ETKİLİ İLETİŞİM.

... konulu sunumlar: "ETKİLİ İLETİŞİM."— Sunum transkripti:

1 ETKİLİ İLETİŞİM

2 SUNUM PLANI İletişim Nedir? İletişim Türleri Beden Dili
Etkili İletişim - kabul etme/saygı - etkin dinleme - empati - ben dili İletişim Engelleri Sonuç

3

4 ETKİLİ İLETİŞİM Başkalarını doğru anlayabilmek ve algılayabilmek kendinizi iyi anlatabilmek için gerekli iletişim beceri ve yeteneklerinizi geliştirmek, söylemek zorunda olduğumuz mesajı en iyi ifade edecek yöntemi bulmak, doğru ifadeleri kullanmak, , doğru soru sorabilmek ve doğru cevabı verebilmek, iletişim sürecinin en önemli öğeleridir ( Meb, 2007). Hayatımızın her alanında yaşayabileceğimiz iletişim çatışmaları veya empati kurulamadığında telafisi güç sorunlar ve olumsuzluklar ortaya çıkabilecektir. Hayatı daha basit kılmak, ilişkileri daha iyi seviyeye getirmek ve yaşadığımız toplumu geliştirmek için iletişim ve empati özenle üzerinde durulması gereken konulardır (Meb, 2007)

5 İLETİŞİM NEDİR? İletişim; duygu, düşünce ve bilgilerin akla gelebilecek her türlü yollarla başkalarına aktarılmasıdır (Baltaş, 1994). Anlamları paylaşmak ve ortak kılmak, Kişilerarası duygu ve düşünce alışverişi paylaşımı, Üretme, bunları organize etme, anlamlandırma ve aktarma süreci, Kaynak ve alıcı arasında bir kanal aracılığıyla anlaşılabilir mesajların alınıp yollanması sanatıdır (Kırmızı, 2004). (Karcı, 2010)

6 İLETİŞİMİN ÖNEMİ Var olmak, Haberleşmek, Paylaşmak,
Bıçakçı (1998)’ya göre iletişimin önemi; Var olmak, Haberleşmek, Paylaşmak, Etkilemek ve yönlendirmek, Eğlenmek ve mutlu olmak. (

7

8 İLETİŞİM TÜRLERİ Tek yönlü ve çift yönlü olmak üzere iki grupta irdelenebilir. Çift yönlü iletişim ise sözlü, sözsüz ve yazılı olmak üzere üçe ayrılmaktadır. İletişimin %30’u sözlü, %60’ı sözsüz ve %10’u yazılı iletişim teknikleri ile yapılmaktadır. İletişim, sadece kelimeleri söylemekten daha fazla öğe içerir. İletişim becerileri, mesajın aktarımı için seçilmiş olan sözcükler, beden dili ve sesten oluşur. (Voltan Acar, 2010)

9 Sözlü İletişim; konuşarak gerçekleştirdiğimiz iletişimdir
Sözlü İletişim; konuşarak gerçekleştirdiğimiz iletişimdir. İnsanın duygu, düşünce, izlenim ve tasarımlarını sözle bildirmesine sözlü iletişim diyebiliriz. Sözsüz İletişim; konuşulan dilin dışında, jestler, mimikler ya da dilsel olmayan işaretler aracılığıyla ifade edilen iletim biçimlerini kapsar. (Polat, 2011)

10 Sözlü iletişim, dil ve dil ötesi iletişim olmak üzere iki alt sınıfa ayrılır.
İnsanların karşılıklı konuşmalarını, dille iletişim olarak kabul ederiz. Kişiler ürettiklerini, bilgilerini birbirlerine ileterek anlamlandırırlar. (Ne söyleniyor ?) Dil ötesi iletişim, sesin niteliğidir; ses tonu, sesin hızı, şiddeti, hangi kelimenin vurgulandığı, duraklamalar vb. özelliklerdir. (Nasıl söyleniyor ?). (Polat, 2011)

11 Sözlü İletişimin Bileşenleri;
Sözle teşvik etme, soru sorma Uygun bir ses tonu kullanma Basit bir dil kullanma Yansıtma Açıklığa kavuşturma Geri bildirim (Peşken, ty)

12 BEDEN DİLİ Bedenimiz, iç dünyamızın eldivenidir. Beden dilimiz biz sustuğumuzda da devam eder. İletişim kurarken hem kulaklarımızla, hem de gözlerimizle karşı tarafı dinlemeliyiz; araştırmalar, kelimeler aynı kalmak koşuluyla bilginin %60’ının görsel olarak ve sadece %10’unun kullanılan kelimeler aracılığıyla iletildiğini göstermektedir (Polat, 2011).

13 Bedenin söyledikleri ile ağızdan çıkan kelimeler arasındaki fark ve çelişkileri yakalamak, etkin iletişim açısından önemli bir beceridir. Beden dili konusundaki yeteneğimizi geliştirirsek ve beden dilimize ön yargısız ve cesaretle yaklaşırsak, iletişimde etkinliğimizi arttırabiliriz.

14 Beden dilinin öğeleri şunlardır;
Beden duruşu Mimikler ve jestler Bakış Oturmak için seçilen yer Oturma biçimi Yönelme ve ayakların kullanımı Mesafe, temas Giyim Bakım ve makyaj Kullanılan aksesuarlar

15 Sözsüz iletişim kişiler arası iletişimde sözlü iletişimle birlikte etkin olan susma, sesin rengi ve müziği, beden dili, mekan ve zaman özellikleri, renk ve giyim kuşam önemli ve etkindir. İletişimde susmak/sessizlik rastlantısal değildir. Değişik tepkileri dile getirir. Sesin tonlaması, beden dili, yüz ifadeleri, iletişimde mekan kullanımı ve biçimi etkilerini bilmek ve bilinçli olarak saptayabilmektir. (Polat, 2011)

16 Sağlıklı iletişimin temel unsurlarını yerine getirmek bizi mutluluğa götürür. (MEB, 2007)

17 ETKİLİ İLETİŞİM İÇİN : İletişim kurulan kişiyi olduğu gibi kabul etme
Etkin dinleme Empati Ben dili kullanımı gereklidir.

18 Kabul Etme/Saygı : Saygıyı iki yönde ele almak gerekir; kişinin kendine olan saygısı ve kendini kabulü ve kişinin başkalarına olan saygısı ve kabulü ( Voltan Acar, 2012) . Kişilerarasında çıkan çatışmaların çoğu kişilerin, birbirlerinin herhangi bir yönünü kabul etmemesinden kaynaklanır. Herkesin karşı tarafa kendi fikrini dayatması çatışma yaratır.

19 Kişileri oldukları gibi kabul etmek, yargılamadan, eleştirmeden dinlemek önemlidir.
Kabul karşıdaki kişiye değer verildiğinin bir göstergesidir. Kabul dili kullanıldığında kişinin kendi problemini ve bu problem karşısında hissettiği duyguları açıkça dile getirmesi ve problemle yüzleşerek onun üstesinden gelmesini sağlanır. (Meb, 2007)

20 Empati Kişinin; Olaylara karşısındakinin bakış açısıyla bakabilmesi, Karşısındaki kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru anlaması, Anladığını karşısındaki kişiye ifade etmesidir (Polat, 2011). Empati, diğerinin duygularının yoğunluğunu ve anlatımını algılama ve anlama yeteneğidir (Voltan Acar, 2008).

21 Morse’a göre empati bileşenleri şu şekildedir:
Duygusal; diğer kişinin içsel hislerinin ya da psikolojik durumunun paylaşılması Etik; empati ile diğer kişiye yardım etmek için içsel bir istek duyma Bilişsel; diğer kişinin objektif tutumlarından bakış açısının ve hislerinin anlaşılması ve entelektüel özelliklerinin tanımlanması yeteneği Davranışsal;diğer kişinin bakış açısının anlaşılmasına yönelik iletişim ile yanıt verilmesi (Gürüz ve Eğinli, 2010)

22 Empati sayesinde; Karşımızdakine değer verdiğimizi ve onu anladığımızı göstermiş oluruz. Bunun sonucunda çevremizdekiler bizimle iletişim kurmakta daha istekli olur ve bize daha açık davranır. Dinleme sırasında yanlış anladığımız bir konu veya izlenimi konuşmacı hemen düzeltebilir, böylece karşı tarafı daha iyi tanıyabiliriz. Karşı taraf duygularını daha açıkça ve samimiyetle ifade eder. Daha yakın, anlamlı, yardımsever ilişkiler kurulur. (Polat, 2011)

23 Empatide ifade edilen duygunun şiddetine dikkat etmek ve o duygunun şiddetine uygun tepki vermek gerekir. Yine empati kurarken, sadece danışanın sözel tepkilerine değil, ses tonuna, konuşma temposuna, jest ve mimiklerine, duruşuna dikkat etmek gerekmektedir (Voltan Acar, 2008).

24 Empati ve sempati arasındaki ayrım:
Empatide karşıdaki kişinin duygu ve düşüncelerini anlamak, sempatide duygu ve düşüncelerin aynısına sahip olmak gerekir. Empatide duygu ve düşüncelerin anlaşılması esas alınırken, sempatide yandaş olmak ve hak vermek esastır. Empatide özdeşim kurulmaz, özdeşim doğru bir şekilde empati kurulmasına engel olur. Sempatide ise diğer kişiyle özdeşim kurularak aynı hisleri paylaşmak yer alır. (Gürüz ve Eğinli, 2010)

25 BEN DİLİ Kişinin kendisini rahatsız eden durum veya davranış karşısındaki tepkisini, kendi duygu ve düşüncülerini ifade ederek açıkladığı ifade tarzıdır ve iletişimin olumlu sürmesini sağlar (Polat, 2011) Ben mesajı başkalarıyla ilgili değerlendirme ve yorumlarımızı değil; Durumun objektif tanımını (pasif cümle) Bizde yarattığı etkiyi Sebep olduğu duyguyu içerir.

26 Ben mesajı ile kurduğumuz iletişimde karşı taraftaki kişiyi yargılamadan onun davranışını tanımlar, yorumlarımızı onun kişiliğine değil, davranışına yöneltiriz (Polat, 2011). Ben dili, direnç ve baş kaldırıyı daha az ortaya çıkarır ve davranışın değişmesinde karşıdakine sorumluluk verir (Voltan Acar, 2008).

27 Sen iletileri saldırı mesajı ilettiğinden, savunmayı ve karşı tarafın saldırısını da beraberinde getirir. Ben dilinde suçlama yoktur, kişiyi savunma yerine sorunu düşünmeye iter. Sen iletisinin etkisi kısa sürer ve yineleme gerektirir. Sen iletisi kişiliğe yöneliktir, iletişimi ve işbirliğini engeller

28 Ben iletileri; Suçluluk hissettirmez. Savunmaya itmez. Duygunun nedeni anlaşıldığı için iletişim sağlıklı olur. Ben iletisi alan kişi başkalarını düşünmeyi de öğrenir. Yakınlaşmayı sağlar. Anlaşmazlıkları azaltır. Konuşan kişiyi rahatlatır. (Pekşen, ty.)

29

30 DİNLEME İletişim sisteminin temel öğelerinden biri de dinlemedir. Dinleme, anlaşılması ve yerine getirilmesi kolay bir kavram olmasına karşın, birçok kişinin hatta yardım ilişkisinde olanların bile zaman zaman başarısız olduğu bir konudur. İyi bir dinleyici, iletişim kurduğu kişinin yalnız sözlerini değil, yüzü, eli, kolları ve bedeniyle yaptıklarını da duyar. Çünkü yüz ifadeleri, el ve kol hareketleri, bedenin duruş tarzı, ses tonu gibi sözsüz mesajlar da iletişimin bir parçasıdır. Hatta bazen tek başına iletişimdir (Pekşen, ty.)

31 Sözlü iletişimde, iletişim içinde olan bireylerin birbirlerini duyduklarını anlatmak için kullandıkları çeşitli yöntemler vardır. Bunların kullanılış biçimi, iletişimin gücünü ve süresini belirler. İletişim kurmada ; Edilgin Dinleme (Sessizlik ) Kabul Ettiğini Gösteren Tepkiler ( Onay Tepkileri ) Kapı Aralayıcılar ve Konuşmaya Davet Etkin Dinleme olmak üzere 4 tip dinleme becerisi söz konusudur.

32 ETKİN DİNLEME Dinleyicinin mesajı verenle etkin olarak ilgilenme sorumluluğu söz konusu olduğundan etkin kavramı kullanılmıştır. Dinleyici edilgin bir şekilde sözcükleri emmez, duyduklarında saklı olan duygu ve gerçekleri etkin olarak elde etmeye çalışır ve konuşana sorunu çözmesi için dinleyerek yardım eder. Empati önkoşuldur (Voltan Acar, 2008).

33 Etkin dinlemenin amacı, karşıdaki kişiye derin anlayış ve kabul duygusunu iletmektir. Kişi, bu saygı ortamında sorununa ilişkin duygularını tam olarak ifade eder (Voltan Acar, 2008). Kendileriyle ilgili olan sorunun farkına varırlar. Anlaşıldım duygusunu yaşar, karşıdaki kişiye olumlu duygular beslerler. Karşıdaki kişiyi dinlemeye ve anlamaya hazır hale getirirler (Polat, 2011).

34 İLETİŞİM ENGELLERİ Emretme, Yönetme “Yapman gerekir ”, “Yapmak zorundasın ” soru cümleleri korku ya da aktif direnç yaratabilir. Uyarma, tehdit etme, gözdağı verme “Ya yaparsın, ya da ” şeklindeki ifadeler korku ve boyun eğme davranışı yaratabilir. Ahlak dersi, vaaz verme “.... şöyle yapmak gerekir” şeklindeki ifadeler zorunluluk ya da suçluluk duyguları yaratır. Övme, görüşüne katılma “Çok güzel ....”, “Haklısın, o berbat birine benziyor”, “Bence harika bir iş yapıyorsun” şeklindeki ifadeler, karşıdaki kişide beklentilerin yüksek olduğu iması yaratabilir.

35 Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme “Bence. ”, “Sana şunu öneririm
Öğüt verme, çözüm getirme, fikir verme “Bence ”, “Sana şunu öneririm ....” gibi ifadeler kişinin sorunlarını çözmekten aciz olduğu iması verebilir. Mantık yoluyla inandırma, tartışma “İşte şu nedenle hatalısın .....”, “Gerçek şu ki .....” ifadeleri ile başlayan cümleler savunucu tutumları ve karşı koymayı kışkırtabilir. Ad takma, gülünç duruma düşürme “Hadi bakalım süpermen”, “Geri zekalı”, “Hadi sende sulugöz” şeklindeki ifadeler, öz imgesi üzerinde olumsuz etki yaratabilir ve karşılık verme dürtüsünü kışkırtabilir. Tahlil etme, tanı koyma “Senin derdin nedir biliyor musun?”, “”Herhalde çok yorgunsun” şeklindeki ifadeler tehdit edici, tedirgin edici olabilir ve başarısızlık duygusu uyandırabilir.

36 Güven verme, teselli etme “Aldırma. ”, “Boş ver, düzelir
Güven verme, teselli etme “Aldırma ....”, “Boş ver, düzelir ....”, ifadeleri bireyin kendisini anlaşılmamış hissetmesine neden olabilir. İnceleme, araştırma, soruşturma “Neden? ....”, “Kim? .....”, “Sen ne yaptın? ”, “Nasıl? ....” soruları, yanıtlama zorunluluğu, genellikle eleştiri veya zorunlu çözüm getirdiğinden, bireyleri hayır demeye, yarı doğru yanıt vermeye, kaçmaya ve yalan söylemeye yöneltebilir. Konu değiştirme, işi alaya vurma, şakacı davranma “Daha güzel şeylerden konuşalım ....” şeklindeki bir ifade yaşamın güçlükleriyle savaşmak yerine onlardan kaçınmak gerektiği mesajını ima edebilir. Bireyde sorunlarının önemsiz, saçma ve geçersiz olduğu duygusunu yaratabilir

37

38 SONUÇ Sonuç olarak İLETİŞİM bir beceridir. İnsanlarla anlaşabilmek, kendimizi doğru ifade edebilmek, karşımızdakinin söylediklerini doğru anlayabilmek, karşımızdakini önemsediğimizi ve önemsenmek istediğimizi göstermek, ruhsal sağlığımızı koruyabilmek, yaşamdan keyif alabilmek İLETİŞİM becerimizle sağlayacağımız gereksinimlerimizdir ve iletişim, öğrenilebilir, geliştirilebilir becerileri kapsar.

39 KAYNAKÇA Pekşen, Y. (t.y.). Sosyal antropoloji/İletişim. Ondokuz Mayıs Üniversitesi-Uzaktan Eğitim Merkezi Gürüz, D. ve Temel Eğinli, A. (2010). İletişim Becerileri. Nobel Yayınevi: Ankara, 2. basım Polat, F. (2011). İletişim Nasıl Kurulur. Avrupa Yakası Yayıncılık: İstanbul, 1. basım Voltan Acar, N. (2010). İnsan İlişkileri İletişim. Nobel Yayınevi: Ankara, 2.basım

40 Voltan Acar, N. (2012). Yeniden Terapötik İletişim Kişiler Arası İlişkiler. Nobel Yayınevi: Ankara, 8. basım Karcı, Y; “İletişim Meslek Lisesi Son Sınıf Öğrencilerinin Empatik İletişim Beceri Düzeylerine İlişkin Bir Araştırma,” Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Halkla İlişkiler ve Tanıtım Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Ankara, 2010. Mesleki Eğitim ve Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (2007). Sağlıklı İletişim. Halkla İlişkiler ve Organizasyon Hizmetleri: Ankara

41 DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER.