FİİLDE YAPI GURBET DUYMUŞ

YARDIMCI FİİLLE YAPILAN FİİLDE YAPI BASİT YAPILI FİİLLER TÜREMİŞ YAPILI FİİLLER BİLEŞİK YAPILI FİİLLER KURALLI BİLEŞİK FİLLER DEYİM HALİNDE BİLEŞİK FİİLLER YARDIMCI FİİLLE YAPILAN BİLEŞİK FİİLLER YETERLİK BİLEŞİK FİİL TEZLİK BİLEŞİK FİİL SÜRERLİLİK BİLEŞİK FİİL YAKLAŞMA BİLEŞİK FİİL

BASİT YAPILI FİLLER Kök halinde veya sadece çekim eki almış fiillerdir. Öğretmen onu seviyor. seviyor sev - iyor Bu kitapları okuyacaksınız. Okuyacaksınız oku-y- acak- sınız F.K K.H G.Z.E Ç.E

TÜREMİŞ YAPILI FİLLER İsim ya da fiil, kök veya gövdelerine en az bir yapım eki getirilerek oluşturulan fiiller türemiş yapılıdır. Öğretmen konuyu anlattırdı. Anlattırdı anla-t-tır-dı Onun bu durumuna gülüştük. Gülüştük gül-üş-tü-k F.K Y.E Y.E Ç.E F.K Y.E Ç.E Ç.E

BİLEŞİK FİİLLER

a) Yardımcı Fille Yapılan Bileşik Fiil Sağ olun, ben kahve almayayım. Beni dinlemenizi rica ediyorum. Bana yalan söylediğini hissediyorum. Onun yalanları karşısında kahroldum. İsim + etmek olmak kılmak Yardım etmek Fark etmek Terk etmek Hissetmek kaybolmak Yardımcı fiille yapılan bileşik fiillerde ses düşmesi veya ses türemesi oluyorsa fiil bitişik yazılır. Ses olayı yoksa ayrı yazılır. kayıp+olmak kaybolmak hapis+etmek hapsetmek zan+etmek zannetmek

etmek, olmak, kılmak yardımcı fiilleri her zaman yardımcı fiil değildir, yardımcı fiil sanılan sözcük tek başına bir anlam taşıyorsa yardımcı eylem değil tam eylemdir. Ne yaptıysak adamı memnun edemedik. Konya’da Mevlana’yı ziyaret ettik. Sabahleyin dershanede olmalıyım. Bu kitap beş milyon eder. Bu yıl elmalar erken oldu. Bir de arabamız olsa. yardımcı fiille yapılan bileşik fiil yardımcı fiille yapılan bileşik fiil bulunmalıyım /Tam fiil tutar/Tam fiil olgunlaştı /Tam fiil bulunsa/Tam fiil

b)Kurallı Bileşik Filler b.1) Yeterli Bileşik Zaman YAPILIŞI: eylem + ebilmek Yapabilmek Gezebilmek Okuyabilmek Giyinebilmek Anlatılan eyleme gücü yetme, başarma, olasılık anlamlarından birini katar. Bu masayı dışarı çıkarabilirim. Sorular çok kolay olabilir. Sınavda bütün soruları çözebildim. gücü yetme olasılık başarma

Geniş zamanın olumsuzu ile yeterlik fiilinin olumsuzu karıştırılmamalıdır. GENİŞ ZAMANIN OLUMSUZU Bütün soruları çözerim. Bütün soruları çözmem. YETERLİĞİN OLUMSUZU Bütün soruları çözebilirim. Bütün soruları çözemem.

b.2) Tezlik Bileşik Fiil YAPILIŞI: eylem + ivermek çözüvermek gelivermek çözüvermek yapıvermek Anlatılan eyleme tezlik, çabukluk, önemsizlik gibi anlam ilgileri katar. Geç kalmam, geliveririm. Gençsiniz, yorulmadan gidip geliverirsiniz. çabukluk önemsizlik

b.3)Süreklilik Bileşik Fiil YAPILIŞI: eylem + ekalmak edurmak egelmek Anlatılan eylemin belli bir süre devam ettiğini anlatır. Bakakalırım giden geminin ardından. Sen gidedur, ben geliyorum.

b.4) Yaklaşma Bileşik Fiil Anlatılan eylemin yapılışına çok az kaldığını anlatır. Bugün kullanılmayan bu eylemin yerine az kalsın, az kaldı ifadeleri kullanılmaktadır. Merdivenden inerken düşeyazdım. Korkudan öleyazdım. Soğuktan donayazdım.

c)Deyim Halinde Bileşik Fiil Deyimsel özellik taşıyan sözler anlamca kaynaşmış bileşik eylemleri oluşturur. Bu işten vazgeçtim. Soruları çözünceye kadar canım çıktı. Memleketim gözümde tütüyor. İş için şirkete başvurdu.