SIVI UYGULAMALARI

AMAÇLAR Acil sağlık hizmetlerinde kullanılan sıvıların içeriklerinin kavranması Acil sağlık hizmetlerinde kullanılan sıvıların içeriklerinin kavranması Sıvı ihtiyaçı gereksimi nedenlerinin öğrenilmesi Sıvı ihtiyaçı gereksimi nedenlerinin öğrenilmesi Damaryolu açma teknikleri Damaryolu açma teknikleri İntraosseos yol açma endikasyonları ve kontrendikasyonlarının kavranması İntraosseos yol açma endikasyonları ve kontrendikasyonlarının kavranması

Sıvılar Kristalloid sıvılar Kan ve kan ürünleri Kolloid sıvılar, Glukoz içeren sıvılar

Kristalloid Solüsyonlar Kristalloid Solüsyonlar SF ve RL : ucuz, kullanıma hazır, allerjik değildir, Na ve K açığını da etkili bir şekilde düzeltirler SF ve RL : ucuz, kullanıma hazır, allerjik değildir, Na ve K açığını da etkili bir şekilde düzeltirler Dekstrozlu solüsyonlar Dekstrozlu solüsyonlar %5 Dekstroz %5 Dekstroz %10 Dekstroz %10 Dekstroz %20 Dekstroz %20 Dekstroz %30 Dekstroz %30 Dekstroz NaCl’li solüsyonlar NaCl’li solüsyonlar %0.9 NaCl %0.9 NaCl %0.45 NaCl %0.45 NaCl %3 NaCl %3 NaCl %5 NaC %5 NaC

Dekstroz ve NaCl’li solüsyonlar %5 Dekstroz + %0.2 NaCl %5 Dekstroz + %0.45 NaCl %5 Dekstroz + %0.9 NaCl Multipl elektrolit solüsyonları Ringer solüsyonu Ringer laktat solüsyonu %5 Dekstrozlu Ringer laktat solüsyonu İsolayt M İsolayt P İsolayt S

Kolloid solüsyonlar Dekstran 40 (Rheomacrodex) Dekstran 70 (Macrodex) HES 200/0.5 (Hemohes) HES 450/0.7 (Bioplazma) Modifiye sıvı jelatin (Gelofusine) Polijelin (Haemaccel)

Dekstroz Karbonhidrat içeren besleyici ve kalorili bir sıvıdır. Karbonhidrat içeren besleyici ve kalorili bir sıvıdır. Hipoglisemide kan şekeri düzeyini artırmak ve normale Hipoglisemide kan şekeri düzeyini artırmak ve normale getirmek amacı ile kullanılır.( mg/dl) getirmek amacı ile kullanılır.( mg/dl)Etyolojisi Bilinmeyen ani gelişen mental durum değişiklikleri Bilinmeyen ani gelişen mental durum değişiklikleri Parmak ucundan bakılan hızlı glukoz testi 60 mg/dl'nin altındaysa Parmak ucundan bakılan hızlı glukoz testi 60 mg/dl'nin altındaysa Oral andiyabetik ilaçların aşırı kullanımı Oral andiyabetik ilaçların aşırı kullanımı Solunuma ve kardiyak masaja cevap vermeyen neonatal resüsitasyonda Solunuma ve kardiyak masaja cevap vermeyen neonatal resüsitasyonda

İZOTONİK KRİSTALLOİD SIVILAR 20 ml/kg (5-10 dakikada) Şok bulgularında düzelme yoksa; 1 saat içinde 2-3 kez, 20 ml/kg dozunda tekrarlanabilir (Toplam doz:40-60 ml/kg). Ciddi kalp kası işlev bozukluğu olanlarda; akciğer ve kalpte bir sorunu olduğu düşünülen çocukta; 5-10 ml/kg ve daha yavaş dk’dan uzun sürede uygulanmalı.

DİĞER SIVILAR TEOBAG:Teofilin bronşları genişleten bir ilaçtır. Teofilin akciğerlerdeki ve göğüsteki kasları gevşeterek ve aynı zamanda akciğerleri, bronşlarda spazmlarla kasılmaya sebep olan alerjenlere ve diğer etkenlere karşı daha az duyarlı hale getirerek çalışır. TEOBAG:Teofilin bronşları genişleten bir ilaçtır. Teofilin akciğerlerdeki ve göğüsteki kasları gevşeterek ve aynı zamanda akciğerleri, bronşlarda spazmlarla kasılmaya sebep olan alerjenlere ve diğer etkenlere karşı daha az duyarlı hale getirerek çalışır. Astım belirtilerinin önlenmesi ve giderilmesi; Astım belirtilerinin önlenmesi ve giderilmesi; Kronik bronşit ve / veya amfizeme bağlı olarak bronşlarda meydana gelen spazm şeklinde kasılmaların önlenmesi ve giderilmesi Kronik bronşit ve / veya amfizeme bağlı olarak bronşlarda meydana gelen spazm şeklinde kasılmaların önlenmesi ve giderilmesi

DİĞER SIVILAR MANNİTOL :Kafa içi basıncı ve beyin kitlesinin azaltılması a- Daha derindeki dokulara cerrahi yoldan erişmeyi kolaylaştırmak için. b- Kafa içi basıncının yüksek olduğu durumlarda beyin hasarını önlemek için. c- Teşhis için yapılan müdahale sırasında ya da ondan önce, artmış kafa içi basıncını azaltmak ve beyin fıtıklaşmasını önlemek için. MANNİTOL :Kafa içi basıncı ve beyin kitlesinin azaltılması a- Daha derindeki dokulara cerrahi yoldan erişmeyi kolaylaştırmak için. b- Kafa içi basıncının yüksek olduğu durumlarda beyin hasarını önlemek için. c- Teşhis için yapılan müdahale sırasında ya da ondan önce, artmış kafa içi basıncını azaltmak ve beyin fıtıklaşmasını önlemek için.

!!UYARI!! Teobag ve Mannitol hastane öncesi ambulans hizmetlerinde Att ve Paramedik personellerinin kullanım alanı dışındadır. Teobag ve Mannitol hastane öncesi ambulans hizmetlerinde Att ve Paramedik personellerinin kullanım alanı dışındadır. Ambulansta bulundurulması doktorlu ekiplerin kullanımı içindir. Ambulansta bulundurulması doktorlu ekiplerin kullanımı içindir.

Kan ve Kan Ürünleri Travmaya (kanama) bağlı hipovolemik şok; ml/kg (20 ml/kg dozunda 2-3 kez) kristalloid sıvı verilmesine rağmen yeterli doku perfüzyonu sağlanamıyorsa ml/kg dozunda tam kan – eritrosit süspansiyonu

NEDEN SIVI İHTİYACI?? Preoperatif açlık Preoperatif açlık Sıvıların vücutta yer değiştirmeleri Sıvıların vücutta yer değiştirmeleri Postoperatif erken dönemde beslenememesi Postoperatif erken dönemde beslenememesi Kusma, drenaj vb. nedenler ile oluşan kayıplar Kusma, drenaj vb. nedenler ile oluşan kayıplar

SIVI TEDAVİSİNDE AMAÇ DOKU PERFÜZYONUNUN KORUMAK DOKU PERFÜZYONUNUN KORUMAK ELEKTROLİT DÜZENİNİ SAĞLAMAK ELEKTROLİT DÜZENİNİ SAĞLAMAK NORMGLİSEMİYİ DÜZENDE TUTMAK NORMGLİSEMİYİ DÜZENDE TUTMAK

NORMAL İDAME GEREKSİMİ Oral alımın olmadığı durumlarda Oral alımın olmadığı durumlarda İdrar akımı İdrar akımı Gastrointestinal sekresyonlar Gastrointestinal sekresyonlar Terleme ve solunum yolundan hissedilmeyen kayıplar Terleme ve solunum yolundan hissedilmeyen kayıplar Sıvı ve elektrolit açığı Sıvı ve elektrolit açığı Kayıpların su içeriği > sodyum içeriği Kayıpların su içeriği > sodyum içeriği

DAMARYOLU AÇILMASI Zaman kaybetmeden en kısa sürede açılabilir damarlardan biri tercih edilmelidir. Tedaviye engel olmayacak bir yerden damaryolu açılmalıdır. Özellikle dekompanse şok tedavisinde yeterli miktarda sıvı verilebilmesi için olabildiğince büyük çaplı bir kanülün çevresel venden takılması tercih edilir. Çevresel venöz bir damar yolu kolaylıkla açılamaz ise (90 sn içerisinde) zaman kaybetmeden kemik içi (Kİ) yol açılmalıdır.

KEMİK İÇİ UYGULAMA Damaryolundan tedavi gerekiyorsa ancak Damaryolundan tedavi gerekiyorsa ancak güvenli bir yol sağlanamamışsa, güvenli bir yol sağlanamamışsa, Hastanın bilinci kapalı ise, Hastanın bilinci kapalı ise, Hasta 8 yaşından büyük ise KKM’den onay alınarak uygulanır. Hasta 8 yaşından büyük ise KKM’den onay alınarak uygulanır.

KONTRENDİKASYONLARI Hastanın damar yolu varsa, Hastanın damar yolu varsa, Tibia veya femurda kırık varsa, Tibia veya femurda kırık varsa, İnfüzyon bölgesinde büyük yaralanmalar mevcutsa (diğer ayağı kullan) İnfüzyon bölgesinde büyük yaralanmalar mevcutsa (diğer ayağı kullan) Önceki ortopedik uygulamalar Önceki ortopedik uygulamalar Extremitenin daha önce tıbbi bir nedenle zaafa uğraması Extremitenin daha önce tıbbi bir nedenle zaafa uğraması Enjeksiyonun yapılacağı bölgede herhangi bir enfeksiyon olması Enjeksiyonun yapılacağı bölgede herhangi bir enfeksiyon olması Anatomik referans noktalarının lokalize edilememesi Anatomik referans noktalarının lokalize edilememesi Enjeksiyonun yapılacağı bölgede aşırı dokunun bulunması Enjeksiyonun yapılacağı bölgede aşırı dokunun bulunması

DİKKAT!! Kemik içi yol açıldıktan ve acil tedavi yapıldıktan sonra çevresel veya merkezi bir damar yolu açmaya çalışmak uygun bir yaklaşım olacaktır. Şok tedavisi sırasında merkezi venöz girişim için en güvenli yer femoral vendir. Çünkü bu alandaki girişimler sırasında kalp masajı ve solunum desteğine ara vermeye gerek yoktur. Kemik içi yol ile ilaçlar, kristalloidler, kolloidler, kan ve kan ürünleri hızlı ve güvenli bir şekilde verilebilir.

Kİ yolu için en çok tercih edilen yer tuberositas tibianın 3 cm kadar altında tibianın üst-ön-iç yüzüdür. Tuberositas tibianın bir parmak altından, tibianın ön yüzü belirlenir. Hasta sırt üstü yatırılır, dizi hafifçe yukarı doğru bükülür, giriş yeri temizlenir. İğne 90 derecelik bir açıyla her iki yöne döndürülerek ve güç uygulanarak kemiğin yüzeyine gelene kadar itilir ve kemik korteksi geçilir.

İğnenin ilerletilmesi esnasında karşılaşılan direncin aniden düştüğü noktada iğneyi itme işi sonlandırılır. İğnenin mandreni çıkarılarak Kİ aspirasyonu denenir. DİKKAT: Bazen kemik iliği içeriği aspire edilemeyebilir.

İO(KEMİKİÇİ) UYGULAMA VİDEOLAR

KAYNAKLAR Çukurova üniversitesi yayınları Çukurova üniversitesi yayınları Mtgm.meb.gov.tr Mtgm.meb.gov.tr EZ-IO Uygulama rehberi EZ-IO Uygulama rehberi