Maliyet Muhasebesinde Yardımcı Hesap Kayıtları

... konulu sunumlar: "Maliyet Muhasebesinde Yardımcı Hesap Kayıtları"— Sunum transkripti:

1 Gelir Tablosunun Düzenlenmesi, 7/B seçeneği ve Hizmet İşletmelerinde Kayıt Düzeni

2 Maliyet Muhasebesinde Yardımcı Hesap Kayıtları
7/A seçeneğinde fonksiyon esasına göre sınıflandırılmış ana hesaplarda daha önce açıklanan şekilde izlenen giderler, aynı anda gider çeşitleri ve gider yerleri için açılmış yardımcı hesaplara da kaydedilir. Buna eş zamanlı kayıt yöntemi denir. Gider çeşit hesapları; - ilk madde ve malzeme, -işçi ücret ve giderleri, -memur ücret ve giderleri, -dışarıdan sağlanan fayda ve hizmetler, -çeşitli giderler, -vergi,resim ve harçlar, -amortismanlar ve tükenme payları, -finansman giderlerinden oluşur. Gider yerleri hesapları; -esas üretim gider yerleri, -yardımcı üretim gider yerleri, -yardımcı hizmet gider yerleri, -yatırım gider yerleri, -üretim yerleri yönetim gider yerleri, -araştırma ve geliştirme gider yerleri, -pazarlama satış ve dağıtım gider yerleri, Genel yönetim gider yerlerinden oluşur.

3 Eş Zamanlı Kayıt Yöntemi İlk Madde ve Malzeme Tüketimi
Örnek; Şirketin Aralık ayı ilk madde ve malzeme tüketiminin aşağıdaki gibi olduğu saptanmıştır. 01- İlk madde tüketimi (ham madde) TL 10.Kesim Bölümünde Montaj Bölümünde Ambalaj Malzemesi Tüketimi TL 61.Satış Mağazası Kırtasiye Malzemesi Tüketimi TL 70.Genel Müdürlük Bürolarında Muhasebe Bölümünde Diğer Malzeme(bakım onarım malz.) tüketimi TL Bu bilgilerin kaydı 7/A seçeneğine ve eş zamanlı kayıt yöntemine göre şöyle olacaktır.

4 Eş Zamanlı Kayıt Yöntemi İlk Madde ve Malzeme Tüketimi
Direkt İlk Mad. Malz. Gd İlk Maddeler Kesim Bölümü Montaj Bölümü Genel Üretim Giderleri Diğer Malzeme Bakım Onarım Bölümü Pazarlama Sat. ve Dağ. Gideri Ambalaj malzemesi Satış Mağazası Genel Yönetim Giderleri Kırtasiye Malzemesi Genel Müdürlük Büroları Muhasebe Bölümü İlk Madde ve Malz

5 Yukarıdaki hesap bakiyeleri dönem sonu bilançosunda aşağıdaki gibi gösterilir. Aktif Örnek İşletmenin Tarihli Bilançosu Pasif STOKLAR İlk Mad. Ve Malz Yarı Mamuller Mamuller Gelir gider Tablosu; 6 no.lu gelir gider tablosu hesap sınıfındaki hesapların kapanış kaydı öncesindeki kalanları, dönemin gelir-gider tablosunda yer alacak tutarları gösterir.

6 Kayıtlardan Finansal Tablolara Geçiş
Bilanço; 150, 151, 152 no.lu hesapların dönem sonu itibarıyla borç kalanları dönem sonu bilançosunda dönen varlıklar kapsamında, ilk madde malzeme, yarı mamuller ve mamuller hesaplarında gösterilecek stok değerlerini verir. 150-İlk Madde ve Malzeme Kasım ayından gelen Kasım ayından gelen 1/a maddesinden Maddeden 1/b maddesinden Toplam Toplam Borç kalanı 151-Yarı Mamuller (Üretim) Kasım ayından gelen Kasım ayından gelen 5/a maddesinden maddeden Toplam Toplam Borç kalanı 152-Mamuller Kasım ayından gelen Kasım ayından gelen 6.Maddeden maddeden Toplam Toplam Borç kalanı

7 600-Yurtiçi Satışlar Kasımdan 250. 000 (7) 300. 000 Yıllık top. 550
600-Yurtiçi Satışlar Kasımdan (7) Yıllık top Satılan Mamuller Maliy. Kasımdan (8) Yıllık Top Paz.Sat.ve Dağ. Giderleri Kasımdan (5/b) Yıllık Top Genel Üretim Giderleri Kasımdan (5.b) Yıllık Top 646 Kambiyo Karları (10/a) Komisyon Giderleri (9/a) 6 655Menkul Kıy. Satış Zararl. (9/a) Kısa Vad. Borçlanma Gid. (5/b) Diğ.Olağan Dışı Gel.ve Kar (10/b) Çalışmayan Kısım Giderl. (5/a) Diğer Ol.Dışı Gid. Ve Zar. (9/b) 195

8 Örnek İşletmenin Gelir Gider Tablosu
Aralık 2012 2012 Yıllık A-BRÜT SATIŞLAR 1.Yurtiçi Satışlar B-SATIŞ İNDİRİMLERİ(-) (-) C-NET SATIŞLAR D-SATIŞLARIN MALİYETİ(-) ( ) ( ) 1.Satılan Mamuller maliyeti BRÜT SATIŞ KARI (ZARARI) E-FAALİYET GİDERLERİ(-) (22.800) (42.800) 1.Araştırma ve Geliştirme Gid. - 2.Pazarlama Satış ve Dağıtım Gid. 14.000 27.000 3.Genel Yönetim Gid. 8.500 15.800 FAALİYET KARI ZARARI 97.200 F-DİĞ.FAALİY.OL.GEL.VE KAR 400 1.Kambiyo Karları G-DİĞ.FAAL.OL.GİD.VE ZARAR (-) (1.006) 1.Komisyon Gideri 6 2.Menkul Kıymet Satış Zararları 1.000 H-FİNANSMAN GİDERLERİ (-) (4.000) 1.Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri 4.000 OLAĞAN KAR (ZARAR) 92.594 I.OLAĞAN DIŞI GELİR ve KARLAR 300 1.Diğer Olağan Dışı Gelir ve Karlar J-OLAĞAN DIŞI GİD.VE ZARARLAR(-) (5.195) 1.Çalışmayan Kısım Gid. Ve Zararları 5.000 2.Diğer Olağan Dışı Gid. Ve Zar. 195 DÖNEM KAR (ZARARI) 87.699

9 Satışların Maliyeti Tablosu
Aralık 2012 2012 Yıllık A-Direkt ilk Madde ve Mlz. Gid. B-Direkt İşçilik Giderleri 50.000 C-Genel Üretim Giderleri 42.000 90.000 D-Yarı Mamul Kullanımı 8.000 (10.000) 1.Dönem Başı Stok (+) 18.000 - 2.Dönem Sonu Stok(-) ÜRETİLEN MAMUL MALİYETİ E-Mamul Stoklarında Değişim (20.000) (50.000) 1.Dönem Başı Stok(+) 30.000 SATILAN MAMUL MALİYETİ

10 Satışların maliyeti tablosu, gelir-gider tablosunda tek kalem halinde gösterilen satışların maliyetinin hangi unsurlardan oluştuğunu ortaya koyar ve üretim yapan bir işletmede 3 ana bölümden oluşur. a.Üretim Maliyeti Bölümü, direkt ilk madde ve malzeme, direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşur. 151 Yarı mamuller hesabına yansıtılan tutarlardan oluşur. b.Yarı mamul kullanımı, eğer yarı mamuller dönem başına göre dönem sonunda artmışsa, artış yutarı birinci kısımda üretim maliyetlerinden düşülür. Azalmışsa azalış tutarı (kullanım) üretim maliyetine eklenir. Böylelikle tablodaki adıyla üretilen mamul maliyeti daha açık olarak ifade edersek dönem içinde üretimi tamamlanmış mamullerin maliyetine ulaşılır. c.Mamul stoklarında değişim, eğer mamul stoklarında dönem içinde artmışsa, artış tutarı ikinci bölümde hesaplanmış üretilen mamul maliyetinden düşülür, azalmışsa eklenir. Böylece satılan mamul maliyetine ulaşılır.

11 7/B Seçeneğinde Kayıt düzeni
2012 yılı aktif toplamı TL’yi ve net satışları TL’yi aşmayan işletmeler diledikleri takdirde 7/B seçeneğini kullanabilirler. 7/B seçeneğindeki ana gider hesapları çeşit esasına göre aşağıdaki şekilde sınıflandırılmıştır. 790-İlk Madde ve Malzeme Giderleri 791-İşçi Ücret ve Giderleri 792-Memur Ücret ve Giderleri 793-Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler 794-Çeşitli Giderler 795-Vergi Resim ve Harçlar 796-Amortismanlar ve Tükenme Payları 797-Finansman Giderleri 798-Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı 799-Üretim Maliyeti Hesabı

12 Örnek.1; İşletme tarihinde maliyet muhasebesi sistemini danışmanlık firmasına TL’ye kurdurmuş ve ücretini ödemiştir Dışarıdan Sağlanan Fayda ve Hizmetler Danışmanlık Genel Müdürlük Kasa / Örnek.2 ;işletmenin ocak ayı sonu itibarıyla gider çeşitleri hesaplarında biriken aylık tutarlar aşağıdaki gibidir.

13 Gider Çeşitleri Üretim Gen.Yön. Finans Toplam 790-İlk Md.Mlz.Gid. 5.000 791-İşçi Ücret ve Gid. 70.000 792-Memur Ücret ve Gid. 10.000 30.000 40.000 793-Dış.Sağ.Fayda ve Hiz. 794-Çeşitli Giderler 6.000 16.000 795-Vergi Resim Harçlar 4.000 796-Amort. Ve Tük.Pay. 12.000 2.000 14.000 797-Finansman Gideri 90.000

14 ------------31. 01. 2012--------- 799-Üretim Maliyet Hesabı 287
Üretim Maliyet Hesabı Genel Yönetim Giderleri Kısa Vadeli Borçlanma Gid Gider Çeşitleri Yansıtma Ür.Mal.Yansıtılan gid Gider Yeri Dönem Gid. Yansıtılan Gid Gider Yeri / Örnek 3; İşletmenin Ocak ayında üretimi tamamlanan mamullerin toplam üretim maliyetini TL olarak hesaplamıştır Mamuller Hesabı Üretim Maliyeti /

15 ------------/-------------
Örnek 4; İşletmenin Ocak ayında satılan mamullerinin ay sonunda hesaplanan maliyeti TL’dir. 620-Satılan Mamul Maliyeti 152-Mamuller / Örnek.5-6; no.lu hesapları aşağıdaki gibidir. Hesaplar Borç Alacak 790-İlk Madde ve Malz. - 791-İşçi Ücret ve Giderleri 792-Memur Ücret ve Giderleri 793-Dış Sağ.Fayda ve Hizmet.Gid. 794-Çeşitli Giderler 795-Vergi Resim ve Harç Giderleri 796- Amortisman ve Tükenme Payları 797-Finansman Giderleri 798-Gider Çeşitleri Yansıtma 799-Üretim Maliyet Hesabı

16 Bu verilere göre yıl sonunda bu hesaplar aşağıdaki şekilde kapatılır
Bu verilere göre yıl sonunda bu hesaplar aşağıdaki şekilde kapatılır Gider Yansıtma Hesapları İlk Mad. Ve Mlz. Gid İşçi Ücret ve Gid Memur ücret ve Giderleri Dışarıdan Sağl.Fay.ve Hizm Çeşitli Giderler Vergi Resim ve Harç Gid Amortisman ve Tükenme Pay Finansman Giderleri Yarı Mamuller Üretim Maliyet Hes / Ertesi yılın başında aşağıdaki kayıtla Yarı Mamuller bakiyesi Üretim Maliyeti hesabına aktarılır Üretim Maliyet Hes Yarı Mamuller

17 740-Hizmet İşletmelerinde Kayıt Düzeni
Hizmet üretmek üzere kurulan işletmelere hizmet işletmeleri adı verilir. Fason olarak başkaları adına mamul üreten işletmeler de bu gruba girer. Hizmet işletmelerinin maliyet kayıt düzeni 7/A seçeneğine göre iki noktada farklılık gösterir. 1.Sanayi işletmesinde kullanılan no.lu hesaplar yerine hizmet işletmesinde740 hizmet üretim maliyeti hesabı kullanılır. Bu hesap hesaplar gibi, gider çeşitleri ve gider yerleri itibarıyla bölümlenip, eş zamanlı kayıt yöntemine göre tutulur. 740 no.lu gider hesabının borcunda kaydedilen giderler no.lu hesaplar yerine 741 hesapla yansıtılır. 741 hesabın alacağından 622-Satılan Hizmet Maliyeti ve gerektiğinde de 680-Çalışmayan kısım giderleri hesaplarına kaydedilir. 740 ve 741 nolu hesaplar dönem sonunda birbirleriyle karşılaştırılarak kapatılır. Hizmet işletmelerinde dönem giderleri sanayi işletmelerinde olduğu gibi kaydedilir. 2.Sanayi işletmesinde kullanılan stok hesabı hizmet işletmelerinde söz konusu değildir. Fason olarak üretim yapan firmaların ellerinde üretimde kullandıkları malzeme olduğu halde bu malzemenin sahibi işi yaptıran firma olduğu için stoklarda mal görünmez.

18 Örnek; bir otel işletmesinde Ağustos ayında, 5
Örnek; bir otel işletmesinde Ağustos ayında, TL’sı odalar bölümünde TL’sı da yiyecek içecek bölümünde olmak üzere toplam TL tutarında temizlik malzemesi tükettiği saptanmıştır Hizmet Üretim Maliyeti Temizlik Malzemesi Odalar Bölümü Yiyecek İçecek Bölümü İlk Madde ve Malzeme /

19 Örnek 2; Örnek 1’deki otel işletmesinde Ağustos ayında hizmet üretim maliyet hesabında biriken gider tutarı TL olup bunun TL’sı odalar bölümüne TL’sı yiyecek içecek bölümüne aittir. Odalar bölümü giderlerinden TL’lık yiyecek içecek bölümü giderlerinden TL’lık kısmı otelin meydana gelen depremden hasar görmesi nedeniyle Ağustos döneminde tahakkuk eden sabit giderlerden oluşmaktadır. Ağustos ayı yansıtma kaydı aşağıdaki gibi olacaktır Satılan Maliyet Hizmeti Çalışmayan Kısım Giderleri Hizmet Üretim Maliy.Yans Satışların Maliyetine Yans Odalar Bölümü Yiyecek İçecek Bölümü Çalışmayan Kısım Gid.Yans Odalar Bölümü Yiyecek İçecek Böl /