NÖTROPENİ NEDİR? NÖTROPENİK HASTAYA YAKLAŞIM

... konulu sunumlar: "NÖTROPENİ NEDİR? NÖTROPENİK HASTAYA YAKLAŞIM"— Sunum transkripti:

1 NÖTROPENİ NEDİR? NÖTROPENİK HASTAYA YAKLAŞIM
SÜMEYYE YÜKSEL PEDİATRİ KİT ÜNİTESİ

2 NÖTROPENİ NEDİR ? Nötropeni, Dünya Sağlık Örgütü’ne göre mutlak nötrofil sayısının 2.000/mm3‘un altında olmasıdır. Başka bir tanıma göre nötropeni mutlak nötrofil sayısının 500/mm3’un altında olması veya mutlak nötrofil sayısının 500– 1000/mm3’un arasında olup takip eden 24–48 saat içinde 500/mm3’un altına düşmesidir. Nötropeni genel olarak periferik kanda mutlak nötrofil sayısının azalması olarak da tanımlanmaktadır.

3 Febrİl nötropenİ Febril nötropeni, nötropeniye ateşin eşlik etmesi durumudur. 24-48 saat içinde mutlak nötrofil sayısının 500/mm3 altına düşmesi,Ateşin bir saat süreyle °C ve ilerleyen saatlerde aksiller yoldan ölçülen hastanın ateşinin °C ve üstü olması nötropenik ateş olarak kabul edilmektedir.

4 Nötropenik hastada kültür almada kriter vücüt ısısı
Oral/aksiller 1 kez ≥38.3 ºC ve üzeri En az bir saat süreyle º KÜLTÜR ALMA KAN: KATATER: Her lümenden katater giriş yerinden bulgu PERİFER:Bir defada iki ayrı damardan İDRAR BOĞAZ/BALGAM DIŞKI BOS(GEREĞİNDE)

5 Nötropenİ nedenİ ve önemİ
Nötropeninin en yaygın nedeni kemoterapi, radyoterapi, ilaç zehirlenmesi ve hipersensitivitedir. Kemoterapik ajanlar: vücudun büyük bir kısmına yayılarak kanser hücrelerini yok etmeleri acısından yarar sağlarken aynı zamanda normal hücrelere de etki ederek zarar verebilirler.

6 Kemoterapi uygulanan hastalarda yaygın ölum nedenlerinden biri azalan nötrofil sayısı nedeniyle enfeksiyondur. Nötropeni ve febril nötropeni hastanın yaşam kalitesini düşuren, mortalite ve morbidite oranlarını artıran önemli bir komplikasyondur.

7 Nötropenik hastada değerlendirme kriterleri
Kemik iliği transplantosyonunda hastayı sekonder enfeksiyonlardan korumada hemşirenin nötropeniyi bilmesi ve değerlendirmesi önemlidir. Nötropeninin şiddeti enfeksiyon gelişme riskini arttırır.

8 Nötropeni derecesi ve enfeksiyon riski
Mutlak Nötrofil Sayısı mm³ Enfeksiyon Riski I üzeri Yok II Hafif risk III Orta derece IV 500 den az Yüksek risk

9 Nötropeni süresinin uzaması hastalarda;
-ilk 4 gün sadece bakteriyel enfeksiyon riskini -7. güne doğru atipik bakteri enfeksiyonunu -10.günde fungal enfeksiyon riskini, günlerde viral enfeksiyon gelişme riskini gösterir.

10 Enfeksiyon etkeni;birincisi kemoterapi,kemik iliği nakli ve immonusupresif tedavi alınmasına bağlı invaziv mikotik enfeksiyon için risk altındaki hasta sayısının artması, ikincisi ise intravasküler kateter uygulanması ve konakçının savunma sistemini baskılayan ilaçların kullanımıdır.(bakteriyel,fungal vb etkenler) Kemik iliği yapılmış hastalar ağır nötropeni hastalarına iyi bir örnektir…

11 Nötropenik Hastada Hemşirelik Bakımı
Hemşire nötropenik hastanın yaşadığı çevrenin düzenlenmesi,el hijyeni, deri bütünlüğünün sağlanması, ağız bakımı,katater b. ve beslenme, gibi konularda bakım verir,ayrıca hasta ve yakınlarına rehberlik ve danışmanlık yapar. Nötropenik hastaların hemşirelik bakımı, son derece dikkatli ve özenli çalışmayı gerektirir. KİT hemşireleri hastaların ve bu hastalara bakım verenlerin eğitiminde birincil rol oynarlar.

12 El yıkama Nazokomiyal enfeksiyonları önlemek açısından tek,en önemli
Ve en etkili uygulamadır El hijyeni: tüm KHN ekibi hasta odasına girmeden önce ve odadan çıktıktan sonra ellerini yıkamalıdır. Hastalar ve bakım verenleri güvenli el hijyeni uygulama yönünden bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir. El yıkama antimikrobiyal sabun ve su ile yapılmalıdır.

13 1.El hijyeni Nötropenik hastaların izlendiği ünitelerde el hijyeni sağlamak için antimikrobiyal solüsyon tercih edilebilir; Lavabolarda klorheksidin glukonat vb. Tüm hasta bakım alanlarında alkollü el antiseptikleri

14 2. Çevrenin Düzenlemesi:
Nötropenik hastaların tek kişilik odalarda kalması gerekmektedir. Yapım-onarım çalışmaları. Servis ve hasta odalarında hepafiltre ve klima mevcuttur. Hastanın odasında, tuvalet ve banyo bulunmalı ayrıca hasta odasının kapısı koridordan oda içine hava akımını engellemek için kapalı tutulmalıdır. Mantar enfeksiyonu riski nedeniyle ortamda vazo, saksı çiçeği, sabunluk gibi su kaynakları olmamalıdır. Hastada kullanılan nebülizanların suları günlük değiştirilmeli ve odadaki gereksiz eşyalar, tıbbi malzemeler ortamdan uzaklaştırılmalıdır.

15 Hasta odalarının kapılarına uyarı kartları asılmalı ve oda girişinde el dezenfektanı bulundurulmalıdır. Viral enfeksiyon riskinin yüksek olması nedeniyle ziyaretçi yasaklanır. Servisin temizliği sırasında nötropenik hastaların yattıkları odaların ilk önce temizlenmeleri konusunda personelin eğitilmesi gereklidir. Sadece temizliği kolay ,silinebilir ve dezenfekte edilebilebilir oyuncaklar kullanmalarına izin verilmelidir.

16 3. Deri Bütünlüğünün SağlanmasI:
Hastanın bakımında her gün banyo ve günde ıkı kere vucut kremleri sürülerek deri bütünlüğü sağlanır. Nötropenik hastalarda IV enjeksiyonlar, subkutan ve intramüskuler enjeksiyonlara tercih edilmemelidir.Çünkü subkutan ve intramüskuler enjeksiyonlar abse gelişimine yol açabilir.

17 3. Ağız Bakımı: İyi bir ağız bakımı için oral kavite günlük değerlendirilmelidir. KİT protokolü başlamadan önce tüm diş ve agiz kavitesi ile ilgili sorunlar çözülmelidir. Özellikle kemoterapi başlamadan önce ve tedavi suresince dilin, mukoz memranın,dişetlerinin renk ve nem durumunun, dişetleri temizliğinin, tükürük miktarının,yutma ve ses durumunun değerlendirilmesi yapılmalıdır. Ağız bakımı hastane protokolüne göre uygun solüsyonlarla her yemekten sonra yapılmalıdır. (sodyum bikarbonat, serum fizyojik, lidokain, ambizom,antepsin ,mikostatin) Genellikle ağız temizliği icin mekanik temizleyici özelliği ve alkalen doğasından dolayı sodyum bikarbonatla ağız bakımı yaptırılır. Hastanın nötropenisi azaldığı ve trombositopenisi yoksa yumuşak diş fırçası önerilir.

18 4.KATATER BAKIMI Santral venöz kataterlerin suyla temasından kaçınılmalı. Banyo-duş sırasında suyla temasını önlemek için katater tamamen kapatılmalı Katater giriş yeri enf.belirtileri yönünden incelenmeli(kızarıklık,kaşıntı,akıntı) Pansuman yeri açılmışsa tekrar bakım yapıp kapatılmalı.

19 Günlük muayene HASTALARIN GÜNLÜK KİLO VE KARIN ÇEVRELERİ TAKİBİ YAPILARAK HASTADA GELİŞEBİLECEK KOMPLİKASYONLAR ERKEN TESBİT EDİLEBİLİR GÜNLÜK MUAYENEDE EKİMOZ, PETEŞİ, DÖKÜNTÜ TAKİBİ YAPILIR.TÜM SİSTEM MUAYENESİ YAPILIR. HASTALARIN GÜNLÜK VİTAL BULGULARI,ALDIĞI ÇIKARDIĞI TAKİBİ VE KAN SONUÇLARI TAKİPLERİ KONTROL EDİLMEKTEDİR.

20 5. Yeterli ve Dengeli Beslenmenin Sağlanması
Kemoterapi alan hastaların beslenmeleri; kemoterapinin yan etkisi olan bulantı-kusma, tat değişikliği,gastrointestinal mukoza irritasyonu, cevre koşulları vb. nedenlerden dolayı olumsuz etkilenmektedir. Bunun yanında notropenik hastaların enfeksiyonlardan korunması icin beslenme desteğine ihtiyaçları vardır. Hastanın diyeti yumuşak, dengeli, asitsiz,yüksek kalorili ve bol proteinli olmalıdır. Sıcak, sert, baharatlı ve asitli yiyecekler ağzı tahriş edeceğinden kemoterapi öncesinde,kemoterapi boyunca ve kemoterapi sonrasında tuketilmemelidir. Kemoterapi alan hastada sıvı alımının artırılması ve günlük olarak yaklaşık 3000 cc/m2 sıvı alınması böbrek fonksiyonları komplikasyonların sıklığı ve şiddetini azaltacağından dolayı önerilmektedir.

21 Ağızdaki kotu tatlarının giderilmesi icin yemek oncesi ağız bakımı verilmelidir.
Notropenik hastalara ciğ yiyecekler icermeyen notropeni diyeti verilmelidir. Pişmiş yiyecekler ise hazırlanıp hemen tuketilmeli ya da buzdolabında hava ile kontamine olmadan saklanmalıdır. Bulantı kusması olan hastalarda bulantı kusma şekli, sıklığı,miktarı ve suresi kaydedilmelidir. Bulantıyı azaltmak icin hastanın azar azar ve sık beslenmesi, sıvı ve yumuşak bir diyet uygulaması onerilmelidir. Hastaya tatlı, yağlı,cok tuzlu, baharatlı ve ağır kokulu yiyeceklerden kacınılması onerilmelidir. Bulantıkusma kontrolunde dikkati başka yone cekme, gevşeme teknikleri, masaj gibi non- farmakolojik yontemler kullanılabilir.

22 Nötropenik hastaya mevcut durumuna uygun iyi bir bakım verilmediği taktirde;
Enfeksiyon ve sepsis nedeniyle hastalar kaybedilebilmektedir. Ayrıca hastalık suresi uzadıkca hastanın yaşam kalitesi duşmektedir. BU NEDENLE; Hemşirelerin verdiği bakım hastane yatış suresini ve maliyeti azalmakta, hastanın fiziksel ve psiko sosyal yönden en az seviyede etkilenmeleri sağlayarak yaşam kalitesini artırabilmektedir. Hemşirenin verdiği bakımın kalitesi nötropenik hastanın iyi değerlendirilerek bakımın planlanması ile doğru orantılıdır. Nötropenik hastaya bakım veren hemşirelerin nötropeni hakkında iyi bir bilgi birikimine sahip olmaları ve bilgilerini sürekli yenilemeleri gerekmektedir.