Ebeveynlik Kuram ve Araştırmalarıı

... konulu sunumlar: "Ebeveynlik Kuram ve Araştırmalarıı"— Sunum transkripti:

1 Ebeveynlik Kuram ve Araştırmalarıı
Anne – baba eğitimi Ebeveynlik Kuram ve Araştırmalarıı Öğr. Gör. Can ÜNVERDİ

2 Konular 20. yüzyılda ebeveynlik çalışmaları Ebeveynlik kuramları
Kişisel özellik kuramı Etkileşimsel kuramlar Hümanistik kuramlar Sosyal – bilişsel kuram Aile sistemi kuramı Yapısal – işlevsel kuram Bağlanma kuramı Biyoekolojik kuram

3 20. yy ’da ebeveynlik çalışmaları
Antropolojik çalışmalar Grupların gelenek, görenek ve uygulamaları Kültür ve ebeveynlik tarzları Gelişimsel aşamalarda ebeveynlerin rolleri Ebeveynlerle çocuklar arasındaki günlük ilişkiler – ebeveynlik davranışları

4 20. yy ’da ebeveynlik çalışmaları
Kültürün aktarılması “Çocuk eğitimi” Kültüre uygun davranışlar Yetişkinliğe hazırlık Anne – babaların görevleri

5 20. yy ’da ebeveynlik çalışmaları
Psikolojik çalışmalar Bebeklik, erken çocukluk Gelişim aşamaları Norm oluşturma Ebeveynlik çalışmaları – beslenme, tuvalet eğitimi, katı öneriler

6 20. yy ’da ebeveynlik çalışmaları
Mark Baldwin çocuğun ortamı çocuğun ailesi ile ilişkileri John watson ödül ve cezalar çocuklar – edilgen varlıklar çocuk yetiştirme yöntemleri Head Start – 1965 Babanın çocuk yaşamındaki önemi – 1980

7 Ebeveynlik kuramları Kuram
Gözlem ve bulgular arasında ilişkiler kurularak oluşturulan çerçeve Ebevylerin davranışlarında görülen genel örüntüler Tek bir aileyle ilgilenmez Genel davranış örüntüleri

8 Ebeveynlik kuramları Kişisel özellik kuramı Kalıcı kişisel özellikler
İçsel özelliklerin davranışa yansıması Psikanalitik kuram Ebeveynin kişilik özelliği çocuğun uyumunu etkiler Duygusal gereksinimlerin karşılanması Empati, özerklik tanıma, duygusal yakınlık, öz yetkinlik

9 Ebeveynlik kuramları Beş faktörlü kişilik modeli Faktör analizi
Temel kişilik özellikleri Kişilik özelliklerinin davranışa etkisi Dışadönüklük Uyumluluk Öz disiplin Duygusal dengelilik Yeni deneyime açıklık

10 Ebeveynlik kuramları Dışadönüklük
Kişinin çevresiyle olan etkileşiminin miktarı Girişken, sevecen, sosyal, enerjik Durgun, soğuk, mesafeli, çekingen Ebeveynlik sosyal bir görevdir. Uyumluluk İş birliği yapan, nazik, esnek, kibar, bağışlayıcı, yardım sever Hırslı, alaycı, şüpheci, bencil

11 Ebeveynlik kuramları Özdisiplin
Düzenli, sorumluluk duygusu gelişmiş, organize, çalışkan, planlı Dağınık, dikkatsiz, plansız Katı – otoriter ebeveynlik İlgisiz ebeveynlik

12 Ebeveynlik kuramları Duygusal dengelilik
Yaşam olayları karşısında kişinin gösterdiği uyum Sakin, rahat, uysal, barışçıl, dengeli Kaygılı, sinirli, fevri Sevgi gösterme, övgü – tehdit, korkutma, aşağılama Yeni deneyime açıklık Hayal gücü, yaratıcı, çok yönlü, meraklı Baba – çocuk bakımına katılım

13 Ebeveynlik kuramları Öz değer Kişinin kendisi ile ilgili düşünceleri
Olumlu – olumsuz duygular Duyarlı ve destekleyici ebeveynler Denetim odağı Kişinin yaşamı üzerindeki kontrol algısı İçsel denetim odağı Dışsal denetim odağı Yoğun, sıcak, destekleyici iletişim Olumsuz kontrol yöntemleri

14 Ebeveynlik kuramları Etkileşimsel kuramlar
Büyüme sürecinde hem çocuklar hem de ebeveynler değişir. Ebeveynler, eş ilişkileri, evlilik doyumu, aile dinamiği Çocuğa etkin rol Mizaç özellikleri Cinsiyet

15 Ebeveynlik kuramları Zor mizaç
Annede öfke, yetersizlik duygusu, engellenmişlik, duyarsızlık, olumsuz tepkiler, özgüvende düşme, öz yetkinlik algısında azalma, stres, depresyon Babada depresyon, kaygı, kuşku Eşler arası ilişki – rollerin yerine getirilemediği hissi, çatışma, sevginin azalması

16 Ebeveynlik kuramları Cinsiyet Çocuktan beklentiler
Çocukla paylaşılan duygular Oyuncak seçimi Baba tepkileri – ağlayan erkek çocuk Oynanan oyunlar Vakit geçirilen ebeveyn

17 Ebeveynlik kuramları Hümanistik kuram Maslow

18 Ebeveynlik kuramları Katı disiplin Çocuğu iç dünyasından kopartır.
Kendini gerçekleştirmeden uzaklaştırır. Dışsal denetim odağı yaratır. Gereksinimlerin dikkate alınmaması Beklentilere göre hareket etme Ebeveynleri memnun etme Bağımlı düşünce

19 Ebeveynlik kuramları Sosyal – bilişsel kuram
Gözlem, model alma, taklit Pekiştirme – cezalandırma Yakın kişilerin model alınması Toplum kurallarının ve normların öğrenilmesi Gelişim, toplumsallaşma ve kültür aktarımı model olma pekiştirme cezalandırma

20 Ebeveynlik kuramları Aile sistemi kuramları
Sistem: Kendi aralarında ve çevreyle etkileşim içinde bulunan üyeler kümesi Ailedeki her üye birbirini etkiler. Bireylere değil ailenin bütününe odaklanılmalıdır. Aile bilgi akışı sayesinde hem iç dengesini korur hem de çevreye uyum sağlar.

21 Ebeveynlik kuramları Aile döngüsü – dengenin yeniden sağlanması
Alt sistemler anne – baba anne – çocuk baba – çocuk çocuk – çocuk Her alt sistem bir diğerini etkiler. Üst sistemler akrabalar iş yeri mahalle okul

22 Ebeveynlik kuramları Yapısal – işlevsel kuram
Toplum değişeme karşı direnir. İstikrar ve düzen Sistem içindeki bileşenlerin işlevleri önemlidir. İşlev: toplumun varlığını sürdürmesi

23 Ebeveynlik kuramları Araçsal ve duygusal işlevler
Bireylerin hayatta kalması ve moral, maneviyat Rol dağılımları – cinsiyet Aile içindeki istikrar – toplumsal istikrar

24 Ebeveynlik kuramları Bağlanma kuramı
İlk ilişki – yaşam boyu kurulacak ilişkilerin niteliği Ağlama, gülümseme, cıvıldama Toplumsal uyum Güvenli bağlanma – sosyal beceriler, öz değer, duyarlılık, Güvensiz bağlanma – öfke, içe kapanma

25 Ebeveynlik kuramları Biyoekolojik kuram
Ailenin doğal çevre ve toplumsal çevre ile olan ilişkisi Ailenin çevresi farklı düzeylerden oluşur. Her düzey aileyi ve çocuğu etkiler. Birey her düzeye etkin olarak katılır.

26 Ebeveynlik kuramları

27 Ebeveynlik kuramları Mikrosistem Doğrudan etkileşim
Aile, akrabalar, arkadaşlar, okul, iş, mahalle Bireyleri en çok etkileyen sistem Mezosistem Ebeveynlerin içinde bulunduğu en az iki sistem arasındaki etkileşim İş – aile Aile - okul

28 Ebeveynlik kuramları Ekzosistem
Ailenin doğrudan katılmadığı dışsal sistemler Yerel yönetim, okul yönetimi, iş yeri kararları Makrosistem Toplumsal değerler, gelenekler Kronosistem Tarihsel süreç

29 Teşekkürler… Öğr. Gör. Can ÜNVERDİ