Zihinsel Engelli Çocukların Ergenlik Dönemi Sorunları Ve Çözüm Önerileri

CİNSELLİK VE VE CİNSEL EĞİTİM: Zihinsel özürlülerin en belirgin özelliği, gelişim hızlarının yaşıtlarından yavaş olmasıdır. Bununla birlikte, cinsel gelişim de tüm gelişim alanlarında olduğu gibi, normal gelişim gösteren bireylerle aynı sırayı izler. .

Cinsellik, bireyin kendi cinsel kimliğini kabul etmesi, cinsinin gereği olarak, karşı cinsle ilgilenmesidir. Genelde insanlar kimliklerinin önemli bir bölümünü oluşturan cinsellik konusunda bilgi vermekten, bilgi almaktan kaçınırlar ve ifade etmekte zorlanırlar. Oysa bireylerin cinsel bilgilere de ihtiyaçları vardır. İlk cinsel ilgiler, sadece cinsel içerikli değil tüm çevreyi kapsayan geniş bir merakın bir kısmıdır. Çocuğun cinsel konulardaki merakı dünyayı tanıma ihtiyacından doğar. Bu merak, çocuğun diğer merakları gibi yerinde ve sağlıklıdır.

Çocuklara cinsellikle ilgili bilgiler verilmediğinde gerçekleri kendileri bulmaya çalışırlar. Bu durumda, anne babanın istemediği kişilerden bilgi edinebilirler. Gözetleme, takip etme gibi yollara başvurabilirler. Yaşıtlarından bilgi alabilirler veya kendi başlarına denemeler yapabilirler. Tüm bu durumlarda yanlış sonuçlara bilgilere ulaşma olasılıkları çok yüksektir. Bu da, ileride geliştirecekleri cinsel davranışlarda çekingenlik, suçluluk, korku, utanç, kızgınlık ve tutukluğa yol açabilir.

Toplumdaki cinsel tabular nedeniyle bireyin yeterince bilgilendirilmemesi, bu konudaki soruların ın geçiştirilmesi ve “ayıp” konular olarak kabul edilmesi önemli bir sorunlardan biridir. ( İster geç gelişim gösteren, ister normal gelişim gösteren çocuklar olsun ) Normal gelişim gösteren veya geç gelişim gösteren tüm çocuklar, bu konuda bilgilenme hakkına sahiptirler.

Cinselliğin karmaşıklığını anlamakta ve bunu yaşamlarına geçirmekte yardıma gereksinimleri olan zihinsel özürlülere, tüm bireylerde olduğu gibi cinselliği keşfetmeleri, kendi cinselliklerini olumlu şekilde ifade etmeleri ve cinselliği sağlıklı biçimde yaşamaları için fırsat verilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, yeterli cinsel bilgiye sahip olmayan zihinsel özürlülerin, cinsel istismarı da içeren tüm istismar biçimlerine diğer bireylere göre daha fazla maruz kaldığı ve aynı zamanda cinsel yolla bulaşan hastalıklara yakalanma ya da gebe kalma riskinin arttığı bilinmektedir

Genellikle toplumdan soyutlanan, sosyal ortamların dışında kalan ve yaşamları birine bağımlı olan Zihinsel özürlülerin bireylerin, cinsel bilgi ve deneyimlerini diğer bireyler gibi aileleri, yaşıtları ve okulun yardımı ile paylaşma ve sosyalleşme içinde bilgilerini geliştirme şansları bulunmamaktadır. Bu nedenle, zihinsel gelişim düzeyine uygun olarak verilen cinsel bilgilere daha çok ihtiyaçları gereksinimleri vardır

Anne-baba, zihinsel özürlü olsun olmasın tüm çocukları için en uygun danışma kaynağı­dır. Her çocuğun kendi cinselliğiyle ilgili bir takım soruları ve sorunları olacaktır. Değişik kaynaklardan çelişkili değişik çeşitli mesajların verildiği bu konuda, en doğru bilgilendirmenin öncelikle aileler tarafından yapılması gerekir.

Aileleri zorlayan durumlardan biri de büyüyen ve gelişen çocuğunun kendi cinselliğiyle ilgili merakları ya da yaşadığı sıkıntılardır. Cinsellikle ilgili sorular karşısında kimi zaman hazırlıksız yakalanan aileler; kaygıya kapılabilir, neyi, nereye kadar ve nasıl aktarabileceğini şaşırabilirler. Ancak, hazırlıklı olmak, çocuk ve aile açısından zor olan bu dönemin daha rahat atlatılmasına yardımcı olacaktır.

Aileleri zorlayan durumlardan biri de büyüyen ve gelişen çocuğunun kendi cinselliğiyle ilgili merakları ya da yaşadığı sıkıntılardır. Cinsellikle ilgili sorular karşısında zaman zaman hazırlıksız yakalanan aileler; kaygıya kapılabilir, neyi, nereye kadar ve nasıl aktarabileceğini şaşırabilirler. Ancak, hazırlıklı olmak, çocuk ve aile açısından zor olan bu dönemin daha rahat atlatılmasına yardımcı olacaktır. .

O. D. Z. Ö. Y. olan çocukların biraz daha yardıma gereksinimi vardır *O.D.Z.Ö.Y. olan çocukların biraz daha yardıma gereksinimi vardır. İkincil cinsiyet karakteristiklerinde gecikme yaşayabilirler. Yönlendirilme ve rehberlik edilmeye gereksinim duyarlar. *A.D.Z.Ö.Y. olan çocuklar ise cinsel dürtülerini kontrol etmekte, uygun davranışlar geliştirmekte ve toplumsal kuralları kavramakta sıkıntı yaşarlar. Psiko - sosyal ve cinsel gelişim eksik kalır. Onlar için denetim gereklidir.

Cinsel eğitim çocuklarımızın zeka yaşına göre mi, takvim yaşına göre mi verilecek? Çocuğun takvim yaşına ve gelişim özelliklerine göre cinsel eğitim verilmelidir.

Çocuklarımızı büyütürken nelere dikkat etmemiz gerekir, Anne-babaların bilmesi gerekenler *Çocuğun sorduğu soruların içeriği her ne olursa olsun, yanıtsız bırakılmamalı, takvim yaşına uygun, eksiksiz yanıtlar verilmelidir.Soruların yanıtları çocuğun anlamasını engelleyecek kadar uzun ve detaylı olmamalıdır.

*Çocuğun sorularına alaycı bir tavırla veya utanarak yanıt verilirse, çocuk tepkinizden emin olmak için mutlaka size yeniden başvuracaktır.

-Annelerin neden memeleri var, babaların neden memeleri yok? *Çocuğun bu dönemde sorabileceği, takvim yaşına ve özür derecesine göre değiştirebileceğiniz bir örnek soru; -Annelerin neden memeleri var, babaların neden memeleri yok? -Çünkü anneler bebekleri besler. Bebekler doğduğunda annelerin memelerinde süt olur. Bebekler bu sütü içer ve büyür

-Neden senin de benim gibi pipin yok anne? -Çünkü sen erkeksin ve ben de kadınım. Kadınların pipisi olmaz, erkeklerin pipisi olur.

-Ben nasıl doğdum? -Annelerin karnında bebeklerin büyüdükleri bir yuva vardır, sen orada büyüdün.

*Topluluk içinde çocuğun soru ve davranışlarına verilen yanıt ve tepkilerle, yalnızken verilen yanıt ve tepkiler paralel ve tutarlı olmalıdır.

*Çocuğun bu konuya ilgisine ve davranışlarına gösterilen tutum, hem sağlıklı hem de tutarlı olmalıdır. Bir soruya verilen yanıtla, bir davranışa verilen tepki tutarlı olmalıdır. Cinselliğin ayıp olmadığını söyleyip, açık seçik resimlere bakarken ceza verilirse, cinsellikle ilgili çelişkili duygu ve düşünceler geliştirmesine yol açılmış olunur.

Çocukların cinsiyetlerine uygun giysiler giydirilmelidir *Çocukların cinsiyetlerine uygun giysiler giydirilmelidir. Zihinsel engelli çocuk ve gençlerin giyim tarzına dikkat edilmelidir. Bazen takvim yaşı büyük engelli çocuklara bebeksi kıyafetler giydirildiği, saçlarının bebeksi bir modelde tarandığı görülmektedir. Bu da çocukların çevre tarafından algılanışlarını etkileyebilmektedir. Aileler bu konuya dikkat etmelidirler.

*Tek uyumaları sağlanmalı, özellikle kardeşleriyle birlikte uymalarına izin verilmemelidir. *Çocukları büyütürken, cinsel organlara normal vücut parçalarına dokunur gibi davranılmalı, cinsel organlarına vurgu yapılmamalıdır

*Kendini keşfetme, vücudunu inceleme isteğine dayanan, son derece doğal ve sağlıklı bir meraktır. Merak insanı geliştiren bir duygudur. Sağlıksız merak yoktur, ancak merakın sağlıksız doyumu vardır. Böyle bir durumda, bu davranışın yanlış olduğu anlatılmalı ve merak ettiği konuları ona açıklayabileceğimizi söyleyip, herkesin vücudunun özel olduğu belirtilmelidir.

*Engelli çocuklara cinsel eğitim verilirken bazı zorluklarla karşılaşılmaktadır. Örneğin bazı çocuklarla göz kontağı kurmada güçlükler çekilebilir; bazıları konuşma problemi nedeni ile soru soramaz veya sorulan soruları cevaplayamazlar.

Ayrıca özrün tipi ve derecesine göre çok tekrar gerekebilir *Ayrıca özrün tipi ve derecesine göre çok tekrar gerekebilir. Bunların yanında dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta; çocuklara cinsel konularda bilgi verirken üstü kapalı bir anlatım, gizli kelimeler, yapmacık benzetmeler kullanılmamalıdır. Somut, açık, net, onların yanlış yorumlamasına izin vermeyecek bir anlatım kullanılmalıdır.

TEŞEKKÜR EDERİZ REHBERİK SEVİSİ MUSTAFA AKBÖRK REHBER ÖĞRETMEN