YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ

... konulu sunumlar: "YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ"— Sunum transkripti:

1 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ
Prof. Dr. Orhan TORKUL Enformatik Bölüm Başkanı

2 Sunu İçeriği Bilişim Sistemlerinin Bileşenleri Yönetim Organizasyon
Teknoloji Yönetim Bilişim Sistemleri

3 Bilişim Sistemleri Bileşenleri
Organizasyon Teknoloji Yönetim

4 YÖNETİM

5 Niçin Yönetimde Bilişim?
Rekabet Hız Yöneticilerin verdikleri kararlardan her zaman sorumlu olması

6 Bilişimin Yönetime Etkisi
1950 2000

7 Yöneticilerin İşleri KARAR VERME (Mintzberg, 1980) Kişiler arası Bilgi
Lider olma Eşgüdüm ve iletişim sağlama Bilgi İzleme ve kontrol etme Bilgiyi gerekli şekilde yayma Sözcü olma Karar Girişimci olma Sorunu ele alma ve çözme Kaynak dağıtma Arabulucu olma Yöneticiler bilgiye gereksinim duyar ve karar verme süreçlerini desteklemek için bilgisayar kullanırlar

8 Yönetim Yönetim karar vermedir Yönetici karar vericidir
Hızla değişen ve çok karışık bir çevre Deneme yanılma: iyi bir yaklaşım mı? Karar vermeyi etkileyen faktörler

9 Karar Vermeyi Etkileyen Faktörler
Teknoloji / Bilgi / Bilgisayar Yapısal Karışıklık / Rekabet Uluslararası Pazarlar / Tüketim Değişimler, Dalgalanmalar Politik İstikrar / Düzen

10 Bilgisayarlı Karar Desteğine Gereksinim
Hızlı hesaplamalar Sorun çözüm yeteneğini engelleyen işleme ve saklama için bilişsel sınırlar Maliyet azaltma Teknik destek Kalite desteği Rekabet üstünlüğü

11 Karar Verme Süreci Aşamaları (Simon, 1977)
Bilgi toplama (Intelligence) – Karar vermeyi gerektiren koşuların araştırılması Tasarım (Design) – Olası seçeneklerin bulunması, geliştirilmesi, analizi Seçim (Choice) – En uygun seçeneğin seçimi Uygulama (Implementation) – Önerinin kullanımı

12 ORGANİZASYON

13 Organizasyonda Bilişimin Kullanımı
Bilişim Sistemi Düzeyler Stratejik Düzey Orta Yönetim Düzeyi Bilgi Düzeyi Operasyonel Düzey Stratejik Yöneticiler Bilgi Çalışanları Operasyonel Yöneticiler Yönetim Destek Sistemleri Bilişim Karar Bilgi-İş Ofis Otomasyon Operasyonel İşlem Orta Yönetim Yöneticileri

14 Sistemler Arası İlişki
Yönetim Destek Sistemleri Bilişim Karar Bilgi-İş Ofis Otomasyon Operasyonel İşlem

15 TEKNOLOJİ

16 Bir Tespit Öncelikle işletmelerde bilişim teknolojilerinin hangi amaçlarla kullanıldıklarına bakalım. Harvard Business School yayınlarından olan "Levereging the New Infrastructure, How Market Leaders Capitilize on Information Technology" adlı kitap bu konuyu gerçek hayattan alınan bilgilere dayalı istatistiklerle belirtmiştir : İşletmelerde bilişim, kullanılma amacına göre dört katerogide ele alınıyor

17 Süreç ( işlem) Amaçlı Yatırımlar
Elle, insan gücüne dayalı yapılan , sipariş verme, faturalama gibi işlemlerin, otomatikleştirilmesini sağlar. Bu tip yatırımların getirisi istatistiki olarak %25-40 arasındadır ve toplam bilişim yatırımlarının % 20 'sini oluşturmaktadır. Bu tip yatırım miktarını artırmak, işletme performansını artırmaktadır. Getirisi garanti bir yatırımdır. Emek yoğun işleri, sermaye yoğun hale getirerek hızlandırmak ve maliyetlerde düşüş, verimlilikte artış sağlar.

18 Bilgi Amaçlı Yatırımlar
Bir işletmeyi yönetmek ve kontrol etmek için kurulan planlama, muhasebe, karar alma sistemleri gibi bilişim kaynaklarını kapsar. Bu tip yatırımların yararı ancak kullanıldıklarında ortaya çıkmaktadır. Etkin olduğu alanlar, piyasaya yeni ve kaliteli ürün sunma sürecinin kısaltılması ve dolayısıyla yüksek fiyat talep edilebilecek ürünlerle pazarda yer almaktır. Bilgi amaçlı sistemlerin firma genelinden ziyade , işletme birimi kapsamında , kullanacak yöneticilerle birlikte yapılması durumunda maksimum faydası görülmektedir. Bu tip yatırımlar , süreçe dönük yatırımlara göre daha fazla risk taşırlar ve getirilerini doğrudan ölçmek zordur. Toplam bilişim yatırımlarının % 16'sını oluştururlar.

19 Stratejik Amaçlı Yatırımlar
Firmanın mevcut durumunda değişiklik yapabilecek, rekabet üstünlüğü sağlama, satışları ve pazar payını artırma gibi imkanlar sağlayacak yatırımlardır. Bu gibi faydaları elde edebilmek için genelde sektör için yeni olan bir teknolojinin kullanılmasını gerekli kıldığında taşıdığı risk oranı yüksektir. Tecrübeler bu tip yatırımların % 50 oranında başarısızlıkla sonuçlandığı göstermektedir. Başarılı girişimler de varlıklarını ortalama 2-3 yıl koruyabilmektedir. Yapılabilmesi için firma çapında sağlam bir altyapının bulunması gerekir. Toplam yatırımların % 14 'ünü oluşturmaktadır.

20 Altyapı Amaçlı Yatırımlar
Kendi başına değer taşımayan , büyük çaplı ve uzun vadeli bir yatırımdır. Faydasının görülebilmesi, üzerinde çalıştırılacak uygulamaların gerçekleştirilmesine bağlıdır. Sağlam ve standart bir altyapı, üzerinde geliştirilecek uygulamalar için kuralları belirler ve hızla değişik amaçlara yönelik uygulamaların dağıtımının yapılmasını sağlar. Altyapısı artan firmalarda, firma genel gelir artışının dah a sağlam olduğu görülmüştür. Toplam bilişim yatırımlarının % 58 'ini oluşturur.

21 BİLGİSAYAR DÜNYASI İşletmelerde Bilgisayar Sistemleri Veri Yönetimi
Veri Organizasyonu Hiyerarşisi Bilgisayar Sistemi Bir İşletmede Bilgisayar Sisteminin Çalışması İşletme Uygulamaları Kişisel Bilgisayarlar (PC) İşletmelerin Bilişim İhtiyaçlarını Destekleme

22 VERİ TABANLARI VE YAPILARI
Düz Veri Tabanları Hiyerarşik Veri Tabanları Ağ Veri Tabanı İlişkisel Veri Tabanları Veri Tabanlarının Bölümleri ve Yönetimi

23 VERİ İLETİMİ Ağ (Network) Elektronik Posta
Haberleşmede Uzaklığın Etkisi

24 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ
Giriş Karar Destek Sistemleri Kullanıcıların Geliştirdikleri Bilişim Sistemleri Bilgisayar Kullanımı Değişim Anlamına Gelir Organizasyonel Faaliyet Kademeleri İş Gören Kademesi İşlevsel Kademe Taktik kademe Statejik Kademe Yönetim Bilişim sisteminin Güvenliği

25 Personel, Müşteri, Envanter
Veri Tabanı Dosyalar Kayıtlar Alanlar Karakter Bit Personel, Müşteri, Envanter Mustafa Uğur, Hale Yaşar, Zeki Bozkurt vb Zeki Bozkurt, Pazarlama Departmanı, 32547 Zeki Bozkurt B Şekil 1. Veri Organizasyonu Hiyerarşisi

26 Şekil 2. Mikrobilgisayar sisteminin Dört Temel Bileşeni
Girdi Birimi İşleme Birimi Çıktı Birimi Depolama Birimi Şekil 2. Mikrobilgisayar sisteminin Dört Temel Bileşeni

27 Şekil 3. Bir Bilgisayar Sisteminin Dört Temel Bileşeni
Girdi Birimi İşleme Birimi Çıktı Birimi Depolama Birimi Şekil 3. Bir Bilgisayar Sisteminin Dört Temel Bileşeni

28 Şekil 4. Bordro Sistemi Kaynak Döküman,
Çalışma saatleri Verileri Girilir (Girdi) Yıllık Fazla Mesai Raporları hazırlanır Yıllık Fazla Mesai Raporu Personel Dosyasında Depolanan Fazla Mesai Saatleri Bordro Çekleri Şekil 4. Bordro Sistemi

29 Şekil 5. İşlevsel Kademede Satışlar ve İstisna Raporu
Ortak Veri Tabanı Şekil 5. İşlevsel Kademede Satışlar ve İstisna Raporu

30 Şekil 6. Taktik Kademede Tablo ve Grafik Şeklinde Satış Raporu
Ortak Veri Tabanı Şekil 6. Taktik Kademede Tablo ve Grafik Şeklinde Satış Raporu

31 Ortak Veri Tabanı Şekil 7. Stratejik Kademede Tablo ve Grafik Şeklinde Satış Trend Raporu

32 Veri Girişi İş İstasyonları
Ana Bilgisayar Veri Tabanı Veri Girişi İş İstasyonları Şekil 8. On-line Veri Girişi Süreci

33 Şekil 9. Merkezi Güvenlik Önlemleri

34 YÖNETİM BİLİŞİM SİSTEMLERİ

35 İdeal Bir Yönetim Bilişim Sisteminde Birimler Arası Bilgi Akışı

36 Finans Muhasebe Birimindeki Bilgi Akışı

37 Personel Birimindeki Bilgi Akışı

38 Satış/ Pazarlama Birimindeki Bilgi Akışı

39 Üretim Birimindeki Bilgi Akışı