TÜRK DIŞ POLİTİKASI GÜNCEL SORUNLARI DERSİ

... konulu sunumlar: "TÜRK DIŞ POLİTİKASI GÜNCEL SORUNLARI DERSİ"— Sunum transkripti:

1 TÜRK DIŞ POLİTİKASI GÜNCEL SORUNLARI DERSİ
6. HAFTA: ARAP BAHARI-SURİYE

2 Ders planı Arap Baharı çerçevesinde Suriye’de neler yaşandı-yaşanıyor?
Suriye’deki gelişmelerde aktörler kimler? Günümüzdeki durum ney? Muhalefet ne durumda? Türkiye Suriye konusunda nasıl bir politika takip etmiştir? İlişkiler nerden nereye gelmiştir? Türkiye’nin politikası tutarlı bir politika mıdır? Hataları nelerdir(di)? Ne Yapması gerekir (di)? Bölgesel ve küresel aktörlerin Suriye’ye yaklaşımı nasıldır?

3

4

5 Suriye etnik yapısı:% Arap ,% 7-8 Kürt ,% 5-6 Türk ,% 2 Ermeni,% 1 Çerkes,% 1 diğer, ayrıca Filistinli ve Iraklı mülteciler Suriye dini yapısı Sünni (% 74), Nusayri (% 12), Hristiyan (% 10), Dürzî (% 3) ve az sayıda diğer Şiî İslami hizipler (İsmailî, Câferî), çok az sayıda da Yahudi ve Yezidi.

6

7

8

9 25 Mayıs’ta Hula’da katliam yapıldı. 49’u çocuk 108 kişi.

10

11 6 maddelik Annan barış planı-10 Mart 2012- Esad kabul etti
1- Suriyeli halkın meşru taleplerine ve endişelerine yanıt verecek şekilde Suriyeliler tarafından yürütülecek ve herkesi kapsayacak siyasi süreç için özel temsilciyle (Annan) çalışmayı taahhüt etmek ve bu amaçla gerekirse (müzakereler için) bir temsilcinin atanmasına onay vermek. 2- Saldırıları bırakıp, BM tarafından gözetilecek ateşkesin derhal sağlanması- Bu amaçla öncelikle Suriye hükümetinin, halkın yaşadığı bölgelerde ağır silahlar kullanmaya son vermesi ve askerlerini geri çekmesi isteniyor, muhalefete (ve Suriye'deki diğer unsurlara) saldırıları bırakıp ateşkesin sağlanması için işbirliği yapması çağrısında bulunuluyor.

12 3- İnsani yardımın gerekli olan her yere ulaşabilmesi için ilk adım olarak derhal uygulanmak üzere günde 2 saat insani yardım için çatışmaların durdurulması isteniyor. 4- Keyfi olarak tutuklanan ve gözaltına alınanların serbest bırakılması talep ediliyor. 5- Gazetecilerin ülke içinde serbestçe dolaşmalarının sağlanması isteniyor. 6- Barışçıl toplanma ve protesto hakkına saygı duyulması talep ediliyor.

13 2012- Hizbullah Esad’ın düşmesini engellemek için Suriye’de bizzat savaşmaya başladı
21 Ağustos 2013 Şam yakınlarındaki Guta’ya yapılan kimyasal saldırıda 1300 kişi hayatını kaybetti 15 Eylül 2013: ABD ve Rusya Suriye’nin kimyasal silahlarının imha edilmesi noktasında anlaştı 22 Eylül 2014, IŞİD Kobani’ye saldırdı Eylül Rusya Suriye’de operasyonlara başladı

14

15 Suriye Muhalefeti 300 kadar muhalif 31 Mayıs-2 Haziran arasında Antalya’da bir araya geldi 2 Ekim 2011 de SUK kuruldu PYD’nin katılmaması- dağınık görüntü 11 Kasım Katar-Doha-SUK’un yerine Suriye Muhalefeti Devrimci Güçler Koalisyonu (SMDK) kuruldu: Yerel idare meclisleri,Devrimci konseyler, Kürt ulusal meclisi temsilcileri, bazı milli figürler, SUK. Muaz el-Hatip başkanlığında kuruldu. 4 ay sonra istifa etti.

16 Suriye Ulusal Konseyini tanıyan Devletler

17 Suriye Muhalefet Devrimci Güçler Koalisyonu
Suudi Arabistan, ABD, BAE, Fransa ve İngiltere 51 yeni üyenin daha SMDK’ya katılmasını sağladı. 1 ay sonra Ahmet Carbe başkan seçildi Carbe genelkurmay başkanı Selim İdris’i ve 5 bölge komutanını görevden aldı ve yerine Abdullah Beşir’i getirdi. Şu an başkanı Halid Hoca. Kurumsal muhalefet gelişemedi SMDK üzerinde nüfuz mücadelesi muhalefeti bölmeye devam etti Esad posizyonunu kuvvetlendirdi

18

19 Suriye Halkının Dostları Grubu
5 Arap ülke: Mısır, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar ve Ürdün 5. Batılı ülke: ABD, İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya Batılı ve Müslüman ülke: Türkiye Toplam : 11 ülke

20

21 Suriye Halkının Dostları Grubunun Sorunları
Arap ülkelerinin birbirinden farklı gündemlere sahip olmaları Mısır’da radikal bir değişimin yaşanması Batılı güçlerin Suriye sorununa yaklaşımının farklı olması Farklı muhalif gruplar üzerinde hamilik kurmaya çalışmaları SUK ve SMDK’ya yeterli destek verilmedi ABD muhalifler arasında ayrıma gitti ve cihadistleri ortadan kaldırmayı amaçladı (Nusra, IŞİD-İslam cephesi)

22 Yeni Oluşumlar Mücahitler Ordusu- Tevfik Şahabettin-2014
İslam Cephesi- Halep-Kasım Şam Askerleri-Kasım 2013-Şam Suriye Devrimciler Cephesi- Cemal Maruf- Ekim 2013-İdlib- IŞİD’e karşı Hazm Hareketi- Hamza Şimali- Humus ve Hama- Ocak Selim İdris- BAE ve Suudi Arabistan destekliyor- Seküler- Batı destekliyor- Savaşan Tugayların Devrimci Onur Paktı- İslam Cephesi, Şam Askerleri İslami Birliği, Furkan Tugayları, Şam Taburu ve Mücahitler Ordusu- 17 Mayıs IŞİD ve Nusra’ya mesafeli

23 Suriye’de Muhalif Gruplar- Ana Muhalif Gruplar
Suriye Ulusal Konseyi-İstanbul –George Sabra (Hristiyan Müslüman Kardeşler- Muhammed Bedii Şam Deklerasyonu Suriye Yerel Koordinasyon Komiteleri Suriye Yüksek Devrim Konseyi Özgür Suriye Ordusu- Riyad el Asad-Albay-Hava Kuvvetleri Seküler ve Demokratik Suriyeliler Koalisyonu Suriye Devrim Genel Komisyonu

24 Kürt Muhalif Gruplar PYD- Partiya Yekîtiya Demokrat-Demokratik Birlik Partisi- Salih Müslim-2003 Suriye Kürt Ulusal Meclisi Suriye Kürt Ulusal Konseyi- Abdülhekim Beşşar- Erbil-2011 Halkçı Koruma Birlikleri-Yekîneyên Parastina Gel- YPG-YPJ PYD’nin silahlı kanadı KSDP-Suriye Kürt Demokratik Partisi

25 İslamcı Muhalif Gruplar
El-Nusra Cephesi-Ebu Muhammed el Gulani Suriye-en büyük 3. silahlı grup-ABD terörist örgüt olarak görüyor.-IŞİD’le çatışma Şam Cephesi: İslami Cephe,ceyşül mücahidin, nureddin zengi tugayları, tanmiya vs Fetah el-İslam Lübnan-Suriye-Filistin Ahrar’üş Şam- Hasan Abbud Şükür el-İslam-Ahmed İsa el Şeyh Ceyş-ül İslam-Zahran Alluş Tevhid Hareketi- Abdulkadir Salih Ensar-uş Şam Tugayı İslami Kürt Cephesi Irak Şam İslam Devleti (IŞİD)-İslam Devleti (İD) İ S L AM C E P H

26 Bağımsız Gruplar Demokratik Değişim için Ulusal Koordinasyon Komitesi -Hasan Abdül Azim Şam Suriye Türkmen Ordusu-Ebu Bekir Muhammed Abbas-Ağustos 2012 Liwaa Al-Umma- Mehdi el-Herati‘-2012 Suriye Kurtuluş Ordusu-İdlib 2012

27 Ortak Operasyon Güçleri
Ensar el-Şeria: Halepin fethi öncesi, 2 temmuz 2015, el nusra, ahrar el-şam, sultan murad tugayı, tevhid tugayı, cundullah vs Fetih Halep: 22 nisan 2015, Ceyşül islam, ahrar el-şam, liva el hak, sultan murad tugayı, Şam Cephesi, 25 Aralık 2014, İslami Cephe, Nur el-Din el Zenki Hareketi, Hazm Hareketi vs. Burkin el-Fırat, 2014, ÖSO ve PFY, Kürt bölgelerini savunmak Fetih Ordusu: 22 Mart 2015, S.A, Katar ve Türkiye koordinasyonunda, Ahrar el-Şam, El nusra, Liva el Hak, Şam Lejyonu, Cund el-Aksa, Ecnad el-Şam .

28 Özgür Suriye Ordusu: Seküler ve Batıya yakın. 40. 000 savaşçısı var
Özgür Suriye Ordusu: Seküler ve Batıya yakın savaşçısı var. Suriye Devrimciler Cephesi (Ekim 2013), Hazm Hareketi (Ocak 2014), Ceyşül Mücahidin (Ocak 2014) ve 5. Kolordu ile bağlantılıdır. İşbirliği içerisindedir.Hayat Durü el-şava, Feylak el-şam, Asala ve el-Tanmiya, Alviya Furkan gruplarıyla da yakındır. İslam Cephesi: 22 Kasım 2013, 7 büyük grubun bir araya gelmesiyle oluştu. Selefi çizgide. İdlib, hama, Şam, dera, kuneytra ve Lazkiyenin kuyzeyınde etkindir. Ensar el İslam (2500), Ahrar el-Şam( ), Liva el Hak (4000), Tevhid Tugayı (10.000), Şukur el İslam(3000), Ceyşl İslam (15000) ve Kürt İslam Cephesi (1000).

29 Nusra Cephesi, 23 Ocak 2012’den itibaren aktif
Nusra Cephesi, 23 Ocak 2012’den itibaren aktif. 2013’te El-Kaide’ye bağlılığını ilan edyor. Halep, Hama, Humus, Şam, Dera, Kuneytra ve İdlib’te etkin. Türkiye de 2 haziran 2014’te terör örgütü olarka tanıdı. Kürt Muhalefeti: 1. PYD: Demokratik Birlik Partisi, 2003 yılında kuruldu. 2012’de silah kullanma hakkının sadece kendinde oldugunu iddia etti, diğer kürt gurpları silahsızlandırmaya başladı. YPG ve YPJ silahlı kolu. Bu kanat sahada etkinliğini oluşturdu. Rejimden ziyade muhaliflerle çatışmalara girdi. Salih Müslim ve Asya Abdullah. 2. Suriye Kürt Ulusal Meclisi (ENKS): Erbil merkezli ve destekli, Suriye toprak bütünlüünden yana, SMDK’ya 11 üye gönderdi, Suriye Kürt Demokratik Partisi: Barzaniye yakın kadar savaşçısı eğitildi ancak sahada etkin değiller. Kürt Yüksek Konseyi: Batı Kürdistan Halk Meclisi (MGRK) ile ENKS Erbilde bir araya gelerek 7 maddelik Erbil Mutbakatını imzaladı. 5 üyeden oluşan 10 üyeli bir konsey oluşturdular. Ancak ortak hareket etmekte sorunlar yaşıyorlar.

30 Şu An Aktörler İçin Suriye Ne Anlama Geliyor
Baas rejimi için yönetilemez bir ülke Muhalifler için katliam ve sürgün yeri Komşu ülkeler için mülteci sorunu Uluslararası toplum için uzayan çatışmalar ve ileriye dönük çatışma Büyük güçler için istikrarın demokratikleşmeye tercih edileceği Sokağa çıkmak isteyen Arap halklarına acı bir ders

31

32

33

34

35

36 Türkiye’nin Suriye Politikası
1998- savaşın eşiğine gelindi, 2000- Ahmet Necdet Sezer, Hafız Esad’ın cenazesine katıldı 2003, Suriye, İran ve Türkiye bağımsız Kürt devletine karşı ortak hareket etme konusunda anlaşma imzaladılar 2004 – İlk kez Suriye devlet başkanı Türkiye’ye geldi 2004 Aralık’ta Erdoğan Suriye’yi ziyaret etti Nisan 2005’te Sezer 2 günlük ziyaret gerçekleştirdi Ocak 2007’de Serbest Ticaret Anlaşması imzalandı Ağustos 2008’de Bodrumda iki lider beraber tatil yaptılar Nisan 2009’da iki ordu ortak tatbikat yaptılar Mayıs 2009 Abdullah Gül Suriye’yi ziyaret etti, 2009 yılında vizeler kaldırıldı 2009 yılında Ortak Kabine toplantısı yapıldı

37 Esad’ı ikna etme çalışmaları
9 Ağustos Davutoğlu Esad görüşmesi 10 Ağustos Hama’ya tankların girmesi ve insanlık trajedisinin yaşanmaya başlaması 15 Ağustos: Davutoğlu: Esad’la artık konuşacak bir şey kalmadı. 21 Eylül Suriye’ye silah ambargosu 22 Haziran RF-4E Savaş uçağının düşürüldü-Angajman kuralları değiştirildi 4 Ekim 2012 TBMM yurt dışına asker gönderme Tezkeresi 10 Ekim 2012 Moskova –Şam uçağı Ankara’ya indirildi 12 Şubat 2013: Cilvegözü sınır kapısında patlama-51 kişi hayatını kaybetti 16 Eylül 2013: Suriye helikopteri düşürüldü 23 Mart 2014: Suriye savaş uçağı düşürüldü 22 Şubat Süleyman Şah Türbesi Taşındı 16 Mayıs 2015-Suriye heliptorei düşürüldü 16 Ekim 2015 Rusya’ya ait bir İHA düşürüldü Suriyeli mültecilere karşı açık kapı politikası uygulandı

38 Hataları? Yapması Gerekenler?
1 2 3 4 5 6 7 *

39 Bölgesel ve Küresel Aktörler İçin Suriye Konusu Neden Önemli????
ABD ? Rusya ? İran ? Türkiye ? Çin ?

40 Türkiye’nin Suriye Sınır Kapıları
Türkiye-Suriye Cizre Sınır Kapısı Şırnak-Cizre Girmeli Sınır Kapısı Mardin-Nusaybin Şenyurt Sınır Kapısı Mardin Ceylanpınar Sınır Kapısı Şanlıurfa Akçakale Sınır Kapısı Mürşitpınar Sınır Kapısı Karkamış Sınır Kapısı Gaziantep Çobanbey Sınır Kapısı Öncüpınar Sınır Kapısı* Kilis İslâhiye Sınır Kapısı Hatay Cilvegözü Sınır Kapısı* Karbeyaz (Yiğitoğlu) Sınır Kapısı Hatay (Kapalı) Yayladağı Sınır Kapısı

41 ?

42

43 Türkiye ile Suriye Arasındaki Ticaret
İhracat İthalat 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 67.448 2013 84.909 2014 55.924

44 SURİYE Türkiye tarihinde ilk defa komşularıyla ekonomik entegrasyon kurmaya çalışıyor Tarihinde ilk defa komşu bir ülkenin rejimini değiştirmeyi hedefliyor Sıfır sorun politikasının başarısının en belirleyici göstergesiydi Sıfır sorun politikasının çöktüğüne dair eleştirilerin merkezini oluşturuyor Türk karar vericiler tarafından Esad kelimesi yerine Esed kelimesi kullanılmaya başlanmıştır. (discourse)

45 Türkiye’nin Hataları???

46 Türkiye’nin Hataları??? 1. Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı

47 Türkiye’nin Hataları??? Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı Esed rejiminin direnme gücünü hem de muhalefetin zayıflığını doğru okuyamadı

48 Türkiye’nin Hataları??? Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı Esed rejiminin direnme gücünü hem de muhalefetin zayıflığını doğru okuyamadı Rusya, İran ve Çin’in kendi çıkarları için Suriye’ye bu denli yüksek destek vereceğini öngöremedi

49 Türkiye’nin Hataları??? Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı Esed rejiminin direnme gücünü hem de muhalefetin zayıflığını doğru okuyamadı Rusya, İran ve Çin’in kendi çıkarları için Suriye’ye bu denli yüksek destek vereceğini öngöremedi Güçlü aktif devlet söylemi üzerinden hareket ederek tek taraflı yaklaşımlar da sergiledi

50 Türkiye’nin Hataları??? Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı Esed rejiminin direnme gücünü hem de muhalefetin zayıflığını doğru okuyamadı Rusya, İran ve Çin’in kendi çıkarları için Suriye’ye bu denli yüksek destek vereceğini öngöremedi Güçlü aktif devlet söylemi üzerinden hareket ederek tek taraflı yaklaşımlar da sergiledi Muhalefeti bir araya getirmede pasif kaldı ve tüm muhalifleri kapsayacak politika geliştirmede yetersiz kaldı

51 Türkiye’nin Hataları??? Uluslararası toplumun Suriye’ye müdahale edemeyeceğini öngöremedi ve bu konuda yalnız kaldı Esed rejiminin direnme gücünü hem de muhalefetin zayıflığını doğru okuyamadı Rusya, İran ve Çin’in kendi çıkarları için Suriye’ye bu denli yüksek destek vereceğini öngöremedi Güçlü aktif devlet söylemi üzerinden hareket ederek tek taraflı yaklaşımlar da sergiledi Muhalefeti bir araya getirmede pasif kaldı ve tüm muhalifleri kapsayacak politika geliştirmede yetersiz kaldı Bölge ülkelerinin muhalifler üzerindeki müdahalelerini engelleyemedi

52 Türkiye’nin ne(ler) yapması gerekiyor (du)?
1 2 3 4 5 6 .

53 Ders bitmiştir arkadaşlar
Teşekkürler Rıdvan KALAYCI