BMEHS Madde 12 Kristijan Gr đ an Life Quality Improvement Organization „FLIGHT” -Yaşam Kalitesi Yükseltme Örgütü- Hırvatistan.

... konulu sunumlar: "BMEHS Madde 12 Kristijan Gr đ an Life Quality Improvement Organization „FLIGHT” -Yaşam Kalitesi Yükseltme Örgütü- Hırvatistan."— Sunum transkripti:

1 BMEHS Madde 12 Kristijan Gr đ an Life Quality Improvement Organization „FLIGHT” -Yaşam Kalitesi Yükseltme Örgütü- Hırvatistan

2 Paragraf 1 Engelli kişilerin, yasa önünde kişi olarak tanınma hakkını yeniden teyit eder. Kişi olma hakkından doğan yasal kişiliğini ve hukuki ehliyetini güvence altına alır.

3 Paragraf 2 Engelli kişiler, hukuki ehliyetlerini, diğer kişilerle eşitlik temelinde kullanırlar – hukuken tanınan hak ehliyeti ve fiil ehliyetini içerir Hukuki ehliyet ile temyiz kudretini birbirinden ayırır Hukuki ehliyet, kişi olarak doğuştan sahip olduğumuz bir haktır ve kimse bu haklardan yoksun bırakılamaz

4 Paragraf 3 Hukuki ehliyeti kullanmaktan alıkoyabilecek tüm engellerin giderilmesi ve hukuki ehliyetin kullanılmasına destek sağlanması, Sözleşmeye Taraf Devletlerin yükümlülüğüdür Sağlanacak destek, hukuki ehliyete kısıtlama getirmeyecek şekilde olmalıdır Sağlanacak desteğin türü, engelli bireylerin engellilik durumundan doğan farklılıkları dikkate alınacak şekilde çeşitlendirilmelidir Ayrıca detaylı bir düzenleme hazırlanmalıdır Menfaatin gözetilmesi kavramı çıkarılmalı, yerini engelli kişinin iradesine ve tercihlerine saygı kavramı almalıdır

5 Paragraf 4 Destekli karar verme mekanizmasında, koruyucu önlemler mutlaka hazır bulunmalıdır – Özellikle de «nüfuzu kötüye kullanma» durumu varsa Menfaatin gözetilmesi kavramının yerini engelli kişinin iradesine ve tercihlerine saygı kavramı almalıdır Madde 12, Paragraf 4, hukuki ehliyetten mahrum bırakmaya «son çare» olarak başvurulmasına izin vermez

6 Paragraf 5 Engelli kişiler, para ve mal mülk işlerini idare etmede, diğer kişilerle eşit haklara sahiptir; Para ve mal mülk işlerini idare etme hakkından uzun süredir mahrum bırakılan kişilerin ehliyetinin tanınması için özellikle dikkatli olunmalıdır.

7 İlginize Teşekkürler!

8 Hırvatistan’daki Mevzuat Değişiklikleri Kristijan Gr đ an Life Quality Improvement Organization „FLIGHT” [Yaşam Kalitesini Yükseltme Örgütü] Hırvatistan

9 Son Yasal Değişiklikler Seçmen Kütüğü Yasası Dernekler Yasası Aile Yasası Ruhsal Sorunları olan Kişilere İlişkin Yasa

10 Seçmen Kütüğü Yasası Mutlak vesayet altındaki 16.000’i aşkın kişi, seçimlerde oy kullanma hakkını kazandı Bu yasal değişikliklerden önce muazzam tartışmalar yaşandı – İlk yasa teklifi, Macaristan Devletine karşı Kiss davasında ehliyetin bireysel değerlendirmesinin yürütmesiyle ilgiliydi – STÖ’lerin ve Engellilik Ombudsmanı’nın girişimleri sonucunda Devlet, mevcut yasayı, BMEHS’ye uyumlu hale getirmeye ikna oldu Mutlak vesayet altındaki kişiler, iki referandumda, yerel seçimlerde ve başkanlık seçimlerinde oy kullandı – Destekli Karar Verme sistemi, Özsavunuculuk Derneği tarafından geliştirildi Yasadaki Boşluk: Hırvatistan Parlamento Üyelerinin Seçimine ilişkin Yasa, halen tam hukuki ehliyetle ilgili kısıtlamalar içermektedir – hukuki ehliyetten tamamen yoksun kişilerin oy kullanmasına izin verilmemekte – hukuki ehliyetten tamamen yoksun kişilerin, seçimlerde, kamu görevlisi olarak aday olmasına izin verilmemektedir

11 Dernekler Yasası Mutlak vesayet altındaki kişiler, vasinin izni gerekmeksizin dernek üyesi olabilirler; – Yasadaki Boşluk: Mutlak vesayet altındaki kişilerin, söz konusu derneğin Yönetim Kurulunda yer alabilmesi, o derneğin tüzüğüne bağlıdır Kısmi vesayet altındaki kişiler, hukuki konuları yönetme imkanından yoksun değilse, derneği yasal olarak temsil edebilir Seçme hakkındakine benzer tartışmalar söz konusudur – zihinsel kapasite testi dayatması

12 Aile Yasası (I) Mutlak vesayet terk edildi Hukuki ehliyetten kısmen yoksun bırakma: – Sadece çok istisnai durumlarda ve – Olabilecek tüm çareler tükendiğinde düşünülmek üzere bırakılmıştır – Hukuki ehliyetten yoksun bırakma yerine destek sağlama ilkesi yürürlüğe girmiştir Destekler vesayet ile bağlantı mı olmalı? Vesayet ile destekli karar verme arasında böyle bir karışıma BMEHS izin veriyor mi?

13 Dahil edilmeyen hakların kapsamı belirlendi – Babalığın tanınması Hırvatistan Devletine karşı Kruskovic davası sonrasında – Babalığın tanınmasının, annenin rızasına bırakılması – Gayri resmi evlilik dışı ilişkilere girilmesi – Biyomedikal araştırmalara katılma Belirli bazı haklarla ilgili olarak adli karar verme uygulamasına geçildi ve özel adli yasalar oluşturuldu – Kürtaj – Kısırlaştırma – Organ bağışına rıza verme – Yaşam destek tedavileri Bu durumlara uygun detaylı düzenlemeler konusunda mahkemeler hüküm verebilir Aile Yasası (II)

14 Aile Yasası (III) Yargılama usulüne ilişkin iyileştirmeler – Mahkemelere, kişiyi, oturumlarda mahkemeye çıkarıp dinleme zorunluluğu getirilmesi – Kişinin, (eğer kendisi vekil tayin etmemişse) mahkemede başkası tarafından temsil edilebilmesi ancak Bağımsız bir kişinin tuttuğu biri tarafından bu kişinin avukat olması şartıyla mümkündür Vasilere getirilen kısıtlamalar – Vasiler, kişinin kendi kararlarını kendilerinin alabilmeleri için destek sağlamakla yükümlüdür – Kişinin söz konusu kararı, kendi çıkarlarına ters düşecek olursa ancak o zaman kişinin yerine karar verilmesine izin verilebilir menfaatin gözetilmesi prensibi açısından bakıldığında küçük bir değişiklik – Esasen, kişinin sahip olduğu mülklerin en çok 2/3’ü satılabilir veya ipotek edilebilir

15 Ruh Sağlığı Sorunları olan Kişilerin Korunmasına İlişkin Yasa (I) BMEHS Madde 12’ye göre kısmi uyumlaştırma yapılmış, ancak BMEHS Madde 14’e göre hiç bir uyumlaştırma yapılmamıştır – Zorla tedavi halen bir seçenek olarak durmaktadır Karar verme ehliyetinden hukuki ehliyet kavramı çıkarılmıştır – Ancak; zihinsel kapasite testi uygulaması getirilmiştir

16 Ruh Sağlığı Sorunları olan Kişilerin Korunmasına İlişkin Yasa (II) Psikiyatri hastanesine yatırılmayla ilgili iyileştirmeler – Vesayet altındaki kişinin kendi izni olmaksızın yatış, artık «istemli» sayılmamaktadır – İstemsiz yatış, şunlardan farklı bir kategori olarak ayrı bir başlık altına alınmıştır; Kendine veya çevresine zarar veren hastalar için – mahkeme kararıyla Kendine veya çevresine zarar vermeyen hastalar için – Engellilik Ombudsmanı’nın takdiriyle ve gerektiğinde mahkeme kararıyla

17 Ruh Sağlığı Sorunları olan Kişilerin Korunmasına İlişkin Yasa (III) Dahil Edilmeyen hükümler – Hadım Etme – EKT – Biyomedikal araştırmalar (çocuklar için de geçerlidir) Ayrıntılı düzenlemeler – Sağlıkla ilgili hususlar

18 İlginize teşekkürler!

19 Hukuki ehliyet çalışması Hırvatistan Devletine Karşı Ivinović Davası (AİHM) Kristijan Gr đ an Life Quality Improvement Organization „FLIGHT” Yaşam Kalitesini Yükseltme Örgütü Hırvatistan

20 Dava Delilleri Başvuru sahibi, – Parasının ve mal mülkünün kontrolünü elinde tutma – Tıbbi tedaviyle ilgili karar alma konularındaki hükümler bakımından hukuki ehliyetten kısmen mahrum bırakılmıştır Başvuru sahibi şunlardan şikayetçi olmuştur: – dava usullerinin, kendi özel hayatını (BMEHS Madde 8) ihlal edecek bir şekilde yürütülmesi – dava usullerinin, adil yargılanma hakkını ihlal edecek bir şekilde yürütülmesi

21 Katılımcılara sorular Başvuru sahibinin hukuki ehliyetten mahrum bırakılması, BMEHS’ne göre yasal mıdır? Hukuki ehliyetten mahrum bırakmanın yasal dayanağı var mıdır ve başvuru sahibinin kişisel haklarının korunması amacıyla uyuşmakta mıdır? Sosyal destek alma ihtiyacı, hukuki ehliyetten mahrum bırakılmaya imkan tanır mı? Hukuki ehliyetten mahrum bırakmaktan kaçınılması için başvuru sahibine ne tür destekler sağlanabilirdi?

22 Davanın Sonucu AİHM, BMEHS Madde 8’in ihlalini tespit etti – Hakimin işlevi yasalar gereği oturumlarda bulunmaktan ibaret kalmıştır: „...söz konusu kişiyle ilgili tüm ilgili delilleri ve o kişinin koşullarını değerlendirmesi gereken kişi, doktor değil, hakimdir” – Davanın maddi unsurları doğru tespit edilmemiştir: „...dava dosyasında başvuru sahibinin kendi sağlığına bakmadığını gösteren bir bulgu yoktur.” „Bu bakımdan ulusal mahkemelerce herhangi bir gerekçe gösterilmemiştir.” – Sosyal destek ihtiyacı, kişinin hukuki ehliyetten yoksun bırakılmasını gerektirmeyebilir: „Kişinin kendi ödemelerini yapma konusunda güçlük çektiği, resmi makamlarca istenen tespit edilmiş olsa dahi, kısmen bile olsa, hukuki ehliyetten yoksun bırakma, ancak resmi makamların olası tüm seçenekleri dikkatle ele alıp bu amaca hizmet edecek başka hiçbir, daha az kısıtlayıcı önlem olmadığına ya da daha az kısıtlayıcı başka önlemlerin alınmasının başarısız olduğuna hükmetmesi halinde en son çare önlemi olmalıdır» – Usul kusurludur: „Bununla beraber, başvuru sahibinin hukuki ehliyetten yoksun bırakılması için davayı başlatanın Merkez’in kendisi olduğu dikkate alındığında, Merkez’in, başvuru sahibinin yasal vasisi olarak atanması, işveren ile başvuru sahibi arasında bir bağlılık çatışması yaratmaktadır.”

23 Bu davada BMEHS’nin kullanımı AİHM, ilgili uluslararası hukukun bir parçası olarak BMEHS Madde 12’ye atıfta bulunmuştur PERSON ve Mental Health Europe’un hukuki ehliyet konusunda BMEHS’nin anlamını vurgulayacak taraf olarak müdahil olmasına izin verilmiştir BMEHS uygulanmamıştır!

24 İlginize teşekkürler!