ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KİMYA STAJ SUNUMU

... konulu sunumlar: "ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KİMYA STAJ SUNUMU"— Sunum transkripti:

1 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ KİMYA STAJ SUNUMU
STAJ YAPILAN YER: BEYAZ KAĞIT ve hijyenik ürünler temizlik inşaat sanayi ticaret anonim şirketi(kalite kontrol laboratuvarı) --EMİNE DOLGUN

2 Beyaz Kağıt 2005 yılında toplam kırk beş bin (45.000) metrekarelik alana kurulmuştur. Fabrikada deterjan üretimi gerçekleşmektedir ve günde ortalama 1500 ton deterjan üretim kapasitesiyle Türkiye ‘nin ilk 5 deterjan üreticisi arasında yer almaktadır. Fabrika bünyesinde su arıtma ünitesi ve sülfanosyon tesisi (deterjanın ham maddesi olan labsa üretimi yapan entegre bir tesis)bulunmaktadır.

3 Firma sahip olduğu Kalite Yönetim Sertifikaları ile kalitesini tescillemiş , “Tüm Tüketicilere Tavsiye Etme” ve “Altın Marka” ödüllerini alarak kısa zamanda tüketicileri tarafından kabul görmüştür. Peros , Asperox, Sev ve Halk markalı ürünlerini tüketiciyle buluşturan Beyaz Kağıt, yurt dışı pazarında Ortadoğu, Afrika , Balkanlar ve Türk Cumhuriyetlerine ürünlerini pazarlıyarak ülke ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır.

4 FABRİKANIN MİSYONU : Tüketici memnuniyetini en üst düzeyde tutmak için, ürünlerine
Ar-ge çalışmalarını yapmak ve bunun sonucunda oluşturulan kalite standartlarını uygulamaktır. FABRİKANIN VİZYONU : Yurt İçi ve Yurt Dışı pazarlarda ; kaliteli ve hesaplı ürünlerle, sektörde kalıcı ve karlı bir şirket kaline gelerek , ekonomik segmentte lider olmak.

5 Kir nedir? Herhangi bir yüzeyde duyu organlarımız tarafından rahatsız edici olarak algılanan ve temizlenmesi gereken her türlü maddeye ‘kir’ denir. Kir yapısına göre ikiye ayrılır;katı olan kirler ve sıvı olan kirler olmak üzere.

6 Katı olan kirler: Herhangi bir yüzeye adsorplanmış kirlerdir
Katı olan kirler: Herhangi bir yüzeye adsorplanmış kirlerdir.Genellikle mekanik etkilerle giderilir veya azaltılabilir.(Kül,toprak,toz) Sıvı olan kirler: Herhangi bir yüzeyde adsorplanmış veya absorplanmış olan kirlerdir.Temizleyici bir ajan veya temizleyici bir çözelti varlığında giderilebilirler. Kirler yapılarına göre temizlenirler.Organik veya inorganik olabalirler ve temizlerken yapılarının polar veya apolar olmalarına dikkat edilerek,uygun bir çözcü ve temizleyici ajan seçilmelidir.

7 Temizleme işlemi nasıl olur?
Yıkama suyuna katılan sabun veya deterjan çözeltisi suyun ıslatma özelliğini arttırır(yüzey gerilimini düşürür)ve böylece suyun kire temas etmesi kolaylaşır. Temizleme çözeltisinin(sabun veya deterjan)her bir molekülü uzun bir zincir olarak düşünülebilir.Zincirin bir ucu hidrofilik(suyu seven kısım)diğeri ise hidrofobik(suyu sevmeyen kısım)olarak adlandırılır.Bu moleküllerin hidrofobik kısımları kir parçacığına yönelir ve kirin etrafını sarar.Bu olaya ‘misel oluşumu’ denir. Aynı zamanda hidrofilik uçlar molekülleri ve kir parçacıklarını yüzeyden uzaklaştırarak su içerisine taşır ve su ile beraber yüzeyden kir uzaklaştırılır.

8 MİSEL OLUŞUMU

9 SABUN VE DETERJAN ARASINDAKİ FARKLAR
Sabun ve deterjanın temizleme prensibi birbirine çok benzerdir.Ancak deterjan sabunun yaptığı her görevi yapabilirken sabun birçok kullanım alanında deterjanın yerini tutamamaktadır.Çünkü; Deterjanın yüzey aktifliği sabuna göre daha fazladır ve daha az miktarda aynı işi yapabilir. Sabun sudaki kalsiyum ile suda çözünmeyen birleşik meydana getirir bu da kiri uzaklaştırmayı zorlaştırır(sert sularda temizleme özelleği azdır).Deterjandaki her biri ayrı görevler yapan birçok bileşenden oluştuğu için sert sularda bile aynı temizleme özelliğini gösterir. Ayrıca sabun lavabo ve küvetlerde halka şeklinde kirler bırakır ve sabunla yıkanan çamaşırlar ütülenirken sarı lekeler bırakır.

10 Sabun Sabun, suyla birleştiğinde temizlemede kullanılan maddelerden kalıp ya da sıvı şekilde olanlara verilen genel ad. Sabun, uzun zincirli bir yağ asidinin sodyum ve potasyum tuzudur. Katı sabunlar yağ asitlerinin sodyum tuzlarından oluşur. Sıvı sabunlar yağ asitlerinin potasyum tuzundan oluşur. Sabun, temizleme amacı yanında kozmetik, losyon, krem, sprey, ilaç yapımında kullanılır. Endüstride boya, plastik döküm, metal çekme işlerinde, sentetik kauçuk ve plastiklerin birçok türünün imalatında, su geçirmez tekstil üretiminde, metallerin paslanmasını önleyici yardımcı malzeme olarak birçok alanda kullanılmaktadır.

11

12 Deterjan Petrokimya ürünlerinden(lineer alkil benzen sülfonat ‘labsa’ ) elde edilen temizleme ve arıtma işleminde kullanılan sıvı,toz ve jel şeklinde olan kimyasal maddelere denir. Deterjan kir sökücü anlamına gelir ve sabun dışındaki temizleyicilerin tümü deterjan olarak adlandırılır. Deterjanın yapısında bulunan benzen mikroorganizmalar tarafından parçalanamaz ve çevre kirliliğine etkisi sabundan daha fazladır. Günlük hayatta kullanılan deterjanlar sabun tozu,klor ve boraks gibi ağartıcılar taşır.

13 Toz deterjan Matik deterjanlar,elde yıkama,kireç önleyici,kireç çözücü gibi deterjanlardır. Toz deterjan üretimi ham maddelerin sülfanasyon,kule ve paketleme ünitelerindeki reaksiyon sonucunda oluşur. Sülfonasyon üretimi: Ünitedeki maddelerin reaksiyonu sonucu sülfonik asit teşekkül eder. Ünitedeki maddelerin ise karıştırma tankında belirli oranlarda karıştılırması sonucu ‘hamur’ oluşur. Kule ünitesi: Hamurun katlı binaya denk büyüklükteki kulenin üstünden içerisindeki nozullar ile püskürtülür.Kulenin alt kısmında bulunan sıcak hava ile karşılaşan tanecikler kule dibine düşene kadar kurur. Paketleme ünitesi: Kulede elde edilen tozun içine belirli miktarda çamaşıra beyazlık veren sodyum perborat ile hoş koku sağlaması için parfüm ilave edilerek otomatik dolum makinelerinde paketlere doldurulur.

14 SIVI Deterjan: camsil,sıvı bulaşık deterjanı,yüzey temizleyici,kir çöz,yağ çöz,çamaşır suyu gibi pek çok ürün vardır. JEL Deterjan: jel bulaşık deterjanı,arap sabunu gibi ürünler jel deterjan olarak adlandırılır.

15 Deterjan ham maddeleri
Deterjanların yapılarında genel olarak şu maddeler bulunur: Yüzey aktif MADDELER: Temizleyici maddelerin meydana getirdiği bütün etkiler su molekülleri arasındaki bağları zayıflatarak suyun yüzey gerilimini değiştiren ‘ yüzey aktiflik’ özelliğine dayanır. Uzun yapıda olan yüzey aktif madde hidrofil ve hidrofob kısımdan oluşur.Yüzey aktif maddeler suda çözündüklerinde hidrofil uçların ortaya çıkardığı iyonların niteliğine göre dörde ayrılır: anyonik,katyonik,nonyonik ve amfoterik aktif maddeler Anyonik Aktif MADDE: Suda çözündükleri zaman hidrofil uçları anyon (-)yüklü iyon oluşturur.Etkileri ve sudaki çözünürlükleri sıcaklıkla artar.Çok köpürürler ve suyun sertliğinden olumsuz yönde etkilenirler.(Sles ve labsa)

16 Katyonik aktif madde: Sudaki çözeltileri katyon(+)yüklü iyon oluştururlar.Temizleme gücü zayıf olduğundan yıkama maddelerinde kullsanılmazlar.Hiçbir zaman anyonik aktif madde il birlikte kullanılmamalıdır,kullanılırsa nötralize olarak özelliklerini kaybederler.Dezenfektan ve çamaşır yumuşatıcılarında kullanılırlar.(Esterquart) Nonyonik aktif madde: Suda çözündüklerinde herhangi bir iyon oluşturmazlar.Su sertliğinden etkilenirler ve pahalıdırlar.Alkali ortamlarda temizlenmemesi gereken malzemelerin temizlenmesinde kullanılırlar.Yağlı kirlerin çıkarılmasında etkilidir ve düşük sıcaklıklarda bile iyi performans gösterirler.(Nonıyonk 7eq) Amfoterik aktif madde: Yapılarında hem anyonik aktif maddelerin temizleme hem de katyonik aktif maddelerin yumuşatma özelliğini taşır.Temizleme özelliği yüksek olmasına rağmen yapılarının ve üretimlerinin karışık olmasından dolayı kozmetik sektöründe daha çok tercih edilir.

17 Köpük düzenleyiciler: Köpüğün temizlik sürecinin bir göstergesi olduğu her ne kadar doğru olmasa da kabul görmektedir.Fakat endüstriyel temizlikte çeşitli nedenlerden ötürü ,aşırı köpük istenmez.Otomatik makinelerde yapılan yıkamalarda köpük düzeyinin iyi ayarlanması gerekmektedir.Fazla köpük mekanik dönme etkinliğini azaltırken ,aşırı düzeydeki köpük çamaşırın yıkama çözeltisiyle temas etmesini zorlaştırmaktadır.Köpüğün uzaklaştırılması durulama aşamasını zorlaştırarak daha fazla enerji ve su kaybına neden olmaktadır.Bu durum da istenmeyen bir durum olduğu için deterjanlara köpük düzenleyiciler ilave edilmektedir.(Silikon,uzun zincirli yağ asidi)

18 YARDIMCILAR: Deterjanın gücünü kuvvetlendirirler.Yıkama suyundaki kirlerin yüzeye çökmelerini engellerler.Sodyum tripolifostatlar en yaygın kullanılanlarıdır ve sudaki kalsiyum ve magnezyum iyonlarını tutan su yumuşatıcılarından farklıdır. Polifosfatlar yüzey aktif madde ile işbirliği yaparlar ve bu sayede maliyeti düşürürler(fosfatlar, temizlediği yüzeylerde kalıntı bırakabiliyor ve mide bulantısı , ishal deri tahrişi gibi yan etkilere sebep olabiliyor. Ancak en önemli zararı çevreye veriyor, özellikle de denizlerimizde ötrofikasyon dediğimiz fosfat zehirlenmesine yol açıyor.  Denizdeki yosunlar , fosfat ile beslenerek büyüyor ve denizi kaplayarak tüm oksijenini kullanıyor. Fosfatı sudan temizlemek çok çok zor bir iştir.)

19 Parfümler: Parfümün temizlik maddelerine ilave edilmesindeki nedenler temizliğin algılanabilir göstergesi olması ve temizlik sırasında sıcaklığın etkisiyle kirlerin yaydığı kötü kokuların önlenmesidir.Ancak çeşitli sakıncalarından ötürü ,endüstriyel çamaşır temizliğinde parfümün etkisinin oldukça az olması istenmektedir.Parfümler birbirleriyle uyumlu pek çok yağ ve koku maddesinin karışımından elde edilir. Parfümler beğenen kişilere göre farklılık göstermektedir.Kullanılan parfümün temizlik maddelerindeki diğer maddelerle de uyumlu olması gerektiğinden her parfümü istenen ürünün içine koymak mümkün değildir.Kullanılacağı ortama uygun seçilmelidir.

20 ÜRETİM ŞEMASI

21 Yapılan analizler pH Tayini: Amaç : ph tayini yapmak.
Kullanılan cihaz ve malzemeler : terazi,phmetre,beher. Deneyin yapılışı : %1’lik çözeltide ph tayini 1)Bir gram numuneyi behere alınır. 2)100 ml saf su eklenir. 3) pHmetrede sabit değer okunana kadar beklenir. 4)Değer sabitlenince kaydedilir. Direkt ph ölçümü 1)Numune bir behere alınır. 2)pH elektrodu saf su ile temizlenir ve kurulanır. 3)Elektrodu numune içine daldırılır. 4) pHmetrede sabit değer okununcaya kadar beklenir. 5)Değer sabitlenince değer kaydedilir.

22 Not : Ph değerinin bilinmesi çok önemlidir
Not : Ph değerinin bilinmesi çok önemlidir.Çünkü ph değeri birçok faktörü ve bileşenleri etkilemektedir.Ph ile renk , parfüm , ürünün yapısı direk olarak ilgilidir.Ph ile ürünün uygulandığı yüzey uyumlu olmalıdır.Yoksa çok önemli sorunlar ortaya çıkabilir VİSKOZİTE TAYİNİ: Amaç : Sıvı deterjanda ve hammaddelerde viskozite tayini yapmak. Kullanılan cihaz ve malzemeler : Viskozimetre, Termometre, Soğutma suyu, Beher. Deneyin yapılışı : 1)Sıvı numunesini behere alınır. 2)Soğutma suyunda bekleterek 25 ᵒC sıcaklığa getirilir. 3)Viskozimetre 20 rpm hızına getirilir ve 3 no’lu spinle takılır. 4)Spin sıvı numunesinin tam olarak orta kısmına gelecek şekilde ayarlanır. 5)Viskozimetre çalıştırılır. 6)Sabitleşen değeri okunur. 7)Okunan değer Cp olarak viskoziteyi verir.

23 Amaç: Toz deterjanda soda tayini yapmak.
Not: Viskozite sıvının akmaya karşı gösterdiği zorluk anlamına gelmektedir.Viskozite ürüne göre veya istenen değere göre değişmektedir. SODA TAYİNİ: Amaç: Toz deterjanda soda tayini yapmak. Kullanılan cihaz ve malzemeler : 500 ml şilifli balon, Terazi, Orsat cihazı, %25 lik H2SO4 çözeltisi. Deneyin yapılışı: 1)5 g toz deterjandan balona hassas olarak tartılır. 2)25 ml % 25 lik H2SO4 koyulur.Bekletmeden içi su olan orsat cihazını lastik tıpalı ucunu erlenin ağzına sıkıca takılır. 3)Bu sırada erlen çalkalanır, gaz çıkışı başladığında ölçekli kısımda suyun aşağıya indiğini görülür. 4)İnmenin sabitlendiği andaki nokta okunur ve not edilir.

24 anyonik aktif madde tayini: (1.yöntem)
Amaç: deterjanda anyonik aktif madde tayini. Kullanılan cihaz ve malzemeler : beher, 500 ml’ lik balon joje, 100 ml’lik mezür, 10 ml’lik pipet, terazi, mağnetik karıştırıcı, otomatik büret , M hyamine çözeltisi, metil mavisi, kloroform. Deneyin yapılışı : 1)0,5-1 gram arası deterjan tartılır ve 300 ml saf suda çözülür. 2)çözündükten sonra çözelti 500 ml’ye saf su ile tamamlanır. 3)100 ml’lik karıştırma mezürüne 10 ml analizi yapılacak deterjan çözeltisi alınır,10 ml metil mavisi,10 ml kloroform alınır. 4)hyamine çözeltisi ile titrasyon yapılır. 5)alt ve üst fazın eşit olduğu noktada titrasyon bitirilir. % Anyonik aktif madde = ( s * f * k ) / tartım S : hyamine çözeltisi sarfiyatı F : hyamine çözeltisinin faktörü K : katsayı

25 1.YÖNTEM

26 Anyonik aktif madde tayini: (2.yöntem)
Reaktifler: Mix indikatörü,Kloroform,saf su,Hyamine Deneyin yapılışı: 1)Numuneden g arası behere tartılır ve 300mLsaf su ilave edilerek karıştırılır. 2)Daha sonra 500mL’lik balonjojeye aktarılır ve 500mL’ye tamamlanır. 3)100mL mezüre 10ml hazırladığımız çözeltiden,10ml mix indikatörü,20ml kloroform,20ml saf su ilave edilir. 4)Hyamine ile titre edilir. Kullanılan bazı katsayılar ; Labsa’ da :3, Sles’de :3,84 Sıvı deterjan’ da:3, Jel,toz deterjanda,hamurda:3,44 Not : Burada yapılan analizdeki numune sıvı , toz ,jel deterjan olabilir.Bizim burada amacımız numune içerisindeki anyonik aktiflik sağlayan türün ( yani temizlemeyi sağlayan denilebilir) miktarının ne olduğunu saptamaktır. ANYONİK AKTİF MADDENİN 2 YÖNTEMLE YAPILMASININ NEDENİ SARFİYATIN AZ OLMASI İÇİNDİR.ÇÜNKÜ LABSA SLES GİBİ AKTİFLİĞİ YÜKSEK MADDELERDE SARFİYAT ÇOK OLUR.

27 2.YÖNTEM

28 Bulanma Noktası Tayini:
Amaç : sıvı deterjanda ve sıvı el sabununda bulanma noktası tayini yapmak. Kullanılan cihaz ve malzemeler : cam kapsül, buz, termometre. Deneyin yapılışı : 1)Numuneden cam tüpe 5 gram civarında alınır. 2)Termometre numune tüpünün içine daldırılır. 3)Cam tüp buzun içine koyulur. 4)Bulanmaya başladığı derece bulanma noktasını verir. Not: Bulanma noktası da önemli bir faktördür.Özellikle ürünün görüntüsü açısından çok önemlidir.Bulanma genelde ürüne viskozite ( kıvam ) kazandıran maddelerden kaynaklanmaktadır. Bulanmayı gidermek için genelde üre kullanılır.Önemli olan diğer bir nokta da bulanma ile donmanın karıştırılmamasıdır.Donma veya şoklama farklı bir olaydır bulanma ise daha farklı bir olaydır.Bulanma olayı üründe hafif bulut görünümünde gözlenebilmektedir.

29 köpük tayini: Amaç: Toz deterjanda köpük tayini yapmak. Deney için gerekli araçlar ve reaktifler : Beher,saf su,rodajlı mezür. Deneyin yapılışı : 1)Bir behere 1 g deterjan numunesi tartılır. 2)300 ml saf suda çözülür ve 500 ml’ye tamamlanır. 3)50 ml çözeltiden alınarak rodajlı mezüre koyulur. 4)Mezür 30 s’de 50 defa olacak şekilde sallanır. 5)2 dk. Beklendikten sonra cetvelle köpük boyu ölçülür

30 Aktif klor TAYİNİ: Amaç: Çamaşır suyunda aktif klor tayini Araç ve kimyasallar : Erlen , Pipet, Na2SO4 çözeltisi. Deneyin yapılışı : 1)1 ml çamaşır suyu örneği alınır. 2)50 ml su ilave edilir. 3)10 ml KI ilave edilir. 4)1-2 damla asetik asit eklenir. 5)Renk açılıncaya kadar Na2SO4 ile titre edilir. Klorun aktifliği ise : S * F * 0,3546 olarak hesaplanır. S: sarfiyat F:faktör.

31 Amaç : labsada su tayini yapmak.
Kullanılan cihaz ve malzemeler : terazi, geri soğutucu, balon joje(500 ml), su köprüsü (10 ml). Kullanılan reaktifler : toluen. Deneyin yapılışı : 1)100 g civarında labsa numunesi 500 ml’lik balon jojeye tartılır. 2)150 ml toluen ilave edilir ve üzerine su toplama cihazı takılır. 3)geri soğutucu altında 45 dakika kaynatılır ve toplam su miktarı ml olarak okunur. %H2o = ( mlsu * 100 ) / tartım ml =toplanan su mik.

32

33 12)labsa’da asitlik sayısı:
Amaç: labsa’da asitlik sayısı tayin etmek. Kullanılan cihaz ve malzemeler : Terazi, Erlen, Etil alkol, NaOH,Fenolftalein. Deneyin yapılışı : 1)0,3 -0,8 gram numune erlene tartılır. 2)50 ml alkolde çözülür. 3)1-2 damla f.f. damlatılır. 4)0,1 N NaOH ile renk pembe oluncaya kadar titre edilir. HESAPLAMA : % Asitlik = ( S * F * 5,61 ) / T

34 Amaç : jelde jelleşme noktası tayini yapmak.
Kullanılan cihaz ve malzemeler : termometre,500 ml lik beher. Deneyin yapılışı : 1)jelleşme noktasına bakılacak numune behere alınır. 2)numunenin tam olarak orta kısmına termometre daldırılır. 3)katılaştığı noktadaki sıcaklık jelleşmeyi verir.

35 sabun tayini: Kullanılan cihaz ve malzemeler : Beher , Erlen , Huni ,Süzgeç kağıdı. Analizin yapılışı : 1)Bir behere 5 gram toz numune tartılır. 2)50 ml alkol ilave edilerek magnetik karıştırıcıda 15 dk kaynatılır. 3)Siyah bantlı süzgeç kağıdıyla boş bir erlene süzülür. 4)Süzüntüye 1-2 damla f.f. damlatılır. 5)Renk pembe oluncaya kadar asir veya baz ile titre edilir.(0.1 N NaOH) 6)Daha sonra 1-2 damla Bromo fenol mavisi damlatılır. 7)Renk sarıya dönünceye kadar 0.5 N HCI ile titre edilir. % SABUN = ( S * F * 0.1 * * 100 * 9.3 ) / T

36 Kullanılan reaktifler:0.1N KMnO4,%25’likH2SO4,saf su.
perkarbonat tayini: Kullanılan reaktifler:0.1N KMnO4,%25’likH2SO4,saf su. Deneyin yapılışı: 1)1-1.5g arası numune alınır ve50ml saf su eklenir ile 25ml H2SO4 eklenir. 2)KMnO4 ile rengi pembe olana kadar titre edilir. Aktif oksijen=(sarfiyat*0.1*0.008*faktör)/numune tartımı Perkarbonat=aktif oksijen*6.542

37 yoğunluk tayini: Deney için gerekli araçlar ve reaktifler : mezür,terazi. Deneyin yapılışı : 1)mezür teraziye koyulur. 2)terazi sıfırlanır ve belli bir ölçüye kadar numune koyulur. 3) numune miktarı (g) olarak okunur. 4)mezürdeki numunenin hacmi okunur (ml). Yoğunluk =(numune miktarı/numune hacmi) Toz yoğunluğu : 1)hacmi ve darası bilinen bir kaba kabın ağzı ile sıfır olacak şekilde numune koyulur. 2)terazide tartılır.(M2) 3)hesap yapılır. Yoğunluk =(m2-m1)/v

38 toplam asitlik sayısı:
Amaç: Kireç-pas çöz gibi asidik ürünlerin toplam asitliğini belirlemek. Kullanılan reaktifler ve cihazlar:Terazi,manyetik karıştıcı,büret,erlen,bromfenol mavisi,1MNaOH çözeltisi. Deneyin yapılışı: 1)Numuneden 0.1g hassasiyetle 1g numune alınır erleninin içine. 2)10 damla bromfenol mavisi ilave edilir ve çözelti sarı renk olur 3)Çözeltinin rengi sarıdan griye ve griden mor olana kadar 1M NaOH ile titre edilir. Toplam asitlik, %= (3.1*NaOH derişimi*NaOH hacmi)/numune tartımı

39 Laboratuvarda kullanılan başlıca cihazlar
Nem tayin Cihazı: Yapısında terazi ve ısıtıcı bulunduran cihaz numunenin başlangıç ağırlığını ve kurutma süresince oluşan ağırlığını hesaplıyarak kısa sürede % nem veya kuruluk oranını verir.

40 Yaşlandırma Etüvü: Mikroorganizma gelişimi için gerekli sıcaklığı sağlayan bir çeşit fırın.Bu cihaz sayesinde yeni alınan bir numunenin raf ömrü belirlenir.

41 VİSKOZİMETRE: Sıvı veya yarı katı maddelerin viskozitelerini ölçmeye yarayan alet. (Sıvı sabun,sıvı bulaşık deterjanı,yumuşatıcı…)

42 Orsat cihazı(düzeneği): İçerisindeki mavi renkteki sıvı aslında sudur ve değerlerin iyi okunabilmesi için gıda boyası ilave edilmiştir.Özellikle elde ve beyazlar için kullanılan deterjanlardaki soda miktarının tayininde kullanılır.