AYNA ÇEŞİTLERİ

*Aynanın Tanımı ; Işığın %100 ‘e yakın bir kısmını düzgün olarak yansıtan cilalı yüzeydir. Metal yüzeylerin parlatılması ile ilk ayna elde edilmiştir.

Ayna Çeşitleri Aynalar üç gruba ayrılır : Düz ayna , tümsek ayna ve çukur ayna. Düz ayna : Düz bir yüzeye sahip aynaya düz ayna adı verilir. Çukur ayna : Yansıtıcı yüzeyi içe doğru bükülü olan aynalara çukur ayna adı verilir. Tümsek ayna: Yansıtıcı yüzeyi dışa doğru bükülü olan aynalara tümsek ayna adı verilir.

NOTLAR *Ayna üzerine gönderilen ışık ışınları aynanın türüne göre farklı şekillerde yansır. Örneğin , düz aynaya gönderilen paralel ışınlar aynada yansıdıktan sonra yine birbirine paralel olarak gider . *Çukur aynaya gönderilen paralel ışınlar , aynadan yansıdıktan sonra bir noktada toplanır . Tümsek aynaya gönderilen paralel ışınlar ise aynadan yansıdıktan sonra dağılarak gider.

AYNALARIN KULLANIM ALANLARI Düz aynalar ; evlerde, terzilerde, kuaförlerde, mağazalarda ve periskop gibi cihazlarda kullanılır. Keskin virajlı bazı yollarda düz aynalardan yararlanılır. Çukur aynalar; el feneri, araba farları, dişçi aynası, ameliyat masası aydınlatması, tavan aydınlatması, elektrik sobaları, ev aydınlatma sistemlerinde, bazı teleskopların yapısında kullanılır.

Tümsek aynalar ; arabaların dikiz aynalarında ve yan aynalarda arka tarafı görmek için; büyük mağazalarda, marketlerde ve alışveriş merkezlerinde etrafı kontrol etmek için, bazı sokak köşelerinde yoldan araba geçip geçmediğini görmek için kullanılır.

DÜZ AYNALARDA GÖRÜNTÜ OLUŞUMU Bir cismin düz aynadaki görüntüsü, cisimle aynı büyüklükte ve düzdür. Düz ayna önüne geçip sağ elimizi kaldırdığımızda, aynadaki görüntümüzde sol elimizi kaldırmış gibi görürüz. Sol kulağımızı tuttuğumuzda aynadaki görüntümüzde sağ kulağımızı tutmuş gibi görürüz. Bu yüzden bir cismin düz aynadaki görüntüsü önündeki cisimle simetriktir deriz. Düz ayna önüne konan cismin aynadaki görüntüsünün aynaya uzaklığı cismin aynaya uzaklığına eşittir. Görüntünün boyu cismin boyuna eşittir.

TÜMSEK AYNADA GÖRÜNTÜ OLUŞUMU Tümsek aynanın önüne konan cismin görüntüsü küçük ve düz olur. Tümsek ayna ile bir odanın içindeki tüm eşyaları, sınıfımızın içindeki tüm arkadaşlarımızı ve eşyaları görmek mümkündür. Tümsek aynalar çok geniş bir alanı görebilme imkanı sağlar. Tümsek aynalarda görüntünün boyu ,cismin boyundan küçüktür. Görüntü cisme göre düzdür. Görüntünün aynaya olan uzaklığı , cismin aynaya olan uzaklığından küçüktür.

ÇUKUR AYNADA GÖRÜNTÜ OLUŞUMU Cisim çukur aynanın önüne konursa cismin görüntüsü büyük ve düz olur .Bu durum cismin ayna ile odak noktası arasına girmesi ile oluşur. Bu şekli ile kullanıldığında çukur aynaya dev aynası da denir . Çukur aynalarda cisim ayna ile aynanın odak noktası arasına konulursa görüntünün boyu ,cismin boyundan büyük olur . Görüntü cisme göre düzdür . Görüntün aynaya olan uzaklığı ,cismin aynaya olan uzaklığından büyük olur.

ÖRNEK SORU: I. Araba farlarında II. Berberlerde III ÖRNEK SORU: I. Araba farlarında II. Berberlerde III. Marketlerin içinde üst köşelerde yukarıda bazı aynaların kullanım alanları verilmiştir. Bu aynalar sırasıyla aşağıdakilerden hangileri olabilir? A. Çukur ayna , düz ayna , çukur ayna B. Çukur ayna , düz ayna , tümsek ayna C. Çukur ayna , tümsek ayna , düz ayna D. Tümsek ayna , düz ayna , tümsek ayna

CEVAP: B

ÖRNEK SORU: Aşağıdakilerden hangisi aynaların kullanım alanlarından biri değildir? A. Ultrason cihazları B. Ulaşım araçları C. Teleskop , mikroskop D. Dişçilik

CEVAP: A

ÖRNEK SORU: I. Tümsek aynada görüntü daima ters oluşur. II ÖRNEK SORU: I. Tümsek aynada görüntü daima ters oluşur. II. Çukur aynada görüntü düz olabilir. III. Düz aynada görüntünün boyu cismin boyu kadardır. Yukarıda aynalarla ilgili verilen bilgilerden hangileri doğrudur? A. Yalnız I B. II ve III C. Yalnız II D. I, II ve III

CEVAP B

ÖRNEK SORU : Arabalarda ki dikiz aynalarında tümsek ayna kullanılmasının sebebi, aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Düz aynalara göre daha geniş bir alanı görmeyi sağlaması B) Görüntünün ters ve büyük olması C) Diğer aynalara göre daha net görüntü olması D) Işığı daha iyi yansıtması

CEVAP A

ÖĞRETMEN: TANER BULUT HAZIRLAYAN SEYİTHAN KAPAĞAN