eğer öğretmenler çoğu kitapta yazıldığı gibi ergenliği fırtına ve stres dönemi olarak algılar, ergenlere olumsuz özellikler atfederlerse, davranışları da buna göre şekillenecektir.

AMAÇ Bu araştırmanın amacı öğretmenlerin ergenlik dönemindeki öğrencileri nasıl algıladıklarını ortaya koymaktır.

YÖNTEM Bu çalışma betimsel bir çalışma olup çalışmanın katılımcıları 2010 – 2011 Eğitim Öğretim yılında eğitim veren 191 öğretmen ve akademisyenden oluşmaktadır. Katılımcıların demografik özelliklerini ve ergen bireylere karşı olan algılarını belirlemek amacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilen Ergen Algısı Anketi kullanılmıştır. Elde edilen veriler ki-kare (chi-square) ile test edilmiştir.

Ergen Algısı Anketi 10 tane farklı kademelerden öğretmene açık uçlu sorular yöneltilmiş ve onların ergenlere atfettikleri özellikler belirlenmiştir. Ergenler ile ilgili yazılmış olan kitapları incelenmiştir. Seçilen 32 sıfat yazılmıştır.

Anketin ilk bölümünde katılımcıların cinsiyetleri, eğitim durumları, sosyo- ekonomik durumları, yaşları, meslekleri ve çalıştıkları kademeler sorulmaktadır. İkinci bölümünde ise ergenlerin özelliklerini tanımlayan 32 ifade bulunmaktadır. Anket; üçlü likert tipinde olup katılıyorum, kararsızım ve katılmıyorum şeklinde işaretlenebilmektedir.

ÇALIŞMA GRUBU Katılımcıların 127’si kadın, 64’ü erkektir.

Katılımcıların, 145’i öğretmen, 46’sı akademisyendir.

Katılımcıların 56’sı birinci kademe, 49’u ikinci kademe, 34’ü ortaöğretim ve 51’i üniversitede çalışmaktadır.

BULGULAR Öğretmenlerin Ergenlere Atfettiği İlk Üç Özellik KatılıyorumKararsızımKatılmıyorum Uysaldırlar Ağırbaşlıdırlar Toplumsal değerlere önem verirler

KatılıyorumKararsızımKatılmıyorum Heyecanlıdırlar Çabuk öfkelenirler Arkadaşlarının etkisi altında kalırlar Öğretmenlerin Ergenlere Atfetmediği İlk Üç Özellik

Katılımcılar genel olarak olumlu özellikleri ergenlere atfederken, olumsuz özellikleri daha az atfetme eğilimindedirler. Her ne kadar literatürde ergenler ile ilgili olumsuz özellikler ön plana çıkarılsa da, öğretmenlerin olumlu özellikleri ön plana çıkardıkları görülmektedir.

Cinsiyete Göre Atfedilen Olumsuz Özellikler MeanDfSig. Kadın19,96848,037 Erkek19,421

Erkeklerin kadınlara göre daha olumsuz özellikler atfetme eğiliminde oldukları görülmektedir.

Çalışılan Kademeye Göre Atfedilen Olumsuz Özellikler MeanDfSig. Birinci kademe 43,08984,036 İkinci kademe 47,632 Ortaöğreti m 45,176 Üniversite44,431

Çalışılan kademeye göre bakıldığında ilköğretim birinci kademede çalışan öğretmenlerin diğer kademede çalışanlardan daha fazla olumsuz özellik atfetme eğiliminde olduğu görülmektedir.

SONUÇ Sonuç olarak; özellikle ergenlerle çalışan öğretmenlerin, etiketleme yapmaması, olan her türlü durumu ergenlik döneminin olumsuz özelliklerine atfetmemesi önemlidir. Görülmektedir ki; ergenlerle çalışmayan kesimin, onlara atfettiği olumsuz özellikler daha fazladır.

Bu durumda bize, her türlü kademedeki öğretmenlerin ergenleri tanıması gerektiğini, önyargılardan uzak durmaları gerektiğini söylemektedir. Özellikle Üniversitelerin Eğitim Fakültelerinde okuyan öğrencilere ergenlik döneminin özellikleri iyice anlatılmalı ve önyargılardan uzak yaklaşmaları gerektiği gösterilmelidir.

TEŞEKKÜRLER… Psi. Dan. Selen DEMİRTAŞ-ZORBAZ Psi. Dan. Tuğba KURT Psi. Dan. Mehmet Osman ÇETİNER