Suisit-İntihar-Özkıyım Dr. Alper BEDER

Suisit Kişinin yaşamını kendi isteğiyle sona erdirmesidir

intihar davranışlarını kapsar Parasuisit Ölümle sonuçlanmayan intihar davranışlarını kapsar

Potansiyel risk grupları Alkol, ilaç ve madde bağımlıları Depresyonu olanlar Yaşlılar ve yalnız yaşayanlar İntihar etmekten söz edenler İntihar girişiminde bulunanlar

Suisit riskini artıran bozukluklar Ruhsal çökkünlük Kronik alkolizm (% 70) Yaşlık çağı ruhsal ve organik hastalıkları, öldürücü hastalıklar (% 3) Şizofreni (5) Diğer (sanrılı bozukluklar, kişilik bozuklukları [Borderline],cinsel uyum sorunları

Yalnız tıbbi-psikiyatrik bir konu değildir, çok karmaşık Suisit Yalnız tıbbi-psikiyatrik bir konu değildir, çok karmaşık kültürel, etnik, dinsel ve sosyoekonomik yönleri vardır.

Her yaşta, ama daha çok 45 yaş üstü Ölümle sonuçlananlarda; erkeklerin sayısı kadınlardan Ölümle sonuçlanmayanlarda; Kadınların sayısı erkeklerden daha fazladır

Suisit riskinin yüksek olabileceğini gösteren durumlar Daha önce başarısız suisit girişiminin olması Hastanın ölme isteğini, yaşamına son vermeyi düşündüğünü söylemesi Alkoliklerde iş kaybı,aileden ayrılma ve yalnızlık Çökkün-depresyondaki bir hastada; ağır bunaltı, umutsuzluk, çaresizlik, suçluluk, duygularının olması Şizofrenilerde etkenler açık-net değil, postpsikotik depresyon riski yükseltebilir

Psikopatoloji Biyolojik risk faktörleri Ailesel risk faktörleri Durumsal risk faktörleri

Psikopatoloji Ruhsal bozukluklar Alkol bağımlılığı önde gelen Önceki intihar girişimlerinin varlığı riski artırır

Biyolojik risk faktörleri Serotonerjik fonksiyon bozukluğu; (postmortem çalışmalarda serotonin ve serotonin metabolitlerinin azaldığı görülmüştür.)

Ailesel risk faktörleri Genetik predispoziyon açık değil Parçalanmış ailelerde Dul-boşanmış olanlarda intihar riski artmıştır. Aile içi şiddet Fiziksel ve cinsel istismar genç nüfusta riski artmıştır Ailede bir psikiyatrik hasta olması Ailede madde bağımlısı birinin olması

Durumsal risk faktörleri İntihar davranışı için “tek başına yeterli değil” Örneğin:evde ateşli silah bulundurulması

Ciddi bir uyarı-yardım çağrısıdır Hiçbir zaman intihara karşı kesin bir önlem alınamaz Her türlü intihar düşüncesi-girişimi ciddiye alınmalıdır. Ciddi bir uyarı-yardım çağrısıdır

İlk 3 Yöntem Kendini asma % 46 Ateşli silah % 22 kimyasal madde %14 “YAŞAMA SON”

İntihar Nedenleri Hastalık Aile geçimsizliği Geçim zorluğu

Kişinin özbenliğine yönelmiş bir saldırganlık halidir, bir düşünce-eğilim-girişimdir. Büyük kentlerde Batıda doğudan daha fazladır.

İntihar üç kategoride Tamamlanmış Denenmiş (teşebbüs) Düşünülmüş

İntihar etme kararına karışan faktörler Psikodinamik Sosyolojik Biyokimyasal

Hemşire Kişinin sözel ve sözel olmayan ipuçlarını İntihar planının ölümcüllük derecesini Yüksek risk faktörlerini değerlendirmelidir

İntihara müdahale Primer Sekonder Tersiyer düzeyde olabilir

Sekonder düzeyde müdahale Acilde Hastanede Toplumsal kurumlarda İntihar hatlarında olabilir

Bizdeki verilerle risk faktörleri İntihar Erkek olmak Çeşitli bedensel ve ruhsal hastalıklar Ekonomik sorunları olmak 15-24 yaş Aile içi ilişki güçlükleri yaşamak

Bizdeki verilerle risk faktörleri İntihar girişimi Kadın olmak 15-24 yaş Yakın zamanda gerçek ya da sembolik anlam taşıyan kayıplar Yakın çevreyle iletişim sorunları yaşamak Başta “depresyon” olmak üzere bir ruhsal sorunun olması

“HAYAT YAŞAMAYA DEĞER”’i İntiharı önleme programları Hastaneye yatırma Psikoterapi- kognitif yaklaşımlar “HAYAT YAŞAMAYA DEĞER”’i yerleştirmek-kurmak