CÜMLEDE YAPI

CÜMLEDE YAPI YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER ANLAMINA GÖRE CÜMLELER YAPI BAKIMINDAN CÜMLELER

YÜKLEMİN TÜRÜNE GÖRE CÜMLELER FİİL CÜMLESİ İSİM CÜMLESİ

-ikisi arasında bir yarış düzenleyeceğiz. -Sevgili öğrenciler; bu etkinlikte İsim cümlelerinden Jery, Fiil cümlelerinden ise Tom sorumlu olacak. -ikisi arasında bir yarış düzenleyeceğiz. -İyi olan kazansın dostum.  -Başarılar, Tom.

Yavaş yavaş sallanıyor, yapraklar ağaçlarda. -İlk görev sizlerin… Aşağıdaki cümlelerin yüklemlerini bularak, ilgili soruları cevaplayınız. Yavaş yavaş sallanıyor, yapraklar ağaçlarda. Bugün yeni eğitim dönemine başladık. Bu mevsimde bizim oralar bir başka güzeldir. Adana’dan uçakla dönmüş. Dün onun doğum günüymüş. Hangi cümlelerin yüklemleri mastar ekini alabilmektedir? Fiil kökenli yüklemler hangi ekleri almışlardır? İsim kökenli yüklemler hangi ekleri almışlardır?

-Örneklerden yola çıkarak isim ve fiil cümlelerinin tanımlarını nasıl yaparız? -Yüklemi isim soylu bir kelime olup, ek-fiilin zamanlarından biri ile çekimlenmiş olan cümlelere İsim cümleleri denir. - Yüklemi çekimli bir fiil olan cümleler Fiil cümleleridir. Bu fiil şahıs ve kip eki alarak çekimlenir.

-Şimdi ,Tom ve Jery cümle kurma yarışı yapacaklar ve kurdukları cümleleri yandaki kazana atacaklar.Bakalım hangisi daha fazla cümle kuracak? CÜMLE KAZANI

Benim doğduğum köyler de güzeldi. Aynı fıkrayı beşinci anlatışıydı. Yeni yerler keşfedeceğiz. Her türlü zorluğa göğüs geren benim. Komşu, komşunun külüne muhtaçtır. Aç ayı oynamaz. El için kuyu kazan, evvela kendi düşer. Bir handa, yorgun argın, tatlı bir uykudaydık. Demir nemden, insan gamdan çürür. Cesurun bakışı, korkağın kılıcından keskindir. Kusursuz dost arayan, dostsuz kalır. Onu ikna etmek zordur. -Hiç şansın yok Jery!... -Ben kazana-cağım Tom! TOM JERY ……….. CÜMLE ………… CÜMLE

YÜKLEMİN YERİNE GÖRE CÜMLELER KURALLI CÜMLE EKSİLTİLİ CÜMLE DEVRİK CÜMLE

-Türkçe öge dizilişinde kural aşağıdaki gibidir. -Yüklemin sonda olup olmamasına göre cümleleri ikiye ayırırız. ÖZNE+ TÜMLEÇ+YÜKLEM

-Aşağıdaki cümleleri inceleyerek yüklemi sonda olanları belirtiniz. Kapalıçarşı'dan düdük sesleri gelmeye başladı. Babam pencerenin önünde oturuyordu. Sarı gül vardır dikenlerin içinde. Geceleyin bir ses böler uykumu. Çocuklar bahçeye doğru yürüyorlardı. Onu yıllardır görmüyorum.

-Örneklerden yola çıkarak kurallı ve devrik cümlenin tanımını yapınız. -Kurallı Cümle:Yüklemi sonda bulunan cümledir. -Devrik cümle: Yüklemi başta ya da ortada bulunan cümlelerdir.

CÜMLE KAZANI -Neden ağlıyorsun Jery? -Kafam karıştı.Kazandaki cümleleri yüklemin yerine göre ayıramıyorum. CÜMLE KAZANI

-Üzülme çocuklar sana yardım eder dostum. Çok insan anlayamaz eski musikimizden. Tatlı dil yılanı deliğinden çıkarır. Hissetmiyordu artık ellerini. Gülme komşuna, gelir başına. Her derdin çaresi bulunur. Ağır, ağır çıkacaksın bu merdivenlerden. Aya haber sal çıksın bu gece . Öğretmen kızmasın diye sessizce oturdum. Doktor, tıptaki son gelişmeleri anlattı.

-Soru şu: Eksiltili cümle nedir? -Kötü bir haberim var çocuklar.Tom’u çölde rehin almışlar.Jery onu kurtarmak istiyor.Ama Fidyeciler ona bir soru sormuşlar.Ancak doğru cevaplarsa Tom kurtulacak. -Soru şu: Eksiltili cümle nedir? -Nedir acaba?

-Eksiltili cümle yüklemi olmayan cümlelerdir, dostum. -Hadi o zaman Tom’u kurtaralım.

-Hangi cümleyi seçersem Tom’u canavardan kurtarabilirim? Bize yol göründü. Derken, karşı köyde bir çay molası… Yakındır elbet buluşmamız. En fazla sen mi çalıştın?

-Yuppppppiiiiii! Özgürlük ne güzel!... -Gelecek derste görüşmek üzere çocuklar.Bol bol soru çözmeyi unutmayın!

HAZIRLAYAN: SEMA KILINÇ