Fikri Haklar: – Zeka ürünlerini devlet otoritesiyle korumayı hedefleyen haklar – Yenilikte bulunanları korumak/ödüllendirmek – Katılımı teşvik etmek.

... konulu sunumlar: "Fikri Haklar: – Zeka ürünlerini devlet otoritesiyle korumayı hedefleyen haklar – Yenilikte bulunanları korumak/ödüllendirmek – Katılımı teşvik etmek."— Sunum transkripti:

1 Fikri Haklar: – Zeka ürünlerini devlet otoritesiyle korumayı hedefleyen haklar – Yenilikte bulunanları korumak/ödüllendirmek – Katılımı teşvik etmek – Sınai Haklar – buluşlar, patentler, tasarımlar – Telif hakları – sanatsal içerikler Telif Hakkı: – Hukukçu Gaius ve Paulus – tahta olmasaydı eser de olmazdı – Basım imtiyazı – bir eserin matbaacı tarafından basılabilmesi – Copy right – basım ve teksir hakkı (telif hakkı değil) – İngiltere – 1709 – Statue of Anne – ilk telif hakkı yasası – Sahibinin hususiyetini taşıyan her türlü fikir eseri

2 Telif Hakları: – Manevi haklar: Eseri kamuya sunma, Esere adını yazma, Eserde değişiklik yapma – Maddi haklar: İletme, Çoğaltma, Yayma, Temsil etme – Manevi haklar devredilmez, maddi haklar devredilebilir – Bağlantılı hak sahipleri (esere hayat veren-yorumcular)

3 Telif hakları ve özgürlük: – 1789 İnsan Hakları Bildirgesi-insan özgür doğar, özgür yaşar – Gereksinimler sınırsızdır, insan bunları baskısı altındadır – Üretimi sınırsız hale getirerek özgürleşmektedir. – Sanatçılar ürünlerini doğadan esinlenerek yapar – Doğa insanlığın malıdır, özgürce, bedelsiz yayınlanmalıdır – 18. yy kraliyet ailesi – sanayi devrimi – kapitalizm – Bugün devlet en büyük enformasyon dağıtıcıdır. – İsveç-özgür basın, ABD-enformasyon özgürlüğü, – Fransa-özgür erişim - Türkiye-bilgi edinme hakkı – BM Milenyum Zirvesi – Enformasyona Erişimin Önemi – Katılım – Enformasyonun aktarma maliyeti ile arz edilmesi – Aksi taktirde dijital uçurum – Kamu bilim insanları, devlet sanatçısı vb. – Copyleft – bireysel – hem özgürlük – hem de kötü kullanım

4 Dijital hak yönetimi: – Elektronik Sınırlar Vakfı-kopyalamanın önüne geçilemez – Enformasyon özgür olmalıdır – Ortamın dönüşümünün sonucu – Dijital ürünün açıklaması, tanımlaması, belirlenmesi, ticari ko şulları, korunması, izlenmesi, takip edilmesi – Teknoloji-kanun ve iş modellerinin birleşimi

5 Dijital hak yönetiminin unsurları: – Güvenlik hazneleri Erişim izni olmayanları içeriğe ulaşamamasını sağlar – Hak tanımlayıcılar Kimin hangi içeriğe hangi şartlarda erişeceği – Içerik tanımlama ve açıklama ISBN, DOI gibi metadatalarla içeriğin tanımlanması – Kişilerin tanımlanması Kullanıcının birey olarak hakları – Kişilerin yetkilendirilmesi Donanım bilgilerinin tanıtılması – Tanımlama teknolojileri (watermarking) Restoranda dinlenilen müziğin evde de dinlenebilmesi – Raporlama Eser sahiplerine, meslek kuruluşlarına vb. – Ödeme sistemleri Kredi kartı, promosyon kodu vb.

6 Dijital hak yönetim sistemi işleyişi: – Içerik tedariki Içeriğin hak sahibinden temin edilmesi – Içeriğin korunması Edinilen içeriğin farklı bir formatta koruma altına alınması – Lisanslama Içeriklerin hangi şartlarda kullanılacağının belirlenmesi – Içeriği hazırlama Şifreleme, sıkıştırma – Dağıtım Dağıtım kanallarının seçilmesi – Kayıt Kullanıcıların erişim için girdiği verilerin sisteme kaydı – Ödeme Farklı ödeme yöntemlerinin seçilmesi – Yetkilendirme Ödeme alındıktan sonra erişime izin verilmesi – Tüketim Izin verilen içeriğe erişim