T.C SAKARYA ÜNİVERSİTESİ DÖNEM SONU MUHASEBE İŞLEMLERİ

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ (ENVANTER İŞLEMLERİ) Muhasebenin başlıca işlevlerinden biri dönemsonunda işletme ile ilgili taraflar için doğru ve güvenilir bilgilere dayalı mali tabloların hazırlanmasıdır. İşletmenin dönem başından dönemsonuna kadar geçen süre içinde yaptığı bazı faaliyetlere ilişkin kayıtlarda ve işlemlerde istemeden unutmalar, hatalar olabilir. Bazı varlıklarda çeşitli nedenlerle kayıplar ve yıpranmalar olabilir. Bazı varlıkların gerçek değerleri ekonomik koşulları.enflasyon gibi nedenlerle deftere kayıtlı değerlerinden farklı olabilir. Bu ve buna benzer olaylardan dolayı dönemsonunda işletmenin sahip olduğu varlıklar ile ödemekle yükümlü olduğu borçların gerçek tutarlarının bilinmesi için envanter işlemlerinin yapılması zorunlu olmaktadır.

DÖNEM SONUNDA YAPILACAK İŞLEMLER Dönem sonunda muhasebe kayıtlarına göre genel geçici mizan düzenlenir. Muhasebe dışı envanter işlemleri yapılarak iktisadi kıymetlerin gerçek durumu tespit edilir. Muhasebe dışı envanter sonuçları ile genel geçici mizan karşılaştırılır, varsa farklar bulunur. Bulunan farkların sebeplerine göre gerekli düzenleyici muhasebe kayıtları yapılarak muhasebe içi envanter işlemleri yapılır. Muhasebe kayıtları ile envanter sonuçlarının uyumu sağlanarak genel kesin mizan düzenlenir.

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ ENVANTERİN TANIMI: Envanter kavramı (envanter çıkarma); Sayım, kontrol ve düzeltme işlemleri yapmak suretiyle belirli bir tarihteki alacakların borçların ve varlıkların miktar ve değerlerin saptanmasıdır.

ENVANTER ÇIKARMAK ENVANTER ÇIKARMAK, Bilanço günündeki mevcutları, alacakları ve borçları saymak, ölçmek, tartmak ve değerlemek suretiyle kesin bir şekilde ve müfredatlı olarak tespit etmektir” (V.U.K. Md. 186, T.T.K. Md. 73 )

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ NELERDİR? 1-KAYDİ ENVANTER (MUHASEBE İÇİ ENVANTER) VERGİ BEYANANMELERİ DOĞRU FİNANSAL TABLOLAR 2-FİİLİ ENVANTER (MUHASEBE DIŞI ENVANTER) 3-DEĞERLEME

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ NELERDİR? KAYDİ ENVANTER Muhasebe kayıtlarındaki tutarlar muhasebe içi envanteri gösterir.

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ NELERDİR? FİİLİ ENVANTER İşletmenin sahip olduğu ekonomik değerlerin; Sayılması Ölçülmesi Tartılması ve Değerlendirilmesidir.

DÖNEMSONU İŞLEMLERİ NELERDİR? DEĞERLEME Bir işletmenin varlık ve kaynaklarının belirli bir tarihteki değerlerinin para birimi ile ifade edilmesidir. V.U.K’ una göre değerleme, vergi matrahlarının hesaplanması ile ilgili iktisadi kıymetlerin takdir ve tespitidir.

ENVANTER İŞLEMİ YAPACAK OLANLAR Bilanço esasına göre defter tutan gelir vergisi mükellefleri. Her türlü ticaret şirketleri. Kurumlar vergisine tabi olup bilanço esasına göre defter tutan diğer tüzel kişiler. İşletme hesabı esasına göre defter tutanlardan emtia üzerine iş yapan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri. bilanço günü itibariyle envanter çıkarmak zorundadır.

ENVANTER ZAMANI : Dönem sonu envanteri, 31 Aralık tarihli bilanço günü itibariyle yapılır. Envanter işlemlerinin yıllık beyanname verilme süresi içinde bitirilmesi gerektiği zımnen kabul edilmiştir. Envanter işlemi ne zaman biterse bitsin 31 Aralık tarihli bilanço günündeki sonuçları gösterir. Envanter esas itibariyle yıllık olarak çıkartılır ve envanter defterine kaydolunur. Ancak büyük mağazalar ve eczaneler fiili envanterlerini üç yılda bir çıkartabilirler. Fiili envanter yapılmadığı dönemlerde değerleme kaydi envanter üzerinden yapılır.

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ V.U.K’ a Göre: Maliyet bedeli: Ekonomik bir varlığın edinilmesi yada değerinin artırılması nedeniyle yapılan ödemeler ve bunlarla ilgili olarak yapılan tüm giderlerin toplamını ifade eder.(satınalınan mallarda maliyet bedeli alış bedeli ve alış giderleri toplamından, Üretilen mallarda ise ilk madde ve malzeme, direk işçilik giderleri ve genel üretim giderlerinden oluşur.) Borsa rayici: Gerek menkul kıymetler ve kambiyo borsasına, gerekse ticaret borsalarına kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin değerlemeden evvelki son muamele gününde borsadaki muamelelerinin ortalama değerini ifade eder. (Yabancı paralar) Tasarruf değeri: Bir iktisadi kıymetin değerleme gününde sahibi için arz ettiği gerçek değer. Mükellef isterse alacak ve borçlarını tasarruf değeri ile değerleyebilir.

DEĞERLEME ÖLÇÜLERİ V.U.K’ a Göre Mukayyet değer: Bir iktisadi kıymetin muhasebe kayıtlarında gösterilen hesap değeri (defter değeri olarak da adlandırılır). İtibari (nominal) değer: Her türlü senetlerle, hisse senedi ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değerleridir.(Ulusal para,tahviller, bu değer ile değerlenir.) Vergi değeri: Bina ve arazinin rayiç bedeline denir. Rayiç bedel: Bir iktisadi kıymetin değerleme günündeki normal alım-satım değeridir. Emsal bedeli: Gerçek değeri olmayan veya tespit edilemeyen bir iktisadi kıymetin değerleme gününde benzerlerine göre piyasada sahip olduğu değerdir.

TİCARİ KÂR VE MALİ KÂR TİCARİ KÂR: Ticaret Kanunu hükümlerine ve muhasebe ilkelerine göre bulunan kâra ticari kâr denir. MALİ KÂR: Vergi Kanunlarına göre bulunan kâra mali kâr denir. Ticari Kar(Dönem Karı) ( + ) Kanunen Kabul Edilmeyen Giderler ( - ) Vergiden istisna edilmiş kazançlar ( - ) Son beş yıla ait Geçmiş Yıl Zararları Mali Kar

HAZIR DEĞERLERE İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ «10 – HAZIR DEĞERLER» Hesap grubu aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 100 Kasa Hesabı 101 Alınan Çekler Hesabı 102 Bankalar Hesabı 103 Verilen Çekler ve Ödeme Em.Hesabı 108 Diğer Hazır Değerler Hesabı

KASA HESABINA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Bu hesap işletmenin elinde bulunan ulusal ve yabancı paraların Tl. karşılığının izlenmesinde kullanılır. Tahsil olunan para tutarları bu hesaba borç, ödemeler ve bankaya yatan para tutarları alacak kaydedilir. “100 kasa hesabı” varlık hesabı olup, borç kalanı verir. Kasa Hesabının Envanteri; kasanın fiili olarak sayılması suretiyle gerçekleşir. Kasada bulunan para ile defter kayıtlarındaki hesap kalanı karşılaştırılır.

SAYIM SONUCUNDA KASADA; KASA DENKLİĞİ KASA FAZLASI KASA NOKSANLIĞI Bunlardan biri çıkabilir.

HAZIR DEĞERLER 1- KASA DENKLİĞİ: Kasa mevcudu ile kasa hesabı kalanının eşit olmasıdır. Bu durum tahsilatların ve ödemelerin doğru yapıldığını gösterir. Böyle bir durumda kasa hesabı ile ilgili herhangi bir kayıt yapılmaz.

KASA DENKLİĞİ Kasa hesabı defteri kebir kaydı aşağıdaki gibidir. Örnek: (X) işletmesinin 31.12.2010 tarihinde yapmış olduğu fiili sayım sonucunda kasa mevcudu 1000.- TL’dir. Kasa hesabı defteri kebir kaydı aşağıdaki gibidir. B 100 KASA A Kasa hesabı borç kalanı= 8.000-7.000 Kasa hesabı borç kalanı= 1.000 TL Kasa hesabı borç kalanı – kasa mevcudu 1.000 - 1.000 = 0 - - 8.000 7.000 Bu durumda kasa denktir ve herhangi bir muhasebe kaydı yapılmaz.

2- KASA FAZLASI: Sayım sonucu kasada bulunan fiili para mevcudunun kasa hesabının borç kalanından fazla olmasıdır. Kasa fazlası; eksik ödeme, fazla tahsilat,kaydın unutulmuş olması veya eksik yazılmış olması gibi nedenlerle oluşur.

397 – SAYIM VE TESELLÜM FAZLALARI Sayım sonucunda tespit edilen; Kasa Fazlaları, Menkul Kıymet Fazlaları, Stok Fazlaları, Maddi Duran Varlık fazlaları, Diğer Sayım ve Teselllüm Fazlaları ‘nın geçici olarak kaydedilip izlendiği hesaptır.

KASA FAZLASI: Kasa sayım fazlasının tespitinde “100 Kasa Hesabı”na borç, “397 Sayım Tesellüm Fazlaları hesabı” na alacak kaydedilir. Bu kayıttan sonra kasa fazlalığının nedeni bulunduğunda, “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları” hesabı borç, ilgili hesap alacak kaydedilir. Nedeni bulunamayan kasa fazlaları “397 Sayım ve Tesellüm Fazlaları hesabı” na borç, karşılığında “679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar hesabı” na alacak kaydedilir.

KASA FAZLASI Örnek: (X) işletmesi 31.12.2010 tarih. sayım sonucunda kasa mevcudu 1500 TL’dir. Kasa hesabı yandaki gibidir. B 100 KASA A - - 8500 7500 Kasa hesabı borç kalanı= 8500 – 7500 Kasa hesabı borç kalanı= 1000 Kasa fazlası= Kasa mevcudu – kasa hesabı borç kalanı 1500 – 1000 = 500 Tl. Kasa fazlalığı / 1 100 KASA HESABI 500 397 SAYIM VE TES. FAZ. 397.01 Kasa fazlası 500

KASA FAZLASININ BULUNMASI Örnek: Bir önceki örnekte kasadaki 500 TL’lik fazlalığın nedeni; paranın işletmemize kredili borcu olan müşteri Ali Kaya’dan15.10.2010 tarihinde 7.500 Tl. tahsil edildiği halde bu tahsilatın kayıtlara 7.000 Tl. olarak işlendiği belirlenmiştir.. ________31.12.2010_________ 397 SAYIM VE TES. FAZ. 500 120 ALICILAR HES. 500 120.00 Ali Kaya

KASA FAZLASININ BULUNAMAMASI Örnek: İşletme, kasadaki 500 TL fazlalığını bütün aramalarına rağmen bulamamıştır. ________31.12.2010_________ 397 SAYIM VE TES. FAZ. 500.- 397.01 Kasa fazlası 679 DİĞER OLANDIŞI GEL.VE KÂR. 500.-

KASA FAZLASI Örnek: 31.12.2011 tarihinde Kasada yapılan sayımda defteri kebir kayıtlarına göre 3.000 Tl. kasa fazlalığı olduğu görülmüştür. Yapılan araştırma neticesinde 25.10.2011 tarihinde Garanti Bankasından kasa ihtiyacı için çekilen 3.000 Tl.nin kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. 1 ___________31.12.2010_________ 100 KASA HESABI 1.000 397 SAY.TES.FAZ.HS. 1.000 2 ___________31.12.2010_________ 102 BANKALAR HES. 1.000 102.00 Garanti Bnk.

197 – SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLARI Sayımlar sonucunda tespit edilen kasa, stok ve maddi duran varlıklar noksanlıklarının geçici olarak kayıt ve izlendiği hesaptır. Kasa Sayım Noksanı, Menkul Kıymet Noksanları, Stok Noksanları, Maddi Duran Varlık Noksanları, Diğer Sayım ve Tesellüm Noksanları…..

KASA NOKSANLIĞI 3- KASA NOKSANLIĞI: Sayım sonucunda kasada bulunan fiili para mevcudunun kasa hesabının borç kalanından noksan olmasıdır. Bu noksanlık; ödenmesi gereken tutarın yanlışlıkla fazla ödenmesi, eksik tahsilat yapılması yada kasadan sorumlu kişinin zimmetine para geçirmesi gibi nedenlerle oluşur.

KASA NOKSANLIĞI Kasa noksanlığının nedeni bilinmiyorsa “100 Kasa Hesabı”na alacak, “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı hesabı”na borç kaydedilir. Bu kayıttan sonra noksanlığın nedeni bulunduğunda “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı Hesabı” na alacak, ilgili hesap borç kaydedilir. Nedeni bulunamayan kasa noksanlığı “689 Diğer Olağandışı Gider ve Zarar Hesabı”na borç, “197 Sayım ve Tesellüm Noksanlığı Hesabı”na alacak kaydedilir.

KASA NOKSANLIĞI B 100 KASA A Örnek: (x) işletmesi 31.12.2010 tarihinde yapılan sayım sonucu kasa mevcudu 3000 TL’dir. Kasa hesabı yandaki gibidir. - - 6500 3000 Kasa hesabının borç kalanı = 6500 – 3000 Kasa hesabının borç kalanı = 3500 Kasada olması gereken - kasa mevcudu = 3500 – 3000 Kasa noksanlığı = 500.- Tl. / 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKS. 197.01 kasa noksanlığı 500 500 100 KASA

KASA NOKSANLIĞININ BULUNMASI Örnek: Bir önceki soruda noksanlığın nedeni; işletmenin kredili borçlu bulunduğu (XXX) Ltd.Şirketine 15.10.2010 tarihinde yapılan 4.500 Tl. nakit ödemenin, kayıtlara 4.000 Tl. olarak işlenmesinden kaynaklandığı anlaşılmıştır. 31.12.2010 320 SATICILAR 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKS. 191.01 Kasa noksanlığı 500

KASA NOKSANLIĞININ BULUNAMASI Örnek: İşletme, kasadaki 500 TL noksanlığının nedenini tüm aramalarına rağmen bulamamıştır. / 689 DİĞER OLANDIŞI GİD. VE ZARARLAR HES. 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIĞI HES. 500

KASA NOKSANLIĞI Örnek: Kasadan sorumlu bir kişi varsa ; İşletme, kasadaki 500 TL noksanlığının nedenini tüm aramalarına rağmen bulamamış olup kasa sorumlusu personele borç olarak yazmıştır. / 135 PERSONELDEN ALACAKLAR HESABI 500 197 SAYIM VE TESELLÜM NOKSANLIĞI 500

DÖVİZ KASASINA İLİŞKİN İŞLEMLER İşletme kasasına giden yabancı paralar ‘100 Kasa Hesabı’nın borcuna alış kuru üzerinden hesaplama yapmak suretiyle TL. karşılıkları ile kaydedilirler. İşletmede bulunan yabancı paralar bilanço günü VUK.na göre borsa rayici üzerinde değerlemeye tabi tutulur. Borsa rayici yoksa Merkez Bankası kurları dikkate alınır.

DÖVİZ KASASINA İLİŞKİN İŞLEMLER Değerleme işlemleri sonucu kasada ortaya çıkan; Olumlu fark «646 Kambiyo Karları Hesabı’nın alacağına, 100 Kasa Hesabının borcuna kaydedilir.» Olumsuz fark «656 Kambiyo Zararları Hesabı’nın borcuna, 100 Kasa Hesabı’nın alacağına kaydedilir.»

Örnek: Değer artışı varsa; 31.12.2010 tarihinde işletme kasasında 1.85 Tl. kayıtlı değere sahip 1000 Euro bulunmakta olup, Merkez Bankası tarafından ilan edilen değerleme kuru 2.25 Tl.dir. Değerleme yaparak yevmiye kaydını yapınız. ______31/12/2010________ 100 Kasa Hesabı 400 646 Kambiyo Karları Hs. 400 Yabancı para kasasının değerleme kaydı _______________________________

Örnek: Değer azalışı varsa; 31.12.2010 tarihinde işletme kasasında 1.65 Tl. kayıtlı değere sahip 500 Dolar bulunmakta olup, Merkez Bankası tarafından ilan edilen değerleme kuru 1.20 Tl. dir. Değerleme yaparak yevmiye kaydını yapınız. ______31/12/2010________ 656 Kambiyo Zararları Hs. 225 100 Kasa Hesabı Hs. 225 Yabancı para kasasının değerleme kaydı (1.65 – 1.20) x 500$ = 225 Tl. _______________________________

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI 101 Alınan Çekler Hesabı; işletmenin emrine düzenlenmiş veya ciro edilmiş, ancak henüz karşılığı tahsil edilmemiş olan çeklerin kaydedilmesi ve izlenmesi için kullanılan bir hesaptır. Hesap kalanı ile çek mevcudu arasında bir fark olursa, farkın nedeni araştırılır ve bulunan nedene göre muhasebe kaydı yapılır.

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Dönemsonunda alınan çekler yazılı (itibari) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı paralı çekler alındıkları tarihteki kur üzerinden kaydedilirler. Tahsil edildiklerinde ise, tahsil edildikleri tarihteki kur üzerinden işlem görürler. Çekin tahsil edildiği tarihteki kur ile çekin alındığı tarihteki kur arasındaki olumlu fark 646 Kambiyo Karları hesabına, olumsuz fark ise 656 Kambiyo Zararları hesabına kaydedilir.

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI Dönem Sonunda; Alınan vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taşıyanlar dönem sonunda 121 Alacak Senetleri Hesabına; ticari nitelik taşımayanlar ise 136 Diğer Çeşitli Alacaklar Hesabına aktarılır.(Borç olarak alınan şahıs çekleri.)

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: Dönemsonunda işletmenin elinde ileri tarihli ticari nitelikte 10.000 TL tutarında, çek bulunmaktadır. 31.12.2010 10.000 121 ALACAK SENETLERİ 10.000 101 ALINAN ÇEKLER

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI B 101 ALINAN ÇEK. A Örnek: İşletmenin, dönemsonu sayım sonucu elindeki çek mevcudu 4100 TL’dir. Çek hesabı yandaki gibidir. - - 4500 500 Alınan çek hesabı = 4500 – 500 Alınan çek hesabı borç kalanı = 4000 Çek mevcudu – alınan çek hs. Borç kalanı 4100 – 4000 = 100 Tl.çek fazla görünüyor.

101 – ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: Bir önceki soruda işletmenin çeklerindeki eşitsizliğin nedeni müşteri Ali Eren’den kredili borcuna karşılık alınan 100 TL çekin hesaplara kaydedilmediğinden olduğu anlaşılmıştır. _________ 31.12.2010_________ 101 ALINAN ÇEKLER HES. 100.- 120 ALICILAR HESABI 100.- sehven unutulan çekin kaydı

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI 31.12.2013 tarihinde işletmenin elinde 4.500.- Tl tutarında 2014 yılı vadeli müşteri çekleri bulunmaktadır. Bu çekler için dönemsonunda aşağıdaki kayıt yapılır. _______31/12/2013_______ 121 ALACAK SENETLERİ HES. 4.500.- 101 ALINAN ÇEKLER HS. 4.500.- Vadeli çeklerin Alacak Senetleri hesabına devri

101 - ALINAN ÇEKLER HESABI 101 ALINAN ÇEKLER HES. 4.500.- Yukarıdaki şekilde geçici olarak «Alacak Senetleri Hesabı»na kaydedilen vadeli çekler için izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır. _______01/01/2014______ 101 ALINAN ÇEKLER HES. 4.500.- 121 ALACAK SENETLERİ HS. 4.500.- Vadeli çeklerin alacak senetleri hesabından geri alınma kaydı.

ALINAN ÇEKLER HESABI ÖRNEK: 31.12.2013 tarihinde işletmede yapılan sayımda işletmenin portföyünde 2.500 Tl. nominal değerli 2014 yılı vadeli çeklerin bulunduğu tespit edilmiştir. Dönemsonu işlemi olarak Alacak Senetleri hesabına devrinin yapılması işlemi, ________31/12/2009______ 121 ALACAK SENETLERİ 2.500.— 101 ALINAN ÇEKLER 2.500.— Vadeli çeklerin Alacak Senetleri Hesabına devri.

ALINAN ÇEKLER HESABI Örnek: izleyen dönemin başında (01.01.2014 tarihinde) aşağıdaki yevmiye kaydı yapılacaktır. ________ 01.01.2014 ________ 101 ALINAN ÇEKLER HS. 2.500.— 121 ALACAK SENETLERİ HS. 2.500.— Vadeli çeklerin tekrar Alınan Çekler hesabına devri.

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS. (-) Öncelikle dönemsonunda bu hesapta bir hata veya noksan tespit edilmişse bunun düzeltilmesi gerekiyor. Verilen vadeli çekler içerisinde ticari nitelik taşıyanlar dönem sonunda «321 Borç Senetleri Hesabı»na, ticari nitelik taşımayanlar ise «336 Diğer Çeşitli Borçlar Hesabı»na aktarılır. VUK çeklerin reeskonta tabi tutulmasına izin vermemektedir.

VERİLEN ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ (-) HESABI HAZIR DEĞERLER VERİLEN ÇEKLER VE ÖD. EMİRLERİ (-) HESABI TL cinsinden Verilen Çekler dönem sonlarında itibari (nominal) değerleriyle değerlemeye tabi tutulur. Yabancı para cinsinden Verilen Çekler dönem sonu MB. Yayınlanan ilgili yabancı para kuru esas alınarak değerlemeye tabi tutulur.

101 - VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS. Hataların Düzeltilmesi Örnek 1: 31.12.2013 günü yapılan incelemede işletmenin daha önce vermiş olduğu 3.200 Tl.tutarındaki çekin alacaklı tarafından tahsil edildiği, ancak bu olayın muhasebe kayıtlarına işlenmediği fark edilmiştir. _______31.12.2013_______ 103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HES.(-) 3.200 102 BANKALAR HES. 3.200 Sehven unutulan kayıt.

A- Hataların düzeltilmesi Örnek 2: 31.12.2013 tarihinde yapılan incelemede işletmenin satıcı Gürbüz Aydın’a olan 7.000 Tl. tutarındaki senetsiz borcuna mahsup edilmek üzere çek verdiği, ancak muhasebe kayıtlarına işlenmediği anlaşılmıştır. _______31.12.2013_______ 320 SATICILAR HESABI 7.000 103 VERİLEN ÇEK.VE ÖD.EM.HES.(-) 7.000 Sehven unutulan kayıt

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS. B- Vadeli Çeklerin Dönemsonunda «Borç Senetleri Hesabı»na devri; Örnek 1: Dönem sonunda işletmenin elinde ileri tarihli(2014 yılı vadeli) vermiş olduğu ticari nitelikteki 8.000 TL tutarında çek bulunmakta olup dönemsonu işlemi olarak bu miktarın Borç Senetleri hesabına devri işleminin yapılması, 31.12.2013 8.000 103 VERİLEN ÇEK VE ÖD. EMİRLERİ (-) 321 BORÇ SENETLERİ 8.000

103 – VERİLEN ÇEKLER VE ÖD.EM.HS.(-) B- Vadeli Çeklerin Dönemsonunda «Borç Senetleri Hesabı»na devri Örnek 2: Yukarıdaki şekilde «Borç Senetleri Hesabı»na kaydedilen vadeli çekler için izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır. ________01.01.20104______ 321 BORÇ SENETLERİ HES. 8.000 103 VERİLEN ÇEK.VE ÖD.EM.HS.(-) 8.000

102 – BANKALAR HESABI Bankadaki TL cinsinden mevduatlar mukayyet (kayıtlı) değerleri üzerinden değerlenir. Bu hesap banka hesaplarına yatırılan ve bu hesaplardan çekilen paraların izlenmesinde kullanılır. Bankalara yatırılan ve bankalardan çekilen yabancı para işlemin yapıldığı tarihteki kur üzerinden kaydedilir. Dönem sonunda ise dönem sonu yabancı para kuru esas alınarak değerleme yapılır.

102 – BANKALAR HESABI Dönemsellik ilkesi gereği, dönemsonunda dönem aşan vadelere sahip hesaplarda içinde bulunulan döneme ait faiz tutarı hesaplanarak tahakkuk ettirilmesi ve o yılın gelirleri içerisinde gösterilmesi gerekir. Hesaplanan faiz geliri, «181 Gelir Tahakkukları hesabı»na borç; «642 Faiz Gelirleri hesabı»na alacak kaydedilir.

102 – BANKALAR HESABI İzleyen dönemde, banka tarafından vadeli mevduata yansıtılan faiz tutarı 102 Bankalar hesabının borcuna, bu tutar üzerinden hesaplanan Gelir Vergisi ve Fon Kesintisi 193 Peşin Ödenen Vergi ve Fonlar hesabının borcuna, önceki dönemde tahakkuk ettirilen faiz geliri 181 Gelir Tahakkukları hesabının alacağına kaydedilir. Böylelikle 181 Gelir Tahakkukları hesabı kapatılmış olur.

102 - BANKALAR HESABI A- Hataların düzeltilmesi Örnek 1: Bankadan gelen hesap özeti ile Bankalar Hesabı karşılaştırıldığında, işletmeye senetsiz borcu olan müşteri Ayşe Yılmaz’ın 15.11.2013 tarihinde 1.200 Tl. tutarında havale yaptığı, ancak durumun muhasebe kayıtlarına geçirilmediği fark edilince aşağıdaki kayıt yapılacaktır. _________31.12.2013_________ 102 BANKALAR HESABI 1.200 120 ALICILAR HESABI 1.200 Sehven unutulan kayıt

102 - BANKALAR HESABI A- Hataların düzeltilmesi Örnek 2: 31.12.2013 tarihinde işletmenin Bankalar Hesabına ait yardımcı defter kayıtlarının incelendiğinde daha önce İş Bankası Hesabından çekilen 1.000 Tl.nin Garanti Bankası Hesabından çekilmiş gibi muhasebe kayıtlarına geçirildiği anlaşılmıştır. Yapılacak kayıt aşağıdaki gibidir. ________31.12.2013________ 102 BANKALAR HES.(Garanti Bnk.) 1.000 102 BANKALAR HES.(İş Bnk. 1.000

102 - BANKALAR HESABI B- Dönemsonunda banka hesabına yatan faizlerin kaydı. Örnek: 31.12.2013 tarihinde Garanti Bnk.dan gelen hesap özeti incelendiğinde, Banka tarafından işletmemizin mevduat hesabına 800 Tl. faiz yatırıldığı görülmüştür. ________31.12.2013______ 102 BANKALAR HS 800.— .00 Garanti Bnk. 642 FAİZ GELİRLERİ 800.— Mevduat hesabına işletilen faizin kaydı

102 - BANKALAR HESABI C- Dönemsonuna kadar tahakkuk eden ancak tahsil zamanı gelmemiş vadeli mevduat faizlerinin kaydı. Örnek: 01.10.2013 tarihinde %8 faiz oranı ile 1 yıl vadeli yatırılan paranın 31.12.2013 tarihinde 2013 yılı faiz geliri olarak 3 aylık döneme isabet faiz geliri 1.500 Tl. olarak hesaplanmıştır. Bu durumda yapılacak kayıt. _______31.12.2013_______ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES. 1.500.— 642 FAİZ GELİRLERİ HES. 1.500.— ….hesaba ait faiz tahakkuk kaydı

102 – BANKALAR HESABI Örnek: 15.10.2013 tarihinde T.İş Bnk.sına 50.000 Tl. %12’ den bir yıllığına vadeli yatırılmış olup; dönemsonunda(31.12.2013) 2013 yılına isabet eden faiz tutarı 1.300 Tl.olarak hesaplanmış olup ilgili hesaplara kaydediniz. A . n . t 50.000x12x78 gün F = ------------------------ =---------------------- = 1.300 Tl. 2012 yılına isabet eden faiz. 100 – 1200 – 36000 36.000 31.12.2012 1.300 181 GELİR TAHAKKUKLARI 1.300 642 FAİZ GELİRLERİ

102 – BANKALAR HESABI Örnek: 15.10.2013 tarihinde 1 yıl vadeli T.İş Bankasına yatırılan paranın vadesi 15.10.2014 tarihinde dolmuş olup, işletmenin vadeli hesabına isabet eden 6.000 TL faiz geliri işletmenin aynı bankadaki vadesiz mevduat hesabına banka tarafından yatırılmıştır. Faiz gelirinin muhasebe kaydını yapınız. (İşletme faiz gelirlerinin 31.12.2012 tarihinde 2012 yılına isabet eden 1.300 TL tutarındaki kısmını faiz geliri olarak tahakkuk ettirmiştir.) ________15.10.2013________ 102 BANKALAR HES. 6.000.- 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES. 1.300.- 642 FAİZ GELİRLERİ HES. 4.700.-

108 – DİĞER HAZIR DEĞERLER Nitelikleri itibari ile hazır değer sayılan pullar, vadesi gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri (yoldaki paralar) değerleri kapsar.

108 – DİĞER HAZIR DEĞERLER Örnek: 31.12.2010 tarihinde işletme daha önce satın aldığı 250 TL’lik posta pulundan yapılan sayımda da bu posta pullarını 150 TL’lik kısmı kullanıldığı anlaşılmıştır. / 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİD. 150 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER. 150

11 - MENKUL KIYMETLER 110 HİSSE SENETLERİ 111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLAR 112 KAMU KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLAR 118 DİĞER MENKUL KIYMETLER 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-)

MENKUL KIYMET NE DEMEKTİR ? Faiz ve kar payı sağlamak, veya fiyat değişmelerinden yararlanarak karlar elde etmek amacıyla geçici bir süre elde tutulmak üzere alınan hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, yatırım fonu katılma belgesi, kar-zarar ortaklığı belgesi gelir ortaklığı senedi gibi kıymetler olarak tanımlanmıştır.

110 - HİSSE SENETLERİ İşletmenin geçici yatırım amacı ile aldığı ve sattığı hisse senetlerin kaydedildiği hesaptır. Dönem içerisinde yapılacak olan hisse senedi satışlarında satış tutarı alış tutarından fazla ise aradaki olumlu fark «645 Menkul Kıymet Satış Karları Hesabı»na alacak kaydedilir; satış tutarı alış tutarından az ise aradaki olunsuz fark «655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı»na borç kaydedilir.

110 – HİSSE SENETLERİ HESABI Dönemsonunda işletmenin elinde bulunan hisse senetleri için borsa rayici ile değerlendirildiğinde aradaki olumsuz fark için karşılık ayrılır. Karşılık ayırmak için «654 Karşılık Giderleri Hesabı»na borç; «119 Menkul Kıy.Değer Düş.Hesabı»na alacak kaydı yapılarak karşılık ayırılır. Dönem sonunda borsa rayici alış değerinden yüksek ise aradaki fark kadar «110 Hisse Senetleri Hesabı»na borç, «645 Menkul Kıy.Sat.Karları Hesabı»na alacak kaydı yapılır.

110 - HİSSE SENETLERİ a- Hisse Senedi Satışlarının Kaydı Örnek 1: İşletmenin portföyünde bulunan her biri 18 Tl. alış fiyatına sahip 300 adet …A.Ş. Hisse senetlerinin 100 adedinin her biri 20.06.2013 tarihinde 20 Tl.ye satılması durumunda yapılacak kayıt, ________20.06.2013________ 100 KASA HESABI 2.000.— 110 HİSSE SEN.HES. 1.800.— 645 MEN.KIY.SATIŞ KAR.HS. 200.— Hisse senedi satışı

110 - HİSSE SENETLERİ HESABI Örnek 2: İşletmenin portföyünde bulunan her biri 21 Tl. alış fiyatına sahip 400 adet …..A.Ş. Hisse senetlerinin 200 adedinin her biri 12.10.2013 tarihinde 19 Tl.den satılması durumunda yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________12.10.2013________ 100 KASA HESABI 3.800.— 655 MENKUL KIY.SATIŞ ZARARI 400.— 110 HİSSE SENETLERİ HES. 4.200.— Zararına hisse senedi satışı

110 – HİSSE SENETLERİ HESABI TEMETTÜ ( KÂR PAYI ) Şirketlerin bir yıllık faaliyet dönemleri sonucunda elde ettikleri Net Dönem Kârı üzerinden (yasal karşılıklar ayrıldıktan sonra) dağıttıkları ve ortakların şirkette sermayelerinin bulunması karşılığında elde ettikleri getiridir. Yatırım amaçlı Hisse Senetlerine isabet eden kar payı(temettü) tutarları «640 İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı»nın alacağında izlenir.

HİSSE SENETLERİ A- Hisse Senetleri Getirilerinin (Temettü) kaydı Örnek 1: 15.06.2013 tarihinde; İşletmede bulunan Detay Müh.A.Ş. hisse senetlerine isabet eden 2012 yılı kar payı tutarının 3.200 Tl.olduğu bildirilmiştir. _________15/06/2013_______ 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 3.200.-- 640 İŞT.TEMETTÜ GEL.HS. 3.200.— Temettü gelirine ilişkin kayıt

110 – HİSSE SENETLERİ HESABI Örnek 2: İşletmede bulunan hisse senetlerine isabet eden 3.200 Tl. tutarındaki kar payı 10.08.2013 tarihinde iş bankasına yatırılmıştır. _________..../…/2013_______ 102 BANKALAR HESABI 3.200.— 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 3.200.— Temettü gelirine ilişkin kayıt

110 – HİSSE SENETLERİ DÖNEM SONU İŞLEMLERİ a- Hisse Senetlerinin Değerlemesi Dönem sonunda; Piyasa değeri alış değerinin altına inen hisse senetleri, borsa rayici değeri ile değerlenir ve değer azalışı için gider yazılarak karşılık ayrılır. Bu amaçla hisse senetlerindeki değer azalışları “654 Karşılık Giderleri Hesabı”na borç, aktifi düzenleyici pasif karakterli bir hesap olan “119 Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü Karşılığı Hesabı”na alacak kaydedilir.

110 – HİSSE SENETLERİ Örnek 1: İşletmenin 31.12.2013 tarihinde elinde alış değeri tutarı 8.000 TL olan Vestel A.Ş.ye ait hisse senedi bulunmaktadır. 31.12.2013 tarihindeki borsa rayici ise 7.000 TL’dir. Bu hisse senetlerine karşılık ayrılması uygun görülmüştür. ( 8.000 – 7.000 = 1.000 TL Karşılık ayrılacak) 31.12.2010 1.000 654 KARŞILIK GİDERLERİ 119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ.(-) 1.000

110 – HİSSE SENETLERİ HESABI Örnek 2: İşletmenin elinde bulunan Vestel A.Ş.ye ait 8.000 Tl. tutarındaki hisse senetleri 10.000 Tl. fiyatla 31.05.2014 tarihinde satılmış olup para bankaya yatmıştır. (Satılan bu hisse senetleri için hesaplarda 31.12.2013 tarihinde 1.000 Tl. tutarında karşılık ayrıldığı görülmektedir.) __________31/05/2014_______ 102 BANKALAR HESABI 10.000.— 119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞ.(-) 1.000.— 110 HİSSE SENETLERİ 8.000.— 645 MENKUL KIY.SATIŞ KARI HS. 2.000.— 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 1.000.— Hisse senetlerinin satışı ve ayrılan karşılık kaydının iptali

Açıklama; Menkul Kıymet değer düşüklüğü sebebiyle ayrılan karşılıklar VUK.na göre kanunen kabul edilmeyen gider statüsünde olup mali karın hesaplanmasında KKEG olarak dikkate alınması gerekmektedir. Bu nedenle işletmenin bunları nazım hesaplarda izlemesi gerekir. Hisse senetleri değerleme gününde değer düşüklüğü olması durumunda karşılık ayrılarak gider yazılmakta, borsa rayici alış bedelinden yüksek olsa da hisse senetleri satılmadığı sürece, gelir tahakkuk etmediği sürece ihtiyatlılık kavramı gereği gelir kaydı yapılamamaktadır.

Örnek 1: 31. 12. 2013 tarihinde işletmenin portföyünde her biri 22 Tl Örnek 1: 31.12.2013 tarihinde işletmenin portföyünde her biri 22 Tl.alış fiyatına sahip 600 adet Beko A.Ş. Hisse senedi bulunmakta olup 31.12.2013 tarihinde hisse senetlerinin borsa rayici 19 Tl.dir. Hisse senedine karşılık ayrılacaktır. __________31.12.2013________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. 1.800.— 119 MENKUL KIYMETLER DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI (-) 1.800.— Değer düşüklüğü nedeniyle hisse senetlerine karşılık ayrılması

Söz konusu hisse senetleri satıldığında; Sözkonusu Beko A.Ş.ye ait 600 adet hisse senetlerinin tamamı 2014 yılında adedi 26 Tl.den toplam 26x600=15.600 Tl. ye satılırsa satışa ilişkin olarak yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. _________.../…/2014________ 102 BANKALAR HESABI 15.600.— 110 HİSSE SENETLERİ HS. 13.200.— 645 MEN.KIY.SATIŞ KARLARI 2.400.— Hisse senedi satış kaydı __________.../…/2014_________ 119 MENKUL KIY.DEĞER DÜŞ.KARŞILIĞI(-) 1.800.— 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 1.800.— Karşılık iptal kaydı.

Dönem sonunda menkul kıymet hisse senedinin alış değeri borsa rayicinden yüksekse. SPK mevzuatına göre değerleme, Dönem sonunda elimizde bulunan hisse senetlerinin alış değeri, dönem sonundaki borsa değerinden yüksekse aradaki fark kadar aşağıdaki kayıt yapılır. _______.../…/20.. ________ 655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI HS. XXXX 110 HİSSE SENETLERİ HESABI XXXX Dönem sonunda elimizde bulunan hisse senetlerinin alış değeri, dönem sonundaki borsa değerinden düşükse aşağıdaki kayıt yapılır. ________.../…/20.. ________ 110 HİSSE SENETLERİ HS. XXXX 645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI HS. XXXX

MENKUL KIYMETLER Örnek: İşletme elinde bulunan Arçelik A.Ş.ye ait hisse senetlerine 1.000 TL. kar payı alacağı olduğu 31.12.2010 tarihinde işletmeye bildirilmiştir. İşletmenin alacağı kar payı ile ilgili tahakkuk kaydını yapınız, 31.12.2010 2 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 108.01 hisse senedi temettü 1.000 640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ 1.000

MENKUL KIYMETLER İşletmenin Arçelik A.Ş.ye ait hisse senetlerinden alacağı 1.000.- Tl. tutarındaki kar payı 20.08.2011 tarihinde Garanti Bankasındaki hesabına yatmıştır. / 102 BANKALAR HES. 1.000 108 DİĞER HAZIR DEĞERLER 108.01 hisse senedi temettü 1.000

111-112 ÖZEL VE KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI HES. Tahvillerin Yıl Sonuna Kadar İşlemiş Faizlerinin Kaydı Özel veya kamu kesimi tarafından çıkarılmış tahvil, senet ve bonolarının dönemsonunda bilanço günü itibarıyle istenebilir duruma gelmemiş bulunan, dolayısıyle nakden veya hesaben tahsil edilmemiş içinde bulunulan yıla isabet eden faizleri hesaplanarak bunlar tahakkuk yoluyla o yılın faiz gelirlerine alınır. Faiz gelirinin hesaplanmasında aşağıdaki formül uygulanır. A.n.t Nominal değer(A) x Faiz Oranı(n) x Süre(t) FAİZ = 100 (Yıllık 100) (Aylık 1200) (Günlük 36000)

111-112 ÖZEL VE KAMU KESİMİ TAHVİL SENET VE BONOLARI HES. Örnek: 31.12.2013 tarihinde işletmenin elinde başlangıç tarihi 31.07.2013, faiz oranı %50 olan 1 yıllık 360.000 TL tutarında Kamu Kes.Tah. vardır. n= 153 gün t= %50 A= 360.000 31 Ağustos:31 30 Eylül :30 31 Ekim :31 30 Kasım :30 31 Aralık :31 153 gün A.n.t FAİZ = 36.000 360.000X153X50 FAİZ= = 76.500 36.000 / 50 181 GELİR TAHAKKUKLARI 181.01 Faiz gelir tahakkukları 76.500 642 FAİZ GELİRLERİ 76.500

Tahvillerin itfa tarihinde yapılacak muhasebe kaydı; Elimizde bulunan başlangıç tarihi 31.07.2013, faiz oranı %50 olan 1 yıllık 360.000 TL tutarında Kamu Kes.Tahvili itfa tarihi olan 31.07.2014 tarihinde faizi ile birlikte Garanti Bnk.daki hesaba yatmıştır. İtfa tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibidir. _______31.07.2011_____ 100 KASA HESABI 540.000.— 181 GELİR TAHAKKUKLARI 76.500.— 642 FAİZ GELİRLERİ 103.500.— 112 KAMU KESİMİ TAH.SEN.BON. 360.000.— Tahvil faiz geliri ve itfası

12 - TİCARİ ALACAKLAR 120 ALICILAR 121 ALACAK SENETLERİ 122 ALACAK SENETLERİ REESKONTU(-) 126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 127 DİĞER TİCARİ ALACAKLAR 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR 129 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI (-)

120 – ALICILAR HESABI İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından kaynaklanan senetsiz (kredili, veresiye, vadeli) alacakların izlendiği hesaptır. VUK’a göre Dönemsonunda işletmenin Tl. cinsinden alacakları mukayyet(kayıtlı) değer ile, yabancı paralı alacakları ise borsa rayici ile değerlenir.

120 – ALICILAR HES. Örnek 1: 31.12.2013 tarihinde Alıcı Burcu SERT işletmeye olan 5.000 TL’lik borcunu işletmenin bankadaki mevduat hesabına yatırdığı halde olayın kayıtlara işlenmediği anlaşılmıştır.. / 102 BANKALAR 5.000 5.000 120 ALICILAR 120.01 Burcu SERT

ÖRNEK 2: 31. 12. 2010 tarihinde; alıcı Metin Esen’in işletmeye olan 3 ÖRNEK 2: 31.12.2010 tarihinde; alıcı Metin Esen’in işletmeye olan 3.000 Tl. tutarındaki senetsiz borcuna karşılık senet verdiği ve bunun kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. ________31.12.2010_______ 121 Alacak Senetleri Hs. 3.000.— 121.00 Cüzdandaki Sen. 121.00.00 Metin Koç. 120 Alıcılar Hesabı 3.000.— 120.00 Metin Koç

121 - ALACAK SENETLERİ HES. İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmetten kaynaklanan senetli alacaklarını kapsar. VUK’a göre alacak senetleri değerlemesinde mukayyet(kayıtlı) değer veya tasarruf değer(peşin değer) ölçeği uygulanır.

121 - ALACAK SENETLERİ Örnek: 31.12.2013 tarihinde işletmenin portföyünde (cüzdanında) 30.01.2014 tarihli 20.000 TL’lik bir alacak senedi bulunmaktadır. uygulanacak olan reeskont oranı %30 dir. Senedin dönem sonu itibariyle tasarruf değerini (peşin değer) bularak yevmiye kaydını yapınız. Reeskont oranları T.C Merkez Bankası tarafından açıklanmaktadır.

TİCARİ ALACAKLAR REESKONT = İtibari (nominal değer) – Tasarruf değeri A.n.t A: Senedin nominal değeri n: Vade t: Faiz oranı F: Faiz F = 36000 + (n.t) A: 20.000 t: %30 n: 30 gün F: ? 20.000X30X30 18.000.000 F= = = 487,80 36000+(30X30) 36.900

121 – ALACAK SENETLERİ Yevmiye kaydı; 31.12.20.. 487,80 657 REESKONT FAİZ GİD. 122 ALACAK SNT.REESKONTU HS.(-) 487,80 / YENİ YILDA İSE TERS KAYIT YAPILIR. 01.01.20.. 487,80 122 ALACAK SNT.REESKONTU HS.(-) 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 487,80

ÖRNEK SORU ? Örnek : 31.12.2013 tarihinde işletmenin elinde vade tarihi 31.01.2014 olan 8.000 Tl. nominal değerli alacak senedi bulunmaktadır. Tasarruf değer ölçeği kullanarak senedin dönemsonundaki tasarruf değerini hesaplayınız. (Senede uygulanacak faiz oranı % 20’dir) 31.12.2010 tarihindeki reeskont uygulaması ile ilgili yevmiye kayıtlarını yapınız. (A) Nominal değer : 8.000 Tl. (t ) Vadeye kalan gün sayısı : 31 (n ) İskonto oranı : % 20

Reeskont Tutarı : A x n x t / 36000 + (n x t) = 8.000 x 20x31 Reeskont Tutarı: ------------------ = 135.44 36.000+(20x31) _________31.12.2010______ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 135.44 122 ALACAK SENETLERİ REES.(-) 135.44 _____________________________________________ 01.01.2011 YILINDA YAPILACAK KAYIT, ________01.01.2011_____________ 122 ALACAK SENETLERİ REES.(-) 135.44 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ 135.44

128 – ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR VUK’a göre bir alacağın Şüpheli Alacak olarak kabul edilmesi için; Alacak, dava veya icra safhasında bulunmalı, Yapılan protestoya ve yazılı ihtarlara istinaden birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmeyen ve dava ve icra takibine değmeyecek kadar küçük tutarda olması gerekmektedir. Bu şartlardan birini sağlayan alacaklar şüpheli alacak hükmündedir.

128 – ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR ÖRNEK: İşletmemizin icra takibindeki Nuray Çalış isimli müşteriden olan 4.500 Tl. tutarında senetli alacağımızın tahsili şüpheli duruma düşmüştür. 31.12.2010 Yevmiye kaydını yapınız. __________ / __________ 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR HES. 4.500.- 121 ALACAK SENETLERİ HESABI 4.500.- 121.00 Takipteki Alac.Snt.leri Takipteki alacağın şüpheli duruma düşmesi .

128 – ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR ÖRNEK: İşletmemizince yazılan birçok ihtar yazısına istinaden borçlu bulunan Hasan Yılmaz tarafından ödenmeyen ve takip masrafı yapmaya değmeyecek kadar küçük olan 100 Tl. tutarındaki senetsiz alacağımız şüpheli duruma düşmüştür. Gerekli yevmiye kaydını yapınız. _________ / _________ 128 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.HES. 100.- 120 ALICILAR HES. 100.- 120.00 Müşteri Hasan Yılmaz Şüpheli duruma düşen senetsiz alacağımız

129 - ŞÜPHELİ TİC.ALACAKLAR KARŞILIĞI HS. Şüpheli Ticari Alacağa Karşılık Ayrılması; Alacak işletmenin iş konusu ile ilgili olmalı, Alacak hasılat ve gelir olarak kaydedilmiş olmalı Alacak dava ve icra safhasında bulunmalı, Yapılan protestoya ve yazılı ihtarlara istinaden birden fazla istenmesine rağmen borçlu tarafından ödenmeyen ve dava ve icra takibine değmeyecek kadar küçük tutarda olması gerekmektedir. Alacak değerleme günü itibarıyle şüpheli duruma düşmüş olmalı, Mükellef Bilanço esasına göre defter tutuyor olmalı,

129 - ŞÜPHELİ TİC.ALACAKLAR KARŞILIĞI HS. Şüpheli Ticari Alacağa Karşılık Ayrılması; Örnek: İşletmemize borcu olan Nuray ÇALIŞ adındaki müşterimiz senetli 4.500 TL’lik borcunu kabul etmediğinden, hakkında dava açılan ve şüpheli duruma düşmüş olan bu şüpheli alacağa %100 karşılık ayrılmıştır. _______31.12.20…._________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. 4.500.— 129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.KARŞ.HES. 4.500.— Şüpheli Tic.Alac. Karşılık ayrılması

129 - ŞÜPHELİ TİC.ALACAKLAR KARŞILIĞI HS. Örnek: Bir önceki örnekte Nuray ÇALIŞ’ a ait 4.500 Tl. şüpheli alacağımızın 500 TL’lik kısmı bankadaki hesabımıza yatırılmıştır. Kalan kısmı, dava sonucunda kaybettiğimiz için, tamamen değersiz hale gelmiştir.(bu alacağa %100 karşılık ayrılmıştır. Kalan kısmının kayıtlardan düşmesi gerekiyor) / 1 2 102 BANKALAR HS. 500 128 ŞÜPHELİ TİC. ALACAK. 500 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ.(-) 500 644 KONUSU KAL. KARŞ. 500 / 3 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ.(-) 4000 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAK. 4000

129 - ŞÜPHELİ TİC.ALACAKLAR KARŞILIĞI HS. Örnek: Cansu A.Ş şüpheli alacak durumda olan 3.000 TL tutarında ki alacağı için karşılık ayırmaya karar vermiştir. / 654 KARŞILIK GİDERLERİ 3.000 129 ŞÜP. TİC. AL. KARŞ. 3.000 /

129 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI HES. Örnek: İşletme müşterisi Cansu A.Ş’den , şüpheli alacaklı durumunda olup da karşılık ayırdığı 3.000 TL tutarında ki alacağı ile ilgili olarak mahkeme kararı neticesi sonunda alacak tahsil edilemez hale gelmiştir. Yevmiye kaydını yapınız. ________.../…/20… _______ 129 ŞÜPHELİ TİC.ALAC.KARŞ.HES.(-) 3.000.— 128 ŞÜPHELİ TİCARİ ALAC. 3.000.— Alacağın değersiz hale gelmesi

129 - ŞÜPHELİ TİCARİ ALACAKLAR KARŞILIĞI HES. Örnek: 31.12.2009 tarihinde % 50 karşılık ayrılan 10.000 Tl. tutarındaki şüpheli alacağın 5.000 Tl.lik kısmı 20.04.2010 tarihinde nakit olarak tahsil edilmiştir ve kalanının tahsil edilemeyeceği kesinleşmiştir. Yalnızca 20.04.2010 tarihinde yapılması gereken yevmiye kaydını gösteriniz.. __________20.04.2010_________ 100 KASA HESABI 5.000.— 129 ŞÜP.TİC.ALAC.KARŞILIĞI HS.(-) 5.000.— 689 OLAĞ.DIŞI GİD.ZARAR HS. 5.000.— 128 ŞÜPHELİ ALACAKLAR HS. 10.000.— 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIK. 5.000.— 20.04.2010 tarihinde yapılacak muhasebe kaydı.

DİĞER ALACAKLAR 131 ORTAKLARDAN ALACAKLAR 132 İŞTİRAKLERDEN ALACAKLAR 133 BAĞLI ORTAKLARDAN ALACAKLAR 135 PERSONELDEN ALACAKLAR 136 DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR

TİCARİ MALLAR VE STOKLAR DÖNEM SONU İŞLEMLERİ 150 İLK MADDE VE MALZEME 151 YARI MAMÜLLER-ÜRETİM 152 MAMÜLLER 153 TİCARİ MALLAR 157 DİĞER STOKLAR 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) 159 VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI

TİCARİ MALLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ «153 Ticari Mallar Hesabı» herhangi bir değişikliğe tabi tutulmadan satmak amacı ile satın alınan ticari malların(emtia) izlenmesinde kullanılır. Satın alınan ticari mallar(emtia) maliyet bedeli ile bu hesaba borç, satılması veya herhangi bir nedenle ambardan çekilmesinde ise maliyet bedeli ile alacak kaydedilir. VUK’a göre normal ticari mallar maliyet değeri ile, değeri düşen mallar ise emsal bedel ölçeği ile değerlenir.

153 – TİCARİ MALLAR HESABI DÖNEM SONU İŞLEMLERİ a) Hatanın düzeltilmesi; Bilanço günü Ticari Mallar Hesabının kalanı ile dönem sonu sayım bilgileri karşılaştırılır; hesap kalanı ile sayım bilgileri arasında fark var ise, farkın sebebi araştırılarak gerekli düzeltme kayıtları yapılır.

Hatanın düzeltilmesi; Dönem Sonu İşlemleri- Hatanın düzeltilmesi; Örnek: 31.12.2009 günü yapılan kontrollerde «X» ticari malı stoklarında kayıtlara göre 6.000 Tl.lik fazlalık tespit edilmiştir. Yapılan araştırmada söz konusu fazlalığın nedeninin peşin alınan malın faturasının kaydının unutulmasından kaynaklandığı anlaşılmıştır. (6.000+1.080 kdv.) ________31.12.2009______ 153 TİCARİ MALLAR HES. 6.000.— 191 İNDİRİLECEK KDV. 1.080.— 100 KASA HESABI 7.080.— Sehven unutulan kayıt

ÖRNEK: 31. 12. 2010 tarihinde yapılan kontrollerde 10. 11 ÖRNEK: 31.12.2010 tarihinde yapılan kontrollerde 10.11.2010 tarihinde Metin Koç’a tamamı kredili olarak satılan 3.000 +300 Tl.KDV.lik mal satışının kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. _________30.12.2010_________ 120 Alıcılar Hes. 3.300.-- 600 Yurt İçi Sat. Hes. 3.000.— 391 Hesaplanan KDV. 300.— Sehven unutulan mal satış kaydı.

Dönem Sonu İşlemleri- Firelerin Kaydı İşletme stoklarında yer alan nihai malların bekletilmesi, depolanması, nakliye ve pazarlaması sırasında kırılma, sızma, akma, kesilme, çürüme, çekme, uçma gibi nedenlerle meydana gelen miktar azalmaları olarak ifade edilebilir. Dolayısıyla ticaret işletmelerinde meydana gelen fireler alım satıma konu nihai malların ağırlığında ve hacminde meydana gelen azalmalar olarak ifade edilebilir.

Dönem Sonu İşlemleri - Firelerin Kaydı Kanuni olarak kabul edilen fireler «normal fireler»dir. (örneğin Tic.San.Od.nın tespiti). Bunun dışındaki fireler «anormal fire» olarak adlandırılır ve KKEG olarak dikkate alınır. Aralıklı envanter yönteminde firelerin kaydı yapılmaz. Firelerin kaydı devamlı envanter yöntemi kullanan işletmeler tarafından yapılabilmektedir. Fireler muhasebeleştirilirken, normal fire olarak adlandırılan kısım «621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hesabı» na, anormal fire olarak tanımlanan kısım ise «689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı»na borç olarak yazılırken «153 Ticari Mallar Hesabı»na alacak kaydedilir.

Dönem Sonu İşlemleri- Firelerin Kaydı Örnek: 31.12.2009 tarihinde işletmede yapılan sayımda 2.500 Tl.lik kısmı normal fire, 1.200Tl.lik kısmı ise anormal fire olmak üzere, 3.700 Tl.lik firenin sözkonusu olduğu tespit edilmiştir. Yevmiye kaydını yapınız. ________31.12.2009_______ 689 DİĞER OLAĞANDIŞI GİD.ZAR. 1.200.— 621 SATILAN TİCARİ MAL. MAL. HES. 2.500.— 153 TİCARİ MALLAR HES. 3.700.— Firelerin muhasebeleştirilmesi

STOK DEĞERLEME İŞLEMLERİ STOKLARIN DEĞERLENMESİ İKİ YÖNTEME GÖRE YAPILIR Aralıklı Sayım Yöntemi (Aralıklı envanter yöntemi) Aralıksız Sayım Yöntemi (Devamlı envanter yöntemi)

A- Aralıklı Envanter Yöntemi Bu yöntemde mevcut malların satılması durumunda sadece elde edilen brüt satış gelirine ait kayıt yapılırken malın sevkine ilişkin ilgili mal hesabının alacağına herhangi bir kayıt yapılmaz. Böyle olunca stok miktarı ancak dönem sonunda yapılacak sayım sonucunda belli olur. Bu uygulamada Ticari Mallar hesabının kalanından dönem sonu stok maliyeti çıkartılmak suretiyle satışların maliyeti bulunur. Bu tutar «621 Satılan Tic.Mal.Mly.Hs.»na borç, «153-Ticari Mallar Hs.»na alacak olarak kaydedilir.

Aralıklı Envanter Yöntemine Göre Stok Değerleme; 153 – TİCARİ MALLAR HESABI Aralıklı Envanter Yöntemine Göre Stok Değerleme; Can İşletmesinin 31.12.20.. Tarihinde «153 Ticari Mallar Hesabı»nın defteri kebir durumu aşağıdaki gibi olup dönemsonunda yapılan sayımda Mal mevcudunun 6.000 Tl. olduğu görülmektedir. 1. adım 20.000 – 3.000= 17.000 B 153 Tic.M.Hs. A 2. adım 17.000 – 6.000= 11.000 - - 20.000.- 3.000.- _________31.12.20…___________ 621 Satılan Tic.Mal.Maliyeti Hs. 11.000 153 Ticari Mallar Hes. 11.000 Satılan Tic.Malların maliyet kaydı

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ(Uygulama) ARALIKLI SAYIM YÖNTEMİ (ARALIKLI ENVANTER) Uygulama: ÇALIŞ Ticaretin Aralıklı Envanter yöntemine göre muhasebe kayıtlarını yapalım, kâr veya zararı bulalım. 04.12.2011’de satıcı Ayşe ticaretten 9000TL +%18 KDV tutarında mal almıştır. 06.12.2011’de alıcı Burcu AK’ a kredili 8.000TL +%18 KDV tutarında satmıştır. 04.12.2011 1 2 153 TİC. MALLAR HS. 191 İND. KDV 9000 1620 320 SATICILAR HS. 10620 Mal alımı 06.12.2011 120 ALICILAR HS. 9.440 8.000 1.440 600 YURTİÇİ SAT. 391 HESAPLANAN KDV Mal satımı /

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ 10.12.2011’de satıcı Ayşe ticaretten almış olduğu 5000 TL +%18 KDV tutarındaki kısmı beğenmeyip iade etmiştir. 15.12.2011’de alıca Burcu AK 2.000 TL +%18 KDV tutarındaki malı beğenmeyip işletmeye iade etmiştir. 10.12.2011 3 4 320 SATICILAR HS. 5.900 153 TİCARİ MALLAR 391 HES. KDV 5.000 900 Alıştan iade 15.12.2011 2.000 360 610 SATIŞTAN İADELER 191 İND. KDV 120 ALICILAR 2.360 Satıştan iade

Dönem sonu mal mevcudu (stok) 1200 TL’dir. 20.12.2011’de alıcı Burcu AK’ a 300 TL +%18 KDV tutarında satış iskontosu yapmıştır. 25.12.2011’de satıcı Ayşe ticaret işletmeye 800 TL +%18 KDV tutarında alış iskontosu yapmıştır. Dönem sonu mal mevcudu (stok) 1200 TL’dir. 20.12.2011 5 6 611 SATIŞ İSKONTOLARI 191 İND. KDV 300 54 354 120 ALICILAR Satış iskontosu 25.12.2011 320 SATICILAR 944 602 DİĞ. GELİRLER HS. 391 HES. KDV 800 144 Alış iskontosu

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ 153 TİC. Mallar HS. Borç Kalanı (9000-5000) 4000 Dönem Sonu Mal Mevcudu 1200 621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti 2800 Envanter Kayıtları 31.12.2011 7 8 621 SATILAN TİC. MAL. MALİYETİ 2.800 153 TİCARİ MALLAR 2.800 Satılan malın maliyeti 31.12.2011 600 YURTİÇİ SAT. HS. 8.000 602 DİĞER GELİRLER HS. 800 690 DÖNEM K/Z 8.800 Gelir hesabının 690 a devri

STOK TAKİP YÖNTEMLERİ 690 DÖNEM K/Z 4.300 610 SATIŞTAN İADELER 31.12.2011 9 10 690 DÖNEM K/Z 4.300 610 SATIŞTAN İADELER 611 SATIŞ İSKONTOLARI 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 2.000 300 Giderlerin 690 a devri 31.12.2011 690 DÖNEM K/Z 4.500 590 DÖNEM NET KÂRI 4.500 Dönem kârı

DEFTER-İ KEBİRLER B 153 A B 600 A B 610 A B 611 A 9000 5000 2800 8.000 2.000 2.000 300 300 8.000 9000 7800 B 621 A B 690 A B 590 A B 602 A 2.800 2.800 4.300 4.500 8.800 4.500 800 800

B - Devamlı(Aralıksız) Envanter Yöntemi: Devamlı envanter yönteminde her satışta, satış gelirine ait kaydın ardından, aynı satışa ilişkin maliyet kaydı da yapılır. Böylece istenildiğinde «153 Ticari Mallar Hesabı»nın borç bakiyesine bakılarak işletmede bulunan stokların değeri hakkında bilgi sahibi olunabilir. Bu yöntemin az sayıda ve büyük ürünlerin üretildiği beyaz eşya ve otomotiv sanayi gibi işletmelerde uygulanması daha uygundur. Bu yöntemde satılan malın satış kaydından sonra satılan malın maliyeti ile «621 Satılan Ticari Malların Maliyeti» hesabı borçlandırılır.

ARALIKSIZ SAYIM YÖNTEMİ (DEVAMLI ENVANTER YÖN.) Uygulama: ÇALIŞ Ticaretin Aralıklı Envanter yöntemine göre muhasebe kayıtlarını yapalım, kâr veya zararı bulalım. 04.12.2011’de satıcı Ayşe ticaretten 9000TL +%18 KDV tutarında kredili mal almıştır. 06.12.2011’de maliyeti 3.000TL malı alıcı Burcu AK’ a kredili 8.000TL +%18 KDV tutarında satmıştır. 04.12.2011 1 2 2.a 153 TİC. MALLAR HS. 191 İND. KDV 9000 1620 320 SATICILAR HS. 10620 Mal alımı 06.12.2011 9.440 120 ALICILAR HS. 600 YURTİÇİ SAT. 391 HESAPLANAN KDV 8.000 1.440 Mal satımı / 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 3.000 153 TİC. MALLAR 3.000 Satılan malın maliyeti

10.12.2011’de satıcı Ayşe ticaretten almış olduğu 5000 TL +%18 KDV tutarındaki kısmı beğenmeyip iade etmiştir. 15.12.2011’de alıca Burcu AK 2.000 TL +%18 KDV tutarındaki malı beğenmeyip işletmeye iade etmiştir.(Maliyet 1.000 Tl.) 10.12.2011 3 4 4.a 320 SATICILAR HS. 5900 153 TİC. MALLAR 391 HSP.KDV 5000 900 Alıştan iade 15.12.2011 610 SATIŞTAN İADELER 191İND. KDV 2.000 360 120 ALICILAR 2.360 Satıştan iadeler / 1.000 153 TİC. MALLAR 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ 1.000

Dönem sonu mal mevcudu (stok) 2.000 TL’dir. 20.12.2011’de alıcı Burcu AK’ a 300 TL +%18 KDV tutarında satış iskontosu yapmıştır. 25.12.2011’de satıcı Ayşe ticaret işletmeye 800 TL +%18 KDV tutarında alış iskontosu yapmıştır. Dönem sonu mal mevcudu (stok) 2.000 TL’dir. 20.12.2011 5 6 611 SATIŞ İSKONTOSU 191 İND. KDV 300 54 120 ALICILAR 354 Satış iskontosu 25.12.2011 320 SATICILAR HS. 944 602 DİĞER GEL.HS. 391 HES.KDV 800 144 Alış iskontosu

Envanter Kayıtları 600 YURTİÇİ SAT. 8.000 602 DİĞER GEL.HS. 800 31.12.2011 600 YURTİÇİ SAT. 8.000 602 DİĞER GEL.HS. 800 7 8 9 690 DÖNEM K/Z 8.800 Gelirin 690 a devri 690 DÖNEM K/Z 4.300 2.000 300 610 SATIŞTAN İADE 611 SATIŞ İSKONTALARI 621 SAT. TİC. MAL. MALİYETİ Giderin 690 a devri 4.500 690 DÖNEM K/Z 590 DÖNEM NET KÂRI 4.500

DEFTER-İ KEBİRLER B 153 A B 600 A B 610 A B 611 A 9000 1000 5000 8.000 2.000 2.000 300 300 8.000 3000 10000 8000 B 621 A B 690 A B 590 A 3000 1000 2000 4.300 3.700 8.000 3.700

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ VUK.na göre STOK DEĞERLEME YÖNTEMLERİ Fiili Maliyet (gerçek maliyet) Ortalama Maliyet Yöntemi İlk Giren İlk Çıkar (FİFO) Yöntemi Son Giren İlk Çıkar (LİFO) Yöntemi (2004 yılında uygulamadan kaldırıldı.)

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ FİİLİ MALİYET (GERÇEK MALİYET) Bu yöntemde değerleme gününde işletmede mevcut malların, hangi maliyet bedeli ile satın alındığının saptanması ve gerçek maliyetler üzerinden değerlemeye tabi tutulması esastır. Bu yöntem daha çok ürün çeşidi az ve ürün bedeli yüksek olan işletmelerde uygulanır. Örnek: Beyaz eşya veya taşıt alım satımı yapanlar.

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ ORTALAMA MALİYET YÖNTEMİ Ortalama maliyet yöntemi ikiye ayrılır. Basit ortalama Maliyet Ağırlıklı ortalama Maliyet

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ A- Aralıklı Envanter Yönteminde Stok Değerleme Uyg. Örnek: B işletmesinin Ocak – Aralık 2011 dönemi mal alışlarına ve satışlarına ilişkin veriler aşağıdaki gibidir. A MALİ STOK KARTI Alış tarihi Dönem başı stok 17.02.2011 Alış 18.06.2011 Alış 20.12.2011 Alış Miktar (kg) 5000 5500 8500 9000 28.000 Birim fiyat (TL) 10 15 20 25 Tutar (TL) 50.000 Tl. 82.500 Tl. 170.000 Tl. 225.000 Tl. 527.500 Tl. Satış tarihi 22.02.2011 26.07.2011 28.12.2011 7000 8000 20.000 Alışlar Satışlar Dönem sonu stok : 28000 kg : 20000 kg : 8000 kg İSTENENLER: Basit ortalama maliyet yöntemine göre stokların maliyetini bulunuz. Ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre stokların maliyetini bulunuz.

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ İSTENENLER: Basit Ortalama Maliyet Ortalama Maliyet = Stok Maliyeti = 8000kg x 17.5 TL = 140.000 Satılan Malın Maliyeti = Toplam alış – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = 527.500 – 140.000 = 387.500 10 + 15 + 20 +25 = 17.5 TL 4

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ b. Ağırlıklı Ortalama Maliyet Yöntemi Ortalama fiyat = = 18.839 8000kg x 18.839 = 150.712 – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = Toplam Alışlar – Dönem Sonu Stok Satılan Malın Maliyeti = 527.500 – 150.712 = 376.788 TL 527.500 TL 28000

TİCARİ MALLARDA DEĞERLEME YÖNTEMİ İLK GİREN İLK ÇIKAR (FİFO) YÖNTEMİ Bu yöntemde ilk alınan malların çıkışı yapılır. Örnek: B Malı Alışları Açıklama Miktar Fiyat (TL) 05.11.2011 Alış (peşin) 1000 50 06.11.2011 Alış (peşin) 1000 60 07.11.2011 Çıkış 1500 - 08.11.2011 Alış (peşin) 500 80 09.11.2011 Çıkış 600 - İSTENENLER: Hareketli ağırlık ortalama maliyet yöntemine stok maliyetini bulunuz. FİFO’ ya göre stokların maliyetini bulunuz.

FİFO YÖNTEMİ TARİH GİREN ÇIKAN KALAN Miktar Birim fiyat Tutar 1000 50 5.11.2011 Alış 1000 50 50.000 - 6.11.2011 60 60.000 7.11.2011 Çıkış 500 30.000 8.11.2011 80 40.000 9.11.2011 100 8.000 400 32.000 TOPLAM 2500 150.000 2100 118.000 MAL ALIŞLARI = 150.000 SATILAN MALIN MALİYETİ = 118.000 DÖNEM SONU MAL MEVCUDU = 32.000

157 – DİĞER STOKLAR HESABI 158 – STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HES 157 – DİĞER STOKLAR HESABI 158 – STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI HES. DEĞERİ DÜŞEN MALLARA İLİŞKİN ÖRNEKLER Vergi usul kanununun 278. maddesinde belirtilen nedenlerle, kıymetini kısmen veya tamamen kaybeden mallar maliyet bedeli yerine emsal bedeli ile değerlenir. Mallarının değerinin düşmesi için bazı nedenlerin olması gerekir. Örnek: Malların bozulması, çürümesi, kırılması veya deprem, su basması yangın gibi afetler nedeniyle değer kaybına uğramalıdır. Örnek: Maliyeti 20.000 TL olan mal çıkan yangın sonucunda Takdir Komisyonunca %60 değerini kaybetiği tespit edilmiş ve bu stoklar için karşılık ayrılmasına karar verilmiştir. 1 2 157 DİĞER STOKLAR 12.000 12.000 153 TİCARİ MALLAR 654 KARŞILIK GİDERLERİ 12.000 158 STOK DEĞ. DÜŞÜK KARŞILIĞI 12.000 20.000 X 0,06 = 12.000 TL

DEĞERİ DÜŞEN MALLARA İLİŞKİN ÖRNEKLER Değeri düşen stokların tamamı 2010 yılında 16.000 Tl.ye nakit olarak satılmıştır. ________.../…/2010_______ 100 KASA HESABI 16.000.— 158 STOK DEĞER DÜŞ.KARŞ.HS. 12.000.— 157 DİĞER STOKLAR HS. 12.000.— 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIK. 12.000.— 679 O.DIŞI GEL.ve KARLAR HS. 4.000.— Değeri düşen malların satılmasına ilişkin kayıt

Örnek: 31.12.2009 tarihinde demir stoklarında yapılan kontrollarda 100.000Tl. maliyetli demirlerin % 35 değer kaybına uğradığı tespit edilmiş ve bu stoklar için karşılık ayrılmasına karar verilmiştir. ________31.12.2009_______ 157 DİĞER STOKLAR HESABI 35.000.— 153 TİCARİ MALLAR HES. 35.000.— Değeri düşen mallara ilişkin kayıt ___________31.12.2009___________ 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. 35.000.— 158 STOK DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI(-) 35.000.—

Örnek: İşletme 15. 02. 2010 tarihinde paslanan demirlerin tamamını 30 Örnek: İşletme 15.02.2010 tarihinde paslanan demirlerin tamamını 30.000 Tl.ye satmış olup yarısına çek almış, kalan yarısına da senet almıştır. ________15.02.2010_________ 101 Alınan Çekler Hs. 15.000 121 Alacak Senetleri Hs. 15.000 689 O.Dışı Gid.ve Zar.Hs. 5.000 158 Stok Değ.Düş.Krş.Hs. 35.000 157 Diğer Stoklar Hs. 35.000 644 Konusu Kalmayan Karş.Hs. 35.000

TAMAMI DEĞERSİZ HALE GELEN MALLARIN KAYDI Örnek: 2009 yılında işletmenin deposunu sel basması sonucu maliyet bedeli 10 Tl. olan 1.500 adet ticari malın yarısı değersiz hale gelmiştir. ________.../…/2009______ 689 DİĞER OL.DIŞI GİD.ZARAR 7.500.— 153 TİCARİ MALLAR HS. 7.500.— Değersiz hale gelen stokların Tic.Mal hesabından çıkarılması Not: Tamamı değersiz hale gelen mallar için karşılık ayırmaya gerek olmayıp tamamı zarar olarak yazılabilir.

DURAN VARLIKLAR MADDİ DURAN VARLIKLAR Bu grupta aşağıdaki hesaplar yer alır; 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YER ALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLER 252 BİNALAR 253 TESİS MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

Maddi Duran Varlıkların Sayım ve Kontrolu Dönem sonunda envanter ekibi işletmedeki bütün maddi duran varlıkları envanter listesine kaydeder. Düzenli bir işletmede maddi duran varlıklar işletme aktifine girişlerinde «Duran Varlıklar ve Amortismanlar Defteri»ne işlenmesi gerekir ve burada verilen sıra numaraları kayıtlı malzemenin üzerlerine duran varlık numarası olarak yazılmış olması gerekir.

DURAN VARLIKLAR (AMORTİSMAN İŞLEMLERİ) AMORTİSMAN NEDİR? AMORTİSMANLARIN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ Amortisman: Firmanın, İşletme faaliyetlerinde kullanılmak amacıyla almış olduğu ve bir yıldan fazla kullanılabilen malların yıpranma sonucundaki değer azalışlarını ifade eder. (Boş arazi ve arsalar amortismana tabi değildir.) Amortisman Hesaplama Yöntemleri (VUK’ a göre) Normal Amortisman Yöntemi (eşit tutarlı yöntem) Azalan Bakiyeler Yöntemi (hızlandırılmış yöntem) Olağanüstü Amortisman (fevkalade)

DURAN VARLIKLAR NORMAL AMORTİSMAN YÖNTEMİ (Eşit Tutarlı Yöntem) Yıllar itibari ile ayrıla amortisman tutarının iktisadi değerinin tutarı yok oluncaya kadar bir değişiklik olmaz. Amortisman süresi; Kıymetlerin aktife girdiği yıldan başlar. Bu sürenin yıl olarak hesaplanması için(1) rakamı mükellefçe uygulanan iktisadi kıymetin faydalı ömrüne bölünerek bulunur.

Amortisman Oranının Belirlenmesi Örnek: İşletmenin 13.10.2009 tarihinde 40.000 Tl.ye satın aldığı bir makinenin faydalı ömrü boyunca ayrılacak amortisman paylarını normal amortisman yöntemine göre belirleyelim. (söz konusu makinenin faydalı ömrü 5 yıl) 40.000 / 5 yıl = 8.000 Tl./Yıl Normal Amortisman Oranı = 1 / 5 = % 20 _______31.12.2009______ 770 GENEL YÖN.GİD. 8.000.— 257 BİRİKMİŞ AMONTİSM. 8.000.—

DURAN VARLIKLAR ÖRNEK: İşletmede kullanılmak üzere 12.11.2011 tarihinde 54 nolu fatura ile peşin 10.000 TL +%18 KDV tutarında sandalye takımı satın alınmıştır. İstenenler: Masanın alış kaydını yapınız. Masaya normal yönteme göre %20 amortisman hesaplayarak endirekt yöntemine göre kaydediniz. Çözüm: 1. Masanın alış kaydı; 12.11.2011 1 255 DEMİRBAŞLAR 191 İND. KDV 10.000 1.800 11.800 100 KASA

DURAN VARLIKLAR Amortisman Süresi = = = 5 yıl Amortisman Oranı = = = %20 Amortisman tutarı = Maddi Duran Varlık x Amortisman Oranı = 10.000 x 0,20 Amortisman tutarı = 2.000 TL _________ ___________ 770 Genel Yön.Gid. Hs. 2.000 257 Birikmiş Amort.Hs. 2.000 1 1 0,20 Amortisman oranı 1 1 Faydalı Ömür 5

DURAN VARLIKLAR NORMAL YÖNTEME GÖRE AMORTİSMAN TABLOSU Yıllar Demirbaşın değeri Amortisman Oranı Amortisman Tutarı 2011 10.000 TL X 0,20 = 2.000 TL 2012 10.000 TL X 0,20 = 2.000 TL 2013 10.000 TL X 0,20 = 2.000 TL 2014 10.000 TL X 0,20 = 2.000 TL 2015 10.000 TL X 0,20 = 2.000 TL 10.000 TL Endirekt Yönteme Göre Muhasebe Kaydı; 7/A seçeneği 7/B seçeneği 31.12.2011 31.12.2011 2 770 GENEL YÖNETİM GİD. 2.000 2000 796 AMORT. VE TÜK. PAY. 257 BİRİKMİŞ AMORT. 2.000 257 BİRKMİŞ AMORT. 2000

DURAN VARLIKLAR AZALAN BAKİYELER YÖNTEMİ (hızlandırılmış yöntem): Bilanço esasına göre defter tutan mükellefler bu yöntemden faydalanır. Bu yöntemde amortisman süresinin belirlenmesi normal yönteme göre hesaplanır. Bu süre içinde oran %50 i geçmemek üzere, normal amortismanların 2 katı olarak dikkate alınır. Bu yöntemin özelliği, ilk yıllar hızlı sonraki yıllarda yavaş yavaş amorti edilmesidir.

Az önceki örneği bu yöntemde uygulayalım; DURAN VARLIKLAR Az önceki örneği bu yöntemde uygulayalım; Azalan Bakiyeler Yöntemine Göre Amortisman Tablosu Normal amortismanın 2 katı olup, %50’yi geçemez. 2 X %20 = %40 Yıllar Demirbaşın Değeri Amortisman Oranı Amortisman Tutarı Kalan Değer 2011 10.000 0,40 4.000 6.000 2012 6.000 0,40 2.400 3.600 2013 3.600 0,40 1.440 2.160 2014 2.160 0,40 864 1.296 2015 1.296 - 1.296 0 10.000

Endirekt muhasebe kaydına göre yevmiye kaydı; DURAN VARLIKLAR Endirekt muhasebe kaydına göre yevmiye kaydı; 7/A Seçeneği 31.12.2011 3 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 4.000 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 4.000 7/B Seçeneği 31.12.2011 4 796 AMORTİ. VE TÜK. PAYLARI 4.000 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR 4.000

Azalan bakiyeler yönteminden normal amortisman yöntemine geçilmesi durumunda, Makinenin Net Amortisman Ayrılacak Amortisman Tarih Defter Değeri Oranı Tutarı 31.12.2009 40.000 Tl. % 40 16.000.— 31.12.2010 24.000 Tl. % 40 9.600.— 31.12.2011 14.000 Tl. % 33.33 4.800.— 31.12.2012 14.400 Tl. % 33.33 4.800.— 31.12.2013 14.400 Tl. % 33.33 4.800.— 2011 yılından itibaren normal amortisman yöntemine geçmeye karar verilecek olursa tablo yukarıdaki gibi olacaktır.

FEVKALADE AMORTİSMAN (olağanüstü) : DURAN VARLIKLAR FEVKALADE AMORTİSMAN (olağanüstü) : Fevkalade amontisman uygulaması, normal şartlarda kullanılacak bir amortisman yöntemi değildir. Bu ancak olağandışı durumlarda kullanılır. Buna göre VUK’nun 317’nci maddesinde, iktisadi kıymetlerin değerinden meydana gelen olağan dışı kayıplar nedeniyle fevkalade ekonomik ve teknik amortisman oranlarının uygulanabileceği ifade edilmiştir. Menkul ve gayrimenkul haklar, işletmenin müracaatı üzerine ilgili bakanların görüşü alınmak üzere Maliye Bakanlığınca, her işletme için işin maliyetine göre ayrı ayrı belli edilen olağanüstü amortisman oranları uygulanır.

DURAN VARLIKLAR Olağanüstü Amortisman (fevkalade): Örnek: işletmenin 2011 yılında 20.000 TL’ ye aldığı makinenin amortisman oranı %20’dir. Makine 2010 yılında yaygın sonucu hasara uğramış işletme Maliye Bakanlığına müracaat ederek olağanüstü amortisman talebinde bulunmuş, Bakanlık tespit ettiği amortisman oranı %30 olup 1 yıldır. İstenenler: makinenin amortisman tablosunu düzenleyiniz. Yıllar Makine Değeri Amortisman Oranı Amortisman tutarı 2011 20.000 0,20 4.000 2012 20.000 0,20 4.000 2013 20.000 0,30 6.000 2014 20.000 0,20 4.000 2015 20.000 0,10 2.000 20.000

KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI DURAN VARLIKLAR KIST AMORTİSMAN UYGULAMASI Kıst Amortisman uygulamasında yalnızca işletmenin aktifinde kayıtlı binek otomobillerine uygulanır. Amortisman Tutarı = x Kalan Ay Sayısı Binek otomobillerin aktife girdiği ay, kesri tam sayılacaktır. Amortisman ayrılmayan süreye isabet eden bakiye kısmı ise, son yılda ayrılacak amortisman tutarına ilave edilerek yok edilecek. Yıllık Amortisman 12 Ay

DURAN VARLIKLAR Örnek: işletmede kullanılmak üzere 10.06. 2011’ de 60.000 TL’ye bir adet binek otomobil almıştır. Bu otomobile dönem sonunda normal yönteme göre %20 amortisman ayrılmasına karar verilmiştir. 60.000 X 0,20 = 12.000 Yıllık Amortisman Kıst amort. Tutarı = X 7ay = 7.000 12.000 12 ay 31.12.2011 1 770 GENEL YÖNETİM GİD. 7.000 257 BİRİKMİŞ AMORT. 7.000 12.000 – 7.000 = 5.000 TL kalan bu tutar ise en son yıl 2015 yılındaki amortismana eklenerek gider yazılır 12.000 + 5.000 = 17.000 TL 31.12.2015 2 770 GENEL YÖNETİM GİD. 17.000 257 BİRİKMİŞ AMORT. 17.000

MADDİ DURAN VARLIKLARIN SATIŞI ÖRNEK: İşletme, alış maliyeti 5.000 TL Birikmiş Amortismanı 2.000 TL olan bir demirbaşı, peşin 4.000 TL +%18 KDV tutarında satmıştır. B 257 BİRİKMİŞ AMORT. A B 255 DEMİRBAŞ A 2.000 5.000 4.000 X 0,18 = 720 TL KDV / 1 4.720 2.000 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KAR 5.000 720 1.000

a) Kontrol sırasında Noksan Veya Fazla Çıkan Duran Varlıklara Yönelik İşlemler Örnek: işletmenin 3.000 Tl.maliyetli ve birikmiş amortismanı 1.200 Tl.olan bir dizüstü bilgisayarı kayıp ise aşağıdaki kayıt yapılacaktır. ________31.12.2009_______ 197 SAYIM VE TESELLÜM NOK. 3.000.— 255 DEMİRBAŞLAR HS. 3.000.— Sebebi belirlenemeyen noksanlık.

Yapılan araştırmalar sonucunda sözkonusu demirbaş bulunursa ve kullanılabilir durumdaysa aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. ________31.12.2009________ 255 DEMİRBAŞLAR HS. 3.000.— 197 SAY.TES.NOKSAN.HS. 3.000.— Demirbaş noksanlığının bulunması ile ilgili kayıt.

________31.12.2009 _______ 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR)(-) 1.200.— Yapılan araştırmalar sonucunda sözkonusu demirbaş bulunamazsa ve sorumlusu tespit edilememişse aşağıdaki yevmiye kaydı yapılır. ________31.12.2009 _______ 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR)(-) 1.200.— 689 DİĞ.OLA.DIŞI GİD.VE ZARAR 1.800.— 197 SAYIM VE TES.NOKSAN. 3.000.— Sebebi belirlenemeyen noksanlığın gider hesabına aktarılması.

DURAN VARLIKLAR YENİLEME FONU Amortismana tabi maddi duran varlıkların satıştan doğan veya hasara uğrayan ,sigortadan alınan tazminat dolayısıyla meydana gelen kârlar veya belirli şartlarla yeni alınacak amortismana tabi maddi duran varlıkların amortismanına kullanılmak üzere yenileme fonu kullanılabilir. Yenileme fonu ayrılabilmesi için bilanço esasına göre defter tutulması gerekmektedir. V.U.K.' nun 328. ve 329. Yenileme fonunun pasifte geçici bir hesapta en fazla üç yıl tutulabileceği ve her ne sebeple olursa olsun bu süre içinde kullanılmamış olan karların üçüncü yılın vergi matrahına ekleneceği hüküm altına alınmıştır. Özel Fonlar hesabına alınan tutar yeni alınan aynı özellikteki malın ayrılacak olan amortismanlarında kapatılır.

DURAN VARLIKLAR YENİLEME FONU ÖRNEK: İşletme, 20.000 TL maliyetli bilgisayarını peşin 6.000 TL +%18 KDV tutarında satmıştır. Bilgisayarın birikmiş amortismanı 16.000 TL’dir. İSTENENLER: Bilgisayarı yenileme isteği olmaması halinde satış kaydını yapınız. Bilgisayarı yenileme isteği olması halinde satış kaydını yapınız. / 1 2 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 7.080 16.000 20.000 1.080 2.000 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GEL. VE KARLAR / 7.080 16.000 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 20.000 1.080 2.000 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES KDV 549 ÖZEL FONLAR

Örnek: İşletme 2012 yılında satılan bilgisayarın yerine 10. 03 Örnek: İşletme 2012 yılında satılan bilgisayarın yerine 10.03.2013 yılında peşin olarak 15.000 + 1,500 Tl.KDV.ye yeni bir bilgisayar almıştır. (Satılan bilgisayardan elde edilen 2.000 Tl.gelir 549 Özel Fonlar Hesabında bekletilmektedir.) gerekli muhasebe kaydını yapınız. 1-_________10.03.2013_______ 255 Demirbaşlar Hes. 15.000.- 191 İndirilecek KDV. 1.500.- 100 Kasa Hesabı 16.500.- Mal Alış İşlemi 2-_________31.12.2013________ 770 Genel Yönetim Gid. 500.- 549 Özel Fonlar Hes. 2.500.- 257 Birikmiş Amortismanlar Hs. 3.000.- Yıl sonunda amortisman ayrılması

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR Bu hesaplar şunlardır; 260 HAKLAR 261 ŞEREFİYE 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERİ 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 264 ÖZEL MALİYETLER 267 DİĞER ÖZEL MALİYETLER 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-)

260 - Haklar Hesabı ve İtfası İmtiyaz, patent, lisans, ticari marka ve unvan gibi bir bedel ödenerek elde edilen bazı hukuki tasarruflar gibi harcamaların kaydedildiği hesaptır. VUK’a göre haklar maliyet değeri ile değerlenir. Hakların amortismanı yararlanma süresine göre ayrılır. Yararlanma süresi bilinmiyorsa 5 yıl içinde eşit taksitlerde itfa edilir. _________31.12.2009_______ 770 GENEL YÖNETİM GİD. 5.000.— 268 BİRİKMİŞ AMORTİS.(-) 5.000.--

262 - KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ VE İTFASI İşletmenin kurulması, yeni bir şubenin açılması, işlerin sürekli olarak genişletilmesi için yapılan ve karşılığında maddi bir değer elde edilmeyen giderler, aktifleştirilmeleri durumunda kullanılır. Kurumlar(Anonim ve Limited Şirketler) için bu giderlerin aktifleştirilmesi ya da gerçekleştiği hesap döneminde gider yazılması isteğe bağlıdır.(VUK.282) ________31.12.2009_______ 770 GENEL YÖNETİM GİD. 4.000.— 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN.(-) 4.000.— Kuruluş giderleri için amortisman ayrılması

263 – AR-GE GİDERLERİ VE İTFASI İşletmede yeni ürün ve teknolojiler oluşturulması mevcutların geliştirilmesi ve benzeri amaçlarla yapılan her türlü harcamalardan, aktifleştirilen kısmının izlendiği hesaptır. Örnek: İşl.kayıtlı değeri 20.000 Tl.olan AR-GE harcamaları için 31.12.2009 trh. Normal yönteme göre amortisman ayrılmıştır. _______31.12.2009_______ 770 GENEL YÖNETİM GİD. 4.000.— 268 BİRİKMİŞ AMONTİSMAN(-) 4.000.— Aktifleştirilmiş Ar-Ge malzemesi için ayrılan amort.

MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLARIN AMORTİSMANI ÖRNEK: Yasemin Anonim şirketi kuruluşunda 7.000 + 2.000 TL KDV tutarında masrafını peşin ödemiştir. / 1 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİD. 191 İND. KDV 7.000 2.000 100 KASA 9.000 7.000 DÖNEM SONUNDA YAPILACAK KAYIT = 1.400 TL itfa payı 5 YIL / 1.400 7/A 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMAN 1.400

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ YABACI KAYNAKLAR (BORÇLAR) «30 - MALİ BORÇLAR» Bu hesap grubu, kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların anapara taksit ve faizlerini kapsar. «32 – TİCARİ BORÇLAR» Bu hesap grubu ise işletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar.

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ KISA VADELİ YABACI KAYNAKLAR (BORÇLAR) 1. MALİ BORÇLAR Bu hesaplar şunlardır; 300 BANKA KREDİLERİ 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZ 304 TAHVİL ANAPARA TAKSİT VE FAİZLERİ 305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER 306 ÇIKARILMMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLERİ 308 MENKUL KIYME İHRAÇ FARKI (-) 309 DİĞER MALİ BORÇLAR

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ 300 - BANKA KREDİLERİ Bu hesap, banka ve diğer finans kuruluşlarından sağlanan kısa vadeli kredilere ilişkin tutarları içeren hesap kalemidir. Banka kredi hesabı ile bankada tutulan kredi hesabı arasında uygunluk sağlanır. Bu uygunluk bankadan istenen hesap özetiyle yapılır. Hesaplar arasından eşitlik yoksa gerekli araştırma yapılarak eşitlik sağlanır.

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ HATALARIN DÜZELTİLMESİ 300 - BANKA KREDİLERİ ÖRNEK1: 31.12.2009’da 300-Banka Kredileri hesabında yapılan kontrollerde «A» bankasından çekilen 8.000 Tl. tutarındaki kredinin yanlışlıkla «B» bankasından çekilmiş gibi kaydedildiği tespit edilmiştir. Bu durumda yapılacak düzeltme kaydı aşağıdaki gibidir. / 1 300 BANKA KREDİLERİ 300.01 Akbank 8.000 300 BANKA KREDİLERİ 300.02 Garanti bankası 8.000 Örnek2: Bankadan gelen dekontta, işletmenin Bankadaki kredi hesabına 600 TL kredi faizi tahakkuk etmiştir. / 2 780 FİNANSMAN GİDERİ 600 600 300 BANKA KREDİLERİ

b) Döviz Cinsinden Kredilere İlişkin İşlemler. Örnek: İşletme 01.11.2009 tarihinde kısa vadeli olmak üzere 150.000 $ kredi almıştır. 31.12.2009 tarihinde yapılan değerleme sonucunda, kur artışı nedeniyle 2.000 Tl. kur farkı oluşmuştur. Buna göre 31.12.2009 tarihinde yapılacak muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. _________31.12.2009 ______ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 2.000 300 BANKA KREDİLERİ HS. 2.000 Kredi hesabına ilişkin kur farkının kaydı.

C - Dönemsonuna Kadar Kredi Hesaplarına İşlenmiş Olan Faizlerin Kaydı Örnek: 31.12.2009’da yapılan kontrollerde, işletmenin dönem içinde «A» bankasından almış olduğu kredi için banka tarafından 1.300 Tl. faiz tahakkuk ettirildiği ve hesaba işlendiği görülmüştür. Söz konusu faize ilişkin olarak 31.12.2009 tarihinde aşağıdaki muhasebe kaydı yapılacaktır. _________31.12.2009________ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 1.300.— 300 BANKA KREDİLERİ 1.300.— Kredi hesabına işlenen faiz tutarının kaydı.

d- Dönemsonuna kadar kredi hesaplarına tahakkuk eden faizlerin hesaplanıp kayda alınması. Örnek: İşletme İş Bankasından 01.04.2009 tarihinde %20 faiz oranı ile vadesi 1 yıl olmak üzere 40.000 Tl. tutarında kredi almıştır. Kredi tutarı, işletmenin aynı banka nezdindeki …No.lu mevduat hesabına yatırılmıştır. __________01.04.2009_______ 102 BANKALAR HESABI 40.000.— 300 BANKA KREDİLERİ HES. 40.000.— İş bankasından alınan kredinin kaydı. …../..

Sözkonusu krediye ilişkin olarak 31. 12 Sözkonusu krediye ilişkin olarak 31.12.2009 tarihinde yapılacak faiz hesaplaması ve kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 31.12.2009 tarihinde 2009 yılı için 9 aylık (01.04.2009 - 31.12.2009) 6.000 tl. kredi faizi tahakkuk etmiştir. _______31.12.2009_________ 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 6.000.— 381 GİDER TAHAKKUKLARI 6.000.— 2009 yılına ait faiz giderinin kaydı

Kredi anapara ve faizi vade tarihinde (01. 04 Kredi anapara ve faizi vade tarihinde (01.04.2010) ödendiğinde aşağıdaki kayıt yapılacaktır. 40.000x20x3 2010 yılına ait faiz tutarı = 2.000 Tl.olarak hesaplanmıştır. 1.200 _________01.04.2010_________ 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 40.000.— 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HES. 2.000.— 381 GİDER TAHAKKUKLARI HES. 6.000.— 100 KASA HESABI 48.000.— Kredi anapara ve faiz tutarının ödenmesi.

PASİF HESAPLARIN ENVANTERİ 2 - TİCARİ BORÇLAR Bu hesaplar şunlardır; 320 SATICILAR 321 BORÇ SENETLERİ 322 BOÇ SENETLERİ REESKONTU (-) 326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR

320 – SATICILAR HESABI Satıcılar Hesabı, işletmenin faaliyet konusu ile ilgili her türlü mal ve hizmet alımlarından kaynaklanan senetsiz borçların izlendiği hesaptır. Örnek: işletme, senetsiz borcuna karşılık satıcı Yasemin AK’a 8.000 TL nakit ödediği halde kayıtlara geçirilmediğini belirlemiştir. / 1 320 SATICILAR HES. 320.01 Yasemin AK 8.000 100 KASA HES. 8.000

HATALARIN DÜZELTİLMESİ Örnek 1: İşletmenin 31.12.2009 tarihinde satıcı «A» ile yaptığı mutabakat sonucunda satıcı «A» dan kredili olarak alınan 3.000 + 300Tl.KDV tutarındaki ticari malların kayıtlara işlenmediği tespit edilmiştir. ________31.12.2009________ 153 TİCARİ MALLAR HES. 3.000.— 191 İNDİRİLECEK KDV. 300.— 320 SATICILAR HESABI 3.300.— Sehven unutulan kayıt.

HATALARIN DÜZELTİLMESİ Örnek 2: İşletme 12.12.2009 tarihinde, satıcı Ali Koç’a olan 4.000 Tl. senetsiz borcunu ödemiş olup ancak yevmiye kaydına geçerken yanlışlıkla Hasan Güven’in hesabına işlenmiştir. Düzeltme kaydını yapınız. _________31.12.2009_________ 320 Satıcılar Hes. 4.000.— 320.00 Ali Koç 320 Satıcılar Hesabı 4.000.— 320.00 Hasan Güven Hata düzeltme kaydı

Vazgeçilen Borçlara İlişkin İşlemler Örnek: İşletme 10.000 Tl. borçlu bulunduğu «A» A.Ş. Ödeme güçlüğüne düşmüş 2009 yılı içerisinde konkordato ilan etmiştir. İşletme konkordato anlaşması kapsamında borcunun yarısını nakit ödemiş olup , borcun kalan yarısı için alacaklı firma tahsilden vazgeçmiştir. _______31.12.2009________ 320 SATICILAR HESABI 10.000.— 100 KASA HESABI 5.000.— 670 DİĞ.OLA.DIŞI GEL.KAR. 5.000.— İşletmenin «A» firmasına olan borcunu ödemesi.

321 - BORÇ SENETLERİ Dönem sonunda, Alacak Senetlerine Tasarruf Değeri ile Reeskont uygulaması yapıldığı takdirde, aynı şekilde Borç Senetlerine de Reeskont uygulaması yapılması gerekmektedir. Örnek: 31.12.2009 tarihinde işletmenin senetli borç hesaplarında yaptığı kontrollerde keşide tarihi 10.06.2009 olan, 9 ay vadeli %20 faiz oranlı, 6.000 Tl.nominal değerli senetli borcunun olduğu görülmüştür. Bu bilgilere göre senedin 31.12.2009 tarihindeki reeskont tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Nominal Değeri : 6.000 Tl. Vadeye kalan gün sayısı : 204 gün İskonto Oranı: % 20 6.000 x 20 x 204 Reeskont Tutarı = 603.25 36.500 +(20x204)

Yukarıdaki örneğin yevmiye kaydını yapınız. ________31.12.2009________ 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HS.(-) 603.25 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ HS. 603.25 Borç senetlerine ilişkin reeskont tutarının kaydı 31.12.2009’da «647 Reeskont Faiz Gel.Hs.» aşağıdaki kayıttan görüleceği üzere «690- Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na aktarılarak kapatılacaktır. ________31.12.2009______ 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ HS. 603.25 690 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 603.25 Gelir hesabının kapatılması.

İzleyen dönemin başında, reeskont tutarının iptaline ilişkin olarak aşağıdaki kayıt yapılacaktır. _______01.01.2010_______ 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI 603.25 322 BORÇ SEN.REESKONTU HS.(-) 603.25 Reeskont işleminin iptaline ilişkin kayıt

UZUN VADELİ HESAPLARA İLİŞKİN DÖNEM SONU İŞLEMLERİ Dönemsellik ilkesi gereği uzun vadeli hesapların içerisinde kayıtlı olan tutarlardan vadesi bir yılın altına düşmüş tutarların, kısa vadeli hesaplara aktarılması gerekmektedir. Bu nedenle işletmenin aktif ve pasif hesaplar içerisinde bulunan uzun vadeli hesapların incelenip vadesi bir yılın altına düşen tutarlar varsa bunların kısa vadeli hesaplara aktarımına ilişkin işlemlerin yapılması gerekir.

KISA VADELİ VE UZUN VADELİ BAZI HESAPLAR AKTİF HESAPLAR PASİF HESAPLAR DURAN VARLIK DÖNEN VARLIK KIS.VAD.YAB.K. UZ.VAD.YAB.K. 220 ALICILAR 120 ALICILAR 400 BNK. KRED. 300 BNK.KRED. 221 ALAC.SENET. 121 ALAC.SENET. 420 SATICILAR 320 SATICILAR 226 VED.DEP.TEM. 126 VER.DEP.TEM. 405 ÇIK.TAHVİL. 304 TAH.ANA PAR.BORÇ.TAK.FAİZ. 280 GEL.YIL.GİD. 180 GEL.AYL.GİD. 472 KID.TAZ.KARŞ 372 KID.TAZ.KARŞ 281 GELİR TAHAK. 181 GELİR TAHAK. 421 BORÇ SNT. 321 BORÇ SNT. 231 ORT.ALACAK. 131 ORT.ALACAK. 426 ALI.DEP.TEM. 326 ALI.DEP.TEM. 232 İŞTİRAK.ALAC. 132 İŞTİRAK.ALAC. 480 GEL.YILLARA AİT GELİRLER 380 GEL.AYLARA AİT GELİRLER 233 BAĞLI ORTAK.DAN ALAC. 133 BAĞLI ORTAK.DAN ALAC 481 GİDER TAHAKKUKLARI 381 GİDER TAHAKKUKLARI

Örnek: 31.12.2009 tarihinde «400 Banka Kredileri Hesabın»nda yapılan kontrollerde hesapta gözüken 90.000 Tl.nin , 30.000 Tl. kısmının kısa vadeli hale geldiği tespit edilmiştir. ________31.12.2009________ 400 BANKA KREDİLERİ 30.000.— 300 BANKA KREDİLERİ 30.000.— Vadesi 1 yılın altına düşen banka kredisinin ilgili hesaba devri

ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER Örnek: İşletme 31.12.2009 tarihinde «405 Çıkarılmış Tahviller Hesabı»nda yaptığı incelemede izleyen dönemde vadesi 1 yılın altına düşmüş faizi ile birlikte itfa edilecek 30.000 Tl.lik tahvilin olduğunu tespit etmiştir. ________31.12.2009________ 405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER HS. 30.000.— 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ, TAKSİT VE FAİZLERİ HS. 30.000.— Gelecek dönemde itfa edilecek Tahvillerin 304 no.lu hesaba devri.

ALACAK SENETLERİ Örnek: 31.12.2009 tarihinde «221 Alacak Senetleri Hesabı»nda yapılan kontrolllerde hesaba kayıtlı senetlerden 12.000 Tl.lik kısmının vadesinin bir yılın altına düştüğü tespit edilmiştir. _______31.12.2009________ 121 ALACAK SENETLERİ HS. 12.000.— 221 ALACAK SENETLERİ HS. 12.000.— Senetli alacağın kısa vadeli hale gelmesi

PEŞİN ÖDENMİŞ GİDERLER Peşin ödenmiş, ancak tahakkuk zamanı gelmemiş olan giderler «180 Gelecek Aylara Ait Giderler Hesabı» ile «280 Gelecek Yıllara Ait Giderler Hesabı»nda izlenir. 180 Hesap, 280 Hesabında kayıtlı tutarlardan tahakkuk zamanına bir yıldan daha az süre kalan tutarların izlenmesi için kullanılır. Bir yılı aşan peşin ödenen giderler 280 hesabın borcuna kaydedilir ve ait olduğu dönemlerde ilgili gider hesaplarına (180) aktarılmak suretiyle kapatılır.

GELECEK YILLARA VE GELECEK AYLARA AİT GİDERLER Örnek: İşletme 05.10.2009 tarihinde bir binayı, iki yıllık kira bedeli olan 24.000 Tl.yi peşin ödemek suretiyle kiralamıştır. Peşin ödenmiş kira giderinin ait olduğu dönemler Aylık Kira Bedeli : 24.000/24 ay = 1.000 Tl./Ay Ekim – Aralık 2009 : 1.000Tl. x 3 Ay = 3.000 Tl. 2010 Dönemi : 1.000Tl. x 12 Ay = 12.000 Tl. Ocak – Eylül 2011 : 1.000Tl. X 9 Ay = 9.000 Tl. Toplam : 24 Ay : 24.000 Tl.

05 10.2009 tarihinde yapılacak kayıt, ________05.10.2009________ 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 3.000.— 2009 DÖNEMİNE AİT KİRA GİDERİ 280 GELECEK YILLARA AİT GİD. 21.000.— -2010 Dönemine Ait Kira Gideri : 12.000 -2011 Dönemine Ait Kira Gideri : 9.000 100 KASA HESABI 24.000.— Peşin ödenen kira giderine ait kayıt

2010 yılında tahakkuku yapılacak peşin ödenmiş kira bedelinin 180 no’lu hesaba alınmasına ilişkin olarak 31.12.2009 tarihinde yapılacak muhasebe kaydı, ________31.12.2009_______ 180 GELECEK AYLARA AİT GİD. 12.000.— 280 GELECEK YILLARA AİT GİD. 12.000.— İzleyene dönemde tahakkuku yapılacak giderin 180’e devri

31.12.2010 tarihinde yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibidir. _______31.12.2010______ 770 GENEL YÖNETİM GİD.HES. 12.000.— 180 GELECEK AYLARA AİT GİD. 12.000.— Peşin ödenmiş kira giderinin ilgili gider hesabına devri. ________31.12.2010_________ 180 GELECEK AYLARA AİT GİD. 9.000.— 280 GELECEK YILLARA AİT GİD. 9.000.— İzleyen dönemde tahakkuku yapılacak giderin 180’e devri.

31.12.2011 tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _______31.12.2011_____ 770 GENEL YÖNETİM GİD. 9.000.— 180 GELECEK AYLARA AİT GİD. 9.000.— Peşin ödenmiş kira giderinin ilgili gider hesabına aktarılması

PEŞİN ÖDENMİŞ KİRA GELİRLERİ Örnek: İşletmeye ait bir depo 01.05.2009 tarihinde iki yıllığına kiralanmıştır. Kiracıdan iki yıllık kira bedeli olarak 18.000 Tl. peşin olarak tahsil edilmiştir. Kira gelirinin ilgili dönemlere ait kira tutarlarının dağılımı, Aylık Kira Bedeli : 18.000 Tl. / 24 Ay = 750 Tl./Ay Mayıs – Aralık 2009 : 750 Tl./Ay x 8 Ay = 6.000 Tl. 2010 dönemi : 750 TL./Ay x 12 Ay = 9.000 Tl. Ocak – Nisan 2011 : 750 TL./Ay x 4 Ay = 3.000 Tl. TOPLAM : 24 Ay 18.000 Tl.

PEŞİN ÖDENMİŞ KİRA GELİRLERİ Örnek: 01.05.2009 tarihinde yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _______01.05.2009_______ 100 KASA HESABI 18.000.— 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR. 6.000.— - 2009 dönemine ait kira gel. 6.000.— 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER 12.000.— - 2010 Dönemine Ait Kira Gel. 9.000.— - 2011 Dönemine Ait Kira Gel. 3.000.— Peşin tahsil edilen kira gelirinin kaydı.

PEŞİN ÖDENMİŞ KİRA GELİRLERİ 2010 yılında tahakkuku yapılacak peşin tahsil edilmiş kira gelirinin 380 no’lu hesaba alınmasına ilişkin olarak 31.12.2009 tarihinde yapılacak muhasebe kaydı, ________31.12.2009_________ 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HS. 9.000.— -2010 dönemine ait kira geliri 9.000.— 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 9.000.— - 2010 dönemine ait kira geliri 9.000.— 31.12.2010 TARİHİNDE YAPILACAK KAYIT, ________31.12.2010________ 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HES. 9.000.— - 2010 dönemine ilişkin kira gel.9.000.— 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR. 9.000.— - 2010 dönemine ilişkin kira gel. 9.000.— Peşin tahsil edilmiş kira gelirinin ilgili gelir tablosu hesabına aktarılması.

PEŞİN ÖDENMİŞ KİRA GELİRLERİ __________31.12.2010_________ 480 GELECEK YILLARA AİT GELİRLER HS. 3.000.— -2011 dönemine ait kira geliri 9.000.— 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 3.000.— - 2011 dönemine ait kira geliri 9.000.— 31.12.2011 TARİHİNDE YAPILACAK KAYIT, ________31.12.2011________ 380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER HES. 3.000.— - 2011 dönemine ilişkin kira gel.3.000.— 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KAR. 3.000.— - 2011 dönemine ilişkin kira gel. 3.000.— Peşin tahsil edilmiş kira gelirinin ilgili gelir tablosu hesabına aktarılması.

TAHAKKUK ETMİŞ GELİRLER Tahakkuk etmiş ancak henüz tahsil aşamasına gelmemiş olan gelirler «181 Gelir Tahakkukları Hesabı», ve «281 Gelir Tahakkukları Hesabı»nda izlenirler. Örnek: İşletme geçici yatırım amacıyla 2 yıl vadeli, yıllık %20 faizli, 5.000 Tl. nominal değerli devlet tahvillerini 01.07.2009 tarihinde satın almıştır. Tahvile ilişkin faiz gelirinin tamamı vade sonunda tahsil edilecektir. 31.12.2009 tarihinde yapılacak kayıt, Faiz= 5.000 Tl. x 20 x 6 Ay. / 1200 = 500 Tl. _________31.12.2009_________ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES. 500.— 642 FAİZ GELİRLERİ HES. 500.— 2009 dönemine ait tahvil faiz gelirinin kaydı

TAHAKKUR ETMİŞ GELİRLER 2010 dönemine ilişkin olarak tahakkuk eden faiz geliri hesaplaması ve 31.12.2010 tarihinde yapılacak kayıtlar, Faiz = 5.000 Tl. x 20 x 12 Ay / 1200 = 1.000 Tl. ________31.12.2010________ 181 GELİR TAHAKKUKLARI HES. 1.000.— 642 FAİZ GELİRLERİ HES. 1.000.— 2010 dönemine ait tahvil faiz gelirinin kaydı

TAHAKKUK ETMİŞ GİDERLER Tahakkuk etmiş ancak henüz ödeme aşamasına gelmemiş (izleyen dönem/dönemlere ait) olan giderler «381 Gider Tahakkukları Hesabı» ile «481 Gider Tahakkukları Hesabı»nda izlenir. Örnek: 31.12.2009 tarihinde yapılan kontrollerde Aralık 2009 dönemine de bir telefon faturasının mevcut bulunduğu görülmüştür. Sözkonusu faturanın KDV. dahil tutarı 2.360 Tl. dir(KDV. tutarı 360 Tl.) ve ödeme tarihi 08.01.2010’dur. Telefon faturasına ilişkin olarak yapılacak kayıt, ________31.12.2009__________ 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ 2.000 191 İNDİRİLECEK KDV. 360.— 381 GİDER TAHAKKUKLARI HES. 2.360.— -2009 yılına ait telefon gideri Döneme ait telefon faturasının kaydı

GELİR TABLOSU HESAPLARI İşletmenin faaliyet dönemine ilişkin brüt satışları, satış indirimleri. Satışların maliyeti, faaliyet giderleri, diğer faaliyetlerden gelir ve kârlar, diğer faaliyetlerden gider ve zararlar, finansman giderleri, olağandışı gelir ve kârlar ve olağandışı gider ve zararlardan oluşur. GELİR HESAPLARI Gelir hesapları alacak kalanı verir veya kalan vermez. Dönem sonunda alacak kalanı verdiğinde 690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI Hesabına devredilerek kapatılır. Gelir hesapları dönem sonunda Gelir Tablosunda yer alır.

GELİR TABLOSU HESAPLARI GİDER HESAPLARI Gider hesapları borç kalanı veriri veya kalan vermezler. Borç kalanı verdiğinde dönem sonunda 690 DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI Hesabına devredilerek kapatılırlar. Dönem sonunda gider hesapları Gelir Tablosunda yer alır.

GELİR TABLOSU (KARŞILAŞTIRMALI) ÖNCEKİ DÖNEM CARİ DÖNEM BRÜT SATIŞLAR SATIŞ İNDİRİMLERİ (-) NET SATIŞLAR SATIŞLARIN MALİYETİ(-) BRÜT SATIŞ KÂRI VEYA ZARARI FAALİYET GİDERLERİ 630 – Ar.Gel Gid. 631 – Paz.Sat.Dağ.Gid. 632 – Gen.Yön.Gid. FAALİYET KÂRI VEYA ZARARI DİĞER FAALİYETLERDE OLAĞAN GEL. VE KÂR. DİĞER FAALİYETLERDE OLAĞAN GİD. VE ZARAR(-) FİNANSMAN GİDERLERİ OLAĞAN KÂR VEYA ZARARLAR OLAĞANDIŞI GELİR VE KÂRLAR OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR DÖNEM KÂRI VEYA ZARARI DÖNEM KÂRI VERGİ VE DİĞR. YASAL YÜK. KARŞ. (-) DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI

GELİR HESAPLARININ AKTARILMASI GİDER HESAPLARI YANSITMA HESAPLARI 600’ LÜ HESAPLAR GELİR TABLOSU 750 ARAŞ. GEL. GİD. (AGG) 760 PAZARLAMA SAT.DAĞ. GİD. (PSDG) 770 GENEL YÖN. GİD.(GYG) 780 FİNANSMAN GİD. (FG) 751 A.G.G YANS. 761 P.S.D.GİD. YANS. 771 G.Y.G. YANS. 781 FİNANS. GİD.YANS. 630 A.G.G. HS 631 P.S.D.G HS 632 G.Y.G. HS 660 KISA VAD. BORÇ. GİD.

MALİYET, GELİR VE GİDER HESAPLARINA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ Dönemsonunda, maliyet, gelir ve gider hesaplarına ilişkin olarak yapılacak işlemler sırasıyla şöyledir. Maliyet Hesaplarına kayıtlı tutarların, yansıtma hesapları aracılığı ile gelir tablosu hesaplarına aktarılması. Maliyet hesaplarıyla yansıtma hesaplarının karşılaştırılmak suretiyle kapatılması, Gelir ve Gider hesaplarının «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na devredilmesi, «690 Dönem karı veya Zararı Hesabı»nın «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na devredilmesi, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»nın «590 Dönem Net Karı» veya «591 Dönem Net Zararı» hesabına devredilmesi.

MALİYET HESAPLARINA KAYITLI TUTARLARIN, YANSITMA HESAPLARI ARACILIĞIYLA İLGİLİ GELİR TABLOSU HESAPLARINA AKTARILMASI FONKSİYONEL MALİYET HESAPLARI YANSITMA HESAPLARI GELİR TABLOSU HESAPLARI 750 Araştırma ve Geliş- tirme Giderleri Hes. 751 Araştırma ve Geliş- tirme Gid.Yansıtma Hs. 630 Araştırma ve Geliş- tirme Giderleri Hes. 760 Pazarlama Sat. Ve Dağıtım Gid.Hes. 761 Pazarklama Sat.ve Dağ.Gid.Yansıtma Hs. 631 Pazarlama Sat.ve Dağıtım Giderleri Hs. 770 Genel Yönetim Giderleri 771 Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hs. 632 Genel Yönetim Giderleri Hesabı 780 Finansman Gid.Hs. 781 Finansman Gid. Yansıtma Hes. 660 Kısa Vad.Borçlanma Gid. Hs. 661 Uzun Vadeli Borçlanma Gid.Hes.

Dönemsonunda maliyet hesaplarında kayıtlı tutarların yansıtma hesapları aracılığıyla ilgili gelir tablosu hesaplarına aktarılmasına ilişkin kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________31.12.2009_________ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 660 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX 751 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 761 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 781 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX Fonksiyonel Maliyet Hesaplarına Kayıtlı Tutarların İlgili Gelir Tablosu Hesaplarına Devri.

750 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX Maliyet Hesaplarıyla Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılmak Suretiyle Kapatılması. ________31.12.2009________ 751 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 761 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 781 KISA VADELİ BORÇLANMA GİD. XXX 750 AR-GE GİDERLERİ HESABI XXX 760 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HES. XXX 770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. XXX 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HES. XXX Fonksiyonel Maliyet Hesapları İle Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılarak Kapatılması

GELİR VE GİDER HESAPLARININ «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na DEVREDİLMESİ.. __________31.12.2009___________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABI XX 610 SATIŞTAN İADELER HESABI XX 611 SATIŞ İNDİRİMLERİ HESABI XX 612 DİĞER İNDİRİMLER HESABI XX 620 SATILAN MAMULLER MAL.HS. XX 621 SAT.TİC.MAL.MALİYETİ HS. XX 622 SATILAN HİZMET MAL. HS. XX 623 DİĞER SATIŞ.MAL.HES. XX 630 AR-GE GİDERLERİ HES XX 631 PAS.SAT.DAĞ.GİD.HES. XX 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES. XX 653 KOMİSYON GİDERLERİ HES. XX 654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. XX 655 MEN.KIY.SAT.ZARAR HES. XX 656 KAMBİYO ZARARLARI HS. XX 657 REESKONT FAİZ GİD.HES. XX 658 ENF.DÜZ.ZARARLARI HES. XX 659 DİĞ.OLA.GİD.VE ZARAR HS. XX

GELİR HESAPLARININ «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»na Devri __________31.12.2009___________ 600 YURİÇİ SATIŞLARI HESABI XX 601 YURT DIŞI SATIŞLARI HESABI XX 602 DİĞER GELİRLER HESABI XX 640 İŞTİRAKLER VE TEMETTÜ GELİR.HS. XX 641 BAĞLI ORT.TEMETTÜ GELİR. HES. XX 642 FAİZ GELİRLERİ HES. XX 643 KOMİSYON GELİRLERİ HES. XX 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR HS. XX 645 MENKUL KIY.SATIŞ KARLARI HES. XX 646 KAMBİYO KARLARI HES. XX 647 REESKONT GELİRLERİ HES. XX 648 ENF.DÜZELTME KAR.HES. XX 649 DİĞ.OLA.GELİR VE KARLAR HS. XX 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KAR.HS. XX 679 DİĞ.OLAĞANDIŞI GEL.VE KARLAR HES. XX 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX

690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na Devredilmesi ŞAHIS ŞİRKETLERİNDE ; Kar sözkonusu ise, ________31.12.2009__________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX Döneme ilişkin kar tutarının 692 hesaba devri Zarar Sözkonusu ise ; _________31.12.2009_________ Döneme ilişkin zarar tutarının 692’ye devri

SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ; Kar Sözkonusu ise, ________31.12.2009________ «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın, «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»na Devredilmesi SERMAYE ŞİRKETLERİNDE ; Kar Sözkonusu ise, ________31.12.2009________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. XX 691 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜKLER KARŞILIĞI XX 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX Döneme İlişkin Kar Tutarının 692’ye Devri Zarar Sözkonusu ise ; ________31.12.2009__________ Döneme İlişkin Zarar Tutarının 692’ye devri

692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX 590 DÖNEM NET KARI HESABI XX «692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı»nın «590 Dönem Net Karı Hesabı» veya « 591 Dönem Net Zararı Hesabı» na Devredilmesi Kar Sözkonusu İse ; _________31.12.2009_________ 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. XX 590 DÖNEM NET KARI HESABI XX Döneme İlişkin Net Kar Tutarının İlgili Bilanço Hesabına Devri Zarar Sözkonusu İse ; _______31.12.2009________ 591 DÖNEM NET ZARARI HES. XX Döneme İlişkin Net Zarar Tutarının İlgili Bilanço Hesabına Devri

Örnek: 31.12.2009 tarihinde şirketin(Şahıs Şirketi)maliyet, gider ve gelir hesaplarının durumu aşağıdaki gibidir. Sözkonusu hesaplara ilişkin dönemsonu işlemlerini yapmak suretiyle döneme ilişkin kar ya da zarar tutarını bulunuz. 750 AR-GE Giderleri 760 Paz.Sat.Dağ.Gid. 8.000 18.000 770 Gen.Yön.Gid. 621 Sat.Tic.Mal.Maliy. 30.000 200.000 600 Yurtiçi Sat.Hes. 646 Kambiyo Karları 340.000 2.000 647 Reeskont Faiz Gel. 657 Reeskont Faiz Gid. 1.200 1.000

_________31. 12. 2009_______ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI 8. 000 _________31.12.2009_______ 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI 8.000.— 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HS. 18.000.— 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES. 30.000.— 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT.HS. 8.000.— 761 PAZ.SAT.GİD.YANSITMA HES. 18.000.— 771 GENEL YÖNETİM GİD.YANS.HS. 30.000.— Fonksiyonel Maliyet Hesaplarına Kayıtlı Tutarların İlgili Gelir Hesaplarına Devri.

__________31. 12. 2009_________ 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT. HS. 8. 000 __________31.12.2009_________ 751 AR-GE GİDERLERİ YANSIT.HS. 8.000.— 761 PAZ.SAT.GİD.YANSITMA HES. 18.000.— 771 GENEL YÖNETİM GİD.YANS.HS. 30.000.— 750 AR-GE GİDERLERİ HS. 8.000.— 760 PAZ.SAT.GİD. HES. 18.000.— 770 GENEL YÖNETİM GİD. HS. 30.000.— Fonksiyonel Maliyet Hesapları İle Yansıtma Hesaplarının Karşılaştırılarak Kapatılması

________31.12.2009__________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HES. 257.000.— 621 SATILAN TİC.MAL.MALİYETİ HS. 8.000.— 630 AR-GE GİDERLERİ HESABI 8.000.— 631 PAZ.SAT.VE DAĞ.GİD.HS. 18.000.— 632 GENEL YÖNETİM GİD.HES. 30.000.— 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HS. 1.000.— Gider Hesaplarının 690 no.lu Hesaba Devredilerek Kapatılması

647 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 1.200.— _________31.12.2009________ 600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES. 340.000.— 646 KAMBİYO KARLARI HES. 2.000.— 647 REESKONT FAİZ GİDERLERİ 1.200.— 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS. 343.200.— Gelir Hesaplarının 690 no.lu Hesaba Devredilerek Kapatılması Borç 690 DÖNEM K/Z HESABI Alacak 257.000 343.200 86.200 Yukarıdan da görüleceği üzere işletmenin 2009 karı(Dönem Karı – Ticari Kar) 86.200 Tl.dir

________31. 12. 2009________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS. 86. 200 ________31.12.2009________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS. 86.200.— 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI 86.200.— Döneme ilişkin kar tutarının 692 hesaba devri. _________31.12.2009________ 590 DÖNEM NET KARI HES. 86.200.— Döneme ilişkin net kar tutarının ilgili Bilanço hesabına devri

BİLANÇO 31.12.2011 TARİHLİ KAPANIŞ BİLANÇOSU DÖNEM VARLIKLAR 110.000 10. HAZIR DEĞERLER 100 KASA 20.000 121 ALACAK SNT 40.000 153 TİC MAL. 50.000 2. DURAN VARLIKLAR 50.000 25. MADDİ DURAN VARLIK. 254 TAŞITLAR 60.000 257 BİRK. AMORT.(10.000) AKTİF TOPLAM 160.000 3. KISA VAD. YAB. KAY. 120.000 30. MALİ BORÇLAR 300 BANKA KREDİLERİ 70.000 320 SATICILAR 50.000 5. ÖZ KAYNAKALAR 40.000 50. ÖDENMİŞ SERMAYE 500 SERMAYE 40.000 PASİF TOPLAM 160.000

GEÇİCİ VERGİ (PEŞİN VERGİ) UYGULAMALARI Sermaye Şirketlerinin Geçici Vergi Hesaplamaları ve Kurumlar Vergisi karşılığının Hesaplanmasına yönelik yapılacak işlemler. Geçici Verginin Tanımı: Gelir vergisi mükelleflerinden ticari kazanç sahipleri ile serbest meslek erbabı tarafından ve kurumlar vergisi mükellefleri tarafından, cari vergilendirme dönemine ilişkin olarak ertesi yıl verilecek yıllık beyannamede oluşacak vergiden mahsup edilmek üzere peşin ödenen vergidir. Bu uygulama 01.01.1999 tarihinden itibaren başlamıştır. Gerçek usulde vergilendirilen gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, gelir ve kurumlar vergisine mahsuben üçer aylık kazançları üzerinden hesaplanan bir vergi türüdür.

GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİDEN MÜKELLEFLER Gelir Vergisi Mükelleflerinden Geçici Vergi Kapsamında Yer Alanlar Gerçek usulde vergilendirilen bilanço veya işletme hesabı esasına göre defter tutan ticari kazanç sahipleri, Serbest Meslek erbabı, Kollektif Şirket ortakları, Adi Komandit Şirketlerin komandite ortakları, Kurumlar Ver.Mükelleflerinden Geçici Vergi Kapsamında Yer Alanlar Sermaye Şirketleri(Anonim, Ltd., Ser.Pay.Böl.Kom.Şti. Koop.) İktisadi Kamu Kuruluşları, Dernek veya Vakıflara ait iktisadi işletmeler, İş ortaklıkları,

GEÇİCİ VERGİ KAPSAMINA GİRMEYENLER Zirai Kazanç Sahipleri, Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri, Ücret, gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı ve diğer kazanç ve irat sahipleri, GVK.nun 42. maddesi kapsamına giden yıllara yaygın inşaat ve onarım işleriyle uğraşan gelir ve kurumlar vergisi mükellefleri, Geçici yetkili noter yardımcıları, Özel veya münferit beyanname vermek durumunda olan dar mükellefler,

GEÇİCİ VERGİ BEYAN VE ÖDEME TARİHLERİ GEÇİCİ VERGİ BEYANNAMESİ (Ocak-Şubat-Mart Dönemi) 14 Mayıs Akşamına Kadar 17 Mayıs Akşamına Kadar (Nisan-Mayıs-Hazir. Dönemi) 14 Ağustos Akşamına Kadar 17 Ağustos Akşamına Kadar (Temmuz-Ağust.-Eyl. Dönemi) 14 Kasım Akşamına Kadar 17 Kasım Akşamına Kadar (Ekim-Kasım-Aralık Dönemi) 14 Şubat Akşamına Kadar 17 Şubat Akşamına Kadar

GEÇİCİ VERGİNİN ORANI, HESAPLANMASI Geçici Vergi Oranı: Gelir Vergisi Mükellefleri için % 15, Kurumlar Vergisi Mükellefleri için % 20 olarak uygulanır. Geçici Verginin Hesaplanması: Geçici vergi dönemleri üçer aylık olarak ifade edilmişse de geçici vergi matrahları Mart, Haziran, Eylül ve Aralık ayları sonunda hazırlanan gelir tablosu üzerinden, Ocak ayından başlamak üzere birikimli olarak hesaplanır ve beyan edilir. Örneğin, ikinci geçici vergi dönemine ilişkin kazanç tutarı, birinci vergi dönemini de kapsayacak şekilde (6 ay üzerinden) hesaplanacaktır.

GEÇİCİ VERGİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ _________31.12.2009_________ 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR HS. XXX 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HS. XXX Geçici Vergi Tahakkukuna ilişkin kayıt.

GEÇİCİ VERGİNİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ ÖRNEK: Ada A.Ş.nin 2009 dönemi boyunca hesaplamış olduğu kar tutarları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Bu bilgilere göre işletmenin geçici vergi dönemlerinde yaptığı hesaplama ve kayıtlar aşağıda verilmiştir. Geçici Vergi Dönemi Ticari Kar Geçici Vergi Matrahı (Mali Kar) Hesaplanan Geçici Vergi Tutarı(%20) Ödenmesi Gereken Gecici Vergi Tutarı I. Dönem 4.100 Tl.Kar 5.000 Tl. 1.000 Tl. II. Dönem 8.500 Tl.Kar 9.600 Tl. 1.920 Tl. 920 Tl. (1.920-1.000) III. Dönem 10.600 Tl.Kar 12.000 Tl. 2.400 Tl. 480 Tl. (2.400-1.920) IV. Dönem 15.800 Tl.Kar 16.200 Tl. 3.240 Tl. 840 Tl. (3.240-2.400)

I. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları ________14.05.2009_________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS. 1.000.— Birinci Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS. 1.000.— Geçici Vergi Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________17.05.2009_________ 100/102 KASA/BANKALAR HES. 1.000.— Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

II. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları ________14.08.2009_________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS. 920.— İkinci Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS. 920.— Geçici Vergi II. Dönem Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________17.08.2009_________ 100/102 KASA/BANKALAR HES. 920.— II. Dönem Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

III. Dönem Geçici Vergi Tutarına İlişkin Tahakkuk ve Ödeme Kayıtları ________14.11.2009_________ 193 PEŞİN ÖDE.VERGİ VE FON.HS. 480.— Üçüncü Döneme ait Geçici Vergi 360 ÖDENECEK VERGİ VE FON.HS. 480.— Geçici Vergi III. Dönem Geçici Verginin Tahakkukuna İlişkin Kayıt Ödeme Yapıldığında Yapılacak Kayıt Aşağıdaki Gibidir. ________17.11.2009_________ 100/102 KASA/BANKALAR HES. 480.— III. Dönem Geçici Verginin Ödenmesine İlişkin Kayıt.

IV. Dönede Yapılacak İşlemler Örnek tabloda işletmenin son dönem mali karının 16.200 Tl. olduğu görülmektedir. Bu bilgilere göre yapılacak kayıtlar aşağıdaki gibi olacaktır. Dönem Karından ayrılan vergi karşılığına ilişkin olarak yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________31.12.2009_______ 691 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI HES.(-) 3.240.— 370 DÖNEM KARI VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIKLARI HES.(-) 3.240.— Kurumlar Vergisi Karşılığı Ayrılması

IV. Dönede Yapılacak İşlemler «690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı»nın kapatılmasına ilişkin olarak yapılacak kayıt aşağıdaki gibi olacaktır. _________31.12.2009_________ 690 DÖNEM KARI VEYA ZARARI HS. 15.800.— 691 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR. 3.240.— 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI HS. 12.560.— Dönem Karı veya Zararı Hesabının Kapatılması. Dönem Net Karının Kesinleşmesine İlişkin olarak yapılacak kayıt. ________31.12.2009_______ 590 DÖNEM NET KARI HES. 12.560.— Dönem Karının netleşmesi ve 692 hesabın kapatılması

2009 döneminde peşin olarak ödenen vergilerin «371 Dönem Karının Peşin Ödenen Vergi Yükümlülükleri Hesabı(-)»na aktarıma kaydı. __________31.12.2009_________ 371 DÖNEM KARININ PEŞİN ÖDENEN VERGİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ HESABI(-) 2.400.— 193 PEŞİN ÖDENEN VERGİ VE FONLAR H. 2.400.— Peşin Verginin Mahsup Kaydı.

370 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR. 3.240.— 2009 – 4. Vergi Dönemine İlişkin Tahakkuk ve Ödeme kayıtları(Bu kayıtlar 2010 döneminde yapılacaktır.) Geçici vergiye ilişkin tahakkuk kaydı(beyanname verildiği zaman yapılacak kayıt) _________14.02.2010________ 370 DÖN.KARI VER.VE DİĞ.YAS.YÜK.KAR. 3.240.— 371 DÖN.KARI PEŞ.ÖD.VER.YÜK.(-) 2.400.— 360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR 840.— Dördüncü dönem geçici vergi tutarına ilişkin tahakkuk kaydı. Ödeme yapıldığında yapılacak kayıt. _________17.02.2010________ 100/102 KASA/BANKA HESABI 840.— Dördüncü Dönem geçici verginin ödenmesine ilişkin kayıt.

UYGULAMA ÖRNEK: Merve can işletmesinin 31.12.2011 tarihli genel geçici mizan aşağıdaki gibidir. Sıra no. HESAPLAR TUTARLAR KALANLAR 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 100 KASA 120 ALICILAR 153 TİCARİ MALLAR 191 İND. KDV 255 DEMİRBAŞLAR 320 SATICILAR 391 HESAPLANAN KDV 500 SERMAYE 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 2.500 2.000 8.000 300 4.000 - 800 1.350 1.000 250 5.000 1.150 TOPLAM 17.600 15.250 BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

ENVANTER İŞLEMLERİ (DÖNEM SONU İŞLEMLERİ) UYGULAMA ENVANTER İŞLEMLERİ (DÖNEM SONU İŞLEMLERİ) Dönem sonu mal mevcudu 2.000 TL’ dır. Demirbaşlara normal yönteme göre %20 amortisman hesapla. Alıcıdan 500 TL tahsil edildiği halde kayıt edilmediği anlaşılmıştır. Satıcıya 1.000 TL ödeme yapıldığı halde kayıt edilmediği anlaşılmıştır. İSTENENLER: Merve Can işletmesi; Envanter kayıtlarını yapınız. Kesin mizanı çıkarınız. Gelir tablosu ve kapanış bilançosunu düzenleyiniz.

UYGULAMA 1 2 3 4 5 621 SATILAN TİC. MAL. MALİYETİ 6.000 TİC. MAL. – DSMM = STMM 8.000 - 2.000 = 6.000 153 TİC. MALLAR 6.000 770 GENEL YÖNETİM GİD. 800 4.000 X 0,20 = 800 257 BİRİKMİŞ AMORT. 800 100 KASA 500 120 ALICILAR 500 320 SATICILAR 1.000 1.000 100 KASA 391 HES. KDV 190 DEV. KDV 250 50 191 İND. KDV 300 ENVANTER İŞLEMLERİ 6 771 GEN. YÖN. GİD. YANS. HS. 1.600 770 GEN. YÖN. GİD. 1.600

UYGULAMA 7 8 9 10 632 GEN. YÖN. GİD. YANS. HS. 1.600 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 5.000 690 DÖN. NET K/Z 5.000 690 DÖN. NET K/Z 7.600 621 SAT. TİC MAL. MALİ. 632 GEN. YÖN.GİD.YANS 6.000 1.600 591 DÖN. NET ZARARI 2.600 2.600 690 DÖN. NET K/Z

UYGULAMA Defter-i Kebir 100 A B 120 A B 153 A B 190 A B 191 A 2.500 500 1.350 1.000 2.000 1.500 8.000 6.000 50 300 300 500 2.000 650 B 255 A B 257 A B 320 A B 391 A B 500 A 800 4.000 1.000 2.000 250 250 8.000 1.000 B 591 A B 600 A B 621 A B 632 A B 690 A 2.600 5.000 5.000 6.000 6.000 1.600 1.600 7.600 5.000 2.600 B 770 A B 771 A 800 1.600 1.600 1.600

UYGULAMA Kesin Mizan Sıra no. HESAPLAR TUTARLAR KALANLAR TOPLAM 44.600 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 100 KASA 120 ALICILAR 153 TİCARİ MALLAR 190 DEVREDEN KDV 191 İND. KDV 255 DEMİRBAŞLAR 257 BİRK. AMORT. 320 SATICILAR 391 HESAPLANAN KDV 500 SERMAYE 591 DÖN. NET ZARARI 600 YURTİÇİ SATIŞLAR 621 STMM 632 GEN. YÖNT. GİD. 690 DÖN. NET. K/Z 770 GENEL YÖNETİM GİDERİ 771 GENEL YÖN. GİD. YANS. 3.000 2.000 8.000 50 300 4.000 - 1.000 250 2.600 5.000 6.000 1.600 7.600 2.350 1.500 800 1600 650 500 TOPLAM 44.600 9.800 BORÇ ALACAK BORÇ ALACAK

UYGULAMA Kapanış Bilançosu 31.12.2011 TARİHLİ KAPANIŞ BİLANÇOSU A P DÖNEM VARLIKLAR 3.200 10. HAZIR DEĞERLER 100 KASA 650 120 ALICILAR 500 153 TİC MAL. 2.000 190 DEV. KDV 50 2. DURAN VARLIKLAR 3.200 25. MADDİ DURAN VARLIK. 255 DEMİRBAŞLAR 4.000 257 BİRK. AMORT. (800) AKTİF TOPLAM 6.400 3. KISA VAD. YAB. KAY. 1.000 32.MALİ BORÇLAR 320 SATICILAR 1.000 5. ÖZ KAYNAKALAR 5.400 50. ÖDENMİŞ SERMAYE 500 SERMAYE 8.000 59. DÖN. NET. K/Z 591 DÖN. NET ZARAR (2.600) PASİF TOPLAM 6.400

UYGULAMA Gelir Tablosu MERVE CAN İŞLETMESİNİM 31.12.2011 TARİHLİ GELİR TABLOSU BRÜT SATIŞLAR 1. Yurtiçi satışlar NET SATIŞLAR SATIŞLARIN MALİYETİ(-) 1. STMM (-) BRÜT SATIŞ ZARARI FAALİYET GİDERİ 1. Genel Yönetim Gideri (-) DÖNEM NET ZARARI 5.000 6.000 (1.600) 5000 (6.000) (1.000) 2.600

ÖZ KAYNAKLAR İşletme sahip veya ortakların bilanço tarihinde işletmeye yapmış oldukları sermaye yatırımlarının tutarını gösteren ödenmiş sermaye ile sermaye yedekleri, kâr yedekleri, geçmiş yıl kârları ve dönem net kârı ve zararını kapsar.

ÖZ KAYNAKLAR ÖDENMİŞ SERMAYE İşletmenin ortaklar tarafından taahhüt edilmiş sermaye ile henüz ödenmemiş sermaye arasındaki farktır. Örnek: Nuray AYDEMİR kollektif şirketi ve ortağı 5.000 TL sermaye ile bir işletme kurmuştur. Ortaklar sermayesinin 2.000 TL’sini nakit ödemiştir. / 1 2 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 5.000 500 SERMAYE 5.000 / 100 KASA 2.000 501 ÖD. SERMAYE 2.000

ÖZ KAYNAKLAR SERMAYE YEDEKLERİ Hisse senedi ihraç primleri, iptal edilen ortaklık payları ve yeniden değerleme değer artışları gibi sermaye hareketleri dolayısıyla ortaya çıkan ve işletmede bırakılan tutarların izlendiği hesap grubudur. Örnek: Anonim şirket 3.000 TL tutarındaki sermaye taahhüdünün 1.000 Tl.lik kısmını ödemeyen bir ortağın hisse senetlerini iptal ederek yenilerini açık artırma ile 2.000 TL’ ye satıyor. / 1 100 KASA 2.000 501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE 521 HİSSE SNT. İPTAL KÂRLARI 1.000

ÖZ KAYNAKLAR KÂR YEDEKLERİ Kanun, ana sözleşme hükümleri yada ortaklarının yetkili organları tarafından alınan kararlar uyarınca, dağıtılmamış yada işletmede alıkonulmuş kârlar bu hesap grubunda gösterilir. Örnek: işletme, alım bedelleri 2.000 TL, birikmiş amortismanı 1.200 TL olan bilgisayarını peşin 1.000 +%18 KDV tutarında satmıştır. Bu bilgisayarın yerine yeni bir bilgisayar satın alınacaktır. / 1 1.180 1.200 100 KASA 257 BİRİKMİŞ AMORT. 2.000 180 200 255 DEMİRBAŞLAR 391 HES. KDV 549 ÖZEL FONLAR

4. GERÇMİŞ YILLAR KÂRLAR VE ZARARLAR ÖZ KAYNAKLAR 4. GERÇMİŞ YILLAR KÂRLAR VE ZARARLAR Dönem net kârı ve zararı izleyen yılda Geçmiş Yıllar Kârına veya Zararına aktarılır. Geçmiş yıl zararları 5 yıl içerisinde yapılacak kârlardan indirilir. Örnek: 31.12.2011’de işletmenin net kârı 8.000 TL‘ dır. Ertesi yıl yapılacak kayıt. 31.12.2011 1 590 DÖNEM NET KÂRI 8.000 570 GEÇMİŞ YILLAR KÂRLARI 8.000 Örnek: 31.12.2011’ de işletmenin net zararı 6.000 TL’dir. 31.12.2011 2 580 GEÇMİŞ YIL ZARARI 6.000 591 DÖNEM NET ZARARI 6.000

DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI ÖZ KAYNAKLAR DÖNEM NET KÂRI VEYA ZARARI İşletmenin nihai faaliyet sonucu gösteren hesapları kapsar. Örnek: C Ltd. Şti. dönem sonunda 690 Dönem Kâr veya Zararı hesabının alacak kalanı 6.000 TL’dir. Bu kârdan 1.200 TL vergi hesaplanmıştır. / 1 2 6.000 690 DÖNEM KÂR VEYA ZARARI 691 DÖNEM KÂRI VER. VE DİĞ. YASAL YÜKÜM. KARŞ. 692 DÖNEM NET KÂR ZARARI 1.200 4.800 / 692 DÖNEM NET KÂR ZARARI 4.800 590 DÖNEM NET KÂRI 4.800