ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ. Yrd. Doç. Dr. Özlem TAGAY

... konulu sunumlar: "ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ. Yrd. Doç. Dr. Özlem TAGAY"— Sunum transkripti:

1 ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ. Yrd. Doç. Dr. Özlem TAGAY
ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ Yrd.Doç.Dr. Özlem TAGAY MAKÜ RPD Anabilim Dalı

2 ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ
1970’li yılların ortalarında Steve de Shazer, Insoo Kim Berg ve arkadaşları Milwaukee’de bulunan kısa süreli stratejik terapi modelinde değişiklik yaparak çözüm-odaklı kısa süreli terapi tekniklerini geliştirmeye başlamışlardır

3 ÇÖZÜM ODAKLI KISA SÜRELİ TERAPİ
Sorun-odaklı düşünce bireyin sorunlarını çözerken halen uyguladığı ve gelecekte de uygulayabileceği birtakım seçenekleri keşfetmesini engeller niteliktedir

4 Terapi, sorunun ya da yakınmanın “olmadığı anlar” üzerinde yoğunlaşmakta; sorunun olmadığı anlar ise “nadir durumlar” olarak nitelendirilmektedir

5 Olumlu Değişime Odaklanma
Çözüm odaklı danışmanlar problemlerin sebebini araştırmazlar. Onun yerine, çözümlerin kökenlerini anlamaya odaklanmak daha önemlidir.

6 Kaynaklara Odaklanma Danışanın sınırlarından ve eksikliklerinden ziyade kaynaklarını ve güçlü yanlarını vurgulamak daha önemlidir.

7 İşbirliğine Dayalı Bir Birlik Kurma.
Faydacı ve Esnek Olmak Çözüme Dikkat Etme. Küçük değişmeler, daha büyük değişmelere yol açar.

8 Çözüm Oluşturmanın Aşamaları
Çözüm oluşturmanın aşamaları sorun çözme aşamalarından farklıdır. Sorun çözme aşamaları: Sorunu betimleme ve bilgi toplama, 2. Sorunu değerlendirme, 3. Müdahale planı yapma, 4. Müdahale, 5. Değerlendirme ve izleme

9 İLK AŞAMA Problemi Tanımlama Sana nasıl yardım edebilirim?
Bu senin için nasıl bir sorun? (Problemin tanımını yaptırın; eğer birden fazla sorun varsa en önemlisinin, üzerinde çalışılması istenen ilk problemin ne olduğunu sorun). Ne yapmayı denedin? (Yardımcı oldu mu?) Amaç Belirleme Bugün yaptığımız görüşmemizin sonucunda ne farklı olursa/değişirse, konuştuğumuza değdi dersin? Mucize Soru (Mucize sorusunu sorduktan sonra, mucize gerçekleştiğinde neyin farklı olacağına odaklanın).

10 Mucize Soru (The Miracle Question)
Mucize soru somut, gerçekçi ve erişilebilir amaçlar oluşturmada yetersiz kalan bir danışanla çalışırken de Shazer tarafından keşfedilmiştir. Bu teknik, danışanın gelecekteki çözümler üzerinde odaklanması ve amaçlarını netleştirmesi için kullanılır. Mucize soru genellikle şöyle sorulur:

11 Mucize Soru (The Miracle Question)
“Bu akşam uyuduğunda bir mucizenin gerçekleşeceğini ve bugün buraya getirdiğin sorunların çözüldüğünü varsay. Fakat uyuduğun için yarın uyanıncaya kadar bu mucizenin gerçekleştiğini fark edemezsin. Yarın mucizenin gerçekleştiğini ve sorunun çözüldüğünü belirten ne gibi bir farklılıklar olacak?” Daha önce yapmamış olduğun neyi yapıyor olurdun? Bu farklılığı gören kim olurdu ve onlar neyi söylerlerdi? Bu mucize ne zaman gerçekleşirdi ve bu zamandan itibaren farklı olan nedir?

12 Çözüme doğru (Danışan mucize soruyu yanıtlayabildiğinde kullanın)
Mucize olmuş gibi görünseydi/mucize gerçekleşmiş gibi yapsaydın, yapacağın ilk küçük şey ne olurdu? Bunun sana nasıl bir yardımı olurdu? Bitirme 1- Eğer danışan mucize sorusuna somut ve ayrıntılı yanıt verirse, iltifatlarda bulunun ve şu öneride bulunun: “Gelecek hafta içinde, bir gün seç, mucize gerçekleşmiş gibi yap ve neyi değiştirdiğine bak”. 2- Eğer danışan mucize sorusuna somut ve ayrıntılı yanıt veremediyse, iltifatlarda bulunun ve şu öneride bulunun: “Yaşamında, bu sorunun çözülebilir olduğunu söyleyen neler oluyor, bunun hakkında düşün.” (2. oturumda mümkünse, danışana sorun üzerinde tekrar çalışmak üzere görüşebileceğinizi söyleyin).

13 İKİNCİ AŞAMA İlerlemeye ilişkin dereceleme/ölçekleme sorusunu kullanın: Bir doğru üzerinde 1’den 10’a kadar sayılar var, 1 birlikte çalışmaya başladığımızda bulunduğun yer 10 ise problemin çözümü anlamında, bugün bu doğru üzerinde kendini nerede görüyorsun ? Tamam, kendini 5’de görüyorsun. Şu an %’den kaça çıkmayı hedefliyorsun?

14 İKİNCİ AŞAMA Tamam, kendini 5’de görüyorsun. Şu an 5’den kaça çıkmayı hedefliyorsun? Peki 6’ya çıkmak için ne yapabilirsin? Bu söylediklerini bu hafta içinde denemeye ne dersin?

15 Ev Ödevi (Homework) En iyi ev ödevi halihazırda işleyen çözüm yolunu daha çok uygulamaya ilişkin basit bir iştir. Genellikle iki türlü ev ödevi vardır. Birisi işleyen çözüm yollarına daha çok başvurarak sürdürmektir. Diğeri ise işlemeyen çözüm yolları olduğunda bazı farklı şeyleri denemektir. Bu bağlamda ev ödevi mantıklı ve makul olmalı; aynı zamanda danışan için bir anlam ifade etmelidir.

16 İkinci ve diğer oturumlarda; Ortaya çıkan farklılıklar ve pozitif değişiklikleri bulmak için “Son karşılaşmamızdan bu yana farklı veya daha iyi olan nedir" sorusu sorulabilir. Hiçbir şey veya daha kötü şeklinde bir cevap alındığında öğrenci dinlenir. Öğrenciye “ Her zaman bu şeylerin kötü olduğu mu” sorulur “Hayır” dendiğinde “Daha iyi yapmak için ne yapılır ?” sorusu sorulur. Başlangıçtaki soruya bazı farklılık veya pozitif değişiklikler söyleyen öğrenciler için: iyi olanları ortaya çıkarma, etkisini arttırma, güçlendirme ve ilave başarıları keşfetme sorularına geçilir.

17 İltifat Etme (Giving Compliments)
İltifat danışanın başarılarını ve güçlü yönlerini onaylamak demektir. İltifatın birkaç türü bulunmaktadır. Doğrudan iltifat, psk.danışmanın danışanın cevabını olumlu değerlendirmesi ya da olumlu tepki vermesidir. Örneğin, “Onu düşünmüş olduğun için çok zeki olmalısın!” Dolaylı iltifat ise danışan hakkında olumlu bazı şeyler ima eden sorudur. Örneğin, “Ev halkının bu denli rahat olmasını nasıl sağlayabildin ?”

18 Başa Çıkma Soruları [ Coping (Getting By) Questions]
Kendisini baskı altında hisseden danışana bir anlam ifade etmesi için “çözüm üzerinde konuşmanın” bir şeklidir . Bu sorular, danışanın birtakım sorunlarla mücadele ederken kullandığı yöntemleri ve söz konusu bu mücadele anlarını bulmada danışana ve terapiste yardımcı olur. Örneğin, konuşmayı başlatmak için şöyle bir soru sorulabilir : “Şimdiye kadar neyi yararlı buldun ?”

19 Murphy (1997), çözüm odaklı terapinin okullarda uygulanabilir olmasını şu şekilde özetlemektedir:
1-Sorunun çözümüne ilişkin karmaşık yöntemler yerine “işleyeni/işe yarayanı yap” yaklaşımı, danışmayı daha etkili hale getirmektedir. 2-Çözüm odaklı terapi, küçük değişimler ve makul amaçlar üzerine odaklandığından, okul ortamlarındaki danışma gerçekliğine daha uygundur. 3-Çözüm odaklı terapi kavramsal olarak basit ve danışma alanında çok yoğun bir ard alan (background) gerektirmediğinden, aileler, öğretmenler ve okul idaresi için daha cazip olmaktadır. 4-Çözüm odaklı terapi danışanın güçlü yanlarına, sahip olduğu kaynaklara, başarılarına ve umuda vurgu yapar. 5-Çözüm odaklı terapi farklı ve çeşitli fikirlerin ve inançların kabulünü destekler. 6-Çözüm odaklı terapi hiç birşeyin işe yaramaz göründüğü durumlarda sayısız strateji ve fikirler sağlar.

20 BASIC PH YÖNTEMİ Belief-inanç Affection-duygular Social-sosyal
Imagination-hayalgücü Cognition- düşünce Physical-fiziksel