Sözleşmenin hükümsüzlüğü

... konulu sunumlar: "Sözleşmenin hükümsüzlüğü"— Sunum transkripti:

1

2 Sözleşmenin hükümsüzlüğü
Yokluk Kesin hükümsüzlük İstisnaen takdir hakkı hakime veya bir makama bırakılabilir Soru: kesin hükümsüzlük ile yokluk arasında pratik fark nedir? Çevirme(tahvil) 3. İptal edilebilirlik Düzeltilebilir hükümsüzlük Bozulabilir geçerlilik 4. Noksanlık Soru: unsurun gerçekleşmesi ile sözleşme hangi andan hüküm ifade eder

3 Kısmi hükümsüzlük MADDE 27- Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez. Sözleşmenin bir kısmına ilişkin olmalı Tarafların farazi iradelerine uygun olmalı Örneğin: kira sözleşmesinde kanunla öngörülen kira bedelini aşan hüküm TKHK haksız şartlara dair hükümler

4 Sözleşme yapma zorunluluğu
1. Normal zamanlarda A) Kamu hukuku kuralları gereğince Kamu hizmeti gören kurum, idare ve imtiyazlı işletmelerin Devlet ihale kanunu ()gereği ihaleyi kazananlarla Rekabetin korunması hakkında kanun(m4)haksız rekabeti önlemek maksadı ile veya hakim durumu kötüye kullanılmasını önlemek maksadıyla B) Özel hukuk bakımından TKHK m. 5 göre Karayolu taşıma kanunu 5. maddesine göre taşımacıların Dürüstlük kuralı gereği Umuma açık yerlerde tekel konumunda olanların C) Hukuki sonuçları aynen ifa ve tazminat 2. Olağanüstü zamanlarda Sözleşme yapma zorunluluğu getirebilir.

5 Sözleşme yapma vaadi(taahhüdü)
İradi sözleşme yapma zorunluluğu söz konusudur (ön sözleşme) Yapılması vaat edilen tasarruf işlemi ise bu bir sözleşmedir, ön sözleşme değildir Asıl sözleşmenin geçerlilik ve şekil şartlarına tabidir Soru: ön sözleşmenin gereği yapılmazsa açılan davada hakimin kararı asıl sözleşmenin kurulması bakımdan karşı tarafın iradesinin yerine geçer mi?

6 Sözleşmenin yorumlanması
İrade beyanlarında ortak arzu tespit edilir Gerçek ortak arzularının saptanmasına çalışılacaktır Farazi arzuları tespit edilmeye çalışılır Yorumlayıcı hukuk kurallarına başvurulur

7 Yorumda Uygulanacak metod
Tarafların kullandıkları deyimler Sözleşme bir bütün olarak Sözleşme yapıldığı sıradaki şartlar Sözleşme kurulmasından sonraki davranışlar Öğreti ve mahkeme içtihatlarına göre ortaya konulan yorum kurallarına baş vurulur

8 Sözleşmenin tamamlanması
Taraflar sözleşme yapılırken konu üzerinde hiç durmamışlarsa Taraflar sözleşme yapıldığı sırada konu üzerinde durmuşlarsa çeşitli ihtimallerle karşılaşılır Anlaşmaya varamamış olabilirler Düzenlemeye görmemişler ve ya düzenlemeyi ihmal etmiş olabilirler Düzenlemeyi ileri bırakmış fakat düzenlemeyi yapmada anlaşamamış olabilir.

9 Sözleşmenin değiştirilmesi
Pacta sunt servanda- Aşırı ifa güçlüğü- işlem temelinin çökmesi MADDE 138-  yapıldığı sırada taraflarca öngörülmeyen ve öngörülmesi de beklenmeyen olağanüstü bir durum, borçludan kaynaklanmayan bir sebeple ortaya çıkar ve sözleşmenin yapıldığı sırada mevcut olguları, kendisinden ifanın istenmesini dürüstlük kurallarına aykırı düşecek derecede borçlu aleyhine değiştirir ve borçlu da borcunu henüz ifa etmemiş veya ifanın aşırı ölçüde güçleşmesinden doğan haklarını saklı tutarak ifa etmiş olursa borçlu, hâkimden sözleşmenin yeni koşullara uyarlanmasını isteme, bu mümkün olmadığı takdirde sözleşmeden dönme hakkına sahiptir. Sürekli edimli sözleşmelerde borçlu, kural olarak dönme hakkının yerine fesih hakkını kullanır.

10 Şartları: Taraflar arasında denge borçludan yüklenilmesini istenilmeyecek ölçüde bozulmuş olmalı Soru: Sözleşme yapıldığı sırada bulunan fakat tarafların bilmedikleri bir sebepten ileri gelirse BK m. 138 dayanabilir mi? 2. Olağanüstü bir sebepten ileri gelmeli 3. Dengesizliğe yol açan durum borçludan kaynaklanmamış olmalı 4. Borçlunun edimi henüz ifa edilmemiş olmalı Uyarlanma hakkı dava yoluyla kullanılır Hakim talep edilen uyarlanma tarzına bağlı değildir.

11 Tek taraflı irade beyanı ile sözleşme ilişkisi kurulması
Yenilik doğuran hakkın kullanılması Alım(iştira), önalım(şufa) gerialım(vefa) 2. İlan yolu ile ödül sözü verme A) İlan yolu ile ödül sözü verme B) Ödüllü yarışma ilan yoluyla ile ödül sözü vermenin özel şeklidir Olay: ödüllü yarışma da son iki kişi kaldığında final turu yapılmamıştır. Bu kişilere ne tavsiye ederdiniz?

12 Sebebi Gösterilmeden Borç Tanınması
Borcun sebebi ile borç altına girmeye olan saiklerle karıştırılmamalı Sözleşmelerde sebep Sebebi gösterilmeyen borç kavramı MADDE 18- Borcun sebebini içermemiş olsa bile borç tanıması geçerlidir. Soru: sebep geçersiz ise bu borça nasıl etki eder.