TEMEL EĞİTİM VE OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK

... konulu sunumlar: "TEMEL EĞİTİM VE OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK"— Sunum transkripti:

1 TEMEL EĞİTİM VE OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK
2015 GÜZ

2 ÇOCUKTA DİL GELİŞİMİ VE OUMA-YAZMA BECERİLERİNE HAZIRLIK
Çocuğun dil gelişimi doğduğu andan itibaren iletişim ihtiyacı ile başlar; sosyalleşmesine bağlı olarak devam eder. İlk aylardaki ağlamaları, belirsiz sesler çıkarması, çocuğun kendini ifade etme ve isteklerini dile getirme şeklidir. Elini kolunu oynatarak ve farklı sesler çıkararak başlayan bu iletişim şekli, daha sonraki aylarda annenin çocuğu ile iletişimine bağlı olarak yavaş şekillenir ve dil becerilerine dönüşür. Bir yaşından itibaren çocuk artık konuşur. Dil gelişimi pratikteki kullanımı açısından iki bölümde incelenmektedir: 1) Alıcı dil 2) İfade edici dildir.

3 Alıcı dil: Çocuk 10. aydan itibaren konuşulan dildeki sesleri diğer seslerden ayırt edebilmek, ses ve uyarıcı arasındaki ilişkiyi anlayabilmektir. Söylenilenleri anlar ama kendini ifade edemez. Daha ileriki yaşlarda ise yeni sözcük üretebilmek için bekleme eğilimidir. Örneğin, bir hayvanın ismini öğrenen çocuk diğer hayvanların da ismini öğrenme eğilimi gösterir.

4 2-İfade edici dil: Çocuğun kendini anlatabilme yeteneğini kazanmasıdır
2-İfade edici dil: Çocuğun kendini anlatabilme yeteneğini kazanmasıdır. Dil kurallarına uygun olarak konuşabilmesidir. Seslerin anlaşılır sözcükler haline getirilmesi işlemi, çocuk için karmaşık bir motor yetenektir. Sözcüklerin anlam kazanması, bellek ve akıl yürütmenin oluşumuyla yakından ilişkilidir. Bu iki karmaşık becerinin birbiriyle uyum içinde gelişmesi sonucunda çocuğun tek sözcükleri kullanmaya başladığı 12. ve 18. aylar arasında görülür.

5 TÜRKÇE DİL ETKİNLİKLERİ
Tekerlemeler Şiirler Parmak Oyunları Bilmeceler Öyküler, masallar Sesli hikayeler, masallar

6 DİL GELİŞİMİNİN DÖNEMLERİ
Agulama süreci (0-12 ay) Tek sözcük evresi (12-18 ay) Telgrafik (Kelimelerin Birleştirilmesi Dönemi): (18-24 ay) İlk gramer süreci: (24-60 ay/2-5 yaş) aşamalarından oluşur.

7 AGULAMA SÜRECİ Ağlama Evresi (0-2 ay): Bu evrede yeni doğan ileriye temel teşkil edecek sesleri bilinçsizce çıkarır. Ağlama yeni doğanın çıkardığı ilk sestir. Ağlama öncelikli olarak solunum refleksidir. Daha sonraları, sırasıyla gereksinimlerin (açlık, rahatsızlık) ve duyguların (korku, huzursuzluk) sessel anlatımı, oyun ve son olarak da doğal bir tepkinin istemli kullanımı olarak karşımıza çıkmaktadır. Başlangıçta çocuğun ağlaması bir iletişim aracı, bir dil olarak ortaya çıkmaz. Ağlamanın bir dil olarak ortaya çıkmasını sağlayan ve çocuğun bir iletişim aracı olarak algılamasına neden olan çocuğun çevresinde bulunan kişilerdir. Çocuğun herhangi bir şekilde ve herhangi bir nedenle ahlaması durumunda annenin tepki göstermesi, jestleri ve mimikleriyle onun gereksinimlerini saptamaya çalışması, çocuğun bu bağırma işleminin bir ileti (mesaj) olduğunu anlamasına neden olur.

8 b) Babıldama evresi (3-5 ay): Babıldama bebeğin bir ünlü ile bir ünsüzden oluşan heceleri seslendirebildiği evredir. Örneğin; de, de; ba, ba; da, da; ma,ma gibi. Bu evrede bebekler bir çok ses çıkarmakta ve anne-babanın tepkisine göre onları tekrar etmektedir. Babıldamaların çoğu anlamsızdır. Sağır bebeklerin bile babıldamaları, babıldamanın ses taklidi yoluyla gerçekleşmediğini göstermektedir. Hatta Chomsky'ye göre bu dönemdeki bebekler dünya dillerindeki tüm sesleri çıkarmaktadır.

9 c) Çağıldama-Heceleme evresi (6-12 ay): Kullanılmayan sesler giderek yok olur ve ailenin kullandığı sesler iki yıl içinde ilk sözcükleri oluşturur. Bebekler sıklıkla ba-ba, ma-ma gibi tekrarlanan hecelerle birlikte tek hecelerden oluşan ilk sözcüklerini de söylemektedirler. Bu süreç sırasında aile gülümseyerek, bebeği ödüllendirerek onun daha fazla ses çıkarmasını sağlayabilir. Bebekler bir yaşına doğru ilk kelimeyi söylerler. Konuşma ve yürüme birbirine eş ya da yakın zamanda olur (12-15 ay arası). Bir yaşından sonra bebeklerin, yürümek için çaba göstermesi yüzünden konuşmalarında duraklama görülür. Bu duraklama geçicidir.

10 2) TEK SÖZCÜK EVRESİ (12-18 Ay): Konuşma açısından kritik bir dönemdir
2) TEK SÖZCÜK EVRESİ (12-18 Ay): Konuşma açısından kritik bir dönemdir. Bu dönemde çocuğun ilgisi konuşmaktan çok çevreye yöneliktir. Çocukların ilk başlarda çıkardıkları tek sözcükler çok anlamlıdır ve bir sözcükle her şeyi anlatmaya çalışırlar. Çocuklar özel sesleri tek bir sözcükle kullanarak anlamlı üniteler oluşturacak şekilde birleştirirler. Bunlara morgem denilir. Morgemlerin büyük bir kısmı günlük konuşmalarda kullanılan kelimelerdir. Örneğin; bir bebeğin "şeker“ dediğinde bunun "anne bana şeker ver" ya da "şeker istiyorum" anlamında söylediği annesi tarafından anlaşılır. Bir yaşlarında çocukların çoğu, bir ile üç arasında sözcük kullanarak anlaşılır bir biçimde konuşurlar. Çocuklar bu dönemde genellikle “bay bay” gibi durumlarla ilgili tek sözcükleri kullanabilmektedirler. Anne ya da baba ilk söylenen sözcükler arasındadır. 18 aylık bir çocuğun sözcük dağarcığı 3 ile 90 arasındadır. Bu sözcükler genellikle nesnelerle ( araba), hayvanlara ( köpek), giysilere ( ayakkabı), vücut parçalarına ( göz) ya da önemli kişilere ( anne) ait adlardır.

11 Çocuğun yeni sözcükler öğrenmesinde anne ve babasıyla etkileşim rolü büyüktür. Bazı aileler çocuklarına zaman ayırarak onlarla sürekli konuşurlar. Konuşma esnasında nesneleri adlandırır ve tekrarlarlar. Çocuğa sorular sorup, kısa cümlelerle iletişim kurmaya çalışırlar. Bütün bu etkileşimler çocukların iki yaşından sonra şaşırtıcı bir şekilde ürettikleri sözcüklerin artmasına sebep olur. Çocuklar ilk kelimeleri ay arasında kullanırlar ve devamlı olarak tekrarlarlar. İlk kelimeler genellikle isimlerdir. Zamirler en sonda ortaya çıkar başlangıçta cümleleri kelimelerle ifade ederler; örneğin çocuk “su” dediği zaman “bana su ver “ demektedir.

12 3) KELİMELERİN BİRLEŞTİRİLMESİ DÖNEMİ (Telgrafik Konuşma, Ay): Yaşamın ikinci yılında kelimeler hazinesi hızla artar. İki sözcüklü anlatımlar aylıkken başlar. İki yaş civarında çoğu bebek elli kelime kullanırken bazıları daha fazla kullanabilir. 1,5-2 yaş arasındaki çocuklar iki kelimeyi peş peşe söyleyerek cümlecikler oluştururlar. 2 yaşından sonra iki kelimeyi birleştirerek basit cümleler kurmaya başlarlar. Sözcüklerin sonuna –yor veya –dı eki getirebilirler. “baba gidiyor”, “mama bitti”. Telgrafik konuşma, telgraf iletilerinde olduğu gibi, gereksiz sözcüklere ve bağlaçlara yer vermeksizin iki, üç yada fazla sayıda sözcüğün anlamlı bir ileti oluşturacak biçimde kullanılmasıyla gerçekleştirilen konuşmalardır. “baba para ver”, “Anne su” örneklerindeki anlatımlar telgrafik konuşma cümleleridir.

13 4) İLK GRAMER SÜRECİ (24-60 ay/2-5 yaş): 2,5-3 yaş civarında çocukların kelime dağarcıklarındaki kelime sayısı yaklaşık olarak 1000’i bulur. Gramer yapısı hızla değişir. Konuşma çok akıcı olmasa da üç dört ya da daha fazla kelimeyle cümleler kurulur. Daha sonra konuşulan dilin tüm gramer özellikleri kazanılır. Özne, fiil, sıfat uygun şekilde sıralanmaya başlar. Zamirler göreceli olarak daha geç görülür. 2,5 yaşından önce çocuk kendini ismi ile ifade eder ve 2,5 yaşında ben ve sen zamirlerinin anlamlarını anlamaya başlar. Çocuklar ben zamirini daha önce ve daha çok kullanmaktadır. 3 yaşında da zamirleri sürekli olarak kullanmaya başlar. Sen ve o zamirlerinin kullanılışı toplumsallaşma belirtisidir.Her cümlenin özne ve yüklemi vardır ve çok az bir dilbilgisi yanlışı görülür. Ancak çocuk konuşması, söz dizimi açısından hala yetişkin konuşmasından farklıdır. Örneğin, o güzel bir bebek, oku kitabımı, baba nerede, beni bakkala götür gibi.

14 Çocuklarda 3 yaşlarında büyüme hataları adı verilen kuralların yanlış genellemelerini yapabilirler. Bu durum aşırı kurallaştırma veya eksik kurallaştırma şeklinde olabilir. Aşırı kurallaştırma kuralları ilişkili olan ve olmayan bütün durumlara uygulama eğilimidir. Örneğin anne uçakta çocuktan susmasını istemiştir. O sırada çocuğa herhangi bir şey isteyip istemediğini soran hostese de cevap vermez. Eksik kurallaştırma kuralları yalnızca öğrenilen örnekle sınırlı olarak kullanma eğilimidir. Örneğin bir çocuğun yalnızca evdekilere günaydın deyip, kreşteki öğretmenine günaydın dememesi. 4-5 yaşları arasında cümleler ortalama dört- beş sözcükten oluşur. Üzerinde altında içinde üstünde aşağı, burada gibi yer belirten kelimeleri ve edatları kullanabilirler. 5-6 yaşlarındaki çocuklar, altı sekiz sözcükten oluşan cümleler kurarken, 6-7 yaşındaki çocukların konuşmaları yetişkinlerin konuşmalarına benzemektedir.

15 0-3 ay arası-Aktiviteler
Sese karşı tepki verir, agulama şeklinde sesler çıkarabilir, tanıdık kişi ve eşyaları görünce ellerini sallar gözü ile takip eder, kendi kendine gülümseyebilir, müzik ve konuşmaya karşı tepki verir, kendi kendine oynarken bazı heceleri tekrarlar, dudakları ile p, b, m gibi harfleri çıkarmaya çalışır. şarkı ya da ninni söylerken, onun yüz mimiklerini taklit edin beslenme, altını değiştirme ve banyo saatlerini konuşma saatlerine dönüştürün.

16 3-6 ay arası-Aktiviteler
çevresinde konuşan kişileri arar, ağlarken konuşulunca rahatlar, agulama şeklinde iletişim kurar, yüksek sesle güler, kendine göre ağlama dışında heceler kullanır "Ce" oyunları gibi oyunları oynayarak karşılıklı iletişimi geliştirin. ismini söylediğinizde size bakmasını teşvik edin. iletişim çabasıyla çıkardığı bütün sesler için olumlu ifadeler kullanın. Örneğin: "Ne güzel gülüyorsun?"gibi.

17 12 ay arası-Aktiviteler Annenin sesini taklit etmeye çalışır, cee oyunu oynar, bazı eşyaları ses çıkartmak için kullanır, ma ma -da da gibi sesleri rahatlıkla çıkarır, 12 aya doğru baba mama der, oyuncakları ve kişileri ile anlamsız dahi olsa konuşmaya çalışır. seslerin farkına vardıkça, (örneğin telefon çaldığında) ne olduğunu anlatın. ne söylediğinizi anlaması için ona zaman tanıyın. günlük aktivitelerinizi tanımlamak için aynı ifadeleri kullanın. "Ayşe 'nin banyosu", "yatma vakti" gibi. nesneleri gösterip, doğal bir konuşma ortamında isimlendirin. parmak oyunları oynayın. kitaplarla tanıştırın; kitapta bulunan, basit ve günlük yaşantısında çok karşılaştığı nesneleri isimlendirin

18 12-18 ay arası-Aktiviteler
Hızla yeni kelimeleri öğrenmeye devam eder, her gün gördüğü cisimleri adlandırmaya ve onları rahat tanımaya başlar, insanlar ile ilişki kurarken anlamlı kelimeleri çoğunlukla kullanmaya başlar, ailenin öğrettiği kelimeleri kendi kendine tekrarlar, on sekizinci aya doğru iki komutu üst üste anlayıp yerine getirir, (bar­ dağı al mutfağa götür gibi). çocuğunuzla iletişiminizde basit ve kısa cümleler kullanın doğal bir formda, ancak yavaş, anlaşılır ve açık konuşun çocuğunuzun sözcük kazanımı için, tercihli sözcüklerle soru yönelterek model olun. Örneğin; elma yada muz ister misin? oynayabileceği bazı oyuncakları sağlayın. Örneğin; oyuncak bir telefon

19 18-24 ay arası-Aktiviteler
İki kelimelik cümleler yapmaya başlar, tanıdıklarının ismini bilir, isteklerini rahatlıkla ifade edebilir, ikiden fazla komutu anlar ve yerine getirir, yirmi dördüncü aya doğru üç kelimelik cümleleri de konuşur.  yaptığınız aktiviteleri ve ne olduğunu anlatıp, tanımlayın. birlikte bazı günlük aktiviteler yapın, böylece konuşacak çok şey olacaktır. çocuğunuzun oyun içinde gerçek nesnelerle oynamasını teşvik edin, örneğin; gerçek yiyecekler kullanılan bir çay partisi gibi. resimli olay ya da nesne kartlarıyla grup oyunları oynayın, bulmacalar çözün. geçmişten, günümüzden ve gelecekten söz edin; bugün ne yaptınız, yarın büyükanne gelecek gibi.

20 2-3 yaş arası-Aktiviteler
Tanıdığı yetişkinler ile rahatlıkla sohbet eder, reddetme ifadesi kullanabilir, cümle yapısı erişkin cümle yapısına benzemeye başlar, vücudunun parçalarını rahatlıkla yapar, bütün komutları yerine getirebilir, kelime hazinesi hızla artar. çocuğunuza "edat" ları öğretebileceğiniz oyunları oynayın. Örneğin, "topu kutunun 'içine' koymak"ya da "masanın 'üstünden' atmak" gibi. çocuğunuza 10'a kadar saymasını öğretin ve sayma oyunları oynayın. yazmayı taklit edebilmesi için boya kalemleri ve kâğıt sağlayın. diğer çocuklarla oyun oynayarak iletişim sağlayabilmesi için fırsatlar yaratın. kitap içinde bulunan eylemleri tanımlayarak, onları kısa cümlelerle anlatın. Anlattığınız cümlelerle ilgili her olaya ilişkin hemen soru yöneltin.

21 3-4 yaş arası-Aktiviteler
Konuşma ve cümle kurması erişkine iyice benzemeye başlar, kendine ait yaş, soyad gibi özellikleri bilir, ezberlediği şarkı sözleri vb. rahatlıkla söyler, erişkinler ile rahat sohbet edebilir. büyük- küçük, sert- yumuşak gibi zıtlıklar içeren oyunlar oynayın. konuşmalarınıza zamana ilişkin kavramlar katın (bugün, yarın, daha sonra,gelecek hafta gibi) çocuğunuza olaylara ilişkin hisleri ve duyguları hakkında konuşma fırsatı tanıyın ve paylaşımda bulunun.

22 4-6 yaş arası Aktiviteler
grup halinde olan konuşmalara katılır, hikaye ve masal anlatır, sayı sayar, kelime hazinesi iyice artmıştır, sıfatları rahat kullanmaya başlar, cümle yapısı ve şekli erişkinle hemen hemen benzer, isteklerini ayrıntıları ile anlatabilir. kendinize ait sözcük oyunları, tekerlemeler, hikayeler yaratın. sözcük bulma oyunları oynayın. dil ötesi becerilere ilişkin oyunlar üretebilirsiniz (örneğin; bir sözcüğün hangi sesle başladığının ya da bir sesle başlayan sözcüğün bulunması gibi fonolojik farkında olmaya ilişkin aktiviteler).

23 DİL GELİŞİMİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Öğrenme ve Olgunlaşma: Genel olarak olgunlaşma ve öğrenmeyle ilgili öğeler, çocuğun ilk dil gelişiminde önemli rol oynarlar. Çocuğun dili akıcı bir şekilde kullanabilir bir hale gelmesi için bir olgunluk düzeyine gelmesi ve nitelikli bir öğrenme sürecinden geçmesi gerekir. Sosyo-Ekonomik Durum : Çeşitli araştırmalar, yüksek sosyo-ekonomik düzeydeki ailelerden gelen çocukların, fakir ailelere kıyasla, cümle uzunluğu, soru sayısı, kelime haznesi bakımından daha üstün olduklarını göstermiştir. Bu fark kısmen, daha yüksek bir zeka seviyesine‘ bağlanabilirse de, eşit zekaya sahip çocuklarda bile, yüksek sosyo-ekonomik gruplardan gelen çocukların daha elverişli ortamlarda yetiştikleri söylenebilir. Ana-babasıyla daha uzun süre birlikte olan çocuk düzgün konuşur. Sosyo-ekonomik düzeyi daha yüksek olan aileler iyi konuşmaya daha çok önem verdiklerinden çocuklarına daha iyi model olurlar ve çocuklarının çabuk ve düzgün konuşabilmesi için çaba harcarlar.

24 3) Konuşmaya Teşvik: Kendileriyle konuşulan ve ilgi gösterilen çocuklar, konuşmak için cesaretlendirilirler. Okulöncesi çocuğa kitap okunduğunda, TV seyretmesine izin verildiğinde ve oyun guruplarına sokulduğunda konuşmak için daha çok cesaretlenmektedir. Çocuğun söylediği sözcük anlaşılmadığı ya da komik görülüp gülündüğü zaman konuşma cesareti kırılır. Bu yüzden çocukların konuşmada yaptıkları hatalara gülmemek, onlarla alay edilmesini önlemek gerekir.

25 4) Cinsiyet: Bazı araştırmalar, ilk dil gelişiminde konuşma miktarı, konuşmada kullanılan kelime çeşidi, cümlenin gramer yönünden doğruluğu gibi konularda kızların erkeklerden ilerde olduklarını göstermiştir. Erkek çocuklar her zaman kızlara göre daha geride kalırlar. Onların cümleleri daha kısa ve daha çok yanlışlı, sözcük dağarcıkları ise daha kısırdır.

26 5) Aile İlişkileri: Bakımevlerinde büyüyen çocuklar, aile içinde büyüyen çocuklara oranla daha çok ağlarlar fakat daha az hecelerler. Bu çocukların konuşmayı daha geç öğrenmeleri, göstermiştir ki, sıkı kişisel ilişkiler dil gelişiminde önemli bir etkendir. Aile bireyleri (özellikle anne) ile çocuk arasındaki sağlıklı ilişkiler dil gelişimini oldukça etkiler. Bu konuda ailenin genişliği de önemlidir. Ailede tek olan çocuk daha çabuk, iyi ve düzgün konuşma olanağına sahiptir. Çünkü tek çocuk ailenin ilgi merkezidir, bu yüzden çocukla konuşmak için aile yeterince zaman ayırır. Dilin yapısal sistemindeki bu gelişmeler önemli ölçüde çocuğun yetişkinlerle yaptığı konuşmalar süresinde olmaktadır. Anne ya da başka bir yetişkinle sürdürülen soru-cevap alışverişleri, çocuğun bilmediği yapılan öğrenmesini sağlayan ortamlardır.

27 6) İkiz Olma: İkizlerin iki-beş yaşları arasında, tek çocuklardan daha yavaş bir dil gelişimi gösterdikleri Davis tarafından ortaya konmuştur. İkizlerin, birbirleriyle daha az kelime kullanarak anlaştıkları görülmüştür. Aynı şeyleri anlatmak için daha çok kelime kullanmaları gerekirken, kendi aralarında el-kol işaretleri, jestler, tek kelimelerden kurulu cümleler, mırıldanmalar ve benzeri eylemler normal konuşmalarda yer alan kelime ve cümlelerin yerini kolayca alarak ikizlerin konuşmasını geciktirmektedir.

28 7) Sağlık: Şiddetli ve uzun süreli hastalıklar çocuğun konuşmasını, bir ya da iki yıl geciktirebilir. Hastalık nedeniyle çocuğun başkalarıyla iletişiminin kısıtlanması da konuşmanın gecikmesine neden olabilir. Ayrıca böyle durumlarda, çocuk konuşmaya daha az teşvik edilerek, her istediği hemen yapılır. Böylece bir süre sonra daha bir şey söylemeden istediklerinin yapıldığını gören çocuk, konuşma ihtiyacı duymadığı için akranlarından geri kalabilir. Bununla birlikte dil, dudak ve çene yapısındaki yapısal problemler de dil gelişimini olumsuz etkiler.

29 8) Zeka: Çeşitli araştırmacılar tarafından, dil yeteneği ile zihin yeteneği arasında doğrusal bir ilişkinin olduğu kabul edilmektedir. Ancak, çocuk dili iyi bildiği için mi zeka düzeyi yüksek çıkmaktadır, yoksa zeka düzeyi yüksek olduğu için mi dili iyi bilmektedir sorusuna kesin bir cevap verilememektedir. Düşünmek ile konuşmak arasında çok sıkı bir ilişkinin bulunduğu; düşünmenin sessiz konuşmak, konuşmanın ise düşünceleri seslendirmek olduğu ileri sürülmektedir. Erken konuşan çocukların zekaca üstün oldukları ileri sürülmüştür. Gardner‘in çoklu zeka kuramında dil (sözel) zekası, bir çok boyuttan oluşan zekanın sadece bir boyutunu oluşturmaktadır. Bu kurama göre tanımlanan sekiz zeka boyutundan bin olarak dil zekası gelişmiş kişilerin tamamında diğer zeka boyutlannın da aynı düzeyde gelişmiş olacağım söylemenin çok doğru olmayacağı vurgulanmaktadır.

30 9) Oyun: Çocuk için oyunun temel işlevi dünyaya uyum sağlamasını kolaylaştırmaktır. Çocuk gerçek dünyanın ne olduğunu onunla oynayarak anlar. İstemediği durumlarda oyun oynayarak başa çıkar. Dil, kavram, vb. gelişimlerinin temel taşlarım oyun yoluyla kurar. Çeşitli toplumsal rolleri oyun yoluyla dener. Gerçek dünyada her zaman hazır bulamadığı uyarıcıları oyun yoluyla bulur. Kısacası, oyun herkes için olduğu gibi çocuk için de çok yararlıdır. Okul öncesi dönem çocukları genellikle kendi kurallarını kendilerinin koydukları oyunları oynarlar. Bazı çocuklar 2-3 yaşlarında veya 9-10 yaşlarında bir hayali oyun arkadaşı edinebilirler. Bunun normal bir gelişim örüntüsü ve yararlı bir uğraş olduğu bilinmelidir.

31 DİL GELİŞİMİNDE UYULMASI GEREKEN TEMEL İLKELER
Aileler çocuklarıyla konuşurlarken aşağıdaki esaslan dikkate alarak iletişim kurdukları takdirde dil gelişimiyle ilgili daha iyi bir sonuç alabilirler. Bunlar: Çocuğunuzla konuşurken onun seviyesine inmek ve onunla göz kontağı kurmak Çocuğunuzla onun ismini kullanarak, gülümseyerek konuşmak Kullanacağınız kelimeler ve cümlelerle çocuğunuza model olacağınızdan doğru kelimeleri ve dilbilgisi kurallarına uygun cümle yapılarını kullanmaya özen göstermek Normal ses tonu, jest ve mimikler kullanarak konuşmak Çocuğunuza onun anlatmaya çalıştıklarını dinleyerek doğru model olmak. Çocuğunuzla günlük yaşantınız, kendisinin veya diğer çocukların yaptığı işler hakkında konuşmak. Gerekli gördüğünüz durumlarda ona açıklamalar yapmak Çocuğunuzun konuşmasını genişletmektir. Çocukların dil gelişimine yönelik olarak Ailelere sağlık verilen bu önerilerden öğretmenlerde yararlanabilirler