MALİ VE TİCARİ BORÇLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ

... konulu sunumlar: "MALİ VE TİCARİ BORÇLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ"— Sunum transkripti:

1 MALİ VE TİCARİ BORÇLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ
7. Hafta MALİ VE TİCARİ BORÇLARA İLİŞKİN DÖNEMSONU İŞLEMLERİ

2 30- MALİ BORÇLAR HESAP GRUBU
Bu hesap grubunda, kredi kurumlarına olan kısa vadeli borçlar ile kısa vadeli para ve sermaye piyasası araçları ile sağlanan krediler ve vadesine bir yıldan daha az bir süre kalan uzun vadeli mali borçların anapara taksit ve faizleri izlenir. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 301 FİNANSAL KİRALAMA İŞLEMLERİNDEN BORÇLAR HESABI 302 ERTELENMİŞ FİNANSAL KİRALAMA BORÇLANMA MALİYETLERİ HESABI(-) 303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANAPARA TAKSİTLERİ VE FAİZLERİ HESABI 304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ HESABI 305 ÇIKARILMIŞ BONO VE SENETLER HESABI 306 ÇIKARILMIŞ DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI 308 MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKLARI HESABI (-) 309 DİĞER MALİ BORÇLAR HESABI

3 BANKA KREDİLERİ HESABININ ENVANTER VE DEĞERLEMESİ
Envanteri: Bankalardan gelen hesap özetleri Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer Dönem sonu işlemleri: Hataların düzeltilmesi Dönemsonuna kadar işlemiş olan kredi faizlerinin kaydı Dönemsonuna kadar tahakkuk etmiş kredi faizlerinin hesaplanması ve kaydı

4 Dönemsonuna kadar İşlemİş kredİ faİzlerİnİn kaydI
Dönemsonunda, kullanılan kredilere ilişkin olarak ilgili banka veya finans kurumu tarafından işletmenin hesabına yansıtılan faiz tutarları varsa bu tutarlar için dönemsonunda aşağıdaki kayıt yapılır. 31/12/20-- 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI XX 300 BANKA KREDİLERİ HESABI XX Kredi Hesabına İşlenen Faiz Tutarının Kaydı

5 Dönemsonuna kadar İşlemİş kredİ faİzlerİnİn kaydI- örnek
Örnek: ’da yapılan kontrollerde, işletmenin dönem içinde “A” bankasından almış olduğu TL tutarındaki kredi için banka tarafından TL faiz tahakkuk ettirildiği ve hesaba işlendiği görülmüştür. 31/12/2009 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI 300 BANKA KREDİLERİ HESABI Kredi Hesabına İşlenen Faiz Tutarının Kaydı

6 Dönemsonuna kadar TAHAKKUK ETMİŞ kredİ faİzlerİnİn kaydI
Dönemsonunda işletmenin kredi borcu varsa ve bu borca ilişkin olarak dönemsonuna kadar işletilen bir faiz tutarı sözkonusu değilse işletmenin kredi sözleşmesi vasıtasıyla dönemsonuna kadar tahakkuk etmiş faiz tutarını hesaplaması ve kayıt altına alması gereklidir. Böyle bir kayıt tahakkuk esasının gereği olup, finansman giderinin ait olduğu yıl içerisinde gider yazılmasını sağlayacaktır. 31/12/20-- 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI XX 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS XX “N” Yılına Ait Faiz Giderinin Kaydı

7 Dönemsonuna kadar TAHAKKUK ETMİŞ kredİ faİzlerİnİn kaydI- ÖRNEK
Örnek: İşletme İş Bankasından tarihinde vadesi 1 yıl olmak üzere TL tutarında kredi almıştır. Kredi tutarı, işletmenin aynı banka nezdindeki …. No’lu mevduat hesabına yatırılmıştır. Kredinin yıllık faizi % 20’dir ve kredinin faizi anaparayla birlikte vade sonunda ödenecektir. 01/04/2009 102 BANKALAR HESABI 01. İş Bankası Alacaklı Cari Hesabı 300 BANKA KREDİLERİ HESABI 01. İş Bankası Borçlu Cari Hesabı İş Bankasından Alınan Kredinin Kaydı

8 ÖRNEK- DEVAMI -2009 yılı için 9 aylık ( ) faiz tahakkuk etmiştir. Bu bilgilere göre 2009 yılına ait finansman gideri tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. x 20 x 9 = TL 1.200 31/12/2009 780 FİNANSMAN GİDERLERİ HESABI 381 GİDER TAHAKKUKLARI HS 2009 Yılına Ait Faiz Giderinin Kaydı

9 32- TİCARİ BORÇLAR HESAP GRUBU
Bu hesap grubu, işletmenin ticari ilişkileri nedeniyle ortaya çıkan senetli ve senetsiz borçların kaydedildiği hesapları kapsar. Bu grup aşağıdaki hesaplardan oluşmaktadır. 320 SATICILAR HESABI 321 BORÇ SENETLERİ HESABI 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI (-) 326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI 329 DİĞER TİCARİ BORÇLAR HESABI

10 SATICILAR HESABININ ENVANTER VE DEĞERLEMESİ
Envanteri: Satıcılarla mutabakat yapılır. Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer Dönem sonu işlemleri: Hataların düzeltilmesi Vazgeçilen borçlara ilişkin işlemler

11 A) HATALARIN DÜZELTİLMESİ- ÖRNEK
Örnek: İşletmenin ’da Satıcı “C” ile yaptığı mutabakat sonucunda Satıcı “C”ye TL borcu olduğu görülmüştür. Aynı tarihte Satıcı “C” ye ait hesabın borç toplamı TL, alacak toplamı TL’dir. Aradaki farkın nedeni araştırılmış ve farkın tarihinde, daha önceki bir tarihte işletmenin borcuna karşılık Satıcı “M”ye yapılan TL tutarındaki ödemenin yanlışlıkla Satıcı “C”ye yapılmış gibi kaydedildiğinden kaynaklandığı tespit edilmiştir. 31/12/2009 320 SATICILAR HESABI 08. Satıcı “M” 320 SATICILAR HESABI 020. Satıcı “C” Hata Düzeltme Kaydı

12 B) VAZGEÇİLEN BORÇLARA İLİŞKİN İŞLEMLER
Şayet işletmenin vazgeçilmiş olan veresiye borçları varsa, sözkonusu borç tutarlarının kayıtlı oldukları borç hesaplarından çıkarılması gerekir. Dönemsonunda böyle bir durum tespit edilmişse, vazgeçilen borç tutarının hesaplardan çıkarılması gerekir. Vazgeçilen kredili borçlara ilişkin olarak aşağıdaki muhasebe kaydı yapılır. 31/12/20-- 320 SATICILAR HESABI XX 549 ÖZEL FONLAR HESABI XX Vazgeçilen Borçlara Ait Kayıt

13 B) VAZGEÇİLEN BORÇLARA İLİŞKİN İŞLEMLER- devamI
Alacaklısı tarafından değersiz alacak niteliğine sahip olan alacaklar borçlu için de vazgeçilen alacak niteliğindedir. Bu tip alacaklar VUK’un 324. maddesinde belirtilen “Konkordato veya sulh yoluyla alınmasından vazgeçilen alacaklar, borçlunun defterlerinde özel bir karşılık hesabına alınır. Bu hesabın muhteviyatı alacaktan vazgeçildiği yılın sonundan başlayarak üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde kar hesabına naklolunur.” hükümlerine tabi olacaktır. Konkordato veya sulh yoluyla vazgeçilen alacak tutarı, borçlu açısından kar hükmünde olup, borçlunun defterinde özel bir karşılık hesabına alınır ve üç yıl içinde zararla itfa edilmediği takdirde izleyen yıl kara aktarılır.

14 VAZGEÇİLEN BORÇLARA İLİŞKİN İŞLEMLER- ÖRNEK
Örnek: İşletmenin TL veresiye alacaklı olduğu “A” AŞ. ödeme güçlüğüne düşmüş 2009 yılı içerisinde konkordato ilan etmiştir. İşletme konkordato anlaşması kapsamında alacağının yarısının tahsilinden vazgeçmiştir. - “A” AŞ.’nin Yapacağı Yevmiye Kaydı 31/12/2009 320 SATICILAR HESABI 02. Alacaklı İşletme (X) 549 ÖZEL FONLAR HESABI 02. Vazgeçilen Borçlar Fonu “Vazgeçilen Borç” Tutarının Özel Fonlar Hesabına Aktarılması

15 ÖRNEK- DEVAMI * Sözkonusu tutar 3 yıl içerisinde zararla itfa edilemezse aşağıdaki kayıt yapılacaktır. 31/12/2012 549 ÖZEL FONLAR HESABI 02. Vazgeçilen Borçlar Fonu 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI “Vazgeçilen Borç” Tutarının Kar Hesabına Devri

16 BORÇ senetlerİ hesabININ ENVANTER VE DEĞERLEMESİ
Envanteri: Satıcılarla mutabakat yapılır. Değerleme Ölçeği: Mukayyet Değer veya Tasarruf Değeri Dönem sonu işlemleri: Hataların düzeltilmesi Borç senetlerinin tasarruf değer ölçeği ile değerlenmesi Vazgeçilen borçlara ilişkin işlemler

17 borç senetlerİNİN TASARRUF DEĞER ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENMESİ
* Hesaplanan reeskont tutarına ilişkin olarak dönemsonunda aşağıdaki kayıt yapılır: Borç Senetlerine İlişkin Reeskont Tutarının Kaydı 31/12/200X 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI(-) XX 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ XX HESABI (-) * Sözkonusu reeskont tutarına ilişkin olarak izleyen dönemin başında aşağıdaki kayıt yapılır: Reeskont İşleminin İptaline İlişkin Kayıt 01/01/200Y 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI XX 322 BORÇ SEN. REESKONTU HS.(-) XX

18 BORÇ senetlerİNİN TASARRUF DEĞER ÖLÇEĞİ İLE DEĞERLENMESİNE İLİŞKİN ÖRNEK
Örnek: tarihinde işletmenin senetli borç hesaplarında yaptığı kontrollerde keşide tarihi olan, 9 ay vadeli, % 20 faiz oranlı, TL nominal değerli senetli borcunun olduğu görülmüştür. Bu bilgilere göre senedin tarihindeki reeskont tutarı aşağıdaki gibi hesaplanacaktır. Reeskont Tutarı = 6.000 x 20 x 204 (20 x 204) = 603,25 TL Borç Senetlerine İlişkin Reeskont Tutarının Kaydı 31/12/2009 322 BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI(-) ,25 647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ ,25 HESABI (-)

19 ÖrneğİN DEVAMI İzleyen dönemin başında yapılacak kayıt: 01/01/2010
AKTİF “X” İŞLETMESİNİN TARİHLİ BİLANÇOSU PASİF 321 BORÇ SENETLERİ HESABI 322 BORÇ SEN.REESKONTU(-) ,25 İzleyen dönemin başında yapılacak kayıt: Reeskont İşleminin İptaline İlişkin Kayıt 01/01/2010 657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HESABI ,25 322 BORÇ SEN. REESKONTU HS.(-) ,25

20 VAZGEÇİLEN BORÇLARA İLİŞKİN İŞLEMLER- ÖRNEK
Örnek: tarihinde senetli borçlarda yapılan kontrollerde, işletmenin TL’lik senetli borcunun “vazgeçilen borç” haline geldiği, buna yönelik olarak dönem içinde herhangi bir kaydın yapılmadığı görülmüştür. Sözkonusu borca ilişkin olarak dönemsonunda yapılması gereken yevmiye kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 31/12/2009 321 BORÇ SENETLERİ HESABI 549 ÖZEL FONLAR HESABI 02. Vazgeçilen Borçlar Fonu “Vazgeçilen Borç” Tutarının Özel Fonlar Hesabına Aktarılması