Süt Sığırlarında Geçiş Dönemi Beslenmesi ve Beslenme Hastalıkları

... konulu sunumlar: "Süt Sığırlarında Geçiş Dönemi Beslenmesi ve Beslenme Hastalıkları"— Sunum transkripti:

1 Süt Sığırlarında Geçiş Dönemi Beslenmesi ve Beslenme Hastalıkları
Konya Ovası Projesi Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı Eğitim Programı 7 Aralık 2015 ………….. KARAMAN Süt Sığırlarında Geçiş Dönemi Beslenmesi ve Beslenme Hastalıkları Prof.Dr.Behiç COŞKUN Selçuk Ünivesitesi Veteriner Fakültesi Hayvan Besleme ve Beslenme Hastalıkları Anabilim Dalı

2 Geçiş Dönemi Nedir? Geçiş Dönemi Doğum -3 -2 -1 1 2 3 4 Hafta
Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

3 Doğumda Hormonal Değişimler
Lean and DeGaris 2011

4 Kuru Madde, Enerji ve Protein İhtiyaçları

5 Geçiş Dönemi Nedir? Geçiş Dönemi Stress Doğum Hormonal Değişiklikler
Doğum sonrası normalleşme Süt veriminde çok hızlı bir artış Negatif enerji dengesi İlk kızgınlık Geçiş Dönemi Stress Kondüsyon skorunda azalma -3 -2 -1 1 2 3 4 Bağışıklığın baskılanması Hafta Doğum Yem tüketiminde ciddi azalmalar Hormonal Değişiklikler Fötüste hızlı gelişim Laktasyona hazırlık, memenin gelişimi Doğum Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

6 Geçiş Dönemi Sorunları
Ketosis Subklinik Ketosis Karaciğer Yağlanması Hipokalsemi Subklinik Hipokalsemi Asidoz Sub Akut Rumen Asidozu (SARA) Abomasum Deplasmanı Güç Doğum Retensiyo Mastitis Metritis Ayak Sorunları

7 Hastalıkların etkileşimleri
Ketozis Abomasum Dep. Metritis Retensio Sec Asidoz Hipokalsemi Döl verimi Mastitis Abo. Depl. Reten. Sec Primer Hastalıklar Sekonder Hastalıklar Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

8 Metabolik Hastalıklarda Süt Verim Kaybı
Sağlıklı 35 Ketosis Ab Dep Sind. Boz. Süt verimi, kg/gün Laktasyondaki gün sayısı Edwards and Tozer,2004

9 Geçiş Dönemi Sorunları
Ketosis Subklinik Ketosis Karaciğer Yağlanması Hipokalsemi Subklinik Hipokalsemi Asidoz Sub Akut Rumen Asidozu (SARA) Abomasum Deplasmanı Güç Doğum Retensiyo Mastitis Metritis Ayak Sorunları

10 KETOSİS - NEDENG Yem Tüketiminin Yetersizliği
Hayvanların Yüksek Verimli oluşu Doğuma Yüksek Kondüsyonda Girilmesi

11 Yem Tüketimi Hormonal Değişimler Doğum Stresi Ani yem değişimleri
Ruminal Adaptasyon Sindirim Sistemi Kapasitesi Fötüsün rumene baskısı – Rumenin küçülmesi

12 Yüksek verimli süt ineklerinde yem tüketiminde düşüşün sonuçları
Negatif Enerji Dengesi Dölverimi ve süt veriminde Azalma, Diğer metabolik hastalıklar Vucut rezervlerinden aşırı kullanım Vucut Kondüsyon skorunda hızlı azalma Yağlı Karaciğer Sendromu Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

13 Yem Tüketiminde Düşüşün Neden Olduğu Bozukluklar
Vücut yağlarının mobilizasyonu Bağışıklıkta zayıflama Rumenin Yeterince Dolmaması Yağlı Karaciğer Ketosis Mastitis Metritis Abomasum Torsiyonu Karaciğer Fonksiyonlarının Bozulması Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

14 Yüksek Kondüsyonlu (Yağlı) inekler
Doğum sonrası yem tüketimi daha düşük Doğum sonrası yağ mobilizasyonu ve buna bağlı keton düzeylerinde yükselme ve karaciğer yağlanması Yağların oksidasyonu sonucu oluşan yüksek oksidatif stress immun fonksiyonları bozar

15 Geçiş Dönemi Sorunları
Ketosis Subklinik Ketosis Karaciğer Yağlanması Hipokalsemi Subklinik Hipokalsemi Asidoz Sub Akut Rumen Asidozu (SARA) Abomasum Deplasmanı Güç Doğum Retensiyo Mastitis Metritis

16 Hipokalsemi Düz Kas Fonk İmmun Fonk Rumen ve Alt Sind Mot. Uterus Fonk
Meme Sfinkter Kont Yem Tüketimi Güç Doğum Retensio Mastitis Enerji Deng Rumen Dolg Süt Verimi Metritis Ketosis Abomasum Depl Uterus İnv. Yağlı Karaciğer Döl Verimi Döl Verimi Lean and DeGaris 2011

17 Ca Düzeyi ve Fagositoz

18 Katyon Anyon Dengesi = (Na + K) - (Cl + S)
DCAD (meq) = (Na + K + Ca + Mg) - (Cl + SO4 + H2PO4 + HPO4) = (Na + K + Ca + Mg) - (Cl + S + P) = (Na + K Ca Mg) - (Cl S P) = (Na + K) - (Cl + S) = (Na + K) - (Cl) Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

19 Geçiş Dönemi Sorunları
Ketosis Subklinik Ketosis Karaciğer Yağlanması Hipokalsemi Subklinik Hipokalsemi Asidoz Sub Akut Rumen Asidozu (SARA) Abomasum Deplasmanı Güç Doğum Retensiyo Mastitis Metritis

20 SARA Süt verimini artırmak için yüksek düzeyde konsantre yem kullanmak
Yüksek düzeyde konsantre yem kullanımına hayvanları yeterince alıştırmadan geçmek Ani yem değişiklikleri Konsantre yemlerde yüksek düzeyde nişasta bulunması Konsantre yemlerin içeriğinin aniden değiştirilmesi Doğum öncesi rumenin konsantre yemlere yeterince adapte edilmemesi

21 SARA İshal yada cıvık dışkı
Dışkıda Sindirilmemiş kaba yem ve tane yemler Yem tüketiminin çok azalması Süt veriminde azalma, süt yağ oranında düşme Abomasum deplasmanları ve ketosis gibi metabolik hastalıkların görülme oranlarında artış Vücut kondüsyon skorunda hızlı düşüşler Laminitis ve ayak hastalıklarında artış Hayvanların genel görünüşünde bozulma

22 Geçiş Dönemi Beslenme Stratejisi
Doğum sonrasında yem tüketimini mümkün olduğunca artırmak Hayvanların seveceği, iyi dengelenmiş, yüksek düzeyde sindirilen rasyonlar kullanmak İmmun fonksiyonları artırmak Doğum sonrası yağ mobilizasyonunu minimize etmek Yaşama payı, fötüsün gelişimi, süt sentezi ve immun fonksiyonlar için ihtiyaç duyulan protein ve aminoasit ihtiyaçlarını karşılamak Kan Ca ve Mg düzeylerini normal sınırlar içerisinde tutmak

23 Erken Kuru Dönemde Süt İneklerinin Beslemesi
Hayvanlar kuruya ayrılmış, süt verimi yok, Yaşama payı ve Fötüs gelişimi ile ilgili besin madde ihtiyaçları var. İhtiyaçlar çok düşük, Kondisyon artışından korkuluyor Yem Tüketimi ya da besin maddesi sınırlamasına gidilmeli Hayvanın Canlı ağırlığının en az %2’si kadar bir yem tüketimi öneriliyor

24 Geç Kuru Dönem Hayvanların yeterince yem tüketemediklerinden şikayetçiyiz. Yem tüketimini artırmanın yollarını arıyoruz. Erken kuru dönemde yapılan yem kısıtlaması nedeniyle rumen küçülmüş (!)

25 Kaba ve Karma yem Karma Yem Kaba yem Kaliteli K Yem Kaliteli Kaba Yem
6 kg karma yem Karma Yem Kaba yem Kaliteli K Yem Kaliteli Kaba Yem -3 -2 -1 Erken Kuru Dönem Doğum Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN

26 İki farklı kuru dönem grubunun dezavantajları
Sık grup değiştirmek ……..stress Sık rasyon değiştirmek……stress Rumen küçülmüş Yem tüketimi azalmış

27 Kısaltılmış Kuru Dönem
30 – 45 gün Kuru Dönem Süresi Düşük enerjili kaba yemlere dayalı ad libitum besleme Düşük enerjili kaba yemlere en iyi örnek hububat samanlarıdır.

28 Kuru Dönem Rasyonu için Pratik Öneri
Rasyonun Yarısı: Sağmal Rasyonu Rasyonun Diğer Yarısı: Saman Gerekli premixsler ilave edilebilir. Yemleme Adlibitum

29 Kuru Dönem Rasyonu Hazırlama
1.Dönem Rasyonu % KM Kuru Dönem Rasyonu Mısır Silajı 24 30 7,2 2,0 6,7 Kuru Yonca 6 88 5,3 1,5 1,7 Saman 1 90 0,9 0,3 Süt Yemi 9 8,1 2,3 2,5 Toplam 40 21,5 6,0 11,2  12 17,7 Bölen 3,58

30 Avantajları Rumen yeterince dolu olacağından abomasum deplasmanı neredeyse hiç görülmeyecektir. Doğum sonrası yem tüketimleri daha yüksek olacağından NEDENG’in şiddeti az olacaktır. Döl verim sonuçlarında iyileşmeler Ayak hastalıklarında azalma Gaz Katı faz Rumen Sıvısı

31 Saman Temiz bir yem hammaddesidir.
Mikotoksin içermez (Depolama Şartları!!!) Katı faz oluşumunda önemli Düşük proteinli %73 NDF, %50 ADF, %9 Lignin 760 kcal/kg NEL Sindirilebilirlik düşük ve lezzeti az Fiyat yüksek (!!!)

32 Saman Kullanımı Buğday samanı, arpa samanı, yulaf samanı (?) kullanılabilir. Mutlaka TMR şeklinde kullanılmalı hayvanların yem seçimine engel olunmalıdır. Partikül büyüklüğü iyi ayarlanmalı (yaklaşık 4-7 cm), mümkün olduğunca rasyonun homojen tüketilmesine çalışılmalıdır. Nem miktarı iyi ayarlanmalı (%40-50) Melastan yararlanılabilir. Yeterince kolay eriyebilir karbonhidrat bulunmalı Rumen fermentasyonu teşvik edilmeli

33 Doğuma yakın dönemde ( Son 15-20 günde) ilaveler yapılabilir mi?
Anyonik tuzlar İlave vitamin İlave mineral İlave protein Maya gibi çeşitli yem katkı maddeleri +

34 Kuru Dönemde Farklı Yemleme Metotlarının Doğum Sonrası Yem Tüketimine Etkisi
Yüksek Tüketim Yük. Düz. Saman Kısıtlı Tüketim Janovick and Drackley, 2010

35 Janovick and Drackley, 2010

36 Do 30 25 20 15 10 5 %156 -Adlib %81 -Kısıtlı Doğum Douglas,2006

37 Doğum öncesi farklı düzeylerde besleme
Vandehaar et al,1999 LL MM HH MH Vandehaar,1999

38 Kuru Dönemde Verilen Rasyon Enerji Düzeyinin Karın Yağları Üzerine Etkisi
Düşük Enerji Yüksek Enerji Başlangıç VKS Son VKS Kesim sonu Ağırlık ,kg Yağlar Omental yağ, kg Mezenterik Yağ, kg Böbrek üstü Yağ, kg

39 Erken Laktasyon Dönemi (Fresh Dönem) Rasyonlarının Özellikleri
Kaba yem oranı ve yapısal NDF oranı yüksek Bypass Yağlar Protein oranı ve Bypass Protein oranları yüksek Propilen glikol gibi glikojenik özellikte yem katkıları Daha kolay değerlendirilebilir iz mineral premiksleri (Organik Mineraller) Vitamin konsantrasyonu artırılacak ( Özellikle E Vitamini, Niasin ve Kolin gibi)

40 Erken Laktasyon Dönemi
Yem Tüketimini teşvik edecek uygulamalar Hayvan Konforu Havalandırma Aydınlatma Sulukların temizliği ve yeterliliği

41 Teşekkürler…. Prof.Dr. Behiç ÇOŞKUN