ELEKTRİK KAZALARINDAN KORUNMA

... konulu sunumlar: "ELEKTRİK KAZALARINDAN KORUNMA"— Sunum transkripti:

1 ELEKTRİK KAZALARINDAN KORUNMA
VOLKAN ALTUNAY İŞ GÜVENLİĞİ UZMANI(B) Cep:

2 ELEKTRİK

3 DURAĞAN VEYA DEVİNGEN YÜKLÜ PARÇAÇIKLARIN YOL AÇTIĞI FİZİKSEL BİR OLGU
ELEKTRİĞİN TANIMI DURAĞAN VEYA DEVİNGEN YÜKLÜ PARÇAÇIKLARIN YOL AÇTIĞI FİZİKSEL BİR OLGU

4 IŞIK – ISI – SES – HAREKET
ELEKTRİK POTANSİYEL BİR ENERJİ KAYNAĞI IŞIK – ISI – SES – HAREKET

5 TEMEL TANIMLAR ELEKTRİK GERİLİMİ ELEKTRİK AKIMI ELEKTRİKSEL DİRENÇ
ELEKTRİK GÜCÜ ELEKTRİK ENERJİSİ

6 GERİLİM GERİLİM SU DEPOSUNUN YÜKSEKLİĞİ VEYA SU DEPOSUNUN YERDEN YÜKSEKLİĞİ OLARAK DÜŞÜNÜLEBİLİR

7 GERİLİM [Volt] ELEKTRİKSEL OLARAK
İKİ NOKTA ARASINDAKİ POTANSİYEL FARKI

8 GERİLİM [Volt] KÜÇÜK GERİLİM en çok 42 Volt
TEHLİKESİZ GERİLİM Ülkemizde 65 Volt ALÇAK GERİLİM Volt'a kadar ORTA GERİLİM 1000 V – 31,5 kV YÜKSEK GERİLİM 31,5 kV den sonrası

9 AKIM AKIM BİR BORUDAN AKAN SU MİKTARI OLARAK DÜŞÜNÜLEBİLİR

10 AKIM (AMPER) POTANSİYEL FARKI OLAN İKİ NOKTA ARASINDA İLETKENLİK VAR İSE: BU İLETKEN İÇERİSİNDEN, ELEKTRONLARIN ÇOK OLDUĞU NOKTADAN AZ OLDUĞU NOKTAYA DOĞRU BİR ELEKTRON AKIŞI (HAREKETİ) VARDIR. ELEKTRONLARIN BU HAREKETİNE ELEKTRİK AKIMI DENİR.

11 İLETKENLİK MADDELER ELEKTRİKSEL OLARAK İLETKEN (Altın - Gümüş - Bakır)
YALITKAN (Cam - Bakalit - Kauçuk) YARI İLETKEN (Silisyum - Germanyum)

12 DİRENÇ DİRENÇ TESİSATTA SUYUN AKIŞINI AZALTAN BİR ENGEL DARALAN BİR BORU OLARAK DÜŞÜNÜLEBİLİR

13 DİRENÇ (OHM) MADELERİN İLETKENLİKLERİ, MADDELERİN FİZİKSEL VE KİMYASAL ÖZELLİKLERİNE GÖRE AZ VEYA ÇOK OLACAK ŞEKİLDE DEĞİŞİR. MADDELERİN ELEKTRİĞİ AZ YADA ÇOK GEÇİRME ÖZELLİĞİNE O MADDENİN DİRENCİ DENİR.

14 OHM KANUNU V = I x R (VOLT = AMPER x OHM)

15 VÜCUT DİRENCİ Total Body Impedance Touch Voltage 5% 50% 95%
(V) of the population Asymptotic value

16 ELEKTRİK GÜÇÜ P = V x I (WATT = VOLT x AMPER)

17 ELEKTRİK ENERJİSİ E = P x t = I2Rt (KWh)

18 ELEKTRİK ENERJİSİ STATİK ELEKTRİK DİNAMİK ELEKTRİK

19 DİNAMİK ELEKTRİK DOĞRU AKIM : PİLLER, AKÜMÜLATÖRLER, ADAPTÖRLER
ALTERNATİF AKIM : ŞEBEKE ELEKTRİĞİ, JENARATÖRLER KARIŞIK AKIM : TELEKOMİNİKASYON, KONTROL SİS.

20 STATİK ELEKTRİK YILDIRIM PATLAYICI MADDELERİN OLDUĞU YERLER
TABANCA BOYACILIĞI SANAYİDE İSTENMEYEN DURUMLAR MATBAA, KÖMÜR TAŞIMA, ELK.SİS.

21 YILDIRIM BASINÇ YANGIN YANIK ELEKTRODİNAMİK ETKİ GEÇİCİ KÖRLÜK
TERMİK ETKİ ELK.SİSTEMLERDE BOZULMA

22 YILDIRIM İÇİN ÖNLEMLER
YILDIRIMLIK (FRANKLİN ÇUBUĞU) METAL KAFES (FARADAY KAFESİ) ARK BOYNUZLARI PARAFUDR

23 ELEKTRİĞİN ZARARLARI ELEKTRİK ŞOKU YANIKLAR YANGINLAR DÜŞMELER

24 ELEKTRİĞİN VÜCUD ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ
ELEKTRİK AKIMININ SİNİRLER, ADALELER VE KALBİN ÇALIŞMASI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ ELEKTRİK AKIMININ SEBEP OLDUĞU ISNMANIN ETKİSİ - YANIKLAR KÜÇÜK AKIMLARIN SEBEP OLDUĞU DÜŞMELER

25 Akım Şiddeti Fizyolojik Belirtisi
İNSAN VÜCUDUNDAN GEÇEN 50 Hz.’lik ALTERNATİF AKIMIN ÇEŞİTLİ ŞİDDETLERİNİN FİZYOLOJİK BELİRTİLERİ (Tesir Süresi 1 Sn.) Akım Şiddeti Fizyolojik Belirtisi mA Akımın hissedilme sınırı, elde gıdıklanma mA Elde uyuşma, el ve kol hareketinin zorlaşması mA Elde, kolda kramp başlaması, tansiyon yükselmesi mA Kasılmalar artar ancak kalp etkilenmez mA Tahammül edilebilir akım şiddetidir. Ancak, tansiyon yükselir, kalp düzensiz çalışır, teneffüs zorlaşır. Şuur yerindedir REVERZIBL kalp durması baş gösterir. mA Akımın tesir süresine bağlı olarak kalpte FİBRİLASYON ( A) baş gösterir, şuur kaybolur 8 A ‘den büyük akımlarda; Tansiyon yükselir, kalp durur, akciğer şişer, şuur kaybolur.

26 Akım Şiddeti Fizyolojik Belirtisi
İNSAN VÜCUDUNDAN GEÇEN 50 Hz.’lik ALTERNATİF AKIMIN ÇEŞİTLİ ŞİDDETLERİNİN FİZYOLOJİK BELİRTİLERİ (Tesir Süresi 1 Sn.) Akım Şiddeti Fizyolojik Belirtisi mA Akımın hissedilme sınırı, elde gıdıklanma mA Elde uyuşma, el ve kol hareketinin zorlaşması mA Elde, kolda kramp başlaması, tansiyon yükselmesi mA Kasılmalar artar ancak kalp etkilenmez mA Tahammül edilebilir akım şiddetidir. Ancak, tansiyon yükselir, kalp düzensiz çalışır, teneffüs zorlaşır. Şuur yerindedir. REVERZIBL kalp durması baş gösterir. mA Akımın tesir süresine bağlı olarak kalpte FİBRİLASYON ( A) baş gösterir, şuur kaybolur 8 A ‘den büyük akımlarda; Tansiyon yükselir, kalp durur, akciğer şişer, şuur kaybolur.

27 ELEKTRİK KAZALARININ OLUŞ NEDENLERİ
1- ELEKTRİK ENERJİSİ HAKKINDA YETERLİ EĞİTİM VE TEKNİK BİLGİYE SAHİP OLMAMAK. 2- ELEKTRİK DEVRESİNİN YETERLİ YALITIMI OLMAYIŞI YADA DIŞ ETKENLERLE ZAMANLA YALITMA ÖZELLİĞİNİ KAYBETMESİ 3- ELEKTRİK İŞLERİNDE ÇALIŞANLARIN KENDİLERİNE AŞIRI GÜVENMELERİ

28 BENİMSEMEMESİ ÖZEN GÖSTERMEME.
4- ELEKTRİK İŞLERİNDE ÇALIŞANLARIN İŞLERİNİ BENİMSEMEMESİ 5- ACELECİLİK, DİKKATSİZLİK VE ÖZEN GÖSTERMEME. 6- GÖREVİ DIŞINDA İLGİSİ OLMADIĞI, BİLGİSİ OLMADIĞI HALDE ELEKTRİK ARIZASINA MÜDAHALE ETMEK 7- İŞ DİSİPLİNİNE UYMAMAK, (ŞAKA, LAUBALİLİK, VERİLEN EMRE UYMAMAK

29 8- VERİLEN KORUYUCULARI KULLANMAMAK
9- KALİTELİ KALİTELİ MALZEME KULLANMAMAK 10- ELEKTRİKLE ÇALIŞAN CİHAZLARIN METAL GÖVDELERİNİN İYİ TOPRAKLANMAMASI 11- GEREKLİ PERİYODİK MUAYENELERİN ZAMANINDA YAPILMAMASI 12- GEREKSİZ YERDE GERİLİM ALTINDA ÇALIŞMAK 13- TALİMAT ALMADAN ARIZAYA MÜDAHALE ETMEK

30 YANIKLAR KESİCİLER AÇILMADAN SİGORTA DEĞİŞTİRMEK
BIÇAKLI SİGORTALARIN UYGUN APARAT OLMADAN DEĞİŞTİRİLMESİ YÜKSEK GERİLİM ÇARPILMALARI YÜKSEK AKIM KAPASİTESİNE SAHİP YERLERDE ÇALIŞILIRKEN TAKIM VEYA MALZEMELERİN KISA DEVRE YAPMASI

31 YANGINLAR TESİSATIN UYGUN OLMAMASI TESİSATTA DEĞİŞİKLİKLER
KOLAY TUTUŞAN MALZEMELER PARLAYICI PATLAYICI MALZEMELER YILDIRIM NEDENİYLE YANGIN STATİK ELEKTRİK ATLAMASI NEDENİYLE YANGIN

32 ELEKTRİK VE YANGIN ELEKTRİK SİSTEMLERİNE ENERJİ VARKEN SU İLE MÜDAHALE YAPILMAZ ASAL GAZLI VEYA CO2 GAZLI SÖNDÜRÜCÜLER KULLANILIR MÜMKÜNSE ENERJİNİN KESİLMESİ SAĞLANIR

33 DÜŞMELER STATİK ELEKTRİK SONUCU ELEKTRİK ŞOKU SONUCU
KORUNMA : STATİK ELEKTRİK OLUŞUMUNU ÖNLEMEK DÜŞMEYE KARŞI ÖNLEMLER ALMAK

34 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ
I – ALÇAK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER ÜZERİNDE ÇALIŞMA YAPILACAK TESİS KISIMLARI GERİLİM DIŞI BIRAKILMALIDIR GERİLİM DIŞI BIRAKILMASI MÜMKÜN DEĞİLSE; ÇALIŞMA İZNİ VEYA HİZMET TALİMATI DÜZENLENEREK ÇALIŞMAYA BAŞLANMALIDIR ÇALIŞMALARDA YALITKAN TABURE, YALITKAN PASPAS VEYA KURU TAHTA GİBİ YALITKAN BİR MALZEME ÜZERİNE ÇIKILARAK ÇALIŞMA YAPILMALIDIR

35 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ
I – ALÇAK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER ÇIPLAK İLETKENLER CİVARINDA ÇALIŞMA YAPARKEN, YALITKAN BARET VE UYGUN İŞ ELBİSESİ GİYİLMELİDİR. II – YÜKSEK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER GENEL KURAL OLARAK; ÇALIŞMA YAPILACAK TESİSTE ELEKTRİK KESİLMELİDİR ELEKTRİK KESİLEN MAHAL, KORUMA ALTINA ALINMALI, KİLİTLENMELİ VE UYARI LEVHASI ASILMALIDIR

36 ELEKTRİK KAZALARININ ÖNLENMESİ
II – YÜKSEK GERİLİMDE ALINMASI GEREKLİ ÖNLEMLER GERİLİM YOKLUĞU ISTANKA İLE KONTROL EDİLMELİ TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE İŞLEMLERİ TAM OLARAK YAPILMALI ÇALIŞMA YERİ SINIRLANDIRILMALI ÇALIŞMA İZNİ YAZILI OLARAK ALINMALI YÜKSEK GERİLİMDE, EHİL VE TECRÜBELİ KİŞİLER ÇALIŞTIRILMALI YÜKSEK GERİLİMDEKİ ÇALIŞMALAR, YETKİLİ TEKNİK BİR KİŞİNİN GÖZETİMİNDE YAPILMALI

37 ELEKTRİK ÇARPMALARINA KARŞI ALINACAK GENEL KORUNMA TEDBİRLERİ
KÜÇÜK GERİLİM KORUMA İZALASYONU GÜVENLİK TRASFORMATÖRÜ KORUMA TOPRAKLAMASI SIFIRLAMA YAPMAK KAÇAK AKIM RÖLESİ KAÇAK GERİLİM RÖLESİ EĞİTİM ÇALIŞMASI

38 KÜÇÜK GERİLİM KULLANMA
NEMLİ ISLAK YERLERDE METAL MALZEMELERİN ÇOĞUNLUKTA OLDUĞU YERLERDE 42VOLT GERİLİM KULLANILMALIDIR

39 KORUMA İZALASYON ÇİFT İZALASYONLU MALZEMELER KULLANMAYA ÖZEN GÖSTERMEK

40 TOPRAKLAMA KORUMA TOPRAKLAMASI SIFIRLAMA
TOPRAKLAMANIN PERİYODİK KONTROLÜ

41 GÜVENLİK TRAFOSU GÜVENLİK TRAFOSU KULLANMAK
ENERJİNİN İKİ KOLUNU DA TOPRAKTAN İZOLE ETMEK

42 ELEKTRİK ÇARPMA OLAYINDA NELER YAPILABİLİR
HATALI AKIM DEVRESİ HEMEN KESİLMELİDİR. AKIM KESİLMEMİŞSE, YALITKAN BİR CİSİM KULLANARAK, ÇARPILAN KİŞİNİN ELEKTRİKLE TEMASI KESİLMELİ AKIM KESİLMEMİŞSE, ÇARPILAN KİŞİ, ELBİSESİNİN KURU OLAN KISMINDAN TUTULARAK, GERİLİM ALTINDAKİ TESİS KISMINDAN UZAKLAŞTIRILMALI ÇARPILAN KİŞİNİN ÇIPLAK VÜCUDUNA DEĞİLMEMELİ, KALP KURMUŞ İSE, KALP MASAJINA BAŞLANMALI KALP MASAJI İLE BİRLİKTE, SUNİ SOLUNUM UYGULANMALI SIHHİ YARDIM İSTENMELİ VE ANBULANS ÇAĞRILMALI NAKİL SIRASINDA, SUNİ TENEFFÜSE DEVAM EDİLMELİ KAZALI BİR ÖRTÜ İLE ÖRTÜLEREK SICAK TUTULMALIDIR

43 ÇALIŞMA İZİN BELGESİ ENERJİ KESME FORMU: ÇALIŞILACAK YER ZAMAN VE SORUMLU KİŞİ ENERJİ VERME FORMU: ÇALIŞMANIN BİTTİĞİ VE GÜVENLİK ÖNLEMLERİNİN ALINDIĞI TAM OLARAK BİLİNMESİ

44 YETKİ SINIRLARI YETKİ SINIRLARI ELEKTRİK İLE İLGİLİ FEN ADAMLARININ YETKİ GÖREV VE SORUMLULUKLARI HAKKINDA YÖNETMELİK 3. MADDESİNDE BELİRTİLMİŞTİR.

45 YETKİ SINIRLARI

46 ÇALIŞMA CETVELİ KROKİSİ
ÇALIŞILAN ALAN VE BESLEME NOKTALARININ BELİRTİLMESİ SON DEĞİŞİKLİKLERİN İŞLENMESİ BAKIM VE ONARIM ALTINDA OLAN YERLERİN BELİRTİLMESİ

47 ALÇAK GERİLİM ALTINDAKİ ÇALIŞMALARDA YAPILACAK İŞLER
ENERJİ KESİLMESİ VE KONTROLÜ NÖTR DAHİL BÜTÜN HATLARDAN İZOLE ÇALIŞMAK TOPRAKLAMA VE KISA DEVRE YALITKAN ÜZERİNDE DURULMASI BARET ÇİZME GÖZLÜK EMNİYET KEMERİ KULLANMAK YALITKAN SAPLI EL ALETLERİ KULLANMAK SEYYAR EL ALETLERİ UYGUN ÖZELLİKTE OLACAK VE AMACINA UYGUN KULLANILIP BAKIMLI TUTULACAK ISLAK VEYA METAL AKSAMLI BÖLÜMLERDE KÜÇÜK GERİLİM KULLANILACAK PARLAYICI PATLAYICI MADDE BULUNAN ORT. DİKKAT

48 YAKLAŞMA MESAFELERİ

49 DİKEY UZAKLIKLAR

50 ELEKTRİK KAZALARINDA KİŞİSEL FAKTÖRLER
UNUTKANLIK DAHA ÖNCE YAPILAN HAREKET VE ALIŞKANLIKLARIN BEKLENENDEN FARKLI SONUÇLANMASI İŞİN AKSAMAMASI İÇİN ACELECİ DAVRANMAK KABADAYILIK GÖZÜPEKLİK GÖSTERİŞ DEĞERLENDİRME HATALARI TİTREŞİM NEM GÜRÜLTÜ IŞIK YETERSİZLİĞİ SONUCU HATALAR İŞ İŞÇİ UYUMSUZLUĞU MESLEK ŞAKALARI

51 ELEKTRİK KAZALANMALARINDA İLK YARDIM
KAZALININ ELEKTRİK DEVRESİNDEN KURTARILMASI SOLUNUM VE NABIZ KONTROLÜ SUNİ SOLUNUM VE KALP MASAJI KALP FİBRİLASYONU DURUMU SAĞLIK MERKEZİNE ULAŞTIRMA VE BU ANA KADAR GEREKLİ MÜDAHALEYE DEVAM ETMEK

52 FİBRİLASYON

53 BAKIM ONARIM İŞLERİNDE ELEKTRİKLE İLGİLİ ÖNLEMLER
HAT ÇALIŞMA MÜSADESİ ENERJİ KESİLMEDEN ÇALIŞMAMAK TOPRAKLAMA YAPMAK KİLİTLENEBİLİR ŞALTER VE PANO KULLANMAK ENERJİ ALTINDA SİGORTA DEĞİŞTİRMEMEK ONARIMDAN SONRA KORUYUCU ÖZELLİKLERİN. DEĞİŞMEMESİNİ SAĞLAMAK KALİTELİ VE SÜREKLİ EĞİTİM SAĞLAMAK EKİP ÇALIŞMASI YAPMAK ARIZA ANALİZLERİ VE HAZIRLIKLARI YAPMAK

54 İNCELENMİŞ KAZA ÖRNEKLERİ
BURDUR BUCAK TEDAŞ KONYA TÜMOSAN TOKAT NİKSAR KİREÇ FAB. ANTALYA İNŞAAT KARO SİLME İŞİ

55 BAKIM ONARIM BİRİMİ DIŞINDAKİ BİRİMLERİN ELEKTRİK KONUSUNDA DİKKAT ETMESİ GEREKEN HUSUSLAR
BİRİMLERİNDEKİ MAKİNALARIN PERİYODİK BAKIMLARININ YAPILMASINI SAĞLAMAK İŞÇİLERİN GÖREVLERİ DIŞINDA ELEKTRİK ARIZALARINA MÜDAHALE ETMELERİNİN ÖNLENMESİ İŞÇİLERİN BİR ELEKTRİK ARIZASI DURUMUNDA İLGİLİ AMİRLERİNE VE BAKIM ONARIM BİRİMİNE ARZAYI BİLDİRMELERİ

56 ENERJİ HATLARINDA MEYDANA GELEN KAZALAR (1995 YILINDA 22 İLDE)

57 FABRİKA ALANINDAKİ KAZALAR

58 ELEKTRİK ENERJİSİNİN İNSAN ÜZERİNE ETKİLERİ