İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

... konulu sunumlar: "İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ"— Sunum transkripti:

1 İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ

2 İş yerlerinde işin yürütülmesi sırasında ,çeşitli nedenlerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek koşullardan korunmak amacıyla yapılan sistemli ve bilimsel çalışmalardır.

3 İŞÇİ SAĞLIĞI İŞ GÜVENLİĞİNİN TEMEL İLKELERİ
İşçilerin sağlığının korunması ve geliştirilmesi ,toplumun sağlığına yönelik çalışmalar içinde önemli ve vazgeçilmez bir yer tutmaktadır. Bunda işçilerin nüfusun içinde geniş yer kaplamalarının ve toplumun en örgütlü kesimin olmalarının etkisi büyüktür.

4 İşçi sağlığı iş güvenliği alanında sosyal etmenleri daha iyi anlayabilmemiz için iki önemli göstergeye göz atmamız gerekmektedir : 1) Yaşama Verilen Değerin Bileşik Göstergesi 2) Maslow’un “Gereksinme Basamaklandırması”

5 1) Yaşama Verilen Değerin Bileşik Göstergesi:
Gelir düzeyi Sağlık Çalışma hakkı ve işsizliğin önlenmesi

6 Güvence Aydınlanma ve bilme hakkı Hak arama özgürlüğü ve bilme hakkı

7 2) Maslow’un “Gereksinme Basamaklandırması”
Fizyolojik gereksinmelerin (yeme ,içme,barınma,sağlık v.b.) Kazanımların güvence altına alınması Sevgi gereksinmesinin karşılanması Saygınlık görme gereksinmesinin karşılanması Kendi kendini gerçekleştirme

8 İşçi sağlığı iş güvenliğinin boyutlarını kavrayabilmek için üzerinde anlaşma sağlanmış iki tanıma göz atmak gerekmektedir. Bu tanımlardan ilki, Uluslar arası Çalışma Örgütü ile Dünya Sağlık Örgütü uzmanlarının 1950 yılında bir araya gelerek üzerinde anlaştıkları tanımdır:

9 “İşçi sağlığının tanımı :her çeşit işte çalışan işçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik hallerinin kollanması ve getirilmesi; çalışma koşullarından ötürü işçilerinin sağlıklarının yitirilmesinin önlenmesi; çalışmaları sırasında işçilerin,sağlıklarını olumsuz yolda etkileyecek etmenlerden korunmaları; işçilerin fizyolojik ve psikolojik yapılarına uygun işe yerleştirilmesi ve bunun sürdürülmesi.

10 İş ve işçi sağlığının amacı :
Başlıca 4 amacı vardır. İşçilerin fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik hallerinin en yüksek düzeye çıkmalarını sağlamak İş ve işçi uyumu sağlamak Çalışma ortamındaki sağlık tehlikelerini belirlemek ve bunları ortadan kaldırmaya çalışmak İşçilerin sağlıklarının bozulmasını önlemek anlaşılacağı gibi işçi sağlığı yalnızca çalışanın sağlığıyla değil, çalışanın sağlık, sosyal ve ekonomik sorunlarıyla da ilgilenir.

11 İş ve işçinin uyum içinde olması iş sağlığı hizmetleriyle işe girişteki muayenelerle işe girişteki mülakatlarla belirlenir. Yine bireyin ya da çalışanın nitelikleri, eğitim düzeyi çalışma yaşamındaki deneyimleri de önemlidir. İş sağlığının optimal düzeyi için çalışma ortamını ve kişiye yönelik önlemler alınır.

12 Çalışma Yaşamı ve İnsan Sağlığı Üzerindeki Etkileri
Çalışma ortamı fiziksel,kimyasal,biyolojik,psiko-sosyal faktörlerin yanı sıra üretim sürecine bağlı faktörler açısından da ele alınarak çalışanın sağlığı üzerindeki etkilerine örnekler verilmektedir.

13 Fiziksel faktörler Kimyasal faktörler Biyolojik faktörler Psiko-sosyal faktörler Üretim sürecine bağlı faktörler Aydınlanma Gürültü

14 Soğuk Sıcak Nem,Rutubet Titreşim Işınlar Toksit maddeler

15 Tozlar Radyasyon Monotonluk

16 KADIN İŞÇİ SAĞLIĞI Kadın sağlığı,kadın sağlığının üreme çağı ve üremeyle ilgili sorunlarla sınırlı olmadığını;doğumdan ölene kadar sağlık ve sağlığı etkileyen sosyal,kültürel ve ekonomik faktörlerin birlikte ele alınması gerektiğini vurgulayan yeni yaklaşımın benimsendiği 1994 Kahire Nüfus ve Kalkınma Konferansının ardından sağlıkla ilgili kuruluşlar kadar kadın sorunlarıyla ilgilenen kuruluşlarında çalışma alanı haline gelmiştir.

17 Türkiye’de başlıca çalışma alanı kadın sağlığı olan ve çalışmalarını sürdüren kuruluşlar arsında Türkiye Aile Sağlığı ve Planlaması Vakfı,Türkiye Aile Planlaması Derneği,Kadın Sağlığını Koruma Derneği,Anne-Çocuk Eğitim vakfı ilk akla gelenlerdir.

18 1994 Kahire Nüfus Ve Kalkınma Konferansı Ve 1995 Pekin Dördüncü Dünya Kadın Hakları Konferansı İle İlgili Maddeler: 1994 Türkiye Kahire’de yapılan Birleşmiş Milletler Nüfus ve Kalkınma Konferansına katıldı. Konferans’da kadının statüsü ve sağlık ilişkisini vurgulayan “üreme sağlığı” kavramı üzerinde duruldu ve kadın sağlığında “bütüncül” bir yaklaşım benimsendi. 1995 Şiddete uğrayan kadınlara danışmanlık hizmeti veren Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı, kadın sığınağını açtı.

19 08-11 Haziran 1995 Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü’nce Sinop’ta sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumları temsilcileri, parlamenterler, gazeteciler ve akademisyenlerin katıldığı, “Türkiye’de Kadına Yönelik Politikaların Oluşturulması” konulu dört gün süren bir toplantı düzenlendi. 4. Dünya Kadın konferansı öncesi yapılan bu toplantıda, kurumsallaşma, siyasal alan, çalışma yaşamı, kadın sağlığı ve eğitim konularında kadına yönelik politikalar belirlendi.

20 17-19 Temmuz 1995 Avrasya ülkeleri kadınları arasındaki işbirliğini geliştirmek, Pekin Konferansında Türkiye ile birlikte hareket edebilmelerine yardımcı olmak amacıyla KSSGM ve Türk İşbirliği ve Kalkınma Ajansı Başkanlığı (TİKA) işbirliği ile “Pekin’e Giderken; Avrasya Ülkeleri Kadınları İşbirliği Kongresi” başlıklı bir toplantı gerçekleştirildi. Kongrenin sonuç bildirgesinde bir işbirliği grubu oluşturulması tavsiye edilir.

21 30 Ağustos - 8 Eylül 1995 Türkiye Pekin’de yapılan ve 189 ülkenin katıldığı 4. Dünya Kadın Konferansı’na katılarak taahhütleri çekincesiz olarak kabul etti.

22 İŞ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİNDE KADIN ÇALIŞANLAR
Kadınlar, çalışma hayatında çocuk işçiler,özürlüler ve yaşlılarla birlikte risk grubu teşkil etmektedirler. Çünkü kadınlar anatomik ve fizyolojik özellikleri nedeniyle erkek çalışanlardan zayıftırlar ve bu nedenle de tehlikelere maruz kalma açısından da daha büyük risk taşımaktadır.

23 Bu nedenle de çalışan kadınların ,çalışma hayatında yer alan tehlikelerden korunmaları açısından ulusal ve uluslar arası mevzuatta bazı düzenlemeler yer almaktadır.Yer ve su altındaki çalıştırma yasağı ,analık halinde çalışma yasağı gibi.

24 GEBE VEYA EMZİREN KADINLARIN ÇALIŞTIRILMA ŞARTLARIYLA EMZİRME ODALARI VE ÇOCUK BAKIM YURTLARINA DAİR YÖNETMELİK MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, gebe, yeni doğum yapmış veya emziren çalışanın işyerlerindeki sağlık ve güvenliğinin sağlanması ve geliştirilmesini destekleyecek önlemlerin alınması bu çalışanların hangi dönemlerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarının yasak olduğunu, çalıştırılabileceği işlerde hangi şart ve usullere uyulacağını, emzirme odalarının veya çocuk bakım yurtlarının nasıl kurulacağını ve hangi şartları taşıyacağını belirlemektir. Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunukapsamındaki kadın çalışan çalıştıran işyerlerine uygulanır.

25 Tanımlar a) Gebe çalışan: Herhangi bir sağlık kuruluşundan alınan belge ile gebeliği hakkında işverenini bilgilendiren çalışanı,  b) Emziren çalışan: Tabi olduğu mevzuat hükümleri uyarınca süt izni kullanmakta olan ve işverenini durum hakkında bilgilendiren çalışanı,  c) Emzirme odaları: Çalışanların bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için ayrılan odaları,  ç) Yeni doğum yapmış çalışan: Yeni doğum yapmış ve işverenini durumu hakkında bilgilendiren çalışanı,  d) Yurt/Çocuk bakım yurdu/Kreş: 0-60 aylık çocuklar ile velisinin isteği üzerine ilkokula kaydı yapılmayan aylık çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerleri, ifade eder.

26 KAMU KURUM ve KURULUŞLARINCA AÇILACAK ÇOCUK BAKIM EVLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Madde 2 - Bakımevleri kurumun bağlı veya ilgili olduğu bakanın onayı alınmak suretiyle kurumca istihdam edilen memurların 0-6 yaş grubuna giren enaz 50 çocuğu için kurumun idari ve mali işlerle ilgili birimine bağlı olarak açılabilir. Madde 4 - Bakımevlerinde bir müdür ile çocukların yaş grupları göz önünde tutularak çocuk gelişimcisi veya çocuk eğitimcisi, hemşire veya sağlık memuru ile yeterli sayıda memur ve hizmetli görevlendirilir. Kurum tabibinden çocuk bakımevinde de faydalanılır.

27 KAMU KURUM ve KURULUŞLARINCA AÇILACAK ÇOCUK BAKIM EVLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK
Madde 11 - Bakımevine, yazılı müracaatı bulunan kurum memurlarının çocukları kabul edilir. Ancak aynı kurumda çalışan anne ve babanın çocuğuna öncelik tanınır. Anne ve babanın ayrı kurumlarda çalışmaları halinde ise çocuk annenin çalıştığı kuruma bağlı bakımevine kabul edilir. Annenin çalıştığı kurumda bakımevi açılamamış ise babanın çalıştığı kuruma kabul edilir

28 Çalışma Koşulları ve İzinler Gece çalışması
MADDE 8 – (1) Kadın çalışanlar, gebe olduklarının sağlık raporuyla tespitinden itibaren doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.  (2) Yeni doğum yapmış çalışanın doğumu izleyen bir yıl boyunca gece çalıştırılması yasaktır. Bu sürenin sonunda sağlık ve güvenlik açısından sakıncalı olduğunun sağlık raporu ile belirlendiği dönem boyunca gece çalıştırılmaz.

29 Çalışma saatleri  MADDE 9 – (1) Gebe veya emziren çalışan günde yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. Gebe çalışanın muayene izni  MADDE 11 – (1) Gebe çalışanlara gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri için ücretli izin verilir. .

30 Emziren çalışanın çalıştırılması
 MADDE 12 – (1) Emziren çalışanların, doğum izninin bitiminde ve işe başlamalarından önce, çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla belirlenmesi gerekir. Çalışmasının sakıncalı olduğu hekim raporu ile belirlenen çalışan, raporda belirtilen süre ve işlerde çalıştırılamaz

31 Analık ve süt izni  MADDE 10 – (1) Çalışanın tabi olduğu mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla analık ve süt izninde 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 74 üncü maddesi hükümleri uygulanır.

32 Kadın Çalışanların Gece Postasında Çalıştırılmaları çalıştırılma süresi
MADDE 5 – (1) Kadın çalışanlar her ne şekilde olursa olsun gece postasında yedi buçuk saatten fazla çalıştırılamaz. İşyerine ulaşım  MADDE 6 – (1) Belediye sınırları dışındaki her türlü işyeri işverenleri ile belediye sınırları içinde olmakla beraber, posta değişim saatlerinde toplu taşıma araçları ile gidip gelme zorluğu bulunan işyeri işverenleri, gece postalarında çalıştıracakları kadın çalışanları, sağlayacakları uygun araçlarla ikametgâhlarına en yakın merkezden, işyerine götürüp getirmekle yükümlüdür.

33 -Ağır ve Tehlikeli İşler
 Onaltı yaşını doldurmamış genç işçiler ve  çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz. Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla, onaltı yaşını doldurmuş fakat onsekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılabilecekleri Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte gösterilir

34 -Ağır ve Tehlikeli İşler
Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçiler, sağlık raporu, kadın işçilerin özel günleri, nüfus cüzdanlarının onaylı örneklerinin saklanması, ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmama durumu, ağır ve tehlikeli işlere ait çizelge, ağır ve tehlikeli işlere ilişkin kapsam belirleme konularını düzenlemiştir.

35 6-Kadın İşçilerin Çalıştırılabileceği Ağır ve Tehlikeli İşler
1. Toprağın  pişirilmesi suretiyle imal olunan kiremit, tuğla, ateş tuğlası, boru, pota, künk ve benzeri inşaat ve mimari  malzeme işleri. 2. Çanak, çömlek, çini, fayans, porselen ve seramik imaline ait işler. 3. Cam, şişe, optik ve benzeri malzeme  fabrika ve imalathanelerinde üretime ilişkin işler ve bunların işlenmesine ait işler.

36 4. Demir tel ve çubuktan malzeme imalatı işleri (Çivi, zincir, vida vb
4. Demir tel ve çubuktan malzeme imalatı işleri (Çivi, zincir, vida vb. gibi). 5. Muharrik kuvvetle işleyen tam otomatik soğuk şekillendirme tezgahlarında yapılan işler. 6. Kurutma işleri, yapıştırma işler. 7. Kontra plakla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve pvc yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye işler.

37 8. Parafinden eşya imaline ait işler.
9. Uyuşturucu maddelerin imali işleri. 10. Bitkisel ve hayvansal yağların üretimi ve  bunlardan yapılan maddelerin imaline ilişkin işler (Karbon sülfür gibi parlayıcı veya tahriş edici solventlerle yapılan prine ve benzeri yağlı maddelerden ekstraksiyon yolu ile yağ üretimi işlerinde ekstraksiyon kademelerinde kadın işçi çalıştırılamaz).

38 11. Tüylü olarak kullanılacak derileri hazırlama işleri.
12. Kuş ve hayvan tüyü kıllarının temizlenmesi, didiklemesi, ayrılması ve bunlara benzer işler. 13. Ham kürkleri işleme ve boyama işleri.

39 14. Kauçuk ve lastik sanayiinde, lastik hamurunun hazırlanmasından her çeşit şekillendirilmiş mamul yapımına kadar bütün işler (Lastik hamurunun hazırlanmasında kadın çalıştırılamaz). 15. Plastik maddelerin  şekillendirilmesi ve plastik eşya imali işleri.

40 16. Çırçır fabrikalarındaki işler.
17. Pamuk keten, yün, ipek, paçavra ve benzerleri  ve harman, işleri ile bunların döküntülerini ayırma ve didikleme işleri. 18. Pamuk, keten, yün ipek ve benzerleriyle bunların döküntülerinin hallaç haşıl, tarak, presleme ve kolalama işleri. 19. Konfeksiyon ve triko imali işleri.

41 Kadınların erkeklere oranla iş koşullarından etkilenme ve meslek hastalıklarına yakalanma riski daha yüksektir. Çünkü kadınların kas güçleri erkeklere oranla %15-20 daha azdır.mestruasyon dönemleri ,gebelik,doğum,emzirme,menepoz ve üreme fizyolojileri nedeniyle yaşamlarının bir çok evresinde farklı ve zaman zaman güçsüz ve zayıf olabilirler.

42 Çalışan Çocuk Kavramı “Çalışan çocuk”, “genç işçi” kavramları farklı sosyal yapılara sahip toplumlarda farklı anlamlar taşımaktadır. Bu kavram ve tanımlar bir ülkeden diğerine, gelişmiş bir ülkeden gelişmekte olan bir ülkeye, ülke içinde kırsal alandan kentsel alana farklılıklar göstermektedir.

43 Çocukların Çalışma Nedenleri
Çocukların nedenleri, Türkiye’nin sosyal, ekonomik ve kültürel sorunlarıyla ilgilidir. Gelişmekte olan bir ülke durumundaki ülkemizin, bugün, çözüm bekleyen temel sorunları vardır. Bunlar su şekilde sıralanmaktadır:

44 Gelir dağılımı çalışan kesim aleyhine adaletsiz ve dengesizdir,
Enflasyon yüksek oranlarda olup, ücretleri önemli ölçülerde aşındırmaktadır. Asgari ücret yetersiz olup, dört kişilik bir ailenin zorunlu gıda harcamalarını karşılamaktan uzaktır,

45 Sosyal güvenlik kapsamındaki nüfus yetersizdir,
Nüfus artışı, toplam nüfus içindeki çocuk ve genç nüfusun ağırlığını arttırmaktadır. Bütçeden eğitim,sağlık vb. sosyal nitelikli kamu harcamalarına ayrılan paylar düşüktür, Bölgeler arasındaki gelişmişlik farkı göç, issizlik diğer olumsuz göstergelerdir. Bu temel sorunlar, çocuk isçiliğinin çok boyutlu bir sorun olduğunu ortaya koymaktadır.

46 Devlet İstatistik Enstitüsü tarafından yapılan araştırmanın sonuçları şu şekilde özetlenmektedir:
6-14 yas grubu çocuk nüfusun yüzde 32’si işyerlerinde ve ev islerinde çalışan çocuklardır, Erkeklere oranla kadınların çalışma daha yüksektir, Toplam çalışan çocuklar içinde ev islerinde çalışan çocukların oranı yüksektir,

47 Ekonomik islerde çalışan çocukların yüzde 77’si tarım, yüzde 11’i sanayi, yüzde 7’si hizmetler ve yüzde 5’i ticaret sektöründe çalışmaktadır, Kentlerde çalışan çocukların yüzde 40’i sanayi, yüzde 26’si hizmetler, yüzde 22’si ticaret ve yüzde 12’si ise tarım sektöründe çalışmaktadır, Türkiye genelinde ekonomik faaliyette bulunan çocukların yüzde 79’u ücretsiz aile isçisi olarak çalışmaktadır,

48 Çalışan çocukların yüzde 95’i 1-9 isçi çalıştıran işyerlerinde çalışmaktadır,
Çocukların çalıştıkları işyerlerinin yüzde 83’ü herhangi bir yere kayıtlı değildir. Mesleki bir derneğe kayıtlı olan işyerlerinin oranı yüzde 10, ticaret odasına kayıtlı olanların oranı yüzde 5, durumu bilinemeyenlerin oranı ise yüzde 2’dir. Tarım sektöründeki işyerlerinin neredeyse tamamının herhangi bir yere kaydı bulunmamaktadır, Çalışan çocukların yüzde 78’i haftada 40 saatin üzerinde çalışmaktadırlar,

49 Ekonomik islerde çalışan çocukların yüzde 96’sinin aile nüfusu 4 kişiden fazladır,
Çalışan çocukların aile reislerinin yüzde 65’i ilkokul mezunu, yüzde 31’i ise okuryazar olmayanlar veya okuryazar olup bir okul bitiremeyenlerdir, Gelir elde eden çocukların yüzde 88’inin aylık geliri asgari ücretin altındadır, Çalışan çocukların yüzde 61’i gelirin tamamını, yüzde 25’i ise gelirin bir kısmını ailesine vermektedir.

50 Çocuk İşçilerin Çalıştırılabilecekleri Hafif İşler
Düşme ve yaralanma tehlikesi olabilecek şekilde çalışmayı gerektirecek olanlar hariç meyve, sebze, çiçek toplama işleri, Kümes hayvanları besiciliğinde yardımcı işler ve ipek böcekçiliği işleri, Esnaf ve sanatkarların yanında satış işleri,

51 Büro hizmetlerine yardımcı işler,
Gazete, dergi ya da yazılı matbuatın dağıtımı ve satımı işleri (yük taşıma ve istifleme hariç), Fırın, pastane, manav, büfe ve içkisiz lokantalarda komi ve satış elemanı olarak yapılan işler,

52 Satış eşyalarına etiket yapıştırma ve elle paketleme işleri,
Kütüphane, fuar, panayır ve sergi yerlerinde yardımcı işler (yük taşıma ve istifleme hariç), Spor tesislerinde yardımcı işler, Çiçek satışı, düzenlenmesi işleri.

53 DÜNYADA ÇOCUK İŞÇİLER Çocukların çalıştırılmasına karşı Çalışma Programı’(IPEC)’nın verdiği bilgilere göre dünya genelinde çoğunluğu 5-17 yaş arasında olan 200 milyon çocuk işçi var.bunların çoğu 16 yaşından küçük kız çocukları

54 Gelişmekte olan ülkelerde çocuklar 5 yaşına geldiğinde aileleri ‘aile ekonomisine katkıda bulunma’ gerekçesiyle çocuklarını hizmetçi olarak UNICEF raporunda, çocukların hizmetçi olarak çalıştırılması ‘çocukların en gizli şekilde çalıştırılması olarak belirlendi. çalıştırmaya başlıyor. Kız çocukları günde saat arasında çalışmak zorunda bırakılıyor.

55 Özellikle küçük kız çocukları cinsel meta olarak kullanılıyor ve çocuk ticaretine maruz kalıyor.
Birleşmiş Milletlerin Çocuk Haklarına Dair Sözleşmesi,18 yaşına kadar her insanı çocuk kabul ediyor.Bu sözleşmeye imza koyan Türkiye’de çocuğun yaşa bağlı tanımı konusundaki ölçütü kabul etmiş sayılıyor.

56 6 YIL ÖNCESİNE AİT RESMİ VERİLER
14Yaşin ve ilköğretimi tamamlamamış çocukların çalışması kanunen yasak Türkiye’de çalışan yaklaşık 3 milyon 850 bin çocuk var Türkiye’de 6-14 yaş grubu arasında çalışan 511 bin çocuk var

57 12-14 yaş grubunda kayıtlı çalışan çocuk sayısı 469 bin
Kentlerdeki çocuk işçilerin %55.6 sı kırsaldan göç eden ailelerin çocukları 6-17 yaş grubundaki çocukların yaklaşık %58 i tarımda %22 si sanayide %10 u ticarette %10 da hizmet sektöründe çalışıyor

58 İŞ KAZALARI Tanımı:Uluslararası çalışma örgütü (ILO)iş kazası “planlanmamış ve beklenmeyen bir olay sonucunda sakatlanmaya ve zarara neden olan durumdur” şeklinde tanımlamıştır.

59 Bunlar: Sigortalının iş yerinde bulunduğu sırada Sigortalının iş veren tarafından görev ile başka bir yere gönderilmesi yüzünden asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda İşveren tarafından yürütülmekte olan iş dolayısıyla Emzikli kadın sigortalının çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda Sigortalının işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere toplu olarak götürülüp getirilmesi sırasında meydana gelen kazalardır.

60 İŞ KAZALARININ TİPLERİ VE KAZA SINIFLANDIRILMASI
Makinalar Taşıma Yangınlar ,patlamalar Zehirli,sıcak ve aşındırıcı maddeler

61 Elektrik İnsan düşmeleri Malzemeye çarpma ve malzemenin çarpması Düşen cisimler

62 Yere düşmeler Makinalardan yararlanmaksızın malzeme taşımalar El aletleri Hayvanlar Diğerleri

63 Motorlu taşıt kazaları Diğer taşıt kazaları
Türkiye’de kaza istatistikleri tutan tek kuruluş SSK’dır.SSK yıllıklarında ‘iş kazalarının kaza sebeplerine göre dağılışı’ başlığı altında şöyle verilmektedir: Motorlu taşıt kazaları Diğer taşıt kazaları Kaza neticesi zehirlenmeler Kaza neticesi düşmeler

64 Makinaların neden olduğu kazalar
Yanıcı maddelerin ateş almasından ve patlamasından ileri gelen kazalar Sıcak maddeden korozif bir mayiden buhardan radyasyondan ileri gelen kazalar Ateşli silahlardan çıkan kazalar

65 Kaza neticesi suda boğulma ve suya düşme
Bütün diğer kaza sebepleri Kendini öldürme ve kendini travmatize etme Bile bile adam öldürme ve travmatize etme Bilinmeyen sebepler

66 İŞ KAZALARI VE TÜRKİYE Ülkemizde 1999 yılı içinde iş kazası meydana gelmiştir.İş kazası insidans hızı olarak gerçekleşmiştir.Bu kazalar sonucunda 1165 çalışan hayatını kaybetmiştir.

67 İş kazaları ve meslek hastalıkları vakalarında bir önceki yıla göre %15 azalma görülürken ,ölüm vakalarında %6 artma olduğu görülmektedir. 1997 ILO ‘iş kazası insidans hızı verilere göre Türkiye (0.29)Kore (0.33) ve Hindistan(0.34) gibi ülkelerde benzerlik göstermekte özellikle Avrupa Ülkelerine göre olumsuzluk göstermektedir.

68 MESLEK HASTALIĞI Tanım:Bir kişide çalışma hayatındaki işini sürdürme koşullarına bağlı olarak ortaya çıkan hastalıklara meslek hastalıkları denir.

69 Başka bir tanımla; Çalışan bireyin çalıştırıldığı işin niteliğine göre uğradığı geçici yada sürekli hastalık, sakatlık veya ruhsal bozukluk halleridir.

70 Etkenle temas başladıktan sonra meslek hastalığının oluşumu 1hafta-30yıl arasındadır.
Etkenle temas kesilince meslek hastalığı o evrede durur. Ne ilerler nede geriler.

71 Meslek hastalığının tanısı için kendine özgü bir takım laboratuarlara ihtiyaç vardır.
Meslek hastalıkları işçi sağlığı enstitüleri ,iş klinikleri veya meslek hastalıkları hastanelerinde tedavi edilir.İşçi sağlığı enstitüleri yataksız kendine özgü çalışma düzeni için de çalışan multidisipliner kuruluşlardır. Ülkemizde 1965 yılında çalışma bakanlığına bağlı olarak açılan İŞGÜM ilk enstitüdür.İLO standartlarına göre kurulmuştur.Ayrıca 1976’ da İstanbul ve Ankara’da birer meslek hastalıkları kliniği açılmıştır.

72 SSK’nın Meslek Hastalığı Tanımı:
İş yerindeki bir veya birkaç sağlık zararlısı ile tekrarlanan bir nedenle veya işin yürütüm şartları sonucunda oluşan ,akut veya kronik ,maluliyet bırakan veya bırakmayan hastalık,sakatlık ve ruh arıza halleridir.

73 Ülkemizde en çok görülen meslek hastalıklarının sınıflandırılması ve en önemlileri şöyledir:
Kimyasal maddelerin sebep olduğu hastalıklar Mesleki deri hastalıkları Pnömokonyozlar ve diğer solunum sistemi hastalıkları

74 Mesleki enfeksiyon hastalıkları
Fiziki etkenlerle olan meslek hastalıkları Mesleki kanserler

75 Kimyasalların neden olduğu hastalıklar
Kurşun ve tozlarının sebep olduğu hastalıklardır. Matbaa,boya,emaye vb işlerde çalışanlarda görülür.

76 Eriticilerin neden olduğu hastalıkları
Boya ,kauçuk,film,deri vb işlerde çalışanlarda görülür.

77 Pnömokonyozlar Tozların oluşturduğu akciğer hastalığıdır Ülkemizde en sık görülen 3 tür vardır.Bunlar: silikoz ,asbestoz ve bisinozdur.

78 Mesleki enfeksiyon hastalıkları
Çalışma yerlerinde bazı enfeksiyon hastalıklarına yakalanmayı kolaylaştıran koşullar mevcuttur. Bunlar enfekte materyal ve hayvanlar ve de çalışma çevresinde enfeksiyon etkeninin bulunmasıdır.

79 Mesleki kanserler Krom,nikel,matbaa,tekstil ve boya sanayinde çalışan kişilerde sıklıkla görülür.

80 İŞYERİ HEMŞİRESİ GÖREVLERİ
İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili sorunların saptanmasında, önceliklerin belirlenmesinde ve yapılacak çalışmalarda işyeri hekimine yardımcı olur. Çalışanların özellikleri ve sağlık düzeyleri ile ilgili veri toplar ,kaydeder ,sağlık ve çalışma öykülerini işe giriş periyodik muayene formuna yazar ve işyeri hekimi tarafından yapılan fizik muayene sırasında hekime yardımcı olur. İş yerinde sağlık taramaları yaparak şüpheli vakaları hekime sevk eder.

81 Gebe ve emzikli kadınların izlenmesi ,zararlı maddelerden korunması için çalışır.
Çocuk bakım hizmetleri ile ilgili çalışmaların planlanması yürütülmesi ve kontrolüne katılır. Çalışanların hastaneye sevk işlerini sağlar,tedavisini izler ve rehabilitasyon hizmetlerine katılır.

82 Yardımcı sağlık hizmetlerinin planlanması,değerlendirilmesi ,izlenmesi ,yönlendirilmesinde iş hekiminin önerileri doğrultusunda çalışır ve gerekli kayıtları tutar. İlkyardım hizmetlerinin organizasyonu ve yürütülmesinde iş yeri hekimine yardımcı olur. İşyerinde çalışanların sağlık eğitiminde görev alır.

83 Çalışmaların sağlık kapasitelerini en yüksek düzeye çıkarma
Çalışmanın olumsuz koşulları nedeniyle sağlığın bozulmasını önleme Çalışanın fiziksel ve ruhsal yeteneklerine uygun işlerde çalışmasını sağlama Yapılacak iş ile çalışan arasında uyum sağlamayı amaçlamaktadır.

84 HEMŞİRENİN GÖREV ALDIĞI İŞYERİ HANGİ İŞ KOLU OLURSA OLSUN GENEL OLARAK iş sağlığının yürütülmesinde görevleri aşağıdaki başlıkları içermelidir.

85 Bunlar: İş giriş muayenesi Periyodik muayene İş yeri sağlık birimine herhangi nedenle başvuran çalışanların muayeneleri bu kapsamda ele alınmalıdır.

86 Hemşirenin bu görevi muayenelerin planlanması ile başlar
Hemşirenin bu görevi muayenelerin planlanması ile başlar.Çalışanların sağlık öyküsünü alıp her çalışanın sağlık durumunu saptamaya yönelik hazırlanan formu doldurarak hekim muayenesi öncesi bilgileri toplar.

87 Hemşire çalışanın sağlık durumunu saptamak için :
Boy kilo ölçümü Kan basıncı ölçümü Vücut ısısının ölçümü Nabız solunum sayısı ve değerlendirmesi

88 Görme ve İşitme değerlendirilmesi
Kan ve idrar testlerinin uygulanmasında yer alır.

89 İş kazaları ve meslek hastalıklarının önlenmesi ve bakımı
İş kazalarının ve meslek hastalıklarının önlenmesine yönelik hizmetler, hemşirenin en önemli sorumluluklarından biridir. Bunun için hemşirenin çalışma ortamını düzenli olarak belirli aralıklarla gözlemi gereklidir.

90 Tüm bunlara ek olarak periyodik sağlık muayeneleri ile çalışanların olası meslek hastalıkları yönünden değerlendirilmeleri gerekir.

91 İşe bağlı olmayan kaza ve hastalıkların önlenmesi ve bakımı
İşe giriş muayenesi, periyodik muayeneler ve çalışanların sağlık sorunu nedeniyle işyeri sağlık muayene sonuçlarına göre saptanan hastalık durumlarının tedavisi ,bakımı ve rehabilitasyonu hemşirenin sorumlulukları arasındadır.

92 Danışmanlık rolü Danışmanlık hizmeti ,işe giriş muayenesinde saptanan sağlık durumunun ne olduğu ve başlayacağı yeni işe yönelik olmalıdır. Emeklilik öncesi çalışanın ailelerin ele alınarak , emekliliğin planlanması hemşireliğin danışmanlık alanları arasında yer almaktadır.

93 Sağlık eğitimi İşyeri hemşiresi ,kendisine sağlık sorunu nedeniyle her başvuran çalışana teke tek eğitim olanağını iyi bir fırsat olarak değerlendirmelidir. Sağlık eğitiminin odak noktası , çalışanların kendi sağlıklarını nasıl koruyacaklarını ve sağlık kaynaklarını nasıl kullanacaklarını bilmelerine yardımcı olmalıdır.

94 Kayıt tutma Her çalışmanın bireysel olarak sağlık kayıtlarının tutulması ve saklanması gereklidir. Bu kayıtlarda işe giriş muayenesinden başlanarak çalışanın sağlık durumu, periyodik sağlık muayenesi sonuçları ve çalışanın sağlık birimine her başvurusunun neden ve sonuçları ile hemşirelik notu bulunmalıdır.