DOĞAL KAYNAKLAR VE KULLANIMI

... konulu sunumlar: "DOĞAL KAYNAKLAR VE KULLANIMI"— Sunum transkripti:

1 DOĞAL KAYNAKLAR VE KULLANIMI
ALTERNATİF KAYNAKLAR

2 Aşağıdaki soruları tartışınız:
İnsanlar,ilk çağlardan bugüne neden doğal kaynak arayışına girmişlerdir? Tartışınız. Ekonomik faaliyet deyince ne anlıyorsunuz? Doğal kaynakların önemi hep aynı mıdır? Değilse önemini değiştiren sebepler neler olabilir? Günlük yaşamınızda kullandığınız doğal kaynaklar nelerdir?

3 Geçmişten günümüze doğal kaynaklar
PALEOLİTİK ÇAĞ ( KABATAŞ) Temel geçim kaynağı; avcılık ve toplayıcılık.Taş önemlidir.( çakmaktaşı-obsidiyen) MEZOLİTİK ÇAĞ ( YONTMATAŞ) – NEOLİTİK ÇAĞ ( YENİTAŞ) Tarımsal faaliyet başlar.TOPRAĞIN – SUYUN önemi artmaya başlar. Hayvancılık SUYUN önemini artırır.Ayrıca çanak çömlek yapımı da başlar. KALKOLİTİK ÇAĞ ( MADEN ÇAĞI) Demir ve bakır işlenmeye başlanır.Madenlerin önemi artmaya başlar. Bunları eritmek için; ORMANLARIN önemi artmaya başlar. Sabanın icadı ile toprak ve suyun önemi artmaya devam eder. SANAYİ ÇAĞI Buhar makinesinin icadı ile; KÖMÜR Dinamonun icadı ile; SU Pulluğun icadı ile; TOPRAK ve SU İçten yanmalı motorun icadı ile;PETROL Petrol ve doğal gaz kullanılmaya başlar.Sanayileşme ile insanların ekonomik gelir seviyeleri yükselir,ayrıca boş zamanları artan insanlar TURİZM faaliyetine daha çok katılmaya başlarlar. Turizmle birlikte; DOĞAL GÜZELLİKLERİN –TARİHİ ve KÜLTÜREL MİRASIN önemi artar.

4 Doğal Kaynakların önemini etkileyen faktörler
Nüfus artışı İhtiyaçlar Doğal kaynak kullanımındaki yöntem ve teknikler Keşif ve icatlar

5 DOĞAL KAYNAKLAR TAŞLAR MADENLER TOPRAK ORMANLAR SU RÜZGAR KÖMÜR PETROL
TURİZM

6 VERİLEN TABLOYU İNCELEYİNİZ
Keşif ve icatlar Önemi artan Tarımsal faaliyetler TOPRAK Buhar makinesinin icadı KÖMÜR Dinamonun icadı SU Neolitikte hayvanların evcilleştirilmesi SU -MERALAR Gemi yapımının yaygınlaşması –Kağıdın icadı ORMANLAR Gezip - görme isteği DOĞAL GÜZELLİKLER-TARİHİ VE KÜLTÜREL MİRAS

7 VERİLEN TABLOYU İNCELEYİNİZ
Doğal Kaynak Her dönemde kullanıldı Yakın Zamanda keşfedildi Taşlar X Petrol Kömür Toprak Doğal gaz Su

8 VERİLEN TABLOYU İNCELEYİP TARTIŞINIZ
Doğal kaynaklar Kullanımı nasıl değişir? Toprak Tarımla birlikte önemi artar Çanak çömlek seramik ylpımında kullanılır Su Kömür Demir Orman Petrol Rüzgar Mera

9 Doğal Kaynak Kullanımını Etkileyen Faktörler
Doğal Kaynağın Potansiyeli Kaynağın Rezervi Kaynağın verimliliği 2. Doğal kaynağın kullanımında kullanılan yöntem ve teknikler 3. İhtiyaçlar

10 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
ORMANLAR Aşırı kullanım Sanayide Demir yollarında Madencilikte Tarım alanı açmak için Yerleşim alanı açmak için Sonuç: Yerine yenisi dikilmez ise hızla yok olur. Orman ürünleri azalır Orman ürünleri fiyatları yükselir Doğal güzellik bozulur Su dengesi bozulur Erozyon hızlanır İklim bozulur

11

12 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
2. AKARSULAR Aşırı su kullanımı ( salma sulama gibi)- barajlar yapılmalı Atıklarla (evsel-sanayi –zirai vs.) kirletme Yataklardan kum- çakıl alma Yatağını değiştirme Dere yataklarını gereksiz işgal etme Sonuç: Hızla azalan su kaynakları kirlenme sel ve taşkınlar

13

14 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
3. GÖLLER Aşırı kullanma Havzasına baraj yapımı Atıklarla (evsel-sanayi –zirai vs.) kirletme Sonuç: Su azalması kuruma kirlenme Ekonomik faaliyetlerin değişmesi ekosistemin bozulması ( biyoçeşitlilik azalması) Uçan kuşların göç yollarının değişmesi

15

16 Kuruyan göller flamingo mezarı gibi İç Anadolu'da kuruyan göller sebebiyle 30 kuş türü bölgeden silindi. Tuz Gölü'nde yapılan araştırmada uçamayacak kadar küçük yüzlerce flamingonun öldüğü tespit edildi.

17 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
4. TARIM ALANLARI Aşırı kullanma Amacı dışında kullanma ( yerleşim-sanayi –ulaşım amaçlı) Kirletme Sonuç: Tarım alanlarının daralması tarımsal nüfus yoğunluğunun artması Kırsal alandan kentsel alana göç Tarım ürünlerinde azalma Tarımsal ürün fiyatlarında artış Tarımsal ihracatın aazalması-ithalatın artması

18

19 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
5.MERALAR Aşırı otlatma Zamansız otlatma Amacı dışında kullanma (tarım-yerleşme-sanayi alanı) Sonuç: Otlakların azalması Mera hayvancılığının olumsuz etkilenmesi Hayvancılık girdilerinin artması (yem) Hayvansal ürünlerin azalması Hayvansal ürünlerinin fiyatlarının artması

20 Doğal Kaynak Kullanımındaki yanlışlıklar ve sonuçları
6.YER ALTI SULARI Aşırı kullanımı Atıklarla kirletilmesi Sonuç: Taban suyu seviyesinin azalması Yer altı sularının dolayısı ile yer üstü sularının azalması Kuraklık Yer göçmeleri

21

22

23 KAYNAKLARIN TÜKENEBİLİRLİĞİ VE ALTERNATİF KAYNAKLAR

24 İnsanları alternatif doğal kaynak kullanımına yönelten sebepler:
Kulanilan kaynaklar( enerji) tükenmekteler,yerlerine yenilerini arama Fosil yakıtlar çevreyi kirletmekte olduğu için temiz kaynak arama

25 DOĞAL KAYNAKLAR ALTERNATİFLER TAŞLAR MADENLER TOPRAK ORMANLAR SU
RÜZGAR KÖMÜR PETROL NÜKLEER ENERJİ GÜNEŞ DALGA ENERJİSİ GELGİT ENERJİSİ HİDROJENENERJİSİ BİOENERJİ HİDROELEKTRİK JEOTERMAL

26 SU DOĞAL GAZ

27 TAŞ KÖMÜRÜ PETROL

28 RÜZGAR

29 TOPRAK ORMAN

30 ALTERNATİF ENERJİ KAYNALARI
NÜKLEER ENERJİ Nükleer reaktörlerde atom çekirdeğinin parçalanması veya çekirdek kaynaşması sırasında açığa çıkan enerjidir. Nükleer yakıtlar ise uranyum ve toryumdur. Bu maddelerden çok yüksek oranda elektrik enerjisi elde edilmektedir.Nükleer teknoloji,dünyanın elektrik gereksiniminin %17 sini karşılamanın yanı sıra tıpta ve endüstri de kullanılan bir çok izotopun üretilmesi içinde kullanılmaktadır.Bunlarla birlikte 250 yi aşkın gemi ve deniz altı,nükleer enerji hareket edebilmektedirler.

31 Türkiye, yaklaşık 50 yıldır süren nükleer enerji serüveninde sona yaklaşıyor. Mersin'de inşa edilecek ilk nükleer santral için daha önce Rusya ile anlaşan Türkiye, Sinop'ta yapılması planlanan ikinci nükleer santral için seçimini Japonya'dan yana yaptı. Sinop ve Mersin'de kurulacak nükleer santraller devreye alındığında, Türkiye yıllık 7,2 milyar dolar tutarında enerji ithalatından kurtulmuş olacak. Nükleer enerji, Türkiye için enerji arz güvenliğinin sağlanması, enerjide ithalat bağımlılığı ve cari açığın azaltılması bakımından büyük önem taşıyor. Nükleer enerji serüvenine 1960'lı yıllarda başlayan Türkiye, Mersin Akkuyu'nun ardından ikinci somut adımı Sinop için attı.Mersin'de inşa edilecek ilk nükleer santral için daha önce Rusya ile anlaşan Türkiye, Sinop'ta yapılması planlanan ikinci nükleer santral için seçimini Japonya'dan yana yaptı.

32 Önümüzdeki 4 yıl içinde inşasına başlanacak santralin 2023 yılına kadar devreye alınması planlanıyor. Mersin Akkuyu'da yapılacak nükleer santralin ise 2019 yılına kadar bitirilmesi bekleniyor. Önümüzdeki dönemde de üçüncü nükleer santralin yeri konusunda çalışmalar başlayacak.Türkiye, 2030 yılında toplam elektrik üretiminin en az yüzde 15'ini nükleer enerjiden elde etmeyi planlıyor. Nükleer santralle ilgili uzun süredir müzakere masasında olan Türkiye, önümüzdeki 10 yıl içinde doğalgazın yerine mümkün olduğunca nükleeri ikame etmeyi planlıyor. Akuyyu'da veSinop'ta kurulacak nükleer santraller devreye alındığında yılda yaklaşık 80 milyar kWh elektrik üretilmesi öngörülüyor. Bu miktarda bir elektriği doğalgaz santralinden elde etmek için 16 milyar metreküp doğalgaz ithalatına karşılık yıllık 7,2 milyar dolar ödenmesi gerekiyor. Dolayısıyla, 3 yılda sadece doğalgaz ithaline ödenecek para ile Mersin-Akkuyu'da 4 ünite nükleer santral kurulabiliyor.

33

34 GÜNEŞ ENERJİSİ Temiz ve masrafsız bir enerji kaynağıdır.ABD, İsrail, Dominik Cumhuriyeti,İtalya gibi ülkeler güneş enerjisinden yararlanmaktadırlar.

35 Güneş enerjisinin kullanım alanları
Trafik İşaret Lambalarında  Trafik işaret lambalarının enerji ihtiyaçlarını karşılamak için güneş enerjisinden yararlanılmaktadır.  Trafikteki tüm lambalar güneş enerjisiyle çalışmaz. Güneş enerjili trafik lambaları genellikle şebekeden uzak alanlarda kullanılır. Lambanın üzerinde bulunan güneş pili hem lambaya ışık verir hem de fazla enerjiyi gece kullanılmak üzere bataryaya depo eder.

36 Evlerin Elektrik İhtiyacının Karşılamasında Evlerin çatısına yerleştirilen güneş panelleri (güneş pilleri) büyüklükleri oranında elektrik üretirler. Üretilen elektrik çevreye hiç zarar vermez ve paneller neredeyse hiç bakıma gerek duymadan yıllarca çalışır.

37 Cep Telefonlarının Şarj Edilmesinde Cep telefonu gibi taşınabilir cihazları şarj etmek için küçük güneş pilleri kullanılmaktadır. Bahçe Aydınlatmasında  Üst bölgesinde güneş pili barındırın lambalar gece boyunca ışık yayarak masrafsız aydınlanma sağlayarak

38 Sıcak Su Üretilmesinde  Çatılara yerleştirilen kolektörler sayesinde güneşin ısıtma etkisinden yararlanarak su ısıtılmaktadır. Isıtılan su evin sıcak su ihtiyacının tamamını karşılayabilir. Sokak Aydınlatmasında  Taşıt yollarını veya sokakları aydınlatmak ciddi maliyetler oluşturur. Henüz yaygınlık kazanmasa da sokak aydınlatmada güneş pillerinden yararlanılmaktadır.

39 Güneş Arabalarında  Güneş enerjisiyle çalışan otomobiller prototip aşamasını geçebilmiş değil. Bununla birlikte teknolojideki gelişmeler ilerde güneş enerjisiyle çalışan otomobillerde seyehati mümkün kılacak. Uçaklarda Güneş enerjisinin uçaklarda kullanımı da henüz deneysek aşamada. Günümüzde havada uzun süre kalması gereken bazı casus uçak modellerinde ve yanda resmini gördüğünüz NASA'nın deneme uçağında güneş pilleriyle yakıtsız uçuş gerçekleşmektedir.

40 Hesap Makinelerinde Hesap makineleri minik güneş hücreleri taşırlar
Hesap Makinelerinde  Hesap makineleri minik güneş hücreleri taşırlar. böyle bir hesap makinesi pil değiştirme derdi olmadan yıllarca çalışabilmektedir. Yapay Uydularda  Yıllarca uzayda duran uyduların elektronik aletleri gerekli enerjiyi güneş panellerinden alır. Her uyduda elektrik üreten güneş paneli bulunur.

41 Soğutma Sistemlerinde  Güneş enerjisiyle üretilen sıcak su bazı ek düzeneklerle soğuk su üretilmesinde de kullanılır. Yemek Pişirilmesinde  Güneş ocağı denilen yoğunlaştırıcı sistemler sayesinde güneş ışınların kabın üzerinde toplanarak yemek pişirilir

42 Biyoenerji İnsanlar tarafından uygulanan süreçler sonucunda doğal ürünlerden elde edilen enerjiye biyoenerji denir. Organik maddelerden (odun, yağ, tohum bitkisi, elyaf bitkileri, hayvansal atıklar gibi) enerji kaynağı olarak yararlanılmasına biyokütle, organik bazlı atıkların oksijensiz ortamdaki fermantasyonu sonucu ortaya çıkan renksiz, kokusuz, mavi renkle yanan gaza biyogaz, kolza, ayçiçeği, soya, aspir gibi yağlı tohum bitkilerinden edilen yağların ve hayvansal yağların bir katalizör eşliğinde alkol ile reaksiyonu sonucunda açığa çıkan ve yakıt olarak kullanılan ürüne biyodizel denir.

43 HİDROJEN ENERJİSİ Dünyada en yaygın olan elementtir.Hidrojen,motor yakıtı olarak kullanılabildiği gibi sanayide,elektrik üretiminde ve konutların ısıtılmasında kullanılabilir. Brezilya,kanada,Japonya,Almanya ve Suudi Arabistan,hidrojen üreten ülkelerin başlıcalarıdır.

44 Çanakkale’nin Bozcaada ilçesindeki, Türkiye’nin ilk hidrojen adasında elektrik üretilmeye başlandı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın desteğiyle Birleşmiş Milletler Sınai Kalkınma Örgütü (UNIDO) Uluslararası Hidrojen Enerji Teknolojileri Merkezi (ICHET) tarafından çalıştırılan pilot tesiste, ilk aşamada kaymakamlık veya adadaki 20 evin elektrik ihtiyacını karşılayacak üretim yapılabilecek.

45

46

47 RÜZGAR ENERJİSİ Dünyada ilk rüzgar türbini danimarkada keşfedilmiştir.ABD,Ve Danimarka bu enerji kaynağından en fazla yararlanan ülkelerdir.

48

49

50 Jeotermal enerji Jeotermal enerjiden ısıtmada, endüstride, tarımda ve elektrik üretiminde faydanılmaktadır. Yeni zelanda, İzlanda ve ABD gibi ülkeler bu enerjiden yararlanmaktadır.

51

52 Dalga enerjisi Okyanus dalgaları büyük enerji kaynağı oluşturmaktadır. Fransa ve ABD kıyılarında dalga enerjisi üreten tesisler kurulmuştur.

53 Pelamis medir? Pelamis adlı küçük bir deniz yılanı
Dalgalar güçlü ve sınırsız bir doğal yenilenebilir enerji kaynağıdır.Bu enerji, dalganın yüzeyinden yada yüzey altındaki dalgaların basıncından elde edilmektedir. Dalgalanma bilindiği gibi rüzgarın su yüzeyinde yaptığı salınım hareketidir.Dalga enerjisi makineleri de bu hareketten ve bu hareket sonucu oluşan basıncı kullanarak enerji üretirler.

54 pelamis

55 Gelgit enerjisi Fransa, Rusya, Çin, Kanada, ABD gelgit enerjisinden elektrik üreten başlıca ülkelerdir.

56 Hidroelektrik enerjisi
Sera gazları, SO2 ve partikül emisyonlarının olmaması avantajına sahiptir. Dünya elektrik üretiminin %17 si hidroelektrikten karşılanmaktadır.

57