BİLİMSEL ARAŞTIRMA

Bilimsel araştırma nedir? Bilimsel araştırma: «problemlere güvenilir çözümler aramak amacı ile planlı ve sistemli olarak, verilerin toplanması (analizi), yorumlanarak değerlendirilmesi ve rapor edilmesi sürecidir.» Bilimsel araştırma, kısaca bir aydınlanma sürecidir. Araştırma zihinsel yada fiziksel, doğrudan yada dolaylı olarak hissedilen bir güçlük/ problemin çözümü amacıyla başlar. «var olan şeylerin hepsi» araştırmaya konu olabilir.

Bilimsel araştırmanın türleri 1-Temel Araştırmalar: bilginin salt bilgi olarak değerlendirilip, bilgi dağarcığına eklendiği araştırmalar 2-Uygulamalı Araştırmalar: bilginin «denemeli uygulamalarla» mevcut durumun iyileştirilmesinde fiilen kullanılması, kullanılabilme yol ve yöntemlerinin geliştirilmesi

Bilimsel araştırmanın türleri- TEMEL ARAŞTIRMALAR Salt amacı var olan bilgiye yenilerini katmaktır. «Bilgi,bilgi içindir» anlayışı egemendir. Temel araştırmalar ile farklı düzeylerde bilgi üretilebilmektedir: Anlama/ Açımlama Ayrıntı saptama Neden-sonuç ilişkisi saptama Kuram geliştirme

Bilimsel araştırmanın türleri- TEMEL ARAŞTIRMALAR Açımlama(exploratory) düzeyi Bilgi üretiminin ilk aşamasıdır. Problemin gerçekten ne olduğu, hangi değişkenlerin etkisinde oluştuğu, durumu aydınlatmak için en uygun yaklaşımların neler olabileceği ana hatlarla belirlenmeye çalışılır. Ayrıntı saptama düzeyi Problem tanımlandıktan, ilgili değişkenler belirlendikten sonra, değişkenler tek tek yada aralarındaki olası ilişkilerin de aranabileceği bir düzenleme içinde tanınmaya çalışılır. Bu düzeyde değişkenler olabildiği ölçüde geçerli ve güvenilir biçimde sayısallaştırılmaya çalışılır.

Bilimsel araştırmanın türleri- TEMEL ARAŞTIRMALAR Neden-sonuç ilişkisi saptama düzeyi Daha kontrollü koşullarda değişkenler arasında nedensel ilişkiler aranır. Neden?, niçin? gibi sorular cevaplandırılır. Kuram geliştirme düzeyi Bilimsel araştırmanın son aşamasıdır. Belirlenen sorunlar ve değişkenler çerçevesinde genel bir ilke, model ortaya çıkarılır.

Bilimsel araştırmanın türleri- UYGULAMALI ARAŞTIRMALAR Üretilmiş yada üretilmekte olan bilginin denemeli uygulamasıdır. Daha çok pratiğe yönelik, bilgi üretmekten çok bir sorun çözmeyi amaçlayan araştırmalardır. Ürettikleri bilgi düzeyi bakımından ikiye ayrılır: Aksiyon araştırmaları AR-GE Araştırmaları

Bilimsel araştırmanın türleri- UYGULAMALI ARAŞTIRMALAR Aksiyon araştırmaları Uygulayıcılar ve soruna taraf olanların katılarak çözüm aradıkları araştırmalardır. Elde edilen sonuçlar yerel niteliklidir, genelleme amacı taşımazlar. Aksiyon araştırmalarının toplum kalkınmasında, pek çok örgüt probleminin çözümünde ve eğitim programlarının geliştirilmesinde son derece yaygın ve etkili bir yer vardır.

Bilimsel araştırmanın türleri- UYGULAMALI ARAŞTIRMALAR AR-GE Araştırmaları Daha çok somut ürün geliştirmeye yönelik araştırmalardır. Teknolojinin geliştirilmesi AR-GE araştırmalarını bir ürünüdür. AR-GE araştırmalarının aşamaları ürün/uygulama ile özlenen durumun kararlaştırılması mevcut ürün/durumun güçsüzlüklerinin giderilmesi için çözüm yollarını araştırılması Amacı gerçekleştirebileğine inanılan yeni bir ürün/ uygulamanın geliştirilmesi Ürün/ uygulamanın gerçek durumlarda denenmesi ve değerlendirilmesi Deneme sonucuna göre gerekirse ürün/uygulamada değişiklikler yapılması Amaca ulaşana kadar yada yaklaşımın başarısız olduğu anlaşılana kadar son iki işlemin tekrarlanması Deneme başarılı ise ürün/ uygulamanın uygulanabileceğinin kararlaştırılması

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN AŞAMALARI Araştırma probleminin tanımlanması ve işlevsel Araştırma amaçlarının ortaya konulması Araştırma yönteminin belirlenmesi Ön denemenin yapılması Yöntemin uygulanarak verilerin toplanması Verilerin çözümlenmesi, yorumlanması Çözüm önerilerinin geliştirilmesi Belli bir biçimde rapor edilmesi

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN TEMEL NİTELİKLERİ Literatürde bulunmayan «yeni bilgi» toplar. Problem çözmeye yönelik yansız ve sistemli bir süreçtir. Bir şeyi empoze etmeyi değil, onu tanımlamayı sınamayı amaçlar. Bir uzmanlık işidir. Araştırma ile tüm eleştiriler karşısında yıkılmayacak bir sonuca ulaşmak amaçlanır. Olabildiğince sayılarla ifade edilebilen veriler toplanır, sonuçlar sayılarla ifade edilmeye çalışılır.

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN TEMEL NİTELİKLERİ Araştırmanın dayanakları ortak ölçütlere göre herkesçe gözlemlenebilir, sınanabilir verilerdir. Toplanan veriler belli bir sistem bütünlüğünde yorumlanmalıdır. Araştırma başkalarınca tekrarlanabilir niteliktedir. Diğer araştırmacı ve bilim adamları için de anlam ifade eder. Önemli tüm süreç ve sonuçları ile rapor edilen bir çalışma bütünüdür.

BİLİMSEL ARAŞTIRMAYA KARŞI YANLIŞ TUTUMLAR 1- araştırmanın önemini anlayamamadan kaynaklanan yanlış tutumlar Alışkanlıklara aşırı bağlılık Kişisel görüşünü üstün tutma Gelişmenin otomatik olarak gerçekleşebileceği inancı 2- araştırmanın sınırlıklarını bilememeden kaynaklanan yanlış tutumlar Araştırmacıya tapma Çabuk sonuç bekleme Bilimsellik ile doğa bilimleri eşleştirmesi

DOĞA VE TOPLUM BİLİMLERİNDE ARAŞTIRMA Doğa bilimlerinde kaydedilen önemli gelişmelere nazaran sosyal bilimler geride kalmış gibi görünmektedir. Doğa ve toplum bilimlerinin gelişmişlik düzeylerindeki bu ayrılığın olası nedenleri: Toplum bilim araştırmalarını yeniliği İnsanın kendi türünü inceleme güçlüğü Sonuç alıcı araştırma alışkanlığındaki yetersizlik Araştırmaya karşı geliştirilmiş yanlış tutumların varlığı

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN PLANLANMASI Yöntemsel Planlama Araştırma planı problemin seçilmesinden araştırıp rapor edilmesine kadar geçen tüm süreçlerin önceden düşünülmesini ve kendi içinde tutarlılığı olan bir bütün oluşturulmasını gerektirir. Araştırmacı, işe başlamadan ne yapmak ve nasıl yapmak istediğini çok iyi planlamalıdır. İyi planlanmış bir araştırmanın yürütülmesi, büyük ölçüde rutin işlerden oluşur. Araştırmacının hazırladığı ayrıntılı plan başkalarınca da anlaşılıp uygulanabilir nitelikte olmalıdır.

BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN PLANLANMASI Süre ve Olanakların Planlanması Araştırmacı, çalışmalarının zaman ve maliyet planını iyi yapmak zorundadır. Bu sürece ilişkin PERT, CPM, GANT gibi çeşitli teknikler geliştirilmiştir. Genel olarak yapılacak işler sıralanır, her bir işlem için «en olası zaman» belirlenir. Zaman hesapları yapılırken bu işleri fiilen yürütecek kişi ve kurumlarla da işbirliği yapılmalıdır.

BİLİMSEL ARAŞTIRMA ÖNERİSİ VE HAZIRLANMASI Araştırma planı’nın yazılı dökümüne «araştırma önerisi» denir. Bir araştırma önerisinde olması gereken bilgiler şunlardır: 1-araştırmanın adı 2-problem (ve alt konu başlıkları) 3- araştırmanın amacı 4- araştırmanın önemi 5- varsayımlar(varsa) 6- sınırlılıklar(varsa) 7- tanımlar 8- yöntem 9- süre ve olanaklar 10-geçici anahatlar 11-ekler (varsa) 12-kaynakça

BİLİMSEL ARAŞTIRMA ÖNERİSİ VE HAZIRLANMASI Geçici anahatlar, bir raporun «içindekiler» sayfasını andırır; neyin, nerede ve hangi ilişkiler içinde ele alınacağını belirtir. Anahatları önceden hazırlamanın 3 temel yararı vardır: Araştırma bütünlüğünü görmeye, gerekirse daha uygun ilişki düzenlerinin getirilmesine yardımcı olur. Veri toplama aşamasında, bölüm ve alt bölümleri dolduracak nitelik ve nicelikte verilerin toplanmasını kolaylaştırır. Araştırma raporunun yazılmasını kolaylaştırır.

ARAŞTIRMA RAPORUNUN HAZIRLANMASI Araştırma raporunun temel amacı, araştırma ile varılan sonucu «başkalarına» duyurarak bilgide birikimi ve denetlenebilirliği (açıklığı) sağlamaktır. Rapor yazma, tümü ile araştırmacının kendisi tarafından gerçekleştirilmesi gereken bir işlemdir.