KARIŞIMLARI AYIRMA YÖNTEMLERİ

... konulu sunumlar: "KARIŞIMLARI AYIRMA YÖNTEMLERİ"— Sunum transkripti:

1 KARIŞIMLARI AYIRMA YÖNTEMLERİ
AYNUR CEYLAN DARICA HALİDE EDİP İLKÖĞRETİM OKULU 4-A SINIFI ÖĞRETMENİ

2 Çevremizdeki katı- sıvı karışımlarına örnekler verir misiniz?
Sınıfımız karışım mıdır? Bunları ayırmak istersek nasıl ayırabiliriz?

3 Karışımları oluşturan maddeleri ayırmak için çok çeşitli yöntemler kullanılır.
Eleme, süzme, savurma, yüzdürme, mıknatısla ayırma, buharlaştırma, damıtma bu yöntemlerden bazılarıdır.

4 Şimdi bu, karışımları ayırma yöntemlerine göz atalım:

5 Eleme Yöntemi Değişik irilikteki katı taneciklerden oluşan karışımları birbirinden ayırmak için eleme yöntemi kullanılır. Çakıl-kum, kepek-un, kömür-kömür tozu bu yöntemle birbirlerinden ayrılır. Nohut ve un karışımını, bir elekte elersek ne gözleriz? Nohut eleğin üzerinde kalır, un ise eleğin altına geçer.

6 Eleme, karışımdaki büyüklükleri, farklı maddeleri ayıran bir yöntemdir
Eleme, karışımdaki büyüklükleri, farklı maddeleri ayıran bir yöntemdir.İnşaatlarda kum elekten geçirilerek çakıldan ayrılır.

7 Süzme Yöntemi Katı taneciklerle karışmış sıvı maddeler süzme yöntemiyle birbirinden ayrılır. Yıkanmış pirinci, haşlanmış makarnayı, içinden yaprak tanecikleri olan çayı süzdürme yöntemiyle birbirinden ayırabiliriz. Ayrıca içme ve kullanma sularındaki katı tanecikler de süzülerek temizlenir.

8 Annem mercimek ayıklıyordu. Ben de ona yardım ettim
Annem mercimek ayıklıyordu.Ben de ona yardım ettim.Mercimeği süzgece koyup yıkadım. Yağda kızartırken patatesleri yağdan, süzgeç yardımı ile süzerek ayırabiliriz.Süzgeç ayrılacak maddeye göre seçilmelidir. Çay süzgeci patates süzgecinden küçük olmalıdır.

9 Savurma Yöntemi Biri diğerinden hafif katı maddelerin oluşturduğu karışımlar savurma yöntemi ile ayrılır.

10 Babam tarladaki buğdayları samanlardan savurarak ayırıyor.

11 Yüzdürme Yöntemi Demir tozu ve tahta talaşını karıştırıp elde ettiğimiz karışımı su içine atarsak ne gözleriz? Hangi madde dibe çöktü? Su üstünde kalan madde hangisidir? Demir, ağır olduğu için dipte; talaş hafif olduğu için suyun üzerinde toplanır. Böylece demir ve talaş birbirinden ayrılır. Çiftçiler harmandan kaldırdıkları buğdayı yıkarken bu yöntemi kullanırlar. Buğdayın yıkanması sırasında saman gibi hafif maddeler yüze çıkar. Taş, kum gibi ağır maddeler dibe çöker.

12 Suda çözünmeyen katı maddeleri yüzdürme yöntemiyle karışım içinden ayırabiliriz. Suda batmayan maddeler su yüzünde kalır, yüzer. Suda batan madde ise ayrılmış olur. İsmail öğretmen ve arkadaşları

13 Annem kepekli bulguru su dolu tasa koyarak kepeklerinden ayırıyor
Annem kepekli bulguru su dolu tasa koyarak kepeklerinden ayırıyor. Kepekler suda yüzüyor. Annem de onları alıp atıyor.

14 Dinlendirme Yöntemi Bir sıvı ve içine dağılmış katı tanecikleri dibe çöktürülerek birbirinden ayrılması, dinlendirme yöntemiyle yapılır. Bir bardağın içine bir miktar tebeşir tozu ve su koyup karıştırdığımızda bulanık bir karışım elde ederiz. Karışım bir süre beklettiğimizde tebeşir tozunun dibe çöktüğünü, saydam suyun üstte kaldığını görürüz.  Kentlerde kullanılan suların bir kısmı göllerden ve akarsulardan elde edilir. Taş ve toprakla karışmış durumdaki bu sular önce dinlendirme havuzlarına alınarak taş ve toprağın dibe çökmesi sağlanır.

15 Mıknatısla Ayırma Yöntemi
Demir gibi mıknatısın çektiği maddelerle karışmış başka maddeleri ayırmada mıknatıs kullanılır. Çöplerden demir türü maddeler mıknatısla ayrılır. Demir tozuyla karışmış toz şeker karışımını mıknatısla ayırabiliriz. 

16 Annem yere dökülen toplu iğneleri, babam da çivileri mıknatısla topluyor.

17 Buharlaştırma Yöntemi
Bir sıvı madde ile karışmış başka bir maddeyi birbirinden ayırmak yada karışımı koyu bir kıvama getirmek için kullanılan bir yöntemdir. Süt tozu sütteki suyun; deniz tuzu, özel havuzlara alınan deniz suyunun buharlaştırılmasıyla elde edilir. Salça, reçel, pestil, pekmez, marmelat yapılırken de buharlaşma yöntemi kullanılır.

18

19 Ninem hazırladığı bulamaç halindeki tarhana karışımını önce güneşe seriyor. Bu şekilde suyunu uçurduğunu söylüyor. Demek ki ninen tarhana yaparken buharlaştırma yöntemi ile suyu tarhana karışımından ayırıyor. Bu sıvının içinde çözünen katı maddeyi ayırmak için sıvının uzaklaştırılması yöntemidir. Salça ve pestil de bu yöntemle yapılır.

20

21 DEĞERLENDİRME

22 1. Demir tozu, kükürt tozu ve talaş karıştırılarak bir karışım elde edildi.Bu karışımın üzerinde mıknatıs gezdirildiğinde mıknatısın demir tozlarını kendine çekerek karışımdan ayırdığı gözlendi. Bu durum aşağıdakilerden hangisi ile açıklanır? ) Demir, karışım içinde kaybolmuştur. ) Karışan maddeler karışım sonucunda kimliklerini korumuştur. ) Karışımdaki kükürt tozu demirin kolayca ayrılmasını sağlamıştır. ) Talaş olmasaydı demir tozları ile kükürt tozları birbirine yapışarak mıknatıs tarafından çekilmezdi.

23 2. Pirinç ve su karışımını ayrıştırmak isteyen bir kişi hangi ayrıştırma yöntemini kullanmalıdır?
) Süzme ) Yüzdürme ) Buharlaştırma ) Mıknatısla ayırma

24 3. Tuz ile su karışımını birbirinden ayırmak için hangi yöntem kullanılır?
) Süzme ) Eleme ) Buharlaştırma ) Mıknatısla ayırma

25 4. Aşağıda verilen maddelerden hangisi suda yüzer?
) ) ) )

26 5. Aşağıdaki karışımlardan hangisi süzme yoluyla birbirinden ayrılır?
) Yağlı su ) Demir ve bakır tozu karışımı ) Çamurlu su ) Şekerli su