Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

... konulu sunumlar: "Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları"— Sunum transkripti:

1 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
..

2 A . Miktar Kısıtlamaları B. Diğer Tarife Dışı Araçlar
İçerik A . Miktar Kısıtlamaları İthalat Kotaları İthalat Yasakları Döviz Kontrolü Çoklu Kur Sistemi B. Diğer Tarife Dışı Araçlar orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

3 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
Gönüllü İhracat Kısıtlamaları Sağlık, Güvenlik, Çevre Standartları, yönetsel Düzenlemeler Damping (fiyat indirimi) İhracat Sübvansiyonları (destekler) İç Piyasaya Dönük Endüstrilere Sübvansiyon orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

4 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
Fark Giderici Vergiler Kamu İhaleleri ve Kamu Kuruluşlarının Satın Alma Politikaları Yurtiçi Katkı Zorunluluğu İhracat Vergileri Uluslararası Karteller orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

5 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Tarife Dışı Araçlar Günümüzde tarife dışı araçlar gümrük tarifelerinden daha çok kullanılmaktadır. Nedenleri; 1. II.Dünya savaşı’ndan sonra GATT’ın yürürlüğe girmesi ile gümrük tarifelerinin önemi giderek azalmıştır. Dünya ticaretini kısıtlayıcı gümrük vergilerinin indirimi GATT ile başlamıştır ve günümüzde DTÖ çerçevesinde gerçekleştirilmektedir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

6 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Tarife Dışı Araçlar 2. Gümrük tarifelerinin indirimine ilişkin kararlar, yurtiçi ve uluslararası düzeyde çok zor alınabilmektedir. Tarife dışı araçların kullanımı çok daha kolay olmaktadır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

7 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları 1. İthalat Kotaları: Kotalar ithalat miktarına ve değerine mutlak bir sınırlama getirirler.Gümrük tarifeleri ithal malın fiyatını arttırıp dolaylı yoldan malları etkilerken, kotalar doğrudan etkiler. Kota uygulamasının nedeni; ülkenin dış ticaretinde meydana gelen açığı gidermek amacıyla ithalata ayırt edici bir kontrol sistemi getirmektir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

8 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları Kotalar 3 grupta toplanabilir: Ayrım gözetmeyen (global) kotalar; ithal ve ihraç kotaları Ayırımcı / seçici kotalar; bu kotalarda toplam hacim sınırına ülke sınırı da eklenir. Tarife kotaları; belli bir sınıra kadar ithal mala düşük tarife uygulanır. Kotalar uluslararası ticarette ilk defa 1930’larda kullanılmaya başlanmıştır (İlk kullanan ülke Fransa’dır) orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

9 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları İthalat kotaları, ulusal sanayiyi korumak amacıyla uygulanır. Avrupa’da 2. Dünya savaşı sonrasında yoğun olarak uygulanmıştır. Gelişmekte olan ülkeler ithal ikamesini sanayi ürünlerini, sektörlerini koruyabilmek ve ödemeler dengesi sorunlarını çözebilmek için uygulamaktadır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

10 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları 2. İthalat Kısıtlamaları Yasaklanan malın/malların ülkeye girişi önlenmektedir. İthal yasağı uygulamasının nedenleri: Dış açıkların kapatılması, Yerli sanayinin dış rekabetten korunması, Döviz kaynağından tasarruf sağlamak. Bazı ekonomi dışı faktörler de etkili olabilmektedir (halk sağlığı, kamu düzeni vb. ) orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

11 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları Türkiye’de ithalat yasakları ya da kısıtlamaları 24 Ocak kararlarına kadar çok yoğun bir biçimde uygulanmıştır. İthalat kotaları ve yasaklamalar aşırı koruma duvarları oluşturarak ulusal ekonomiyi dış dünyadan soyutlar. Sonuçta iç fiyatlarla dünya piyasası fiyatlarının bağlantısı bozulur, ekonomide kaynak dağılımı olumsuz etkilenir ve ülkenin ihracatı geriler. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

12 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları 3. Döviz Kontrolü Döviz kontrolü, hükümetlerin döviz piyasasına yaptıkları müdahaleleri kapsamaktadır. Bu müdahaleler döviz işlemlerini sınırlandırmaya yönelik olarak uygulanmaktadır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

13 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları En katı döviz kontrolü uygulamalarında serbest bir döviz piyasası yoktur, hükümet bu piyasada tekeldir. Dış alım ve satımlar merkez bankasının kontrolü altındadır. Döviz kontrolü genellikle sabit kur sisteminde kullanılır orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

14 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları 4. Çoklu Kur Sistemi Çoklu kur sisteminde, çeşitli mal ve hizmetler ticaretine farklı döviz kurları uygulanmaktadır Bu kur sisteminde, ihracatı özendirilmek istenen mallara yüksek kur uygulanırken; diğer mallarda ise düşük kur uygulanır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

15 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Miktar Kısıtlamaları Çoklu kur sistemi sabit kur rejiminde uygulanabilir. Bu sistemin uygulanmasına dış ticarette mallar arasında ayırımcı olduğu, malların rekabet güçlerini bozduğu gerekçesiyle IMF tarafından izin verilmemektedir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

16 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
1. Gönüllü İhracat Kısıtlamaları Gönüllü ihracat kısıtlamaları, ülkenin ihracat malı üzerine koyduğu bir çeşit özel kotadır. Uluslararası ticarette kurumlar arasında yapılan düzenlemelerle ihracata kısıtlama getirir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

17 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
1970’lerden itibaren sıkça uygulanmaya başlamıştır Buna benzer diğer bir uygulama da, pazar payı düzenleme anlaşmasıdır Devletler arasında yapılan anlaşmalarla ihracata kısıtlama getirir orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

18 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
2. Sağlık, Güvenlik, Çevre Standartları, İdari Düzenlemeler Hükümetler ülkelerinde yerli üreticiyi dış rekabete karşı korumak amacıyla sağlık, güvenlik ve çevre standartları gibi konularda belli politikalar izleyip dış ticareti sınırlandırabilir. Bu uygulamaya görünmez engeller de denmektedir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

19 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
3. Damping Bir malın düşük maliyetle ya da ulusal ekonomiye göre yurtdışına daha düşük fiyattan ihracatıdır. Damping 3 gruba ayrılabilir: Sürekli damping, yurtiçinde mallarını en yüksek fiyattan, uluslararası piyasada ise en düşük fiyattan satarlar. Bu damping türüne uluslararası fiyat farklılaşması da denir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

20 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Damping Yıkıcı damping, rekabetin yetersiz olduğu durumlarda, uluslararası piyasada monopol gücü elde edebilmek, yabancı üreticileri piyasa dışında bırakmak için malın çok düşük fiyattan / maliyetinin altından satılması. Arada bir yapılan damping, üretim fazlalıklarının oluşması durumunda, bu fazlayı eritmek için malın çok düşük fiyattan / maliyetinin altında satılması orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

21 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
4. İhracat Sübvansiyonları (Destekleri) İhracatçıya yapılan doğrudan ödemeler Vergi indirimleri Borç destekleri Düşük faizli kredi Şeklinde olabilir. İhracat destekleri, ülkeler arasında haksız rekabete neden olduklarından, uluslararası anlaşmalarda kural dışı olarak nitelendirilir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

22 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
5. İç Piyasaya Dönük Endüstrilere Sübvansiyon Yurtiçi endüstriler iç piyasaya dönük üretim yapan ve ithalatla rekabet durumundaki endüstrilerdir. İthalata rakip endüstrileri dış rekabetten korumak amacıyla hükümetler bu endüstrilere sübvansiyon sağlamaktadır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

23 5. İç Piyasaya Dönük Endüstrilere Destek
Sübvansiyonla (devlet desteği ile) korunan mal, yurt içinde serbest dünya fiyatından satılır. Yerli üreticiye serbest dünya fiyatı ile bunun üzerinde kalan yurtiçi maliyet arasındaki fark kadar ödemede bulunulur. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

24 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
6. Fark Giderici Vergiler Hükümetler korumak istedikleri sektördeki üreticiler için yüksek iç fiyatlar belirler. Bu fiyatlar minimum ithal fiyatını oluşturur. İç piyasada belirlenen destekleme fiyatı ile düşük ithal fiyatı arasındaki fark kadar malın ithalinden vergi (fark giderici vergi) alınır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

25 Fark Giderici Vergiler
Fark giderici vergiler ithalatı kısıtlamaya yöneliktir. Ucuz malların ülkeye girişi önlenmektedir. Örneğin; Avrupa Birliği Ortak Tarım Politikası kapsamında yurtiçi destekleme fiyatı belirler, dünya fiyatlarını eşitlemek için fark giderici vergi alır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

26 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
7. Kamu İhaleleri ve Kamu Kuruluşlarının Satın Alma Politikaları Bu politikalar yerli mal kullanımını özendiren, bazı durumlarda emreden düzenlemelerdir. 8. Yurtiçi Katkı Zorunluluğu Malın ülkede üretilmiş sayılabilmesi için yurtiçi katkı payının belli bir sınırın altına düşmemesi gerekir. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

27 Yurtiçi Katkı Zorunluluğu
Gelişmekte olan ülkeler, yabancı sermaye kuruluşlarının zorunlu olarak, ulusal ekonomiye katkı sağlamak amacıyla belli oranda yerli girdi kullanmalarını sağlar. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

28 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
9. İhracat Vergileri İhracatı kısıtlamaya yöneliktir. Gelişmekte olan ülkelerde yoğun olarak kullanılır. Brezilya’da kahve, Sri Lanka’da çay, Gana’da kakao ihracatından vergi alınmaktadır. Bir dönem Türkiye’de de uygulanmıştır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

29 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
Amacı; hazineye gelir sağlamak, hammaddenin yurtiçinde işlenmesini özendirmek, doğal hammaddenin arzını korumak, ticaret hadlerini dengelemektir. İhracatı sınırlandırmak amacıyla ambargo da uygulanabilmektedir. Bir ülkeden bir malın ithalinin / ihracının yasaklanması yani o ülkeye karşı dış ticaret yasağı konması daha çok siyasi amaçlıdır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

30 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
10. Uluslararası Karteller Uluslararası kartel, bir malın üreticisi konumunda olan farklı ülkelerin bir araya gelerek kurdukları bir organizasyondur. Amacı; genelde kârları maksimize etmektir. Örneğin: OPEC ülkeleri gibi. Amacı; üretimi ve ihracatı sınırlandırıp karları arttırmaktır. orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

31 Diğer Tarife Dışı Kısıtlamalar
Kartellerin başarılı olabilmesi için gerekli koşullar: Malın temel bir mal olması, ikame edilebilirliğinin olmaması Malı üreten üreticilerin sınırlı sayıda olması Malın üreticilerinin kartel kurallarına uyma disiplinin olması orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları

32 Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları
Slayt sonu...... orhan içöz Tarife Dışı Dış Ticaret Politikası Araçları