RABİA ŞEYMA MENGİ MUHAMMET MUTLU ORHAN DEMİR KLOROFORM.

... konulu sunumlar: "RABİA ŞEYMA MENGİ MUHAMMET MUTLU ORHAN DEMİR KLOROFORM."— Sunum transkripti:

1 RABİA ŞEYMA MENGİ MUHAMMET MUTLU ORHAN DEMİR KLOROFORM

2 KLOROFORM Kimyasal adı triklorometan Diğer adları kloroform
Kimyasal formül CHCl3 Molekül ağırlığı g/mol Görünüm renksiz sıvı Yoğunluk 1.48 g/cm³, sıvı Çözünürlük 0.8 g/100 mL (20 °C) Ergime noktası -63.5 °C Kaynama noktası 61 °C

3 KLOROFORM Kloroform, anestezik (uyuşturucu) etkisi olan bir kimyasaldır. Renksiz, tatlı kokulu bir sıvıdır ve yanıcı değildir. Alev mevcudiyetinde toksik bir gaz olan fosgene dönüşür. Yağları çözer. Kimyasal işlemlerde çok kullanılır.

4 ANESTEZİ Anestezi kelimesi eski Yunan'dan gelmektedir. Aesthesia “duyu”, An ise olumsuzluk eki olan “siz”dir. Bu şekilde duyusuzluk, başka bir yorumla; ağrısızlık yada ağrı duyusunun kaldırılması olarak özelleştirilebilir. “Anestezi” kelimesi 1721 basımlı Bailey's “English Dictionary” de duygu noksanlığı olarak tanımlanır.

5 KLOROFORMUN TARİHÇESİ
1830’da Friedrich Moldenhauer tarafından bulunmuş, ancak bu maddenin yeni bir madde olduğu farkına varılmadığı için klorik eter adı verilmiştir.

6 KLOROFORMUN TARİHÇESİ
Jean-Baptiste Andre Dumas 1834 de kloroformun özelliklerini tanımlayıp kloroformu saf olarak elde etti. Formik asit ve klorüre benzemesi nedeni ile kloroform adını verdi. Fransız fizyolojisti Marie-Jean Pierre Flourens 1847’de kloroform ile hayvanlar üzerinde yapmış olduğu çalışmalarda, sinir sistemine kloroformun eter gibi etkileri bulunduğunu saptamıştır.

7 KLOROFORMUN TARİHÇESİ
Kloroformun pratikte kullanılması James Young Simpson  tarafından 9 Kasım 1847 tarihinde doğum için bir hastasında kullanmasıyla başlamıştır.

8 KLOROFORMUN TARİHÇESİ
1853 tarihinde Kraliçe Victoria sekizinci çocuğunu kloroform anestezisi yardımı ile ağrı duymadan doğurmuştur. Anestezi  uygulaması, bir mendile damlatılan kloroform ağrı sırasında hastanın yüzüne konup, hastanın ağrısı geçince mendil hastanın yüzünden uzaklaştırılarak gerçekleştiriliyordu.

9 KLOROFORMUN SENTEZİ Kloroform çeşitli yöntemlerle sentez edilebilir. Teknikte Liebig tarafından bulunan yöntem tercih edilir. Bu yöntem, etil alkol veya asetonun, kireç kaymağı veya sodyum hipokloritle oksidasyonu ve klorlandırılmasına dayanır. Kloroform metanın klorlandırılması ile de elde edilmektedir.

10 ANESTEZİK KLOROFORM Anestetik olarak kullanılacak kloroform gümüş nitrat ile çökelek vermemeli ve kongo kırmızısının alkoldeki çözeltisinin rengini mavileştirmemelidir. Bu nedenle anestetik kloroform özel olarak hazırlanır ve koyu renkli şişelerde saklanır. Kloroform ışık etkisi ile havada yavaş yavaş oksidasyona uğrar, oksidasyonu önlemek için %0.5-1 alkol ilave edilir.

11 ANESTEZİK KLOROFORM Hoş kokulu, hızlı etkili (Anestetik etkisi dietil eterden 5 defa kuvvetlidir) ve ayılma suresi kısa olduğundan bir dönem etere tercih edilmiştir. Solunum yollarında tahriş yapmaması, bir miktar kas gevşemesi sağlaması ve yanıcı olmaması diğer avantajlarıdır. Vücut dışında oldukça zararsız bir madde iken, vücutta toksik etkisi yüksektir.

12 ANESTEZİK KLOROFORM Uyuşturucu etkisi yüksek olduğundan düşük konsantrasyonlarda kullanılır. Öldürücü dozu ile uyuşturucu dozu arasında büyük bir fark yoktur. Ayrıca kloroformun, kan basıncını düşürmek, kalp ritmini bozmak, deri ve mukozaya zarar vermek gibi etkileri vardır. Özellikle karaciğer üzerinde zararlı yan etkileri vardır. Kalp kasının çalışmasını baskılayıcı etkisi de vardır. Bu nedenle insanlarda anestetik olarak nadir kullanılmaktadır.

13 ANESTEZİK KLOROFORM Yan etkileri ve uygulama zorluğu nedeni ile (modern anestezi cihazlarında kullanılan vaporizatörlerde kullanılamaz) artık genel anestezi amacı ile kullanılmamaktadır.

14 HORACE WELLS 1840'larda anestezi kullanımının öncülüğünü yaptı. İntihar etmek için anestezi kullanmıştı. Anestezi araştırmaları sırasında çeşitli gazlarla deneyler yaparken, kloroform bağımlısı olmuştu. 1848 de iki kadına sülfürik asit sıkmaktan tutuklandı. Hapisteyken yazdığı bir mektupta, sorunlarının sebebi olarak saldırıdan önce fazla miktarda aldığı kloroformu suçladı. 4 gün sonra hücresinde ölü bulundu. Kendisini kloroformla uyuşturmuş ve bir usturayla kalçalarını kesmişti.

15 SULTAN ABDÜLAZİZ Sultan Abdülaziz’in ölüm nedeninin de intihar değil kloroform olduğu düşünülmektedir. Padişahı görmeye gelen İngiltere büyükelçisi `Hala o kadar keskin kloroform kokuyor ki, içerde fazla duramadım, kokudan içime fenalık geldi` demiştir.

16 MARUZİYET YOLLARI Kloroform oldukça uçucu bir bileşik olduğu için endüstri, kimya sanayi gibi herhangi bir yoldan çevreye karışabilir.

17 MARUZİYET YOLLARI İnsanlar sadece oral yolla kloroform bulaşmış yiyecekleri veya suyu içerek kloroforma maruz kalmazlar. Bunun dışında dermal temas ile veya havayı solumakla da geçebilir. Ayrıca, zamanında birçok insan anestezi ile kloroforma maruz kalmıştır.

18 İNHALASYON YOLU İLE ABSORBSİYON
Kloroform gazı burun yolu ile solunduktan sonra akciğer alveollerine mekanik olarak hareket eder. Alveol havasına dağılır ve alveollerden kana basınç farkı ile kolayca absorbe olarak kan akımına karışır. Kan ile dokulara taşınır.

19 ORAL YOL İLE EMİLİMİ Kloroform gastrointestinal sistemde direkt olarak emilir. Kloroformun, gastrointestinal absorbsiyonu hızlı ve geniştir (oral daz ile alım yaklaşık 8 saat boyunca sürüyorsa %90’ın üstündedir). Kanda ki maksimum seviyesi 4-6 dakika içinde oluşur.

20 KLOROFORMUN DAĞILIMI Kloroform vücutta çok geniş bir alana yayılmaktadır. Emildikten sonra kloroform yağ, beyin, karaciğer, böbrekler, kan dokularına dağılır. Kloroform seviyelerine, en fazla yağlarda (5–68 g/kg) en az ise karaciğer böbrek ve beyinde (1–10 g/kg) rastlanmıştır. Yağ doku > beyin > karaciğer > böbrek > kan

21 KLOROFORMUN SALIĞA ETKİSİ

22 KLOROFORMUN TOKSİK ETKİSİ
Kloroformun toksik etki gösterdiği başlıca organlar merkezi sinir sistemi, karaciğer ve böbreklerdir. Bunun dışında solunum, kardiovasküler ve gastrointestinal sistemlerde de toksik etkisi gözlenmiştir.

23 SOLUNUM ETKİLERİ Solunum hızında ki değişiklik kloroformu anestezik olarak soluyan hastalarda gözlemlenmiştir. 22,500 ppm altında hastaların %44’ünde solunum hızında artış olmuştur. Solunum hızı depresyonu ancak derin ve uzun süreli anestezik olarak kloroforma maruz kalınca gelişmektedir.

24 KARDİYOVASKÜLER ETKİLERİ
Solunum ile maruziyette (anestezi ile) kişilerin ¼ ünde düşük tansiyon gözlemlenmiştir. GASTOİNTESTİNAL ETKİ Kloroform oral olarak alınırsa mide bulantısı ve kusma, retrosternal ağrı, yutma üzerinde ağrı görülmüştür.

25 HEPATİK ETKİ Kloroformun major toksik etkisi karaciğer de olur. Kloroform alındıktan 1-3 gün içinde karaciğer hasarı oluşur. Sarılık, karaciğer genişlemesi ve hassasiyeti, deliryum, koma ve ölüm görülebilir. RENAL ETKİ Oligüri, tubuler nekroz, nefrit, kalsifikasyon gözlenir. Na/K atılımını değiştirir. Hücresel anamoliler oluşur.

26 NÖROLOJİK ETKİ Kloroform lipit çözünür bir maddedir. Hücre zarından kolayca geçer ve yüksek konsantrasyonlarda narkoza neden olur. Anestezik etkisini sinir membranlarla etkileşerek gösterir. Uyarıcı sinir ileticilerinin salınımını engelleme (sinaps öncesi etki) ve aynı bölgelerde, voltaja bağlı kalsiyum, potasyum ve sodyum kanalı bloku yapar. Kloroformun nörotoksik etkisi, nöronal membranlardaki gagliozid ile kloroform etkileşimi nedeniyle olabilir. Kloroform alımından sonra ganglion hücrelerinde dejenarif değişiklikler gözlemlenmiştir. ganglion, beynin orta kısmında bulunan alın korteksi ve alt motor ve duyu bölgeleri arasındaki iletişim ve yönetimi sağlayan yapıların genel adıdır.

27 Kloroformun solunmasI
Uzun süre ve sürekli ppm kloroforma maruz kalma sonucunda başlıca nörolojik etkiler oluşur ve bunun yanında yorgunluk, bulantı, kusma, halsizlik, ağız kuruluğu, anoreksiya gibi belirtilerde artış olur. Karaciğerde sarılık, serum enzim seviyeleri ve karaciğer büyüklüğünde artış olmuştur.

28 İCME SUYUNDan kloroforma maruz kalma
İçme suyundan kloroforma maruz kalma ile ilgili tek başına bir çalışma yoktur. Ancak klorlu içme suyu ile ilgili birkaç çalışma vardır. Bu sular diğer trihalometanlarla birlikte kloroform içermektedir. Bu çalışmalar sonucunda kanser ile bu sulara maruziyet arasında zayıf bir bağ vardır. Bu oran yaklaşık 2-17% arasındadır.

29 METABOLİZMASI Kloroform başlıca karaciğerde metabolizma olur ancak böbrek gibi diğer dokularda da metabolizma gerçekleşir. Kloroform insanda ve hayvan da sitokrom P450 enzimi tarafından oksidasyon-redüksiyon şeklinde iki yolla metabolize edilir.

30 METABOLİZMASI Düşük kloroform konsantrasyonlarında, metabolizma öncelikle sitokrom P450-2E1(CYP2E1) üzerinden yürür. Bu enzim seviyesi birçok alkol ve keton ve tarafından indüklenmektedir. Yüksek kloroform konsantrasyonlarında, metabolizma ayrıca sitokrom P450-2B1/2 (CYP2B1/2) üzerinden de yürür.

31 METABOLİZMASI Oksidasyon reaksiyonu
Oksijen varlığında ana ürün triklorometanolun dihidroklorinasyonu ile hızlı ve sabit bir şekilde oluşan fosgen gazıdır. 2 CHCl3 + NADPH + H+ + O CCl3OH + NADP+ CCl3OH CCl2O + HCl Redüksiyon reaksiyonu Oksijen yokluğunda ana metabolit diklorometil serbest radikalidir.

32 REDUCTIVE PATHWAY OXIDATIVE PATHWAY RH P-450 P-450 •CHCl2 CHCl3 HOCCl3
RCCl2OH Cl− O2 H2O O GSH GSH HCl GS―C―Cl CO+GSSG GSH Cl2C=O phosgene HCl O GS―C―SG H2O CO2 2HCl R=cellular nucleophile (protein, phospholipid, nucleic acid); GSH=reduced glutathione GSSG=oxidized glutathione OTZ=oxothiazolidine carboxylic acid Cysteine OTZ 2HCl

33 Metabolİtlerin akIbetİ
Fosgen elektofilik bir metabolittir ve nükleofillere saldırır. Ana reaksiyon fosgenin su ile hidrolizidir. Ürün olarak karbondioksit ve hidroklorik asit oluşur. Hidrolizi oldukça hızlı olup yarım saniyeden daha azdır. Fosgen ayrıca birincil ve ikincil aminlere, hidroksil gruplarına ve tiyollere saldırır. Sistein ve indirgenmiş GSH ile reaksiyona girerek nefrotoksisiteye karşı koruma sağlar.

34 METABOLİTLERİN AKIBETİ
Ayrıca fosgen hücre düzeyindeki makromoleküllerden; enzim, protein veya fosfolipitlerin polar uçlarındaki (-SH, -OH, NH2) grupları gibi gruplara saldırarak kovalent bağ oluşturur. Bu bağlanma ile yapının moleküler işlevi bozularak sırayla hücresel fonksiyon kaybı olur ve hücre ölümüne yol açar.

35 METABOLİTLERİN AKIBETİ
Aynı şekilde indirgenme reaksiyonu ile oluşan serbest radikallerde oldukça reaktiftir ve mikrozomal enzimlere, fosfolipitlerin yağ asidi kuyruklarına kovalent bağ oluştururlar. Bunun sonucunda da enzim aktiviteleri düşer ve yağ peroksidasyonu oluşur.

36 BOŞALTIM Kloroformun atılımı öncellikle akciğer yolu ile olur. Alınan kloroformun %90’ı akciğerler ile CO2 şeklinde atılır. %0.01’lik kısmı ise idrar ile atılır. Kloroforma devamlı tekrarlanan temaslar sonucunda, insanda yapılan postmortem doku örnekleri sonucunda kloroforma çok az seviyede rastlanmıştır. Çünkü atılımı ve metabolizması hızlıdır.

37 KLOROFORMUN KANSER ETKİSİ
Kloroformun insanlarda potansiyel kanserojen olarak değerlendirilmesi için insanlar üzerinde yapılan çalışmalarla ilgili yeterli veri yoktur. Hayvanlarda, kloroforma çeşitli maruz kalma yolları ile çeşitli türlerde karaciğer ve böbrek tümörlerinin insidansında artış görülmüştür. Ancak, tümör ve kanserler yüksek doz düzeyinde toksisite sonucu görülür.

38 KLOROFORM Akut fazla dozlama ,kalb durması nedeniyle ölüme sebep olur.
İnsanın kendinden geçmesi için ppm, tam narkoz için ise 1400 ppm konsantrasyon gereklidir. ppm'den büyük konsantrasyonlarda nabız artışı durmaktadır. Diğer alifatik klorluhidrokarbonlar gibi karaciğere, kalbe, böbreklere zarar verir.

39 KANDA KLOROFORM TAYİNİ
HS/GC (Head Space/ Gaz Kromatografisi) Kanda uçucu toksik bileşiklerin analizlerinde kullanılır. Eter-Kloroform analizi gibi uçucu toksik analizleride bu cihazla yapılır. Ayrıca Tiner ve Bali bağımlılarında etken maddelerin(ksilen,toluen….) aranması, ölçümü bu kromatografik yöntemle yapılır. Taşıyıcı gaz olarak azot kullanılır. FID (Flame Ionization Dedektör) Alev iyonizasyon dedektörlü gaz kromatografisi kullanılır.

40 KLOROFORM Az miktarda da olsa sular için tehlikelidir.
Yüzeysel sularda konsantrasyonu mg/l 'den olmaktadır. Biyolojik atıksu arıtma tesisleri ise 10 mg/kg üzerinde konsantrasyon içermesi halinde olumsuz etkilenir. Endüstriyel prosesten kaynaklanan kloroform belirlenmesi için kullanılacak referans ölçüm metodu uygun bir solvent ile ayrıştırmadan sonra elektron tutucu detektörlü gaz kromotografisidir

41 KLOROFORM ABD'nin Virginia Teknik Üniversitesi Uzmanları, musluk suyuna katılan klorla ilgili endişe verici bulgulara ulaştı. Uzmanlara göre, klor, diş macunu ve deterjanlardaki triclosan adlı maddeyle temasa geçtiğinde reaksiyona giriyor ve zehirli kloroform gazı oluşuyor. Bu gazın solunması ya da deriden nüfuzu depresyon, karaciğer rahatsızlıkları ve kanser riski ortaya çıkarıyor.

42 DİŞ MACUNUNDA KLOROFORM TAYİNİ
gaz kromatografisi ile diş macunlarında kloroform tayini yapılır. % 5 veya daha az orandaki kloroformun belirlenmesine uygundur. Bu yöntemle ürün içinde tespit edilen kloroform miktarı, % kütle cinsinden verilir.

43 PRENSİP Diş macunu dimetilformamid/metanol karışımı ile süspande edilir asetonitril standart olarak eklenir. Santrifüjden sonra, sıvı fazın bir miktarı gaz kromatografisine uygulanır ve kloroform içeriği hesaplanır.