Gider Maliyet ve Harcama Kavramları

... konulu sunumlar: "Gider Maliyet ve Harcama Kavramları"— Sunum transkripti:

1 Gider Maliyet ve Harcama Kavramları
İŞL 318

2 Soru ;1 Kasım 2009 tarihinde kiralanan bir satış mağazasının iki yıllık kira bedeli olarak peşin TL ödenmiştir. Bu mağaza 1-20 Kasım arasında boş kalmış 21 Kasım da işe başlamıştır. Söz konusu kira finansal tablolarda nasıl gösterilir.

3 Cevap; iki yıllık kira bedeli 36. 000 TL ise bir aylık kira 1
Cevap; iki yıllık kira bedeli TL ise bir aylık kira TL’dir yılı sonunda mali tablolarda 1.500*12= TL gelecek aylara ait giderler olarak döner değerlerde bilançoda gösterilir *10= TL duran değerlerde bilançoda gösterilir. 20 günlük boşa giden kira bedeli olan 1.500/30*20=1.000TL gelir tablosunda olağan dışı gider ve zararlarda, 1.500(bir aylık)+500 (10 günlük) = kira bedeli de pazarlama satış dağıtım giderlerinde gösterilir yılındaki mali tablolarda ise TL gelir tablosunda pazarlama satış dağıtım giderlerinde, TL ise bilançoda dönen değerlerde gösterilir.

4 Soru, Artan üretim nedeniyle yeni bir depo kiralayan işletme 01. 09
Soru, Artan üretim nedeniyle yeni bir depo kiralayan işletme tarihinde iki yıl için TL ödemiştir. Depo alanının %40’ı ilk madde malzeme %60’ı mamul stokları için kullanılmaktadır yılında 100 ton üretilip 80 tonu satılmıştır. Depo kirası finansal tablolarda nasıl gösterilir.

5 Cevap, 60. 000/24 = deponun aylık kirası 2
Cevap, /24 = deponun aylık kirası TL olduğundan 2009 yılı bilançosunda; TL dönen değerlerde TL’de duran değerlerde gösterilir yılı kira bedeli ise 2.500*4= TL’dir yılına ait kira bedelinin %80’ni üretilen malın (üretilen 100 ton, satılan 80 ton olduğu için) maliyetine TL, Bu tutarın %40’ı TL 2009 yılı Gelir tablosunda Satılan Malın Maliyetinde %60’ı ise Satış pazarlama giderlerinde gösterilir.

6 Bu durumda; %80’nin %60’ı ve %20’nin %60’ı ise 4. 800+1. 200=6
Bu durumda; %80’nin %60’ı ve %20’nin %60’ı ise =6.000 TL pazarlama satış dağıtım giderlerinde 2009 yılına ait kira gideri toplamı olan TL’nın %20’sinin %40’ı 800 TL ise bilançoda stoklarda gösterilir. Örnek: Bir Üretim Şirketinin Kasım ayı hesap bakiyeleri aşağıdaki gibidir.

7 Hesaplar Tutarlar Kalanlar Borç Alacak Borç Alacak 15-Stok Hesapları 150 İlk Madde ve Malzeme Yarı Mamuller Mamuller Gelir Tablosu Hesapları 600 Yurt içi Satışlar Satılan Mamuller Maliyeti Paz. Satış Dağ. Gideri Genel Yönetim Giderleri – Maliyet Hesapları 710 D.İlk Madde Malz. Gid D.İlk Madde.Malz. G. Yansıtma Direkt İşçilik Gid Direkt İşçilik Gid. Yansıtma Genel Üretim Gid Genel Üretim Gid. Yansıtma Paz.Satış ve Dağ.Gid Paz.Satış ve Dağ.Gid. Yansıtma Genel Yönetim Gid Genel Yönetim Gid. Yansıtma

8 1. İlk Madde ve Malzeme Satın Alınması
1/a.Örnek; de %18 KDV dahil TL tutarında ilk madde ve malzeme satın alınmış karşılığında TL’lik çek ve TL’lik 61 gün vadeli bir bono düzenlenip verilmiştir. 1/b.Bu malzemenin taşınması için %18 KDV dahil TL ödenmiştir. Muhasebe kaydı aşağıdaki gibi olacaktır. 1/a /12/ İlk Mad. Malz İndirilecek KDV Verilen Çekler ve Öd.Em Borç Senetleri /b İlk Mad. Mlz İndirilecek KDV Kasa İlk maddeler, yardımcı maddeler, işletme ambalaj, kırtasiye, v.b. Malzeme satın alındıkça alış maliyetleri ile 150 İLK MADDE ve MALZEME stok hesabına borç kaydedilir.

9 2.İlk Madde ve Malzeme Tüketimi
Maliyet dönemi sonunda, dönemin ilk madde ve malzeme tüketimleri saptanarak bunlardan üretimle ilgili olup, mamullere doğrudan yüklenebilenler 710- DİREKT İLK MADDE ve MALZEME GİDERLERİ hesabına, üretimde endirekt malzeme olarak tüketilenler 730- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabına ve üretim dışı fonksiyonlarda tüketilmiş olanlar ilgili dönem giderleri hesaplarına borç 150-İLK MADDE ve MALZEME stok hesabına alacak kaydedilerek stoklardan düşülür.

10 2.İlk Madde ve Malzeme Tüketimi
2.Örnek; Şirketin Aralık ayı ilk madde ve malzeme tüketiminin aşağıdaki gibi olduğu saptanmıştır. Üretimde tüketilen ham madde TL Üretimde tüketilen bakım onarım malz TL Satış mağazasında tüketilen ambalaj Malz TL Genel Müdürlükte tüketilen kırt. Büro. Mlz TL Bu bilgilerin kaydı şöyle olacaktır Direkt İlk Mad. Malz. Gd Genel Üretim Giderleri Pazarlama Sat. ve Dağ. Gid Genel Yönetim Gid İlk Madde ve Malz

11 3.İşçilik Giderleri Tahakkuku
Fabrikadaki işçi ücretleri tahakkuk ettikçe, mamuller itibarıyla izlenebilen (direkt) işçilikler720-DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ hesabına izlenemeyen (endirekt) işçilikler ise 730- GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabına borç kaydedilir. Üretim dışı fonksiyonlarda çalışan işçilerin ücretleri ilgili fonksiyonları temsil eden dönem gideri hesaplarının borcuna yazılır.

12 3.Örnek; Aralık ayı işçi ücretleri ile ilgili bilgiler şöyledir.
Fabrika Mağaza Gn.Md.’lük Brüt ücretler Sosyal güvenlik işveren payı Toplam işçilik ücretleri Vergi kesintileri (8.000) (1.000) (500) Sosyal güvenlik kes.(işçi+işveren) (20.400) (2.800) (1.400) İcra kesintileri (100) Ödenecek net ücret Fabrikaya ait brüt işçilik giderlerinin TL’lik kısmının direkt TL’lik kısmının da endirekt olduğu saptanmıştır. Aralık ayı işçi ücret tahakkukuna ait kayıt aşağıdadır. 720-Direkt İşçilik Gid 730-Endirekt İşçilik Giderleri 760-Pazarlama Satış Dağ.Gid 770-Genel Yönetim Giderleri 335- Personele Borçlar 360-Ödenecek Vergi ve Fonlar 361-Öd.Sosyal Güvenlik Kes 369- Ödenecek Diğer Yüküml /

13 4.Diğer İşletme Giderleri
4/a.Örnek;Fabrikadaki ana elektrik sayacı tarihinde ilgili personel tarafından okunmuş ve Aralık ayında tüketilmiş enerjinin TL olduğu hesaplanmıştır. Söz konusu fatura ertesi ay gönderileceği için aşağıdaki kayıt yapılır. 4/a Genel Üretim Giderleri Maliyet Giderleri Karşılığı / Malzeme ve işçilik dışındaki işletme giderleri (yönetici teknik eleman ve diğer personel ücretleri, dışarıdan sağlanan fayda ve hizmet giderleri, çeşitli giderler, vergi resim ve harçlar, amortismanlar ve finansman giderleri) yapıldıkça veya tahakkuk ettikçe, ait oldukları işletme fonksiyonlarını temsil eden gider hesaplarına borç ilgili pasif hesaplarına (KASA, BORÇ SENETLERİ, GİDER TAHAKKUKLARI, MALİYET GİDERLERİ KARŞILIĞI, v.b. ) alacak kaydedilir. Bu giderlerden üretim fonksiyonu ile ilgili olanlar 730-GENEL ÜRETİM GİDERLERİ hesabına kaydedilir.

14 4.Diğer İşletme Giderleri
4/b.Örnek;Aralık ayı amortisman tutarı fabrika binası ve makineleri için TL ve satış mağazası ve demirbaşları için 800 TL ve genel müdürlük bina cihaz ve demirbaşları için TL olarak hesaplanmış ve aşağıdaki kayıt yapılmıştır. 4/b Genel Üretim Giderleri Pazarlama Satış ve Dağıtım Gid Genel Yönetim Giderleri Birikmiş Amortismanlar /

15 4/c. Örnek; tarihinde bir gazeteye verilen reklam karşılığında %18 KDV dahil TL ödenmiştir. Kaydı aşağıdaki gibidir. 4/c İndirilecek KDV Pazarlama Satış ve Dağıtım Gid Kasa /

16 4/d. Örnek; Şirketin çalıştığı bankadan gelen hesap özetinden Aralık başında alınan kısa vadeli kredi için TL faiz tahakkuk ettirilerek hesaba ilave edildiği görülmüş ve aşağıdaki kayıt yapılmıştır. 4/d Finansman Giderleri Banka Kredileri / Eğer bankadan hesap özeti gelmemiş olsaydı ve tahakkuk eden faiz şirket tarafından hesaplanarak kaydedilmiş olsaydı bu durumda 300-BANKA KREDİLERİ hesabı yerine 381-GİDER TAHAKKUKLARI hesabı kullanılacaktı.

17 5.İşletme Giderlerinin İlgili Hesaplara Yansıtılması
Maliyet dönemi boyunca gider hesaplarında biriken giderlerin dönem sonunda dönemsel toplamlarının 7 no.lu hesap sınıfında sonu 1 ile biten 7x1- YANSITMA HESAPLARI aracılığı ile ilgili hesaplara aktarılır.

18 5.İşletme Giderlerinin İlgili Hesaplara Yansıtılması
Yansıtma Kayıtları adıyla bilinen bu aktarmalarda direkt ilk madde ve malzeme ile direkt işçilik giderlerinin tamamı, genel üretim giderlerinin ise çalışmayan kısım giderleri dışında kalan bölümü 151-YARI MAMULLER(ÜRETİM) hesabına gönderilerek üretim maliyetlerine yüklenir. Maliyet dönemi içerisinde çalışmamış kısımlara ait kira, amortisman, vergi devamlı personel ücretleri v.b. Sabit genel üretim giderleri 680-ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI hesabı borcuna yansıtılmak suretiyle gelir-gider tablosuna aktarılır. Dönem giderleri ise gelir-gider tablosu hesapları kapsamında (6 no.lu hesap sınıfında)yer alan aynı adlı hesaplara yansıtılır. Yukarıdaki örneklerde yapılan kayıtlarla fonksiyonel giderlere ait defteri kebir hesapları aşağıdaki şekli almıştır.

19 720-Direkt İşçilik Giderleri Dön.Başı 50.000 50.000 Yıllık Top.100.000
Üretim Giderleri Dönem Giderleri 710- Direkt İlk Md.ve Mlz. Gd. Dön.Başı (2) Yıllık Top 720-Direkt İşçilik Giderleri Dön.Başı 50.000 Yıllık Top 730-Genel Üretim Giderleri Dön.Başı 10.000 20.000 (4.a) (4.b) Aralık Top Yıllık Top 760- Paz.Satış ve Dağ. Gid. Dön.Başı 2.000 9.700 (4.b) (4.c) Aralık Top Yıllık Top 770-Genel Yönetim Giderleri Dön.Başı 3.000 4.800 (4.b) Aralık Top Yıllık Top 780-Finansman Giderleri (4.d)

20 5/a. Örnek; Genel üretim giderlerinden 5
5/a.Örnek; Genel üretim giderlerinden TL’lık bölümünün kırılan bir makine ana parçasının yenisi getirilinceye kadar üretime ara verilen bir haftalık sürede tahakkuk eden sabit giderlerden oluşmuştur. Üretim giderlerinin yansıtması aşağıdaki şekilde yapılmaktadır. 5/a 151- Yarı Mamuller (Üretim) 680- Çalışmayan Kısım Giderleri 711-Direkt İlk Md. Mlz. Gd. Yans 721-Direkt İşçilik Gid.Yansıtma 731-Genel Üretim Gid.Yansıtma /

21 5/b.Aralık ayına ait dönem giderlerine ilişkin yansıtma kaydı aşağıdaki gibidir. 5/b Pazarlama Satış ve Dağ.Gid Genel Yönetim Giderleri Kısa Vadeli Borçlanma Giderler Pazarlama Satış Dağıtım Yans Genel Yönetim Gid. Yansıtma Finansman Gideri Yansıtma /

22 6.Tamamlanan Mamul Maliyetinin Mamul Stoklarına Aktarılması
6.Örnek; yapılan maliyet saptama çalışmaları sonucu Aralık ayında üretimi tamamlanan mamullerin toplam üretim maliyetinin TL olduğu anlaşılmış ve aşağıdaki kayıt yapılmıştır Mamuller Yarı Mamuller (Üretim) Bu kayıtla 151-YARI MAMULLER hesabı aşağıdaki şekli alacaktır. 151-Yarı Mamuller (Üretim) Kasım ayından gelen Kasım ayından gelen /a maddesinden maddeden Toplam Toplam

23 6.Tamamlanan Mamul Maliyetinin Mamul Stoklarına Aktarılması
Maliyet dönemi (ay) sonunda o dönemde tamamlanmış mamullerin üretim maliyeti hesaplanarak 151-YARI MAMULLER (ÜRETİM) hesabından MAMULLER hesabının borcuna aktarılır. Bu kayıttan sonra, yarı mamuller hesabının borç kalanı ay sonu itibarıyla henüz üretimi tamamlanmamış ( yarı) mamullerin üretim maliyetini gösterir.

24 7.Satışların Kaydı 7.Örnek; tarihinde yurt içinde bir toptancıya %18 KDV dahil TL’lık satış yapılmış, karşılığında TL’lık kısmı daha önceden alınmış avansa mahsup edilmiş, TL’lık çek ve TL’lık 3 ay vadeli senet alınmış ve aşağıdaki kayıt yapılmıştır Alınan Çekler Alacak Senetleri Alınan Sipariş Avansları Hesaplanan KDV Yurtiçi Satışlar / Yapılan satışlar günü gününe yapılan satışları temsil eden gelir hesaplarına alacak, ilgili aktif ve pasif hesaplara (KASA, ALINAN ÇEKLER, ALICILAR, ALACAK SENETLERİ, ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI, v.b.) borç kaydedilir.

25 8.Satılan Mamullerin Maliyetinin Gelir-Gider Tablosuna Aktarılması
8.Örnek; Aralık ayında yapılan TL’lik (7.) satışın aylık üretim birim maliyetlerin saptanmasından sonra maliyetinin TL olduğu saptanmıştır Satılan Mamuller Maliyeti Mamuller / Bu kayıttan sonra şirketin 152-MAMULLER hesabının görüntüsü aşağıdaki gibi olur. 152-Mamuller Kasım ayından gelen Kasım ayından gelen Maddeden Maddeden Toplam Toplam Maliyet dönemi sonunda, dönem boyunca satılmış olan mamullerin üretim maliyeti hesaplanıp, 152-MAMULLER hesabından çıkartılarak bir gelir-gider tablosu hesabı olan 620-SATILAN MAMULLER MALİYETİ hesabının borcuna aktarılır. Bu kayıttan sonra, mamuller hesabının borç kalanı, henüz satılmamış mamullerin üretim maliyetini gösterir.

26 9.Ana Faaliyet Dışı Gider ve Zararlar
Tekdüzen hesap planında işletmenin ana faaliyeti ile ilgili olmadığından ve/veya zarar niteliği taşıdığından 7 no.lu maliyet hesapları kapsamına girmeyen kalemlerin doğrudan doğruya 6 no.lu gelir-gider hesaplarına kaydedilmesi öngörülmüştür. Bunlar; 65- DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE ZARARLAR grubunda Komisyon Giderleri, Karşılık Giderleri, Menkul Kıymet Satış Zararları, Kambiyo Zararları, Reeskont Faiz Giderleri ve Diğer (Olağan) Gider Zararlar ile 68-OLAĞAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR grubunda Önceki Dönem Gider ve Zararları ve Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar şeklinde sıralanmıştır. Bu gider ve zarar hesapları, ilgili gider ve zararlar ortaya çıktığı zaman borçlandırılır Çalışmayan Kısım Giderleri hesabı ise 7 no.lu hesap sınıfından yansıtılır.

27 9.Ana Faaliyet Dışı Gider ve Zararlar
9/a.Örnek; Alış bedeli 0,20TL/adet olan 20 lot ( adet) ABC Holding hisse senedi tarihinde 0,15TL/adet fiyattan aracı kuruma verilen talimatla sattırılmıştır. Aracı kurum komisyonu%0,2’dir. İşlemin kaydı aşağıdaki gibi olur. 0,20-0,15*20.000=1.000 zarar 9/a Diğer Çeşitli Alacaklar (aracı kurum) Komisyon giderleri Menkul Kıymet Satış Zararları Hisse Senetleri / /b.Örnek; İşletme adına kayıtlı kamyona tarihinde hammadde taşıma esnasında istiap haddini aşması nedeniyle 195 TL ceza kesilmiştir. 9/b Diğer Olağan Dışı Gider ve Zararlar Diğer Çeşitli Borçlar /

28 10. Ana Faaliyet Dışı Gelir ve Karlar
10/a.Örnek; Kasada mevcut $10.000’ın Türk Lirası karşılığının yıl sonu itibarıyla kayıtlı değerine göre 400 TL artış göstermiş olduğu anlaşılmış ve aşağıdaki kayıt yapılmıştır. 10/a Kasa Kambiyo Karları /

29 10. Ana Faaliyet Dışı Gelir ve Karlar
10/b. Örnek; Kasım ayında TL bedelle satın alınmış ve ay sonunda 100 TL amortisman ayrılmış bir makine ihtiyacı tam olarak karşılamadığı için, tarihinde TL’ye satılmıştır. Satılan makinenin yakın gelecekte yenilenmesi düşünülmemektedir. Satış kaydı aşağıdaki gibi yapılacaktır. 10/b Kasa Birikmiş Amortismanlar Tesis, Makine ve Cihazlar Diğer Ol.Dışı Gelir Karlar / Satışlar dışındaki gelir ve karlar elde edildiklerinde (veya elde edilmiş sayıldıkları zaman) gelir-gider tablosu hesapları kapsamında yer alan 64-DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE KARLAR VE 67- OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR grupları içerisinde ilgili hesaplara alacak, gerekli aktif ve pasif hesaplara borç kaydedilir.

30 A.Maliyet Hesaplarının Kapatılması
Yıl boyunca gider hesapları borcunda ve yansıtma hesaplarının alacağında biriken tutarlar için yıl sonunda ters kayıt yapılarak , yani gider ve yansıtma hesapları birbiriyle karşılaştırılarak, maliyet hesaplarının tümü kapatılır. Üretim ve Dönem giderlerindeki tutarlar aylar itibarıyla yansıtılmış olduğundan yansıtma hesaplarının yıl sonu alacak toplamları da bu tutarlara eşit olacaktır. Yıl sonu kapanış kaydında, bu iki grup hesap ters çevrilip, birbiriyle karşılaştırılacaktır. A Direkt İlk Madde ve Malzeme Gid. Yansıtma Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Genel Üretim Giderleri Yansıtma Paz. Satış Dağıtım Gid. Yansıtma Genel Yönetim Gid. Yansıtma Finansman Giderleri Yansıtma Direkt İlk Mad. Mlz. Gid Direkt İşçilik Giderleri Genel Üretim Giderleri Paz. Sat. Ve Dağ. Giderl Genel Yönetim Giderleri Finansman Giderleri /

31 B.Gider ve Zarar Hesaplarının Kapatılması
Yıl sonunda satılan mamuller maliyetinden başlanarak gelir gider tablosu kapsamına giren tüm gider ve zarar hesapları 690-Dönem Karı veya Zararı hesabının borcuna aktarılarak kapatılır. Yukarıda anlatılan işlemler sonucunda 6- Gelir Tablosu hesapları grubunda yer alan gider ve zarar hesapları Aralık ayı kayıtlarından sonra aşağıdaki şekli almıştır.

32 620- Satılan Mamuller Maliy. Kasımdan 120. 000 (8) 180. 000 Yıllık Top
620- Satılan Mamuller Maliy. Kasımdan (8) Yıllık Top Paz.Sat.ve Dağ. Giderleri Kasımdan (5/b) Yıllık Top Genel Üretim Giderleri Kasımdan (5.b) Yıllık Top 653- Komisyon Giderleri (9/a) 6 655Menkul Kıy. Satış Zararl. (9/a) Kısa Vad. Borçlanma Gid. (5/b) Çalışmayan Kısım Giderl. (5/a) Diğer Ol.Dışı Gid. Ve Zar. (9/b) 195

33 Bu bilgilere göre ilgili hesapların kapanış kaydı şöyle olacaktır. B
Bu bilgilere göre ilgili hesapların kapanış kaydı şöyle olacaktır. B Dönem Karı veya Zararı Satılan Mamuller Maliy Paz. Sat ve Dağ. Gid Genel Yönetim Gid Komisyon Giderleri 6 655Menkul Kıymet Sat. Zar Kısa Vad.Borçlanma Gid Çalışmayan Kısım Giderl Diğ. Ol. Dışı Gid. Ve Zarar /

34 C.Gelir Hesaplarının Kapatılması
Yıl sonunda dönemin tüm gelir hesapları 690-Dönem Karı veya Zararı hesabı alacağına devredilerek kapatılır. 600-Yurt İçi Satışlar 646-Kambiyo Karları Kasımdan (10/a) 400 (7) Diğ.Ol.Dışı Gel.K. Yıllık Top (10/b) 300 İşletmenin gelir hesapları kapanış öncesinde yukarıdaki gibidir.Buna göre, dönemin gelir ve kar hesapları yıl sonunda aşağıdaki gibi kapatılır. c Yurt içi Satışlar Kambiyo Karları Diğer Olağan Dışı Gel.Karl Dönem Karı veya Zararı /

35 C.Gelir Hesaplarının Kapatılması
B ve C maddelerinde yapılan kayıtlarla işletmenin 6 no lu hesap sınıfındaki tüm hesaplar 690-DÖNEM KAR VEYA ZARARI hesabına aktarılarak kapatılmış olmaktadır. Bu aktarmalardan sonra 690 hesabın borç kalanı dönem zararını alacak kalanı ise dönem karını göstermektedir. İşletme dönemi karla kapatmıştır. ( Gelir toplamı, TL gider toplamı ise TL arasındaki olumlu fark olan TL kar etmiştir.)