ABDULKADİR ERİŞ ORTAOKULU REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİ

... konulu sunumlar: "ABDULKADİR ERİŞ ORTAOKULU REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİ"— Sunum transkripti:

1 ABDULKADİR ERİŞ ORTAOKULU REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMA SERVİSİ
KAYGI NEDİR ? NASIL BAŞ EDİLİR? SINAV ÖNCESİ TAKTİKLER !

2 KAYGI NEDİR ? Kaygı; Gelecekle ilgili insanı üzen, sıkan bir bekleme hali; güvensizlik duygusu ile karışık bir heyecan durumudur. Az çok uzakta da olsa kişide, şu ya da bu türden bir kötülükle, karşı karşıya geleceği inancı, sezgisi ve korkusu vardır. Kaygı; üzüntü, sıkıntı, korku, başarısızlık duygusu, acizlik, sonucu bilememe ve yargılanma gibi heyecanların birini veya bir çoğunu içerebilir.

3 KAYGININ BİYOPSİKOSOSYAL ETKİLERİ
Kaygıyı oluşturan durumlar her birimiz için farklı olmakla birlikte, kaygıya karşı bedenlerimizin gösterdiği fizyolojik tepkiler birbirine benzemektedir. Bir tehdit veya yeni bir uyarıcı ile karşılaştığımızda, beyinde küçük bir bölge olan hipotalamus, bedenimizin diğer bölgelerine seri işaretler gönderir ve saniyeler içinde, çok karmaşık bir seri bedensel tepkiyi, harekete geçirir.

4 Bedende gelişen bu tepkilerden bireyin fark edebildikleri ise ;
Nabızda artış, Terlemede artış, Kasılmış bir mide, Gergin kaslar, Kalbin hızlı hızlı çarpması, Nefeste daralma, Konsantrasyon güçlüğü, Aşırı tedirginlik, Duyguların yoğunlaşması

5 Kaygının Duygusal Etkileri;
Sinirlilik, Gerginlik, Üzüntü, Düşük öz saygı, Yorgunluk, İlgisizlik, Utanç ve Suçluluk, Değişken ruh hali, Yalnızlık Kaygının Davranışsal Etkileri; Uykuya dalma güçlüğü veya çok erken uyanma, Duygusal patlama, Agresif davranışlar, Aşırı yeme veya iştah kaybı, Titreme, Kaygı yaratan durumlardan kaçınma, Hiçbir şey yapmak istememe

6 Kaygının Zihinsel Etkileri;
Konsantrasyon güçlüğü, Karar verme zorluğu, Unutkanlığın artması, Eleştiri alıp, eleştiri verebilme güçlüğü, Kendi kendini eleştirici düşünceler, Düşüncelerin çarpıtılması, Eskiye oranla daha katı tutumların sergilenmesi.

7 KAYGIYLA NASIL BAŞA ÇIKABİLİRİZ ?
Kaygıyı yenmek için kendinizle olumlu diyalog geliştirin. Diyelim ki, girdiğiniz bir sınavda, yapabileceğiniz bir soruyu dikkatsizlik sonucu atladığınızı fark ettiniz : “ Ne kadar aptalım, bildiğim bir soruyu bile kaçırıyorum.Böyle giderse kendimi asla iyi bir okulda göremeyeceğim.” “ Dikkatsizliğim yüzünden bildiğim halde soruyu yanıtlayamadım.Bu bana iyi bir ders oldu.Demek ki, uzun süreli sınavlarda dikkatim sık sık dağılıyor.Daha fazla sınav uygulayarak bu sorunumu aşabilirim.” İlk düşünce tarzı, kişinin kendisine zarar veren türdendir.İkinci gruptaki düşünceler ise, bir sorunu fark edip çözmeye yöneliktir.

8 Kaygı yaşarken, kişinin kendi kendisine olumlu ve mantıklı mesajlar vermesi yerine, olumsuz mesajlar vermesinin bir yararı olur mu? Bir çok uzmana göre bu sorunun yanıtı “ HAYIR “ dır.Araştırma sonuçlarına göre, olaylar karşısında gösterilen olumsuz tutumlar veya kişinin kendisine söylediği olumsuz sözler, o olay sırasında yaşanan gerginliği ve kaygıyı arttırmaktadır. Sizler için sık rastlanan olumsuz tutumlardan 10 tanesini örneklerle somutlaştırdım.Bu tutumlardan herhangi birinin kaygı karşısında sizin gösterdiğiniz tepkilere benzeyip benzemediğine bakınız.

9 “ YA HEP YA HİÇ “ Türü Düşünme
“ Önümüzdeki hafta yapılacak OKS deneme sınavında ya birinci olurum ya da dershaneyi bırakırım. “ AŞIRI GENELLEME “ Sınavda yine başarısız oldum.Babam kesin beni okuldan alır. “ ZİHİNSEL SÜZGEÇ “ Bu hafta sonu deneme sınavı var.Okul için yapmam gereken çok ödev de birikti.Teyzemin çocukları da bir haftadır bizim evde kalıyor, o yüzden, ders de çalışamadım.Bütün aksilikler beni bulur zaten. “

10 OLUMLUYU GEÇERSİZ KILMAK
“ Evet, aldığım puan, sınıfın en yüksek puanı.Ama o gün şanslıydım.Bunun her zaman böyle olmayacağının farkındayım. “ HEMEN BİR SONUCA VARMAK “ Öğretmenim bugün bana hiçbir şey sormadı.Geçen hafta düşük not aldığım için bana hala kızgın olmalı.Sabahleyin bana ‘ Günaydın ‘ bile demedi.Artık beni sevmediğine ve bana taktığına eminim. “ AŞIRI BÜYÜTME YA DA AŞIRI KÜÇÜLTME “ O, bu okulda okumayı gerçekten hak etti.Evet, belki ikimiz de aynı okulu kazandık ama, o benden çok daha zor koşullarda OKS ‘ye hazırlandı. “

11 DUYGUSAL MANTIK YÜRÜTME
“ İçimde büyük bir sıkıntı var.Bu iyiye işaret değil, belli ki, sınavım kötü geçecek. “ “ – MELİ “ , “ – MALI “ CÜMLELERİ “ Anne ve babamın emeklerini ve beklentilerini boşa çıkarmamak, onları hayal kırıklığına uğratmamak için mutlaka başarılı olmalıyım. “ ETİKETLEME VE YANLIŞ ETİKETLEME “ Yine düşük puan aldım. Ne aptalım ben. “ KİŞİSELLEŞTİRME “ Annemle babamın arası açılmış.Büyük ihtimalle sebep, benim sınav sonucumun düşük olmasıdır.Yoksa niye tartışma yaşasınlar ki? “

12 Eğer, kişi isterse kaygılı durum karşısında kendine söylediği olumsuz bu cümleler yerine olumlularını koyarak kaygısını azaltabilir.Bu tür iç konuşmalara “Başa Çıkma Cümleleri “ denir. Sizlere bu cümlelerden birkaç tane örnek olarak verelim, siz içlerinden kendinize uygun olanı seçiniz Kaygı yaşayacağınız bir duruma girmeden önce, kendinizi buna hazırlayın.Geçmişte benzer bir olayı başarı ile çözmüşseniz, bunu hatırlamaya çalışın.Sonrasında kendinize cesaret verin. “ Dünyanın sonu değil ya ! Altı üstü bir sınav. İnsanlar ne acılar yaşıyorlar. “

13 Cesaretlendirme cümleleri ile kendinizi olabildiğince coşturun.
Şimdi de mantıklı olarak düşünün.Problemi tanımlayın ve elinizdeki seçenekleri gözden geçirin. “ Bu konuda özellikle beni rahatsız eden nedir? Bu probleme ben nasıl bir katkıda bulundum? Problem daha fazla büyümeden neler yapabilirim.? “ Kaygı yaşadığınız anlarda şu tür başa çıkma cümleleri kullanmak uygun olabilir: “ Hemen sonuca gitmemeliyim.Bu doğru bir yaklaşım değil. “

14 “ Omuzlarımın gerginleştiğini hissediyorum. Bu olağan
“ Omuzlarımın gerginleştiğini hissediyorum.Bu olağan.Kaslarımı biraz gevşetebilirsem, kendimi daha sakin ve huzurlu hissedebilirim.” “ Elimden geldiğince sakin olmaya çalışacağım.Kaygının beni hırpalamasına izin vermeyeceğim.” “ Çok rahatsızım, ama bu, dünyanın sonu değil. Nasıl olsa bunu da atlatırım. “ “ Sinirlenmek ve öfkelenmek işleri daha da bozabilir. “ “ Yapamayacağım sorular çıkabilir, paniğe kapılmak beni çıkmaza sürükler.Telaşa kapılmamaya çalışacağım. “

15 Diyelim ki, kaygı yaratan durumu çözdünüz
Diyelim ki, kaygı yaratan durumu çözdünüz. Çözdüğünüz bu durum için kendinizi ödüllendirin.Bu noktada kendinize söylediğiniz sözler, kaygılı durumlar karşısında daha güvenli olmanızı sağlayacaktır. Bunu sakın unutmayınız ! “ İşte yaptım ve oldu.Sınav düşündüğüm kadar kötü olmadı.Aferin Bana. “ “ Sınav kaygımı da yendim ya . Artık hiçbir şey beni tutamaz. “ “ Sınav kaygısı hayatımın tek kabusuydu, yaşasın artık ondan kurtulmayı başardım. “

16 Başa çıkma cümlelerinin yaptığı asıl iş, herhangi bir durumda var olan ama tespit edemediğimiz olumlu bakış açısının kişi tarafından görülmesini sağlamaktır. Belki kendi kendinize yaptığınız bu konuşmalar, kaygıyı hayatınızdan alıp götürmeyecek ancak başa çıkma konusunda önemli bir yol almış olacaksınız.

17 KAYGIYI ARTTIRAN BESLENME ALIŞKANLIKLARI
Bazı yiyecekler sempatik sinir sistemine bağlı kaygı tepkilerini doğrudan uyararak veya yorgunluğu ve sinirsel duyarlılığı arttırarak kaygı oluşumuna katkıda bulunurlar. Sempatomimetik maddeler, kaygı tepkisini taklit eden maddelerdir ve bazı besin maddelerinde doğal olarak bulunurlar.Bu besinlerin alınması vücutta kaygı tepkisini oluşturur.Tepkinin şiddeti de kimyasal maddenin alınma miktarına göre değişir.

18 Kafein, metabolizmayı arttırır ve yüksek düzeyde uyanıklık ve hareketliliğe yol açar.Bunun yanında kaygı hormonlarının da salgılanmasına neden olur. Kafein içeren kahvenin aşırı tüketimi sonucunda kaygı, sinirlilik ve huzursuzluk halleri, dikkati yoğunlaştıramama ve aritmi gibi belirtiler ortaya çıkar. Kahve, çay, kola yerine içilen ıhlamur, adaçayı, nane veya papatya çayı gibi bitki çayları, kafein içermediği için, diğer ürünlerin yol açtığı uyarılma durumunun tersine sakinleştirici ve dinlendirici bir etki gösterirler.

19 Vitamin eksikliği de kaygıya yol açmaktadır
Vitamin eksikliği de kaygıya yol açmaktadır.Kaygılı zamanlarda sinir sisteminin ve iç salgı bezlerinin düzgün çalışabilmesi için özellikle C vitamini ve B kompleks vitaminlere ihtiyaç vardır. Bu vitaminlerin eksikliği, depresyona, uykusuzluğa ve kaygı reaksiyonlarına yol açmaktadır. Bu noktadan hareketle, kaygı yoğunluğunun yaşandığı dönemlerde vitamin takviyesi yapılmalıdır. Unutulmamalıdır ki; düzenli bir yaşam ve dengeli bir beslenme alışkanlığı yaşanabilecek kaygı durumları ile baş etmede bizlere çok yardımcı olacaktır.

20 Sınavı kazanmak için şansınız çok yüksek bile olsa, kendinize bir başka amaç belirleyin.Bu amacın hayatınıza neler kazandıracağı üzerinde durun. Sınavda başarılı olarak, asıl amaca ulaşmak, birinci tercihiniz olmalı ancak, başarılı olamadığınız takdirde yöneleceğiniz ise ikinci tercihiniz olacaktır. Sizin birinci tercihinizi gerçekleştirmenizi diliyorum.Ancak ikinci tercihinize yönelmek de dünyanın sonu değildir.Eğer bu düşünceyi içinize sindirebilirseniz, gayretiniz ve çalışma isteğiniz azalmayacak ancak, sizi başarmaktan alıkoyan sınav kaygısından kurtulmuş olacaksınız.