Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm 5

... konulu sunumlar: "Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm 5"— Sunum transkripti:

1 Yönetim Bilişim Sistemleri Bölüm 5
Doç. Dr. Aykut Hamit Turan Laudon & Laudon 2011

2 BT Altyapısı ve Yeni Ortaya Çıkan Teknolojiler
Dreamworks yönetimi teknolojide animasyon işlerini daha iyi yapmak için bir fırsat görüyorlar Ancak şirket Pixar gibi güçlü rakiplere sahip Dreamworks güçlü bilgisayarlar ile yüksek hızlı bir ağ ile animasyon dünyasının 3 merkezini birleştirdi, online video konferanslar ile işbirliğini imkanlı hale getirdi Ayrıca Dreamworks kendi geliştirdiği EMO isimli yazılımı animasyon üretiminin her aşamasında kullanmaya başladı Dremworks teknoloji yatırımlarının, kendi geliştirdiği özel yazılımın önemli stratejik avantaj sağlayacağına inanmaktadır Bir animasyon filmini yaratmak yüzlerce insan ve çizgi film karakteri, onlarca terabyte veri, binlerce işlemci ve milyonlarca CPU rendering zamanı gerektirmektedir

3 BT Altyapısı ve Yeni Ortaya Çıkan Teknolojiler
Dreamworks Bilgi teknolojileri yazılım ve donanımına önemli miktarda yatırım yaparak rekabetçi avantaj kazanmaya çalışmaktadır Yönetici olarak pek çok sefer rakiplerinizden daha iyi olabilmek için yazılım ve donanıma yatırım yapacaksınız Eğer kariyeriniz muhasebe ve finansman ise şirket muhasebesi, vergi hesaplama, maaş bordrosu programlarına ihtiyaç duyacaksınız Eğer kariyeriniz insan kaynakları yönetimi ise çalışanların yazılım ve donanımları daha etkin kullanabilmesi için yazılım verimlilik araçlarını irdelemeniz gerekmektedir Eğer kariyeriniz yönetim bilişim sistemleri ise nihai kullanıcılara bilişim desteği vermek için firmanızın BT altyapısını kullanacaksınız Eğer kariyeriniz üretim yönetimi ise fabrika katında malzeme, mal ve hizmetlerin akışını kontrol eden sunucu/işlemci sistemlerine ihtiyacınız olacak Eğer kariyeriniz satış ve pazarlama ise satış personelini hızlı bir şekilde müşteri ve satış verilerine ulaştıracak sistemlere ihtiyacınız olacaktır

4 BT Altyapısı BT altyapısı firmanın özel bilgi sistemleri uygulamalarına altyapı sağlayan ve paylaşılan teknoloji kaynaklarıdır BT altyapısı tüm iş birimleri tarafından paylaşılan yazılım ve donanım yatırımları ve danışmanlık ve eğitim gibi hizmetlerdir Firmanın BT altyapısı müşterilere hizmet sunmak, tedarikçiler ile iletişim ve işbirliği yapmak ve firmanın içsel süreçlerini yönetmek için destek ve altyapı sunar

5 BT Altyapısı BT altyapısı bir set halinde fiziksel araçlar ve yazılım uygulamalarıdır ve tüm şirket genelinde faaliyet gösterir BT altyapısı aşağıdaki servis ve unsurları da içerir Müşteri ve tedarikçileri yeknesak bir dijital ortamda bir araya getiren bilgi işlem platformları. Ana bilgisayarlar, masaüstü bilgisayarlar, taşınabilen bilgisayarlar, tabletler ve internet uygulamaları Müşteri, çalışan ve tedarikçilere veri, ses ve video bağlantısı sağlayan telekomünikasyon hizmetleri Şirket verisini depolayan, saklayan ve paylaşan veri yönetimi sistemleri ve veri tabanları Şirket geneli bilişim yetenekleri sağlayan kurumsal kaynak planlaması, müşteri ilişkileri yönetimi sistemleri ve tedarik zinciri sistemleri gibi sistemler

6 BT Altyapısı Bilişim, iletişim ve veri yönetimi hizmetlerini geliştiren ve yöneten fiziksel hizmet birimleri BT altyapısını planlayan ve geliştiren ve diğer işletme birimleriyle koordinasyonu sağlayan BT yönetimi hizmetleri BT standartları hizmet servisleri. Bu hizmetler işletme birimlerine hangi BT’lerini ne zaman, nasıl, ve ne şekilde kullanılacağına ilişkin politikalar geliştirir ve sunar İşletme çalışanlarının BT konusunda eğitim ve gelişmesini sağlayacak BT eğitim hizmetleri Gelecek muhtemelen projeler konusunda ve BT yatırımları konusunda firmanın pazarda kendini farklılaştırmasını sağlayacak BT araştırma ve geliştirme hizmetleri

7 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007
Bugünkü BT altyapısı 50 yılın üzerindeki bir gelişmenin ürünüdür. Burada her biri bir önceki adıma göre önemli bir gelişme sunan 5 aşamadan bahsedebiliriz Bu dönemler işletmede aynı zamanda bitmek zorunda değildir. Bazı şirketler halen ana bilgisayarları yoğun olarak kullanmaktadırlar Elektronik Muhasebe Makinası Devri 1930 – 1950: Bilgisayar devrinin ilk aşaması bilgisayar kartlarını düzenleyen , toplamları alan ve raporları hazırlayan özel muhasebe makinalarının olduğu devirdir. Elektronik muhasebe makinası muhasebe görevlerini yapmak için etkin olsa bile büyük ve hantaldı. Programlar devrelere kablolar ile bağlanarak çalıştırılırlardı. Ana kart üzerindeki kabloların bağlanmasını değiştirdiğimizde programları değiştirmiş olurduk. Programcılar yoktu ve insan makine operatörü işletim sistemiydi ve sistemin tüm kaynaklarını kontrol ederdi

8 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007
Genel amaç ana bilgisayar ve mini bilgisayar devri 1959 – günümüz: vakum tüplere sahip ilk bilgisayarlar 1950’lerde ortaya çıktı UNIVAC ve IBM 700 serisi ile.1959’da IBM transistörlü bilgisayarları tanıştırdı ve ana bilgisayarların ticari kullanımı başladı. IBM 360 serisi ile genel amaçlı ticari ana bilgisayarlar ortaya çıktı. IBM 360 zaman paylaşımı, çoklu işlem ve sanal hafıza gibi özellikleri sunan ilk güçlü işletim sistemine sahip bilgisayardı. Ana bilgisayarlar gittikçe kuvvetlenerek binlerde terminali destekler duruma geldi. IBM 1965’lerden günümüze 27 Milyar dolarlık ana bilgisayar piyasasına hükmetmektedir1965’lede DEC Mini Bilgisayarları piyasaya sunmaya başladı ve özel programcılar ve yüksek uzmanlaşma devri sona erdi

9 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007
Kişisel bilgisayar devri 1981’den günümüze: İlk kişisel bilgisayarlar 1970’lerde ortaya çıksalar da çok sınırlı sayıda kimseye erişmişlerdir. 1981’de IBM’in ilk kişisel bilgisayarı bu devrin başlangıcı sayılır. İlk sistem DOS işletim sistemine sahipti ve sonraları Windows işletim sistemi ve Intel çiplerine sahip olmaya başlayıp, endüstri standardını oluşturdular – Wintel PC. Kişisel bilgisayar verimlilik ve ofis araçlarının artması ile gittikçe fazla önem kazandı ve 1990’lardan sonra donimant olmaya başladı. Kişisel bilgisayarların ağlara bağlanması ile değeri daha da arttı.

10 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007
Sunucu/İşlemci Devri 1983 – Günümüz: Sunucu işlemci bilgisayar sisteminde, masaüstü veya taşınabilir bilgisayarlar istemci, güçlü ağlara bağlı bilgisayarlar sunucu olurlar ve sunucular istemcilere bazı yetenekler ve hizmetler sunarlar. Bilişim bu iki bilgisayar tipi arasında bölünmüştür. İstemci kullanıcının giriş noktasıdır. Sunucu ise paylaşılan verileri, web sayfalarını işler ve ağ aktivitelerinde bulunur. Ağ yazılımının üzerinde çalıştığı bilgisayar sunucu bilgisayardır. Sunucu ana bilgisayar olabildiği gibi kuvvetli bir iş istasyonu da olabilir. Sunucu/istemci bilişimi bilgisayar süreçlerinin bir seri ufak, ucuz makine arasında dağıtılıp, işlem görmesi ve ana bilgisayar ve mini bilgisayardan çok daha az maliyetle bilişim faaliyetleri yapmamıza imkan verir. Windows sunucu/istemci işletim sistemi piyasasının hakimidir. Linux is açık kodlu sistem olarak hızla önem kazanmaktadır.

11 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007
Kurumsal Internet Bilişim Devri 1992 – Günümüz: Sunucu/istemci modelinin gelişmesi bir seri problemi daha ortaya çıkardı. Birçok firma yerel ağlarını (LAN) bütüncül, kurumsal bir şirket bilişim çevresine dönüştürmeyi başaramadı. Şirket içerisinde tek bir bölüm tarafından geliştirilen uygulamalar diğer uygulamalar ile veri paylaşma sıkıntısına yol açmaya başlamıştır. 1990’lardan itibaren tüm şirket genelini tek bir yazılım ve ağ standardı ile buluşturan uygulamalar önem kazanmaya başlamıştır. Internet’in güvenilir iletişim aracı olarak yaygınlaşması ile TCP/IP protokolü ile veri paylaşımı önem kazanmaya başlamıştır. Sonuç olarak ortak bilişim altyapısı şirket geneli ufak ağları ve programları birleştirmeye başlamıştır. Kurumsal dönem küresel işletme için tamamen entegre bir bilişim altyapısı oluşturması özlemini dile getirir. Umut tüm karar vericilere ve kullanıcılara sıkıntısız ve kesintisiz bilişim altyapısı sağlamaktır ve artan doğru kararlar ile müşteri değeri yaratabilmektir. Bulut bilişim hızla gelişmektedir

12 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007

13 BT Altyapısının Gelişmesi 1950 - 2007

14 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri
Bahsettiğimiz BT altyapısı değişikleri bilgisayar işlemcilerinin, hafıza çiplerinin, kayıt cihazlarının, iletişim ve ağ yazılım ve donanımlarının gelişmesi ile hızlandı ve çeşitlendi Bilişim Teknolojileri altyapılarındaki değişimi tetikleyen önemli gelişmeler şunlardır: Moore’un Kanunu ve Mikro İşlemci gücü: Fairchild Semiconductor Araştırmaları merkezi direktörü Gordon Moore 1965 yılında her 2 yılda mikro işlemcilerin gücünün ikiye katlanacağını söylemiştir. Bu kanuna göre en 18 ayda bilgisayar mikro işlemcilerinin gücü ikiye katlanacaktır, bilgisayar gücü her 18 ayda 2 katına çıkacaktır ve her 18 ayda bilgisayar fiyatları yarıya düşecektir. Çipler üzerindeki transistor sayısının artması ve işlemcilerin gücünün artması gelecekte de devam edecektir. Intel çiplere daha azla transistörü sığdırmayı her geçen gün başarmaktadır. Nanoteknoloji kullanarak gelecekte de daha fazla transistörü çiplerin üzerine sığdırmak beklenmektedir.

15 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri

16 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri
Dijital yığın depolama araçları kanunu: BT altyapısını değiştiren bir diğer önemli değişimde dijital kayıt kanunudur. Dünya her yıl 5 exabyte özgün dijital veri üretiyor. (1 exabyte 1 milyar gigabyte’dır). Neredeyse tüm bu bilgi manyetik kayıt cihazlarında sabit diklerde saklanmaktadır. Neyse ki dijital kayıt cihazlarının maliyetleri üstel bir şekilde düşmektedir.

17 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri

18 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri
Metcalfe’s kanunu ve Ağ ekonomileri: Moore’un kanunu ve yığın depolama araçları kanunu bugün neden bu kadar fazla bilgisayar kaynaklarının kullanımımıza hazır olduğunu anlamamıza yarar. Ancak neden insanlar daha fazla bilgisayar gücü ve depolama kapasitesi istemektedirler? Robert Metcalfe 1970’lerde ağlarının değerinin ağa katılan üyelerin sayısı ile üstel arttığını savunmuştur. Metcalfe ve diğerleri ölçeğe göre artan getirilerden bahsetmişler ve bu getirilerin ağa katılan üye sayısıyla arttığını savunmuşlardır

19 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri
Azalan iletişim maliyetleri ve Internet: BT altyapısının gelişmesinin bir diğer sürükleyicisi de iletişim maliyetlerindeki hızlı düşüş ve Internet’tir. Milyarlarca insan günümüzde Internet’e bağlıdır. Internet sayesinde iletişim maliyetleri hızla azalmış ve telefon görüşme maliyetleri de düşmüştür. Internet ile ilgili tüm faydalardan tam olarak yararlanabilmek için Internet bağlantımızı geliştirmemiz ve özellikle kablosuz ağlara önem vermemiz gerekmektedir. Bu sunucu/istemci ve masaüstü bilgisayarların gücünü katlayacak ve mobil bilişimin önünü açacaktır.

20 BT Altyapısının Teknoloji Sürükleyicileri
Standartlar ve Ağ etkileri: Günümüzde ve gelecekte Internet bilişimi ve ağ yapısındaki gelişmeler belirli standartlar üzerine anlaşma olmadan mümkün olmazdı. Teknoloji standartları bilgisayar ürünlerinin uyumluluğunu ve ağ teknolojilerinin birbiriyle konuşmasını sağlayan standartlar ve özelliklerdir. Standartlar ölçekler ekonomisini harekete geçirerek bilişim maliyetlerinin düşmesine ve üreticilerin tek bir standarda göre üretmesi ile maliyetlerin düşmesine neden olmaktadır.

21 Altyapı Unsurları BT altyapısı yedi ana unsurdan oluşur. Şekil bu unsurları ve burada temel olarak faaliyet gösteren tedarikçileri sunmaktadır. Bu unsurlar bir bütün olarak firmanın tutarlı bir BT altyapısına ulaşmasının yolunu açmaktadır. Eskiden tedarikçiler birbirleriyle rekabet halindeydi ve birbirleriyle uyumsuz ürünler sunarlardı. Ancak büyük müşterilerin baskısıyla artık birbirleriyle uyumlu ürünler ve teknoloji çözümleri ortaya çıkmaya başladı.

22 Altyapı Unsurları

23 Altyapı Unsurları BT altyapısı yedi ana unsurdan oluşur. Şekil bu unsurları ve burada temel olarak faaliyet gösteren tedarikçileri sunmaktadır. Bu unsurlar bir bütün olarak firmanın tutarlı bir BT altyapısına ulaşmasının yolunu açmaktadır. Eskiden tedarikçiler birbirleriyle rekabet halindeydi ve birbirleriyle uyumsuz ürünler sunarlardı. Ancak büyük müşterilerin baskısıyla artık birbirleriyle uyumlu ürünler ve teknoloji çözümleri ortaya çıkmaya başladı.

24 Donanım Platformları Bu platform istemci makineleri (masaüstü PC, tabletler ve laptoplar gibi mobil platformlar) ve sunuculardan oluşmaktadır İstemciler genellikle AMD veya Intel işlemci kullanmaktadır Sunucular genellikle Intel veya AMD çipler ile yaprak sunuculardan oluşmaktadır. Yaprak sunucular devre kartı, işlemci, bellek ve ağ bağlantıları ile raflara yerleştirilen ultra ince bilgisayarlardır. IBM, HP, Dell ve Sun MicroSystems gibi tedarikçiler bu sektördedir. Intel, AMD ve IBM üretilen ve satılan mikroçiplerin %90’ını karşılamaktadır. Intel standart mikro işlemci halini almıştır. Sunucu pazarında ise Unix ve Linux işletim sistemine sahip Sun veya IBM makineleri vardır. Ana bilgisayarlar ortadan kalkmamıştır ancak IBM olarak tek tedarikçiye inmiştir.

25 Yazılım Platformları İstemci seviyesinde kişisel bilgisayarların ve taşınabilir bilgisayarların %95’i Windows işletim sistemini kullanmaktadır. Tabletler Apple IOS ve Android işletim sistemi en yaygın işletim sistemleridir Bulut bilişim dolayısıyla geçmişe oranla mobil dijital el cihazları ve bulut bağlı bilgisayarlarda bilgi işlem için çok daha çeşitli işletim sistemleri vardır Dokunmatik cihazlar piyasada hızla yaygınlaşmakta ve Windows Mobil işletim sistemi de kendine yer edinmeye çalışmaktadır

26 Kurumsal Yazılım uygulamaları
Kurumsal uygulama yazılımı sağlayıcılarının en büyükleri SAP ve Oracle’dır (Peoplesoft’u satın aldı). BEA gibi ara yazılım sağlayıcıları da vardır. Microsoft ufak ve orta büyüklükteki işletmelere yönelerek bu pazarın alt uçlarına doğru kaymaktadır ve kendine yer edinmeye çalışmaktadır.

27 Veri Yönetimi ve Depolama
İşletmenin verisini organize eden ve yönten veri yönetim sistemlerinde de birkaç alternatif vardır. IBM (DB2), Oracle, Microsoft (SQL Server) ve Sybase (Adaptive Server Enterprise) bu pazarın %90’ından fazlasına hakimdirler. MySql Oracle Şirketi tarafından sunulan açık kaynak kodlu bir işletim sistemidir Fiziksel veri depolama cihazlarında büyük ölçekli sistemlere EMC şirketi hakimken, Seagate, Maxtor ve Western Digital kişisel bilgisayarlara sabit disk üretmektedir Veri depolama piyasası Dünya’daki verilerin hızla büyümesi sonucu yıllık ortalama %15 büyümektedir

28 Ağ/Telekomunikasyon Platformları
Yerel ağ işletim sistemi için yaygın olarak Windows işletim sistemi kullanılırken, bunu Linux ve Unix sunucular takip etmektedir. Büyük kurumsal geniş ağlar için farklı versiyonlu Unix kullanılmaktadır. Kurumsal geniş alanın yanı sıra yerel ağlarda TCP/IP protokolü kullanılmaktadır Cisco, Alcatel-Lucent, Nortel ve Jupiter Networks ince gelen tedarikçilerdir

29 Internet Platformları
Internet platformları işletmenin genel ağ yapısı, donanım ve yazılım platformları ile örtüşmeli ve ilgili olmalıdır. Internet sunucu piyasasında patlama gerçekleştirmiştir. Internet donanımı sunucu pazarında IBM, Dell ve HP/Compaq giderek yoğunlaşmışlar ve fiyatları düşmüştür Microsoft, Oracle-Sun (Java), Adobe, Real Media bu alanda en çok kullanılan yazılım tedarikçileridir

30 Danışmanlık ve Sistem Bütünleşme Hizmetleri
Bugün büyük işletmelerin bile personel, yetenek, bütçe ya da tüm BT altyapısı oluşturmak için gerekli deneyimi yoktur. Accenture, IBM küresel Hizmetler, HP kurumsal hizmetler, Infosys ve Wipro teknolojileri gibi önden gelen danışmanlık firmaları vardır

31 Çağdaş Donanım Platformu Eğilimleri
İşletmelerin kendi bilgi işlem güçlerini düzenlemesi ve bu gücün daha çok ağlara verilmesi ve mobil cihazların nasıl kullanılacağı konusunda bilgisayar donanım ve ağ teknolojilerinin gücü dramatik bir şekilde değişmiştir

32 Gelişmekte Olan Mobil Dijital Platform
Mobil sistemler kişisel ve büyük bilgisayarlara alternatif olarak gösterilmeye başlamıştır İphone, Samsung gibi cep telefonu üreticileri ön plana çıkmıştır Netbook, İpad, Amazon Kindle mobil cihazları önem kazanmaya başlamıştır Akıllı telefonlar, netbooklar ve tablet bilgisayarlar işletmelerde kişisel bilgisayarların yerini almaktadır

33 Şebeke (Grid) İşlem Şebeke bilgi işlem sanal süre bilgisayar yaratmak amacıyla çoğrafi olarak birbirinden uzak olan bilgisayarların tek bir ağ üzerinden işlem güçlerini birleştirmesidir. Bilgisayarlar çoğu zaman işlem güçlerinin sadece %25’ini kullandıkları için şebeke işlemler ile bu atıl kaynaklar kullanılabilir Şebeke bilgi işlem şebeke üzerinden kontrol ve kaynakların atamalarını yapabilmek için yazılıma ihtiyaç duyar Şebeke bilgi işlem maliyetlerde tasarruf etme, işlem hızlılığı ve çeviklik getirir

34 Sanallaştırma Sanallaştırma fiziksel yapılandırmaların ve coğrafi konum nedeniyle sınırlamaların olmadığında tamamen erişilebilen bir dizi işlem kaynağı sunma işlemidir. Sanallaştırma tek bir kaynağın (sunucu depolama aygıtları gibi) kullanıcıya birden çok mantıksal kaynak olarak görülmesine olanak verir. Sanallaştırma bir işletmenini bilgi işlem ve depolama işlemleri için uzak noktalardaki bilgi işlem kaynaklarına da ev sahipliği yapmasına imkan verir Vmware, Windows ve Linux sunucuları için lider sanallaştırma yazılımcılarıdır. Micrsoft’unda Sanal Sunucusu vardır

35 Bulut Bilgi İşlem (Cloud Computing)
Bulut bilişim işletmeler ve bireylerin bilgi işleme, depolama, yazılım ve diğer hizmetleri almak üzere başta Internet olmak üzere bir ağ üzerinden sanal kaynak havuzu oluşturmasıdır Bulut bilişim şu özelliklere sahiptir Talep durumunda bireysel hizmet Her yerde bulunan ağ erişimi Yer bağımsız kaynak havuzu Hızlı elastikiyet Ölçülen hizmet

36 Yeşil Bilgi İşlem Yeşil bilgi işlem bilgisayarlar, sunucular ve bunlarla ilgili monitor, yazıcı, depolama araçları, ağ ve iletişim sistemleri gibi araçların tasarımı, üretimi ve kullanımında ve atılmasında çevreye etkiyi en aza indiren uygulama ve teknolojilerdir Enformasyon teknolojilerinin Dünya sera gazı salınımının %2’sinden sorumlu olduğu düşünülmektedir

37 Otonom Bilgi İşlem Binlerce ağı ve cihazı içeren geniş bilgi sistemlerinin yönetimi günümüzde çok zor olmuştur Otonom bilgi işlem kendi kendilerini yapılandıran, optimize eden ve ayarlayan, bozulduğu zaman kendi kendini ayarlayan, kendini koruyabilen sistemlerdir Virüs yazılımları bu tür sistemlerdendir

38 Yüksek Performans ve Güç tasarruf İşlemleri
Güç gereksinimi ve donanımın yayılmasını azaltmanın bir yolu da verimli ve enerji tasarruflu sistemler kullanmaktır. Çağdaş işlemciler çoklu mikro çiplere sahiptir Birçok çekirdekli işlemci iki veya daha fazla istemcinin enerji kullanımını düşürmek, birden fazla görevi aynı anda daha verimli yapabilmek amacıyla entegre devrelerin birbirine bağlanmasıdır Özellikle akıllı telefon ve tabletler gibi güç tüketiminin önemli olduğu ürünlerde bu önem kazanmaktadır

39 Çağdaş Yazılım Platformu Eğilimleri
Çağdaş yazılım platformu evriminde dört ana tema vardır Linux ve açık kaynak yazılımı Java ve Ajax Web hizmetleri ve hizmet odaklı mimari Yazılımın dışarıdan temin edilmesi ve bulut hizmetleri

40 Linux ve Açık Kaynaklı yazılımlar
Açık kaynaklı yazılım Dünya çapında yüz binlerce programcı topluluğu tarafından üretilen yazılımlardır Opensource.org da açık kaynak yazılımları ücretsizdir ve kullanıcılar tarafından değiştirilebilir Linux işletim sistemi, Apache http sunucusu, Mozilla Firefox Web Tarayıcısı ve Oracle Open office masaüstü üretkenlik paketi en popüler açık kodlu yazılımlardır

41 Linux ve Açık Kaynaklı yazılımlar
Linux Unix işletim sistemine dayanan linus Torvalds tarafından geliştirilen açık kodlu işletim sistemidir Linux uygulamaları cep telefonları, akıllı telefonlar, notebooklar ve tüketici elektroniğine gömülü durumdadır Linux pek çok masaüstü sistemde kullanılmamasına rağmen, yerel ağ ve web sunucu pazarının %20’sine hakimdir Açık kaynak kodlu yazılım özellikle Linux ve onun desteklediği uygulamaların yükselişi ile kurumsal yazılım platformlarında düşük maliyet, güvenilirlik ve esneklik ile bütünleştirme konuları önem kazanmıştır. Linux ana bilgisayardan sunuculara ve müşterilere kadar olan önemli donanım platformlarında çalışmaktadır

42 Web İçin Yazılımlar: Java ve Ajax
Java Internette önemli bir etkileşimli ortam sunan, işletim sistemi ve işlemci bağımsız nesne tabanlı programlama dilidir Java’yı Sun Microsystems 1992 yılında yarattı. Şu anda açık yazılım olarak temin edilebilir Java platformu cep telefonları, akıllı telefonlar, otomobiller, müzik çalarlar, oyun makineleri vb içerisine yerleştirilmiştir Java bilgisayarın sahip olduğu mikroişlemci ve işletim sisteminden bağımsız çalışır Java Java sanal makinesi oluşturarak çalışmaktadır

43 Web İçin Yazılımlar: Java ve Ajax
Ajax (Asynchronous Java Script) etkileşimli web uygulamaları için geliştirilen bir web geliştirme tekniğidir Ajax bir istemciye ve sunucuya görüntünün arkasında küçük miktarda veri alışverişi yapma imkanı sağlar, böylece kullanıcı bir değişiklik yaptığında tüm web sitesinin her zaman yeniden yüklenmesine gerek kalmaz. Örneğin Google Maps’te haritanın kuzey okuna tıkladığımızda sadece haritanın değişen kısmı yüklenir

44 Web Hizmetleri ve Hizmet Odaklı Mimari
Web hizmetleri evrensel web iletişim standartlarını ve dilini kullanarak birbirleriyle enformasyon alışverişi yapan bir dizi gevşek bağ yazılım değişkenini ifade eder Web hizmetleri herhangi bir işletim sistemi veya programlama diline bağlı olmadan ve zaman alıcı özel kodlama gerektirmeden farklı uygulamaların standart bir şekilde birbirleriyle iletişim kurmasını sağlar Genişletilebilir İşaretleme Dili XML (Extensive Markup Language) web hizmetleri için temel bir teknolojidir. Bu dil web sayfaları için hiper metin işaretleme dilinden (html) daha güçlü ve esnek bir biçimlendirme dili olarak World Wide Web Consorsium (W3C) tarafından 1996 yılında geliştirildi

45 Web Hizmetleri ve Hizmet Odaklı Mimari
HTML web sayfalarında verinin form şeklinde nasıl sunulacağını açıklamak ile sınırlı iken, XML veri sunumu, iletişimi ve depolanmasını gerçekleştirmektedir XML bilgisayarda verileri otomatik olarak manupile etme, yorumlama ve insan müdahalesi olmadan veriler üzerinde işlem gerçekleştirme imkanı sağlayarak, belgelerdeki anlamları elde etmek için içerikteki seçilen elemanları işaretlemektedir

46 Web Hizmetleri ve Hizmet Odaklı Mimari
Bir işletmenin yazılım sistemlerini oluşturmak için kullanılan web hizmetleri toplamı, hizmet odaklı mimari olarak bilinmektedir. Hizmet odaklı mimarı (service oriented arhitecture) birbirleriyle haberleşen, çalışan yazılım uygulamaları oluşturmak için kendi kendine yeten hizmetler grubudur IBM web sphere iş yazılımı platformuna web hizmetleri araçları eklemiştir. Microsoft Microsoft.NET platformuna web hizmeti araçları dahil etmiştir

47 Dış Kaynak Yazılımı ve Bulut hizmetleri
Yazılım temin etmek için üç tane dış kaynak bulunmaktadır Ticari yazılım satıcısından paketi almak Özel uygulama geliştirtmek Bulut tabanlı yazılım hizmet ve araçları

48 Yazılım Paketleri ve Kurumsal yazılım
Modern bilişim altyapısında paket yazılımlar önemli birer unsurdur Bordo işlemleri ve sipariş işleme gibi işlemler için önceden yazılmış ticari yazılımlar tercih edilmektedir SAP ve Oracle gibi kurumsal yazılım firmaları depolama, müşteri ilişkileri yönetimi, tedarik zinciri yönetimi ve insan kaynakları yönetimi gibi fonksiyonlar için güçlü yazılım paketleri geliştirmişlerdir Bu yazılımlar işletmelerin kendileri geliştirmesinden daha düşük maliyetle temin edilmektedir

49 Dış Kaynak Yazılım Dış kaynak yazılımı işletmenin dünyanın düşük ücretli bir bölgesinde özel yazılım geliştirmek ve programların bakımı için sözleşme yapmasını sağlamasıdır Yabancı dış kaynak işletmeleri alt düzey bakım, veri girişi ve çağrı merkezi operasyonları sağlamışladır Hindistan gibi ülkeler gittikçe artan bir şekilde tecrübe kazanıp, yeni programlar geliştirmektedirler

50 Bulut tabanlı yazılım Hizmetleri
Geçmişte word, Adobe Illustrator gibi programlar bir kutu içerisinde gelir ve sadece bir bilgisayarda çalışırdı. Günümüzde satıcının Internet sitesinden programı indirmek veya Internet üzerinden verilen bulut hizmeti ile yazılımı temin edip, çalıştırma imkanı vardır Bulut tabanlı yazılım ve kullandığı veri büyük veri merkezlerinde güçlü sunucular üzerinde barındırılmaktadır ve Internet bağlantısı ve standart web browser’ı ile ulaşılmaktadır Yazılım programlarını satıl almak ve yüklemek yerine, kullanıcılar ya abonelik ya da yapılan işlem bazında ödeme ile işletmelere abone olarak aynı özelliklere sahip bu hizmetleri kiralamaktadır

51 Mashup Uygulamaları (Apps)
Hem kişisel hem de iş için kullandığımız yazılım, kendi kendine yeten büyük programlar içerebilir ya da Internet üzerinden diğer uygulamaları ile serbestçe bütünleşen değişebilir bileşenlerden oluşabilir. Bireysel kullanıcılar ve tüm işletmeler bu yazılım bileşenlerini kendilerine ait özel uygulamalar ile kaynaştırır ve eşleştirerek bilgileri başkalarıyla paylaştırır. Ortaya çıkan sonuç uygulama yazılımları mashup’lar olarak adlandırılır. Farklı kaynakları alıp, parçalarının toplamından daha büyük yeni bir iş üretme fikridir. Örneğin every block Chicago uygulaması Şikago şehrinin suç verilerini google maps ile birleştirir

52 Mashup Uygulamaları (Apps)
Uygulamalar (apps) genellikle Internet üzerinden dağıtılan ve bilgisayarınızda ve telefonunuzda Internet ile çalışan küçük yazılım parçalarıdır Google masaüstü üretkenlik araçlarının yer aldığı Google Apps gibi uygulamalar söz konusudur Günümüzde mobil dijital platformlar için önemli miktarda uygulama geliştirilmektedir

53 Mashup Uygulamaları (Apps)
Uygulamalar (apps) genellikle Internet üzerinden dağıtılan ve bilgisayarınızda ve telefonunuzda Internet ile çalışan küçük yazılım parçalarıdır Google masaüstü üretkenlik araçlarının yer aldığı Google Apps gibi uygulamalar söz konusudur Günümüzde mobil dijital platformlar için önemli miktarda uygulama geliştirilmektedir Apple platformu için ’den fazla, Androis platformu için 80000’den fazla, windows 8 için 30000’den fazla uygulama vardır

54 Yönetim Konuları Tutarlı bir BT altyapısı yaratmak ve yönetmek önemli zorlukları beraberinde getirir. Ölçeklenebilirlik ve teknolojik değişim ile baş etmek, yönetim ve yönetişim ve akıllıca BT yatırımları yapmak gibi Firmalar büyüdükçe Bt altyapıları yetersiz kalmaktadır. Firmalar küçüldükçe ise pahalı BT yatırımları ile baş başa kalmaktadırlar. Firmaların BT yatırımları çoğunlukla sabit maliyet satın almaları ve lisanslar iken nasıl esnek kalabilirler? Ölçeklenebilirlik bilgisayar sistemlerinin çökmeden yüksek sayıdaki kullanıcıya hizmet edebilmesidir

55 Yönetim Konuları BT’leri yönetiminde CEO’ların sorduğu önemli sorulardan biri firmanın BT altyapısını kim kontrol edecek ve yönetecektir. Departmanlar ve bölümler BT yatırımlarından ve kararlarından kendileri mi sorumlu olmalı, yoksa bu merkezi bir şekilde mi yönetilmelidir. BT yatırımlarının maliyeti iş birimleri arasında nasıl paylaştırılmalıdır? Firmalar kendi ihtiyaçları doğrultusunda karar vermek durumundadır

56 Yönetim Konuları BT ana bir yatırım kaynağıdır işletmeler için. Eğer çok fazla yatırım yapılırsa, bu yatırımlar atıl kalacaktır ve finansal performans üzerine olumsuz etkileri olacaktır. Eğer az yatırım yapılırsa önemli iş süreçleri sekteye uğrayacaktır ve firmanın akıllı yatırım yapan rakipleri, firmayı geçeceklerdir. İlgili bir soruda firma BT altyapısı bileşenlerini satın mı almalı veya kiralamalı mıdır? Şu anda en önemli eğilim BT altyapısı unsurlarını dış firmalara ve dışardan sağlayıcılara taşeronluk anlaşması ile teminidir

57 BT Altyapısı Yatırımı İçin rekabetçi Bir Model
Firma hizmetlerine olan Pazar talebi: Müşterilerinize, tedarikçilerinize ve çalışanlarınıza sunduğunuz hizmetlerin bir dökümünü yapın. Bu hizmetlerin her bir grubun ihtiyacını karşılayıp, karşılamadığını tespit edin. Müşteriler fiyat ve bulunabilme konusunda şikayet ediyorlar mı? Çalışanlar doğru zamanda bilgiye ulaşma konusunda sıkıntı çekiyorlar mı? Firmanızın iş stratejisi: Firmanızın 5 yıllık iş stratejilerini analiz edin ve stratejik hedeflere ulaşmak için ne tür hizmetler ve yeteneklere ihtiyaç duyduğunuz tespit edin

58 BT Altyapısı Yatırımı İçin rekabetçi Bir Model
Firmanızın BT stratejisi, altyapısı ve maliyeti: gelecek 5 yıl için firmanızın BT planlarını inceleyin ve firmanın iş planları ile uyumuna bakın. Toplam BT altyapısı maliyetini tespit edin. Toplam sahip olma analizi yapın. Eğer firmanızın hiç BT stratejisi yoksa 5 yıllık stratejik planı dikkate alarak bir tane hazırlayın BT değerlendirmesi: Firmanız teknoloji gelişimini yakından mı takip ediyor, yoksa geriden mi geliyor? Her iki durumdan da kaçınılmalıdır. Gelişme aşamasında ve deney aşamasında olan teknolojilere önemli miktarda para harcamak iyi bir şey değildir. Standartları oturmuş ve genel kabul edilmiş ve birden fazla tedarikçinin rekabet ettiği BT ürünlerine yatırım yapmak için çalışmalıyız. Ancak BT yatırımı geciktirip, rakiplerinizin yeni teknolojilere yatırım yaparak sizi geçmesine imkan vermemeliyiz

59 BT Altyapısı Yatırımı İçin rekabetçi Bir Model
Rakip firmaların hizmetleri: Müşterilere, tedarikçilere ve çalışanlara rakiplerin ne tür teknoloji hizmetleri sunduklarını tespit edin. Sizin firmanızda verilen hizmetlerle karşılaştırmak için sayısal olan ve olmayan ölçekler geliştirin. Eğer sizin firma hizmetlerinin geriden geliyorsa, firmanızın dezavantajı vardır Rakip firmaların BT altyapısı yatırımları: BT harcamalarınızı rakipleriniz ile karşılaştırın. Birçok firma harcamaları konusunda oldukça açıktır. Firmanız rakiplerinizden az veya çok harcaması önemli değildir. Daha az harcamayla daha iyi hizmet görüme metodunu bulmuş olabilirler.

60 BT Altyapısı Yatırımı İçin rekabetçi Bir Model

61 Teknoloji Varlıklarına Sahip Olmanın Toplam maliyeti
BT yatırım maliyetlerini tespit ederken rakiplerinizle karşılaştırma yaparken bir çok maliyet unsurunu göz önüne almanız gerekecektir Bir bilgi sistemine gerçek anlamda sahip olmanın maliyeti: yazılım ve donanımı satın alma maliyeti, kurma ve yerleştirme maliyeti, güncellemelerin süregelen yönetsel maliyetleri, bakım, onarım, eğitim ve sistemlerin kurulduğu mekanların giderleri ve emlak maliyetlerini de içerir Toplam sahip olma maliyeti BT sahip olmanın gerçek maliyetlerini tespit ederken tüm bu direkt ve dolaylı maliyetleri göz önüne alır.

62 Teknoloji Varlıklarına Sahip Olmanın Toplam maliyeti (TCO)
Tüm bu maliyetleri göz önüne aldığımızda bir PC’nin maliyetinin satın alma maliyetinin 3 katına çıktığını görürüz. Yazılım ve donanım maliyetleri toplam sahiplik maliyetlerinin %20’sine denk geldiği için yöneticiler bilgi sistemlerinin yönetim maliyetlerinin göz önüne almalıdırlar Daha fazla merkezileşme ve standartlaşma ile TCO düşürülebilir. Farklı bilgisayar ve sistem modellerinden mümkün olduğunca kaçınarak BT destek personeli sayısını azaltabiliriz. Merkeziyetçi altyapılarda, yönetim ve problemlerin çözümü merkezi bir lokasyondan tüm firma için yapılabilir