Aile Genogramı ve Aile Çemberi Zekeriya AKTÜRK Prof. Dr. http://aile.sifa.edu.tr / 16
Hastalıkların başlıca nedenleri Genetik faktörler Otozomal; dominant, resesif X’e bağlı; dominant, resesif Kodominant kalıtım Multifaktöryel kalıtım Çevresel faktörler Beslenme Egzersiz Riskli davranışlar Mokdad AH, Marks JS, Stroup DF, Gerberding JL. Actual causes of death in the United States, 2000. JAMA. 2004 10;291(10):1238-45. / 16
Amaç ve Hedefler Katılımcıların bu ders sonunda gen haritası ve aile çemberi ile aile hekimliğindeki kullanımları hakkında bilgi sahibi olmaları amaçlanmaktadır. Bu ders sonunda katılımcılar; Genogram terimini açıklayabilmeli Genogram bileşenlerini açıklayabilmeli Genogram uygalama endikasyonlarını açıklanabilmesi Aile çemberini açıklayabilmeli / 16
Genogram (Family tree) = Genetik çizim Genogram ailesel soy, aile ağacı, genolojik tablo olarak da adlandırılır. Aile genogramı, aile hakkında az ve öz bilgi sağlayan bir araçtır. Ailenin genetik alt yapısını ve şimdiki üyelerin bundan ne kadar ve nasıl etkilendiğini anlamamıza yardımcı olur. / 16
/ 16
/ 16 http://www.genogram-analytics.com/sample-genograms/standard-symbols
Semboller / 16
/ 16
Bir Genogram Şu Özelliklerde Olmalı Üç veya daha fazla nesli göstermeli Tüm aile bireylerini Doğum tarihlerini veya yaşları Ölüm tarihleri ve sebepleri Belirgin hastalıklar Aynı evi paylaşan bireyler gösterilmeli Evlilikler ve ayrılıklar İlk çocuk soldan başlayarak tüm çocuklar Sembollerin açıklaması Ergonomik bileşenleri içermelidir / 16
Genogramın Faydaları Hekimin ailenin durumunu çok hızlı değerlendirmesini sağlar. Diğer sağlık görevlilerinin hastayı daha rahat anlamalarını sağlar. Aileyi bilgi demeti haline sokar. Risk faktörlerinin (DM, obezite, KVH) diğer parametrelerle karşılaştırılmasını sağlar (hiperkolesterolemi). Yüksek risk altındaki hastaların erken belirlenmesinde rol oynar (Meme kanserinin sık olduğu bir ailede mamografi önerilmesi). Hayat tarzının değiştirilmesini, riskli hastaya daha fazla eğitim verilmesini sağlar (koroner arter hastalığı olan bireyde sigara). / 16
AİLE ÇEMBERİ Aile üyelerinin davranışsal ilişkilerinin tek bir birey açısından gösterilip, aile içi ilişkilerin daha iyi değerlendirilmesi yoludur. Kişiden etrafındaki fertleri hissettiği şekilde kendine en yakından uzağa sıralaması istenir. Evdeki tüm fertler arkadaşlar eğer varsa ev hayvanları bile bu şemaya eklenir. Tarih koymak burada oldukça önemlidir. Aile içindeki dinamiklerin zamanla değişebileceği unutulmamalıdır. / 16
/ 16
Genogram ne zaman kullanılmalıdır? Tekrarlayan tıbbi sorunlar Uyumsuz hastalar Somatize edilen sorunlar (baş ağrısı, karın ağrısı, baş dönmesi, göğüs ağrısı vs) Psikosomatik hastalar (anorexi,obesite, astım, diyabet vs) Aile sorunları (bölünme, ayrılma,vs ) Alkol ve madde kötüye kullanımı. / 16
ÖZET KA 2 yaşındadır. Doğum gününden iki gün sonra şiddetli karın ağrısı şikayeti ile başvuruyor. Muayene ile ağrıya yol açabilecek nedenler hakkında herhangi bir ipucu elde edilemiyor. Biyopsikososyal hipotezler açısından hasta değerlendirildiğinde; genogramın şu şekilde olduğu gözleniyor: / 16
/ 16
/ 16