KUDUZ KLİNİK ve KORUNMA

... konulu sunumlar: "KUDUZ KLİNİK ve KORUNMA"— Sunum transkripti:

1 KUDUZ KLİNİK ve KORUNMA
Prof Dr Neşe Saltoğlu İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji

2 Kuduz Zoonotik hastalık

3

4 Virusun özellikleri Lyssa virus genomu
upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/26/R... Lyssa virus genomu Rhabdoviridea ailesinden negatif zincirli RNA virus lipoprotein zarflı rabies genomu 5 gen içerir N, NS (M1), M (M2), G, L N nükleoprotein viral RNA’nın replikasyonunu düzenler

5 glikoprotein çıkıntıları mevcut
mermi biçiminde, glikoprotein çıkıntıları mevcut

6 Virusun özellikleri virus inaktivasyonu pH<3 veya pH>11
ultraviyole ışığı güneş ışığı formalin, fenol, eter beta propiolakton deterjanlar

7 Kuduz Bulaşma kaynakları
Evcil hayvanlar Köpek kedi çiftlik hayvanları Vahşi hayvanlar tilki, kurt, çakal yüksek duyarlı porsuk, rakun, tarla fareleri orta derecede duyarlı geyik yarasa

8 dsf.chesco.org/.../diseases/rabieslineup.gif

9 Bulaşma yolları Isırılma Mukozalardan geçiş nadiren
infekte aerosollerin inhalasyonu infekte yarasaların idrarı ile temas organ transplantasyonu Kornea transplantasyonu yolu ile geçiş bildirilmiş

10

11 Kuduz Patogenezi İnokülasyon------kas dokusu içinde çoğalma
Nöromüsküler kavşağı geçiş myelinsiz sensoryal sinirler ve motor akson terminalleri ile sinir sistemine girer periferik sinir sisteminde retrograd aksoplazmik yollla ilerleme spinal ganglionlarda çoğalma MSSde hücreden hücreye intersellüler aralıkta yayılma progressif myelit ve ensefalit meydana gelir. periferik sinirler yolu ile tükrük bezi ve diğer organlara yayılma

12 PSS’den retrograt olarak MSS’ne ulaşma
MSS’nde çoğalma ve yayılım (yara yerinde ağrı, parestezi, progressif myelit, ensefalit) 􀂄 Periferik sinirler yolu ile tüm vücuda yayılım (klinik belirtiler)

13 Klinik Dönemler İnkübasyon periyodu Prodromal dönem
Akut nörolojik hastalık Koma dönemi

14 İnkübasyon süresini ve prognozu etkileyen durumlar
İ.P ortalama 50 gün (30-90 gün) 1 haftadan 1 yıla kadar bildirilmiştir. viral inokulum miktarı birden fazla yerden ısırılma başa yakın ısırıklar mukoza teması virusun solunum yolu ile alınması alkol alımı, stres, kortikosteroid kullanımı, immunosupresif ilaçlar, klorokin kullanımı

15 Prodromal dönem 2-10 gün sürer
Yaralanma yerinde ağrı ve parestezi, karıncalanma ateş halsizlik iştahsızlık bulantı/kusma başağrısı kişilik değişiklikleri

16 Akut nörolojik hastalık (2-14 gün) Kızgın kuduz
hallusinasyon davranış değişikliği Anksiyete, ajitasyon hidrofobi, aerofobi hiperventilasyon kardiak aritmiler otonomik disfonksiyon, pupil dilatasyonu,anizokori, hipersalivasyon, terleme uygunsuz ADH salınımı

17 Akut nörolojik hastalık (2-14 gün) Paralitik kuduz
assenden flask paralizi simetrik kuadriparezi ekstremitede güçsüzlük başağrısı şuur değişikliği olmaksızın ense sertliği sonuçta konfüzyon ve koma

18 Koma dönemi 0-14 gün ölüm nedenleri myokardit, aritmiler,
konjestif kalp yetmezliği asfiksi

19 Kuduzda komplikasyonlar
KVS aritmi, hipotansiyon, konjestif kalp yetmezliği, tromboz, arrest solunum sistemi apne, pnömoni, pnömotoraks, hiperventilasyon, atelektazi, hipoksemi

20 Kuduzda komplikasyonlar
endokrin ADH sekresyon fazlalığı, diabetes insipidus nörolojik hidrofobi, hiperaktivasyon, serebral ödem,aerofobi, lokalize nörolojik belirtiler diğer anemi, ateş, GİS kanama, hipotermi, paralitik ileus, akut renal yetmezlik, hiper-hipovolemi

21 Tanı Histopatolojik inceleme
İntrasitoplazmik inklüzyon cismi: Negri cisimciği

22 Kuduz tanı Floresans antikor test (FAT) Deri biyopsisi
Ensede saç follikülünden deri biyopsisinde FAT ile antijen aranır. Floresans antikor test (FAT) Beyin dokusu veya tükürük bezi, kornea, saçlı deriden hazırlanan preparatlarda floresan boya ile işaretli antikorlar yardımı ile viral antijen aranır Hızlı floresan fokus inhibisyon test

23 Floresans antikor test (FAT)

24 Kuduz elektron mikroskopik resim
info.lu.farmingdale.edu/.../ind310/Rabies.jpg

25 Kuduz tanı PCR BOS, tükrük, dokulardan yapılır. Virüs Hücre kültürü

26 Ayırıcı tanı Kızgın kuduz Diğer viral ensefalitler
Striknin zehirlenmesi Tetanoz Aşı sonrası ensefalitler (10-14 günde başlar) Kuduz histerisi Paralitik kuduz akut inflamatuvar polinöropati transvers myelit (lezyon seviyesinde ağrı) (kuduzda duyu kaybı yok) poliomyelit

27 Korunma Hayvanlarda profilaksi esastır
aşı önerilir Hayvan aşılaması 5$, İnsanda semple aşı maliyeti 160$, HDCV maliyeti 500$

28 Temas öncesi profilaksi
Kimlere yapılmalı veteriner, hayvan bakıcıları, orman görevlileri, korucular, kuduz virüs laboratuvarında çalışanlar, hayvan besleyenler HDCV (Human diploid cell vaccin) aşısı uygulanır. dozu veya 28. günlerde, 2 -3 yılda bir rapel

29 Temas sonrası profilaksi
Yara yeri temizliği sabun ve su ile yıkama ve kurulama Antiseptikle temizlik ;povidon iodin Yara yerine dikiş atılmaz, debritman yapılmaz. Ancak zorunluluk var ise dikiş atılır iken yara yerine Ig enjekte edilerek dikiş atılabilir

30 Temas sonrası profilaksi
İmmunizasyon ısırığın tipi ve hayvanın türüne göre değişir Isıran hayvan bilinmiyor, kaçmış ya da vahşi hayvan ise: Kişinin daha önceden kuduz aşısı yapılmadığını kontrol et ****Önceden Aşısız ise 20 IU/kg Rabies human Ig (HIG) uygula; HIG yok ise 40 IÜ/kg pürifiye at orijinli anti- rabies serum uygula Aynı gün HDCV aşısı başla günlerde im( deltoid adaleden) uygulanır

31 Ig uygulanmasında önemli noktalar
Daha önceden kuduz aşısı olanlara Ig uygulanmaz. Ig uygulaması 7 gün içerisinde yapılmalıdır. 7 gün geçtikten sonra Ig başlanması aşıya bağlı immun yanıtı etkileyebilir. Ig ve aşı aynı enjektör ile yada aynı bölgeye uygulanmamalıdır. Ig’nin çoğu mümkünse yara yeri etrafına enjekte edilmeli, kalanı i.m yol ile aşı uygulanan alandan farklı alana enjekte edilir. MMWR, Recommendations and Reports January 08, 1999 /48(RR-1);1-21

32 Temas sonrası profilaksi
Daha önceden kuduz aşılı olanlarda son aşıdan <6ay ise tek doz, son aşı 1yıl önce ise 0-3. günler HDCV aşısı yapılır.

33 Temas sonrası profilaksi
Yara yeri infeksiyonu için antibiyotik tedavisi (penisilin yada metronidazol) Tetanoz aşısı 10 yılı geçmişse rapel yapılır. Aşısız ise aşı programına alınır.

34 Kuduz aşıları Human diploid cell vaccine (HDCV) RabivacTM
Purified vero cell vaccine (PVRV) VerorabTM, ImovaxTM , Rabies vero TM, TRC Verorab TM Purified chick embryo cell vaccine (PCECV) Rabipur TM World Health Organization Department of Communicable Diseases Surveillance and Response, 1999

35 Isıran hayvan biliniyor ise karantinaya alınır

36 Kuduzun hayvanlardaki bulguları
Hayvanda huy değişikliği, korku huzursuzluk, Sıklıkla ajite aşırı huzursuz, etrafındaki objeleri ısırma ağızdan salya gelmesi Nadiren letarjik Enfekte hayvanların çoğu semptomatik hale geldikten sonraki 10 günde ölümle sonuçlanır