DÜNYA EKONOMİSİ & ULUSLARARASI PİYASALAR. eğitim sırasında soru gönderebilirsiniz

... konulu sunumlar: "DÜNYA EKONOMİSİ & ULUSLARARASI PİYASALAR. eğitim sırasında soru gönderebilirsiniz"— Sunum transkripti:

1 DÜNYA EKONOMİSİ & ULUSLARARASI PİYASALAR

2 eğitim sırasında soru gönderebilirsiniz ekarayazici@gedik.com

3 DÜNYA EKONOMİSİ & ULUSLARARASI PİYASALAR Borsalar neye göre yükselir ve düşer ? Borsalar yükselirken dolar neden değer kaybeder ? Dünya Ekonomisi Dünya Borsaları Ekonomik Büyüme – Hisse Senedi Marketleri Borsalar arası Korelasyon Faiz Oranları – Ekonomik Büyüme Dünya ekonomisinde Merkez Bankalarının rolü Ekonomik büyüme – İMKB Uluslararası Diğer Marketler (FX, tahvil, emtia piyasaları ve türev piyasalar) Marketler arası korelasyonlar

4 Borsalar Neye Göre Yükselir ve Düşer ? Borsalar Neye Göre Yükselir ve Düşer ? Ne zaman alınır ne zaman satılır ? Ne zaman alınır ne zaman satılır ? Hisse senetleri toplu halde mi yükselir ? Hisse senetleri toplu halde mi yükselir ?

5 Her ne kadar borsalar her şeyden etkileniyor kese kağıdı patlasa düşebiliyor dense de borsaların yükseliş ve düşüşü ağırlıkla tek bir faktörden kaynaklanmaktadır. Her ne kadar borsalar her şeyden etkileniyor kese kağıdı patlasa düşebiliyor dense de borsaların yükseliş ve düşüşü ağırlıkla tek bir faktörden kaynaklanmaktadır. Diğer faktörler bu ana faktör üzerinde etkili olduğu ölçüde fiyatlara tesir eder. Diğer faktörler bu ana faktör üzerinde etkili olduğu ölçüde fiyatlara tesir eder. Bu ana faktör ekonomik büyümedir. Bu ana faktör ekonomik büyümedir.

6 Bir ülke yada dünya ekonomisini analiz ederken en önemli veri ; ekonomik büyümedir.

7 Ekonomik Büyüme : Bir ülkede üretilen mal ve hizmet miktarının bir önceki yıla göre ne oranda arttığıdır.

8 Bir ülke ekonomisi ne kadar hızlı büyüyorsa, borsası da o hızla yukarı gider. Aksi olur ve ekonomi küçülürse de aynı hızla borsası değer kaybeder. Bir ülke ekonomisi ne kadar hızlı büyüyorsa, borsası da o hızla yukarı gider. Aksi olur ve ekonomi küçülürse de aynı hızla borsası değer kaybeder. Bu ilişkiyi irdeleyelim, neden ekonomik büyüme hızlandığında borsalar yükselir aksi olduğunda düşer ? Bu ilişkiyi irdeleyelim, neden ekonomik büyüme hızlandığında borsalar yükselir aksi olduğunda düşer ? Ekonomi büyüyorsa, o ülkede önceki yıla göre daha fazla mal ve hizmet üretiliyor & satılıyor demektir. Ekonomi büyüyorsa, o ülkede önceki yıla göre daha fazla mal ve hizmet üretiliyor & satılıyor demektir. Satılan bu mal ve hizmeti kim üretiyor & satıyor ? Satılan bu mal ve hizmeti kim üretiyor & satıyor ? O ekonomiyi oluşturan şirketler O ekonomiyi oluşturan şirketler

9 Daha fazla mal ve hizmet satan şirket daha fazla ne elde eder ? Daha fazla mal ve hizmet satan şirket daha fazla ne elde eder ? Elbette kar Elbette kar Daha çok kar eden daha çok ???????????? Daha çok kar eden daha çok ???????????? Evet daha çok para eder, o şirketlere ortak olmanın bedeli olan hisse senetlerinin fiyatı da yukarı gider. Evet daha çok para eder, o şirketlere ortak olmanın bedeli olan hisse senetlerinin fiyatı da yukarı gider. Tersi olduğunda da daha az satan daha az kar eder, daha az kar eden daha az para eder. Tersi olduğunda da daha az satan daha az kar eder, daha az kar eden daha az para eder.

10 Bu noktada finansal piyasaların altın kurallarından birinin altını çizmekte yarar. Bu noktada finansal piyasaların altın kurallarından birinin altını çizmekte yarar. Piyasalar daima geleceği fiyatlar; Son bir yılda % 9 büyüyen bir ekonominin borsası bir sonraki yıla yönelik büyüme beklentisi % 3 ise ne yönde hareket eder ? Piyasalar daima geleceği fiyatlar; Son bir yılda % 9 büyüyen bir ekonominin borsası bir sonraki yıla yönelik büyüme beklentisi % 3 ise ne yönde hareket eder ? Yakın tarihten bir örnek ile bakalım … Yakın tarihten bir örnek ile bakalım …

11 Türkiye ekonomisi 2011 yılında % 8,9 oranında büyüme kaydederek tarihi bir rekora imza atarken Türkiye ekonomisi 2011 yılında % 8,9 oranında büyüme kaydederek tarihi bir rekora imza atarken IMKB 66,000 puanda başladığı 2011 yılını % 22 değer kaybı ile 51.200 puanda tamamladı. IMKB 66,000 puanda başladığı 2011 yılını % 22 değer kaybı ile 51.200 puanda tamamladı.

12 2012 yılında Türkiye ekonomisi irtifa kaybı yaşadı ve büyüme oranı % 2,9 ‘a geriledi. 2012 yılında Türkiye ekonomisi irtifa kaybı yaşadı ve büyüme oranı % 2,9 ‘a geriledi. IMKB ise 51.200 puanda başladığı 2012 yılında % 50 değer kazanarak 76.000 puana ulaştı. IMKB ise 51.200 puanda başladığı 2012 yılında % 50 değer kazanarak 76.000 puana ulaştı.

13 Ekonomistler için anlaşılmaz olan bu tablo finansçılar için son derece normaldir. Ekonomistler için anlaşılmaz olan bu tablo finansçılar için son derece normaldir. Piyasa sadece ve sadece gelecek ile ilgilenir ekonomik durgunluk ve ekonomik büyümeler ortalama 6 – 9 ay öncesinde fiyatlanmaya başlar Piyasa sadece ve sadece gelecek ile ilgilenir ekonomik durgunluk ve ekonomik büyümeler ortalama 6 – 9 ay öncesinde fiyatlanmaya başlar

14 IMKB & ekonomik büyüme

15 Bu bakıma borsalara ilişkin öngörü oluştururken makro bazda ilk yapılması gereken, ekonomik büyümenin gelecekte nasıl seyredeceğini öngörmektir. Bu bakıma borsalara ilişkin öngörü oluştururken makro bazda ilk yapılması gereken, ekonomik büyümenin gelecekte nasıl seyredeceğini öngörmektir. Bunu mikro olarak düşünürsek ilgili şirketlerin kar performanslarındaki artış veya azalışlar temel belirleyicidir. Bunu mikro olarak düşünürsek ilgili şirketlerin kar performanslarındaki artış veya azalışlar temel belirleyicidir.

16 GSMH (Gayri Safi Millî Hasıla), bir ülke vatandaşlarının bir yıl için ürettikleri toplam mal ve hizmetlerin değerinin toplamıdır. "Vatandaşlık" ayrımının yapılmasındaki sebep GSYİH (Gayri Safi Yurtiçi Hasıla) dan farklı olduğunu belirtmek içindir. GSYİH, o ülkede faaliyet gösteren yabancı ülke yurttaşlarının ürettiği nihai mal ve hizmetleri de kapsar. Başka bir deyişle gayri safi millî hasıla (GSMH), bir ülkenin yurt dışında çalışan vatandaşlarının ülkeye gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH’ya eklenip, ülkede çalışan yabancıların kendi ülkelerine gönderdikleri faktör gelirlerinin GSYİH’dan düşülmesi ile elde edilen değerdir.

17 GSMH & GSYIH

18 1990'ların başından itibaren, küreselleşmenin ivme kazanıp, üretim faktörlerinin ve sermayenin, ülke sınırlarının dışına taşması sonucu, makro ekonomik analizlerdeilgi, bir ülkenin yurttaşlarının gelirini ifade eden GSMH yerine, bir ülkenin sınırları içerisinde yaratılan toplam geliri ifade eden GSYİH üzerine yoğunlaşmıştır. Fakat yine de ülkelerdeki kişi başına gelir ve bunların karşılaştırılması gibi konularda GSMH hala önemli bir kavram ve ölçüdür.

19 G–20 G 20 ülkelerini ABD, İngiltere, Japonya, Kanada, Almanya, Fransa, İtalya, Rusya, Avustralya, Brezilya, Arjantin, Hindistan, Çin, Endonezya, Meksika, Suudi Arabistan, Güney Afrika, Güney Kore, Türkiye ve Avrupa Birliği Komisyonu oluşturuyor. * G-20’nin dünya ekonomisinde payı % 85

20 DÜNYA EKONOMISI Gelişmiş Ülkeler Gelişen Ülkeler

21 dünya ekonomisinde kimin payı nedir ?

22 Rahmetli hocamız Salih Neftçi’ nin Türk finans litaratürüne kazandırdıgı söz ; “ Birseyin ne oldugundan daha önemli olan trendinin ne oldugudur “

23 2015 de kimin payının ne oranda azalması bekleniyor ?

24 2015 de kimin payının ne oranda artması bekleniyor ?

25 Dünya ekonomisi bir trense lokomotif halen ABD ekonomisidir

26 ekonomik büyüme 1990-2008

27 1990- 2008 Dunya, ABD ve Almanya’da ekonomik büyüme

28 Brezilya ve Çek Cumhuriyeti ekonomileri arasında bir korelasyondan bahsedilebilir mi ?

29 1990-2008 Çek Cumhuriyeti - Brezilya ekonomik büyüme

30 1990 – 2008 ABD ve Türkiye’de ekonomik büyüme

31 ABD BÜYÜME SP 500

32 SP 500 ABD ( 1955 – 2012 )

33 dünyanın en çok takip edilen borsa endeksleri

34 Gelişmiş Ülke Borsaları Gelişen Ülke Borsaları EndeksÜlkeEndeksÜlke Dow JonesABDIMKB 100Türkiye DAX 30AlmanyaRTSIRusya FTSE 100İngiltereBombayHindistan CAC 40FransaBovespaBrezilya NIKKEIJaponyaSSECÇin MibtelİtalyaKospiG.Kore

35 S&P 500 ‘de yaşanan yükseliş ya da düşüş diğer ülke borsaları üzerinde etkili olur mu ?

36 SP 500 – DAX 30

37

38 Burası Türkiye ; Büyükler, oyuncular aldılar verdiler vs... Derken SP 500, Dax 30 bizi etkiler mi ?

39

40 İMKB ---- BOVESPA ---- 2005-2007

41 Ekonomik Büyüme –İMKB Dönem Ekonomik Büyüme Dönem Başı İMKB Dönem Sonu İMKB İMKB Artış Oranı 19910.30%1.10.87-21% 19926.40%0.870.45-48% 19938.00%0.451.55244% 1994-6.10%1.550.74-52% 19958.00%0.740.73-1% 19967.10%0.731,50*105% 19978.30%1.51.564% 19983.90%1.560.82-47% 1999-6.10%0.821.0933% 20006.10%1.092.19101% 2001-9.40%2.190.95-57% 20026%0.950,85**-11% 20037%0.631.32109% 20049,%1.371.6218% 20057,4%1,622,9179 % 20066,1 %2,912,76- 5 %

42 Borsalar Uzun Vadede Yükselir mi ?

43 CAC40 – Fransa 2000-2012

44 DAX - Almanya 2000-2012

45 KOSPI-G.Kore 200 0 -2012

46 IMKB $ bazı 1993 – 2012

47 IMKB $ bazında 200 0 -2012

48 Borsalar yükseldikçe pahalı, düştükçe ucuz hale mi gelir ?

49 S&P 500 – ABD ( 1950 – 2012 )

50 Faiz oranları ile ekonomik büyüme arasında nasıl bir ilişki var ?

51 Faiz oranları ile ekonomik büyüme arasında ters yönlü bir ilişki mi yoksa paralel bir korelasyon mu var ?

52 İktisat kitaplarında faiz oranları ile ekonomik büyüme arasında ters yönlü bir ilişki olduğu yazar. Faiz oranları yükseldikçe tasarruf eğilimi güç kazanır, tüketim eğilimi geriler. Bu bakıma faizler düştükçe ekonomilerin canlanması, yükseldikçe büyümenin hız kesmesi beklenir.

53 Bakalım pratikte çarklar iktisat kitaplarında yazdığı gibi mi dönüyor ?

54 ABD Faiz Oranları ---- ABD Büyüme ----

55 Dünya Ekonomisinde Merkez Bankalarının rolü

56 Merkez bankaları ülke parasının değerini ve miktarını koruyarak ekonomik istikrarın sağlanmasına yardımcı olmak için çalışırlar. Bu hedefe ulaşmak için merkez bankaları aşağıdaki görevleri yerine getirirler. Para piyasalarındaki istikrarı sağlamaya çalışır. Bankaların bankası ve likiditenin son kaynağıdır. Bankalara kredi sağlar ve faaliyetlerini düzenler. Bankalar arasındaki çek takasını yürütür. Devletin bankacılığını yaparak, devlet adına fon tutar ve ödemeleriyapar. FED ABD’nin ECB Avrupa Birliği’nin Merkez Bankalarıdır.

57 Resesyon Nedir ?

58 ULUSLARARASI PİYASALAR

59 Tahvil piyasaları FX (foreign exchange) piyasaları Emtia piyasaları Borsalar ( hisse senedi piyasaları ) Türev Piyasalar

60 FX (foreign exchange) piyasaları

61 dünyada en çok islem gören para birimleri USD ( ABD ) EURO ( Avrupa Birliği ) JPY ( Japonya ) CHF ( İsviçre ) GBP ( İngiltere )

62 Borsalar yükselirken dolar neden değer kaybeder ?

63 dünyada en çok islem gören pariteler EUR/USD USD/JPY EUR/JPY EUR/CHF GBP/USD

64 hisse senedi piyasaları kadar olmasa da benzer korelasyon gelişmekte olan ülke para birimleri içinde geçerlidir

65 Dolar/TL Dolar/Real

66 T ahvil Piyasaları

67 Tahvil Piyasalarında fiyat ile faiz oranı ters yönde hareket eder Bir tahvilin fiyatı yükseliyorsa faiz oranı düşüyor, fiyatı düşüyorsa faiz oranı yükseliyor demektir.

68 benchmark ve en likit tahvil 10 yıl vadeli ABD tahvildir

69 TNX ( 10 Yıl Vadeli ABD Tahvili )

70 10 yıl vadeli Almanya tahvil faizi

71 10 yıl vadeli İtalya tahvil faizi

72 10 yıl vadeli İspanya tahvil faizi

73 Türkiye tahvil faizi - TL ( vade 21 ay )

74 Emtia piyasaları

75 En çok işlem gören emtialar Petrol Altın ve diğer değerli metaller Pamuk, Buğday ve diğer emtialar

76 İstisnai hareketler yaşansa da, ağırlıkla varlık piyasaları ailece hareket ederler. Hisse senedi marketleri, emtialar, euro & diğer para birimleri ve riskli ülke tahvil fiyatları birlikte yükselirken, para çıkışı ile güvenli ülke tahvil fiyatları düşer, dolar değer kaybeder. Tersi geçerli olduğunda emtialar, euro & diğer para birimleri ve riskli ülke tahvil fiyatları birlikte değer kaybederken güvenli ülke tahvil fiyatları ve dolar değer kazanır.

77 Bazı aile fertleri öncü misyona sahiptir ve diğerlerinden önde koşarak ipucu kabul edilebilecek sinyaller üretirler. Bu bakıma kısa vadeli ( 2 – 8 hafta ) öngörüleri oluştururken orkestradan çatlak ses çıkıyor mu kontrol etmekte yarar vardır. Son yıllarda öncü yönü ile IMKB ilgi çekerken varlık piyasaları içinde Altın ‘da sıkça öncü hareketlere sahne olmaktadır.

78 Dünya Ekonomisi 2010 – 2013

79 2008 Mortgage Krizi ve Dünya ekonomisi üzerindeki etkileri

80 zaman ayırdığınıza değmesi dileği ile Eral İlhan Karayazıcı Eral İlhan Karayazıcı Gedik Yatırım Gedik Yatırım Yurtiçi Satış Müdürü www.gedik.com/pusula