4. ADIM: DOĞUM ÖNCESİ BAKIM SAĞLIKLI YAŞAMANIN ADIMLARI; DİN GÖREVLİSİ SAĞLIK EĞİTİMİ PROGRAMI Yard. Doç. Dr. Fatma ERSİN Harran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu.

... konulu sunumlar: "4. ADIM: DOĞUM ÖNCESİ BAKIM SAĞLIKLI YAŞAMANIN ADIMLARI; DİN GÖREVLİSİ SAĞLIK EĞİTİMİ PROGRAMI Yard. Doç. Dr. Fatma ERSİN Harran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu."— Sunum transkripti:

1 4. ADIM: DOĞUM ÖNCESİ BAKIM SAĞLIKLI YAŞAMANIN ADIMLARI; DİN GÖREVLİSİ SAĞLIK EĞİTİMİ PROGRAMI Yard. Doç. Dr. Fatma ERSİN Harran Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu

2 Dünyada her 1 dakikada gebelik, doğum ya da lohusalıkla ilgili bir sorun nedeniyle 1 ANNE ölüyor. Ölümler en fazla tarım toplumlarında NEDEN? Sağlık hizmetine erişememe Eğitim düzeyinin düşüklüğü

3 Sağlıklı anne ve bebek için Gebelik öncesinde sağlık kontrolü Gebelik sırasında sağlık kontrolü Sağlık personeli yardımıyla doğum Doğum sonrası sağlık kontrolü

4 Sağlık kontrolü için yaşadığı yerde nüfusa kayıt gerekli Tarım işçisi her 10 gebeden biri yaşadığı mahallede nüfusa kayıtlı değil, bu nedenle gebelik sırasındaki kontrolleri yapılamıyor

5 Düşük ve ölü doğum nedenleri Genetik bozukluklar, Annenin 20 yaşından küçük 35 yaşından büyük olması, 2 yıldan kısa aralıklarla gebe kalma, Kansızlık, Bulaşıcı hastalıklar Sık geçirilen idrar yolu enfeksiyonları, Şeker hastalığı Yüksek tansiyon, Zirai ilaçlara maruz kalma Üreme organlarının yapısal sorunları

6 Döllenmeden sonraki 3-8. haftalar arasında Beslenme bozukluğu Zirai ilaçlar Aşırı sıcak Bebeğin organlarında ve uzuvlarında hasar/hastalık

7 Gebelik öncesi muayene Annede herhangi bir hastalık varsa tedavi etmek, Annenin gebeliğe hazır hale gelmesini sağlamak, –Kansızlık, tansiyon ve şeker gibi hastalıklar, anne karnında bebeğin gelişmemesine, gebelik zehirlenmesine /anne ve bebeğin ölümüne ya da ağır hastalanmasına neden olur

8 GEBELİK NORMAL BİR OLAYDIR ANCAK;  Kansızlık,  Tansiyon yükselmesi,  Mikrop kapma gibi nedenlerle Anne ve bebek ölebilir, Ciddi şekilde hastalanabilir, Bebek sakat/hasta doğabilir Gebelik sırasında sağlık kontrolü

9 Kadınların doğum öncesi düzenli kontrole gitmemesinin nedenleri  Kadının, eşinin ve aile büyüklerinin gebeyken kontrole gitmenin önemini bilmemesi İzinsiz doktora gidemiyorlar!  Sağlık hizmetlerine erişim güçlüğü  Gebeliğin geç fark edilmesi  Gebeliğin çevreden gizlenmesi  DÖB’ın önemi ile ilgili bilgi eksikliği

10 DOĞUM ÖNCESİ BAKIM’ da temel amaç Anne bebek sağlığını korumak ve geliştirmek Gebeliğe sağlıklı başlanması ve sağlıklı sürdürülmesi Anemi, hipertansiyon gibi hastalıklara erken tanı konulup, uzman eşliğinde izlemleri sürdürerek kötü sonuçların en aza indirilmesi

11 Gebe kadın herhangi bir risk taşımıyor ise (18 yaşından büyük, 35 yaşından küçük, son doğumundan bu yana en az iki yıl geçmiş, 4 ve altında gebelik yaşamış ve sistemik hastalık yoksa) En az 4 kez DÖB

12 Rutin gebelik izlemi;  1. izlem ilk 12 hafta içerisinde  2. izlem 24-26.haftalar arası  3. izlem 30-32. haftalar arası  4. izlem 36-38. haftalar arası

13 Gebelikte beslenme  Günde 2 kase yoğurt yemeli ya da en az 2 bardak süt,  Ortalama 2,5 litre su içmeli,  İyotlu tuz kullanmalı,  Mayalı ekmek, pekmez, yumurta, et, balık ve sebze yemekleri yemeli,  Yemek yerken çay içmemeli (Yemekten 1 saat önce ya da 2 saat sonra çay içmeli)

14 Gebelikte beslenme  Gebelikte kansızlığı önlemek için Mayalı ekmek yenilmeli, Çay / kahve tüketimi sınırlanmalı (yemekle birlikte içilmemeli) Kan yapıcı gıdalar yenilmeli Doktorun verdiği kan hapları içilmelidir

15 İyotlu tuz kullanılmalı  Düşük,  Ölü doğum,  Guatr hastalığı,  Bebekte zeka geriliği,  Büyüme geriliği  İyotlu tuz ışık ve güneş görmeyen, nemli olmayan bir ortamda, koyu renkli ve ağzı kapalı kaplarda saklanmalıdır.  İyotlu tuz, yemek piştikten sonra ateşten indirmeye yakın eklenmelidir.

16 Tetanoz aşısı  4. ayda ilk aşı,  1 ay sonra 2. aşı Mevsimlik tarım işçisi kadınlarda aşılar eksik ve aşının önemini bilmiyorlar

17 Zirai İlaçlar

18 Sıcak stresi Aşırı sıcak stresi Gebelik zehirlenmesi, düşük kilolu çocuk doğumu

19 Çalışma koşulları Günde 6 saatten fazla çalışma düşük, ölü doğum

20 İlaç kullanımı Gebeler doktor tavsiyesi olmaksızın ilaç kullanmamalıdır. ANCAK; Mevsimlik tarım işçisi kadınlar tarım alanlarında hizmete uzak yaşadıkları için yanlarında ilaç götürürler ve hasta olduklarında kullanırlar.

21 Gebeyken sigara içme  Dış gebelik,  Erken doğum,  Düşük,  Anne karnında büyüme geriliği,  Doğumsal anomaliler,  Bebekte bağırsak kasılması,  Ölü doğum ve yeni doğan döneminde ani bebek ölümü riski Sigara içen ya da sigara içilen ortamda bulunan gebeler

22 Sağlık personeli yardımıyla doğum  Doğum sırasında bebeğin beyni oksijensiz kalıp ileride zeka geriliği ya da felç (spastik engellilik) olabilir,  Kanama ve enfeksiyona bağlı anne ve bebekte ciddi hastalıklar, hatta ölüm olabilir.

23 Doğum sonrası bakım  Bebeğin doğum sonrası ilk yarım saat içinde emzirilmeye başlanması ve ilk 6 ay sadece anne sütü alması,  Annenin sık sık ayakta duş alır şekilde banyo yapması ve temizliğine dikkat etmesi  Annenin sağlıklı beslenmesi ve doktorun verdiği demir haplarını doğumdan sonra 3 ay daha kullanması,  Ev işleri ve diğer çocukların bakımında anneye yardımcı olunması,  Bebeğin aşılarına başlanması ve devam ettirilmesi

24 Din görevlilerinden beklentimiz Erkekler başta olmak üzere tüm aileye bilgi vererek bütün kadınların gebelik öncesi dönem de dahil olmak üzere gebeliği boyunca ve doğumdan sonra düzenli sağlık kontrollerine gitmeleri, Doğumlarını sağlık personeli yardımıyla yapmaları konusunda bilgi vermeleridir.

25 6. ADIM: BAKABİLECEĞİMİZ KADAR ÇOCUK SAHİBİ OLMA SAĞLIKLI YAŞAMANIN ADIMLARI; DİN GÖREVLİSİ SAĞLIK EĞİTİMİ PROGRAMI

26 Sağlıklı yaşamın 6. adımı Eşlerin; İstedikleri zaman, İstedikleri sayıda Bakabilecekleri kadar çocuk sahibi olmalarıdır

27 Kadın ve çocuk sağlığı sorunları Gebeliklerin istenen zamanda, İstenen sayıda ve uygun aralıklarla gerçekleşmemesi, Güvensiz düşükler –Her 10 kadından biri sağlıksız koşullarda yapılan düşükler nedeniyle ölmektedir Aşırı doğurganlık nedeni ile ortaya çıkmakta. Kadın ve erkek döl hücrelerinin birleşmesini önleyici y öntemlerin d oğru k ullanımı

28 18 yaşın bitiminden önce gebe kalmak Kemik çatının, yumurtalıkların ve beyin gelişiminin tamamlanmamış olması Anne ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar

29 2 yıldan kısa aralıklarla gebe kalmak Annenin vücut depolarının boşalması ve anne sütünün 2 yaşına kadar verilememesi Annenin ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar

30 35 yaşından sonra gebe kalmak Yaşla birlikte kronik hastalıkların artması ve hücre yaşlanması Anne ve bebeğin hayatını tehlikeye sokar

31 4 ve üzerinde gebe kalmak Annede ileri yaşlarda idrar kaçırma, Rahim kanseri, Kalp ve damar hastalıkları gibi önemli hastalıklara, Çocuklarda bakım sorunlarına, Büyüme ve gelişme geriliklerine neden olur. Babada da sorumlulukların artması nedeniyle sağlık sorunları görülebilir. NİTELİK Mİ? NİCELİK Mİ?

32 Kadın ne zaman döl hücresi üretir Doğumdan ortalama 1 ay sonra Düşüklerden ortalama 1 ay sonra döl hücresi üretir Gebe kalmak istemeyenler tıbbi yöntemleri kullanmalıdır. Her çifte uygun yöntem farklıdır ve bazı yöntemler sağlık personeli kontrolünde kullanılması gerektiği için mutlaka Aile Hekimine gidilmelidir.

33 Gebeliği Önleyici Yöntemler Erkek ve kadın döl/üreme hücresinin birleşmesine engel olurlar. – Bazı erkek ve kadınlar; Aşırı doğurganlığın anne, bebek ve diğer çocuklarda oluşturacağı hastalıkları ve sağlık sorunlarını, T ıbbi yöntemleri ve nereden temin edeceklerini tam olarak bilmemekteler.

34 Tıbbi Yöntemler Hormon içerenler Hap İğne Norplant

35 Tıbbi Yöntemler RAHİM İÇİ ARAÇ (RİA)

36 Bariyer yöntemler Kondom Diyafram Spermisitler

37 Cerrahi Yöntemler Vazektomi Tüp Ligasyonu

38 Geleneksel Yöntemler Gebe kalma olasılığı çok yüksektir. Kullanılması tıbben uygun değildir. GERİ ÇEKME YÖNTEMİ TAKVİM YÖNTEMİ VANİJAL YIKAMA YÖNTEMİ

39 Kısırlık Evli çiftlerin çoğunluğu çocuk sahibi olmak ister ve çocuk sahibi olmak haktır.

40 Kısırlık nedenleri Erkeklerde kısırlık nedenleri; –Erkek tohum hücresinin yeterince üretilmemesi –Hormonal bozukluklar, –Zirai ilaçlar, –Kabakulak hastalığının geçirilmesi, –Tohum kanallarının geçirmiş olduğu bulaşıcı hastalıklar, Kadınlarda kısırlık nedenleri; Tüpler zarar görmüş ya da tıkalı olabilir, Rahimde yapısal bozukluklar, Zirai ilaçlar, kimyasallar da yumurtlamayı etkiler.

41 TEŞEKKÜRLER